Klimik Dergisi • Cilt 20, Say›:2 • 2007, s:55-57 55
Girifl
Viral bir cilt hastal›¤› olan orf, erythema contagiosum ve-ya kontagiyöz püstüler dermatit olarak bilinir. Genellikle ko-yun ve keçilerden do¤rudan veya dolayl› temasla insana bula-fl›r. Epiteliyotropik özelli¤e sahip olan orf, bir DNA virusudur. Etken Poxviridae ailesinin Parapoxvirus cinsindendir (1–4).
Normal flartlarda d›fl ortama oldukça dayan›kl› olan virus, infekte materyal içinde uzun süre yaflayabilir. Eter ve di¤er li-pid çözeltilere dirençli olup, 30°C’nin alt›nda 30 dakikada inaktive olur. Elektron mikroskobunda, virusa ait partiküllü granüler görünümleri ile di¤er poksviruslardan kolayca ay›rt edilebilir (5,6).
Orf genellikle koyun ve keçilerde, a¤›z etraf›nda bazen de vücudun k›ls›z bölgelerinde veziküler ve püstüler tarzda dö-küntülü hastal›k oluflturur. Virus, infekte hayvanlardan do¤ru-dan veya dolayl› temasla insana bulaflarak benzer klinik tablo-lara yol açar (2,7). ‹nsanda genellikle el, kol veya yüzde çok say›da soliter lezyonlar oluflturur (1). Orf lezyonlar› görünüm olarak cilt flarbonu lezyonlar›na benzedi¤inden, Türkiye gibi cilt flarbonunun endemik oldu¤u yerlerde hastal›¤›n tan›s›n› koymak güç olabilir (4).
Bu olguda orf virusunun neden oldu¤u, deride çok say›da veziküler ve püstüler lezyonla karakterize orf hastal›¤› olgusu sunuldu.
Olgu
Poliklini¤e ellerinde çok say›da ve çaplar› 1-3 cm aras›nda de¤iflen yaralarla gelen 37 yafl›nda erkek hasta, cilt flarbonu ön tan›s›yla yat›r›ld›. Hikayesinde 10 gün önce koyun kesti¤i; ko-yun kesiminden üç gün sonra her iki elin parmaklar›nda kafl›n-t›l›, deriden hafif kabar›k ve etraf› k›zar›k yaralar›n olufltu¤u ö¤renildi. Daha sonra bu yaralardan önce aç›k renkli, sonra ko-yu renkli bir iltihabi s›v›n›n akt›¤› ifade edildi. Yaralar›n bir
Orf: Viral Bir Cilt Hastal›¤› Olgusu
Cemal Üstün, Celal Ayaz, Mehmet Faruk Geyik, Mustafa Kemal Çelen, Salih Hoflo¤lu
Dicle Üniversitesi, T›p Fakültesi, ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, Diyarbak›r
XIII. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Kongresi (14–18 Mart 2007, Antalya)’nde bildirilmifltir.
hafta içinde siyah ve sert bir kabuk oluflturduktan sonra di¤er el ve kola yay›ld›¤› saptand›.
Fizik muayenede genel durum iyi, bilinç aç›k, atefl 37°C idi. Sa¤ el iflaret parma¤›nda, sa¤ ve sol ön kolda çaplar› 1–3 cm aras›nda, etraf› eritemli, ödemli ve ortas› krutlu çok say›da lezyon vard› (Resim 1-3). Di¤er sistem muayeneleri normaldi. Hastada cilt flarbonu düflünülerek ampisilin/sulbaktam 4 gr/gün parenteral baflland›.
Laboratuvar incelemede lökosit 4600/mm3(%51 parçal›),
hematokrit %37, eritrosit sedimantasyon h›z› 24 mm/saat, CRP 5.1 mg/lt bulundu. Kan biyokimyas› normal s›n›rlarda saptand›. Sa¤ el iflaret parma¤› ve sa¤ ön koldaki lezyonlardan deri biyopsisi ve yara kültürü al›nd›. Kültür materyalinden ya-p›lan Gram boyamas›nda patojen mikroorganizma görülmedi. Yara kültüründe de üreme olmad›. Biyopsi sonucunda kesitler-de eozinofilik inklüzyon cisimcikleri içeren vakuolarize hücre-ler, çok katl› yass› epitel ile örtülü dokuda epitel alt›nda proli-fere damar kesitleri ve mononükleer iltihabi hücre infiltrasyo-nuyla karakterize olan orf hastal›¤›yla uyumlu lezyonlar bu-lundu (Resim 4).
