Otomotiv Sektöründe Kullanılan Direnç Kaynak Makinalarının Optimizasyonu

(1)

SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 7.Cilt, 3.Sayı (Eylül 2003)

Otomotiv Sektöründe Kullanılan Direnç Kaynak Makinalarlnin Optimlzasyonu A. Oğur, B. B. Muzoğlu

OTOMOTİV

SEKTÖRÜNDE KULLANILAN

DİRENÇ

KAYNAK

MAKİNALARININ OPTİMİZASYONU

Ahmet OGUR,

Barış

Bülent MUZOGLU

Özet -Optimizasyon çalışması Otoyol-Iveco Adapazarı

fabrikasında yapıldı. Otobüs üretim sac kaplama

hatlarında kullanılan askılı-çeneli direnç kaynak

makinelerinin değişken akım, kaynak zamanı ve

sıkma zamanlarında oluşan çekirdek çapları ve akıma bağlı mukavemet ilişkisi incelenmiştir.

Otoyol San.A.Ş de 400 deney numunesi hazırlanmış

ve bu numuneler üzeride çekme deneyleri sonucu elde

edilen veriler grafiklenerek minimum akımla max

mukavemetin elde edildiği 1

+

1 kalınlığındaki

galvanizli saclar için optimum çalışma kriterleri elde

edilmiştir.

Yapılan bu çalışma ve deneylerden elde edilen veriler

sonucunda, %30 enerji tasarrufu sağlanmış ve direnç

kaynak uygulamasının proses olarak bir standardının

oluşması, dolayısıyla ürün kalitesinin artması sağlanmıştır.

Aııahtar Kelimeler - Optimizasyon, direnç nokta

kaynağı, kalite, enerji tasarrufu

Abstract - in this work which is about find the

optimum conditions is done in Otoyol-1 veco

Adapazarı factory • Nucleus sizes and variable current related to endurance, welding time and press time is investigation at resistance spot welding machines in bus sheet cover line.

400 test sample is prepared and than pull-test is applicated in Otoyol San.A.Ş. For 1

+

1 thickness cover sheet of galvanized minimum current with maximum endurance is get and this test results are graphicated, end of optimum conditions is supplied.

As a result of these test and working; power possesion is %30 and resistance spot welding standarts is supply so product quality is increased.

Key Words - Optimum conditions, resistance spot welding, quality, power economy

• Prof.Dr.Alıınet Oğur, Saü.Müb.Fak.Mülı.Böl.Esentepe kampus(! Sakarya **B.B.Muzoğlu, Saü .Mühendislik Fakültes~ Yiiksek Lisans Bölünıll, Sakarya

248

I.GİRİŞ

Otomotiv sanayinde birçok kaynak yöntemi bir arada

kullanılmaktadır.Otomobil-otobüs gövdesinin montajında

kullanılan esas kaynak yöntemi direnç nokta kaynağı

olup MIGIMAG kaynağı, yumuşak lehimleme ve oksijen

kaynağı (kaporta işleri) gibi kaynak yöntemlerinden de

yararlanılmaktadır.

Günümüzde her alanda çağımızın gereği, büyük ve hızlı

değişimler yaşanmaktadır. Kendisini yarınlara taşıma ve

gelecekte ayakta kalmayı hedefleyen işletmeler bu

değişime ayak uydurmak zorundadırlar. Bu konuda da en büyük etken 'Kalite'dir.

İşletmeler, müşteri gereksinimlerini karşılayabilmek için,

kaliteye bakış açılarım ve yaklaşımlarını değiştirmek

zorundadırlar. Bu kapsamda üretkenlik, kalite ve

minimum maliyetli üıünü oluşturmanın eş zamanlı

mühendislik çalışması olarak ele alınması gerekir. Üretim maliyetlerini azaltmak için, standartlaştırılmış bir proses elde etmek ve kaliteyi artırmak amac1yla direnç

kaynaklarında optiınizasyon çalışması gereklHiği oıiaya

çılamştır. Çünkü, otobüs gövde ve iç sac komplelerinde

araç modeline göre - 15000 -25000 punta bulunmaktadır.

Optimizasyonun yapılma amaçlan;

• Kaliteyi artırmak

• Punt.a kaynak prosesinin güvenilirliğini sağlamak

• Çapağı azaltarak, çapak temizleme gibi katma değeri

olmayan işleri azaltmak

• Direkt ve endirekt yardımcı malzeme sarfiyatım

azaltmak (elektrod, kaynak kablosu, elbise, gözlük,

bakırvb.)