Orf tan›s› konulan hastan›n antibiyoterapisi kesildi. Oral antihistaminik ve lokal iyod solüsyonu ile yara bak›m› yap›ld›. Hasta klinikte bir hafta takip edildikten sonra taburcu edildi. ‹ki ay sonra kontrole geldi¤inde, yaralar›n›n iz b›rakmadan tam olarak düzeldi¤i görüldü.
‹rdeleme
Orf ilk olarak 1890 y›l›nda Walley taraf›ndan tan›mlan-m›flt›r (3). Dünya genelinde görülebilen bir hastal›kt›r. Özel-likle koyun ve keçilerin çok oldu¤u k›rsal alanlarda endemik-tir (1). Bahar mevsiminin sonunda insidans› artar (6). Meslek hastal›¤› olan orf daha çok çiftçilerde, çobanlarda, veteriner hekimlerde, kasaplarda ve et endüstrisi çal›flanlar›nda görülür (3,4,8). Hastal›k, infekte hayvandan insana derideki küçük ya-ralanmalardan geçer. Lezyonlar s›kl›kla ellerde (%95) görülür. Nadir olarak yüzde de görülebilir. Deri ile temas›n oldu¤u yer-de 3–7 günlük kuluçka döneminyer-den sonra k›rm›z›ms› bir papül oluflur. Sonra lezyon geniflleyerek 2-3, bazen 5 santimetreye Özet: Ellerinde çok say›da veziküler ve püstüler yaralarla poliklini¤e baflvuran 37 yafl›nda erkek hasta cilt flarbonu ön ta-n›s›yla yat›r›ld›. Ampirik antibiyotik bafllanan hastaya cilt biyopsisi yap›ld›. Biyopsi materyalinin histopatolojik incelemesi son-ras›nda, Poxviridae ailesinden orf virusuna ba¤l› viral cilt infeksiyonu oldu¤u anlafl›ld›. Bu nedenle orf konusu irdelendi.
Anahtar Sözcükler: Cilt infeksiyonu, orf, poksvirus.
Summary: Orf. A case of viral skin disease. 37-year-old male patient, who had several vesicular and pustular lesions on his hands, was admitted to our outpatient clinic. He was hospitalised with the diagnosis of cutaneous anthrax. Empirical antibiotic was begun and cutaneous biopsy was performed. A viral skin infection related to orf virus from the Poxviridae family was de-tected by the histopathological examination of the biopsy material. Thereby the subject of orf was studied.
Key Words: Skin infection, orf, poxvirus.
Klimik Dergisi • Cilt 20, Say›:2 56
varan çapta hemorajik püstül veya bül haline gelir. Daha son-ra ortas› krutlan›r ve etson-raf› grimsi beyaz eritemli bir halka ile çevrelenir (Resim 2 ve 3). Bitkinlik, a¤r›, atefl, kafl›nt›, lenfa-denit ve lenfanjit görülebilir. Lezyonlar genellikle 4–6 haftada kendili¤inden iyileflir (5,7,8). Hastam›zda a¤r› ve kafl›nt› d›fl›n-da di¤er bulgulara rastlanmad›.
Hastal›¤›n tan›s›nda koyun-keçi ile temas, hayvan kesme öyküsü, lezyonun görünümü ve epidemiyolojik veriler önem-lidir. Kesin tan›; lezyondan al›nan örnekte elektron mikrosko-buyla virusun gösterilmesi, viral kültür, biyopsi materyalinin histopatolojik incelemesi, immünofluoresan antikor testleri ve di¤er serolojik incelemeler ile konur (4-6). Biyopsi örneklerin-de genellikle üst epiörneklerin-dermis hücrelerinörneklerin-de solukluk ve vakuoli-zasyonla karakterizedir. Ayr›ca vakuolize epidermal hücreler-de eozinofilik intrasitoplazmik inklüzyon cisimcikleri ve mo-nonükleer hücre infiltrasyonu vard›r (4). Benzer histopatolojik de¤ifliklikler hastam›zda da vard›.