• Çapak kaynaklı arızalan azaltmak

• Enerji tasarrufu sağlamak

• Çalışma ortamının iyileşmesini sağlamaktır.

SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi

7.Cilt, 3.Sayı (Eylül 2003) Otomotiv Sektöründe Kullanılan Direnç Kaynak"'• ki

1 · 1

o

ti ·

ıua na arın n p mızasyonu

il.

DİRENÇ

NOKTA KAYNAGI LİTERATÜR

BİLGİSİ

11.1 Direnç Nokta Kaynağı

Direnç nokta kaynağı bir direnç kaynağı çeşididir.

1 ~77'de A.B.D.'de bir rastlantı sonucu bulunan elektrik dırenç ka~ıağı ~e~ imalata uygun ve oldukça yaygın bir

kaynak yontemıdır. Kaynak işlemi, bir düğmeye ye da

pedala basarak makineyi devreye sokan ve devreden

çıkaran operatörler tarafından hızla gerçekleştirilir. Bu nedenle, özel~ikle ark kaynağı, gaz kaynağı, sert ve

y~muşak . lehımleme gibi diğer termik birleştirme

~o~t~mlenyle karşılaştırıldığında, kaynak başına düşen

ışçılık mas~afı bu yöntemde oldukça düşüktür. Diğer

y~dan, .dır~n_ç kaynağı makineleri diğer kaynak

yontemlen ıçın gerekli teçhizatın maliyetleri ile

~arşılaştınldığında daha pahalıdır. Bu kaynak yöntemi,

ıl~ve malzeme kullanılmadığından, sağladığı hafiflik,

yuksek kaynak mukavemeti, estetik, özel beceri

gerektirmemesi ve kaynak hızınm yüksek oluşu gibi

nedenlerle günümüzde otomotiv ve uçak endüstrisinde ve

metal eşya imalatında büyük ölçüde kullanılmaktadır.

Direnç kaynağı, iş parçalarından geçen elektrik akımına

karşı, iş parçalarının gösterdiği elektrik direncinden elde

edilen ısı ve kaynak bölgesine uygulanan basma kuvveti

ile gerçekleştirilen bir kaynak yöntemidir. Ek bir dış ısı kaynağı yoktur. Isı, birleşme bölgesinde Joule kanununa göre oluşur.

Q=K.12.R.T

Burada,

Q

üretilen ısı, K bir sabit, I kaynak akımı, R kaynak akımının geçtiği devredeki elektrik dirençlerinin

t.?Plamı ve T kaynak akımının devrede kalma zamanıdır.

Uretilen ıs.mm bir kısmı iletim ve ışınım yoluyla

kaybolur. Ifadede yer alan direncin değeri düşük

o~_duğund_an, gerekli kaynak ısısını üretebilmek için yuksek şıddette akımlara ihtiyaç vardır. Gerekli akım

yüksek gerilim ve düşük akım şiddetindeki elektrik

gücünü, alçak gerilim ve yüksek akım şiddetine çeviren

kaynak transformatöründen sağlanır. Basma kuvveti, aynı

zamanda kaynak akımım da ileten elektrodlar vasıtasıyla

uygulanır. Bu kuvvet, hidrolik, pnömatik ye da mekanik düzenleyiciler tarafından sağlanır.

Direnç kaynağı yöntemleri üç gruba ayrılmaktadır:

1.Nokta kaynağı : a)Normal nokta kaynağı b) Kabartılı

nokta kaynağı

2:~ikiş kaynağı: a) Sürekli dikiş kaynağı b) Aralıklı

dıkış kaynağı

249

A. Oğur, B. B. Mumğlu

3.Alın_ kayna~: a) Basınçlı alın kaynağı b)Yakma alın kaynagı b.l) On ısıtmasız yakma alın kaynağı b.2) Ön

ısıtmalı yalana alın kaynağı

Bütün direnç kaynağı yöntemleri, uygun bir akım şiddeti

kaynak zamanı düzenlemesi gerektirir. Akım kapalı bir

d:vre boyunca akar.