Orfun ay›r›c› tan›s›nda en önemli hastal›k cilt flarbonudur; çünkü her ikisi de meslek hastal›¤› olup hasarl› deri ve muko-zada lezyon oluflturur. Her iki hastal›kta da klinik bulgular ve epidemiyolojik veriler benzerdir (5). Bu nedenle hastam›zda bafllang›çta cilt flarbonu düflünüldü ve hastaya ampirik antibi-yotik verildi. Ancak laboratuvar incelemeleri sonras›nda orf tan›s› konulunca antibiyotik kesildi.
Orf lezyonlar› iyi huylu olup kendini s›n›rlad›¤›ndan semp-tomatik tedavi d›fl›nda özel bir tedaviye gerek yoktur.
Lezyo-nun temiz tutulmas› ve bak›m› yeterlidir. Lokal iyod kullan›-m›n›n faydal› oldu¤u bildirilmektedir. Hastal›k 4-6 haftada kendili¤inden iyileflir. Süperinfeksiyon geliflirse antibiyotik kullan›m› önerilir. ‹mmünosüprese olgularda ve iyileflmeyen lezyonlarda %40’l›k lokal idoksiüridin uygulamas› veya eksiz-yonel cerrahi giriflim yararl›d›r (1,4,5,7). Hastam›zda herhangi bir komplikasyon görülmedi. Cildindeki yaralar lokal yara ba-k›m› ile sekiz haftada iz b›rakmadan tam olarak düzeldi.
Orf, önlenmesi güç bir hastal›kt›r; çünkü infekte hayvanda görülebilen lezyonlar yoktur. Ayr›ca virusa karfl› etkili bir afl› bulunmamaktad›r (2,3). Hastal›¤›n endemik oldu¤u bölgelerde ve insidans›n›n yüksek oldu¤u mevsimlerde hayvanlarla do¤-rudan temas› önleyece¤inden eldiven kullan›m› hastal›ktan ko-runmada faydal› olabilir.
Sonuç olarak, koyun-keçi gibi hayvanlarla temas sonras› cilt lezyonu geliflen hastalarda orf düflünülmelidir. Zoonozlar›n endemik oldu¤u yerlerde ay›r›c› tan›da düflünülmesi gereken en önemli hastal›k cilt flarbonudur. Ay›r›c› tan›lar›nda cilt bi-yopsisi yol gösterici basit bir yöntemdir.
Kaynaklar
1. Lo C, Mathisen G. Human orf in Los Angeles County. West J Med 1996; 164(1): 77–8
2. Geerinck K, Lukito G, Snoeck R, et al. A case of human orf in an immunocompromised patient treated successfully with cidofovir cream. J Med Virol 2001; 64(4): 543-9
Resim 1. Sa¤ el iflaret parma¤›nda orf lezyonlar›.
Resim 2. Sa¤ ön kolda orf lezyonlar›.
Resim 3. Sol ön kolda orf lezyonlar›.
Resim 4. Orf lezyonunun histopatolojik görünümü.
3. Maki A, Hinsberg A, Percheson P, Marshall DG. Orf: contagious pustular dermatitis. CMAJ 1988; 139(10): 971-2
4. Ünal G, Gündefl S, Üstün M. Human orf: echtyma contagiosum report of five cases. Turk J Med Sci 2002; 32: 173-5
5. Altunay H, Öncül O, Balo¤lu H, Saraço¤lu N. Bir viral deri infek-siyonu olgusu: orf. ‹nfeks Derg 2002; 16(3): 371-6
6. S.R.C.S. Barraviera. Diseases caused by poxvirus – orf and
mil-ker’s nodules – a review. J Venom Anim Toxins incl. Trop Dis 2005; 11(2):102-8
7. Aygün G, Çavufllu fi, Cingil H, Birinci ‹. Erythema multiforme ile komplike olmufl bir orf olgusu. Klimik Derg 2000; 13(l): 39-40
8. Lowther CM. The risks of being a sheepherder’s wife. West J Med 2001; 175(2): 84-5
Klimik Dergisi • Cilt 20, Say›:2 57