Akımın sürekliliği, kullanılan

yonteme _ uygun olarak şekillendirilmiş elektrodlarm

uyguladıgı b~s~~ kuvveti sayesinde gerçekleşir. Kaynak ~ırasınd~ çe_ş~tlı -~şlemlerin sırası en genel halde şöyle ~f~de edıle~ılır. ünce sınırlı bir metal hacminin erimesi

ıçın gereklı ısı miktannı elde etmek ve bu metalin basınç

alt!nda yem?en

katılaşmasıyla soğumasına

olanak

saglamaktır. Iş parçasmın ısınma ve soğutma hızlan,

zaman tasarrufu ve ısı kayıplannın azaltılması

ba~ımmdan

mümkün.

olduğunca yüksek

olmalıdır. Eğer

soguma" hızı gevrek bır kaynak dikişi meydana getirecek

kadar yuksekse, kaynak makinesinde gerçekleştirilen bir

temperleme işlemi gerekmektedir [1-3].

11.2 Direnç Nokta Kaynağında Kaynak Çevrimi

Bütün direnç kaynağı metodlan, uygun bir akım şiddeti

k~yna~ . zamanı düzenlenmesjni gerektirir. Kaynak

bolgesınm ısınma ve soğuma hızları, zaman ekonomisi bakımından mümkün olduğunca yüksek olmalıdır. Genel

olarak nokta kaynağı, dört periyottan meydana gelir:

basma, kaynak, tutma ve ölü süre.

~ ) Basma süresi : Elektrod kuvvetinin ilk uygulandığı an

ıl_~ k~ynak akımının veril.diği ilk an arasında geçen

suredır. Bu aralık, solenoıd hareketli silindir valfmm

çal~şmas~ ve üst elektrodu iş parçasıyla temas ha1ine ~~tırmesı ve elektrod kuvvetinin tamamını uygulaması

ıçın zaman sağlar. Bu zaman, parçaların yakın temasını

sağlamaya yetecek kadar olmalıdır.

b) Kaynak süresi : Kaynak akımının devreden geçtiği

zaman aralığıdır. İnce taneli yapı

çeliklerin birçoğunda, basit karbonlu çeliklere norn:ı."

olarak uygulanandan biraz daha uz

kaynak süresinin kaynak kabiliyeti

eğrisini genişlettiği

~n

böylece kabul edilebilir kaynak

akım sınırların~

arttırdığı görülmüştür.

c) Tutma süresi : Kaynak akımının kesilmesinden son

nokta .

~yna~ı~ı~

metali

~a~laşanakadar

e1ektr:d

~uvvetını~ etkısmın devam. ettığı zaman aralığıdır. Bazı

ınce taneh yapı malzemelen tutma süresine hassast 25 ila 50

arasındaki

periyod

say:ılannda(l/2-1 ır).

b

1 d l . d sn,u

m~ ~e~e~.er s_oyma eney enn e ara yüzeyde yırtılma

eğıhmı gostenr.

d) Ölü süre : Tutma _. _. zamanının sonundan bı·r _sonrak' _ı

çevrımdekı basma zamanının başlangıcına kada

1 . r geçen,

e ektrodların ış parçasıyla temasta ol d -ma ıgı

(2)

S,\lJ 1--cn l:3ılimleri Erıstıtüsü l)t>rgısi 7.Cilı, 3.Sayı (Eylül 2003)

Otomotiv Scktöriindı: Kullanılan Direnç Kaynak Makinalarinio Optimizasyonu

A. Oğur, 8. 8. Mıı:wğlu

zamarıaralığıd1r.Otomatik çevrimde, ölü zaman,

elektrodlann gen çekildiği ve iş

parçasınınkılavuzland1ğ1,kaldınld1ğı veya pozisyon~mun değişti1ildiği süredir. Elle.yapıldığmda,control.cıhazı ttrafından maksimum periyot olarak sabitlenmemi~ olup

operatör yeni çevrime başlayana

kadar geçen süreye bağlıdır. ~ekil 2 (a) tek impulsl~

dirern; nokta kaynağı çevrimi için bu dört temel süreyı

göstermektedir. Her aralık p~ıi~ot . ol~rak

gösterilmektedir 50 Hz'Jik bir şebeke 1çm bır penyot

1150 sn'dir.

Ln basit kaynak çevrimi, kaynak aralığı boyunca, düzgün

kaynak akım1 ve elektrod kuvveti sağlamakla birlikte,

eğilim kontrolünün eklenmesi kaynak akımmrn değiştililebilmesine olanak tanır. Şekil 2 (b)'de gösterildiği gibi eğim kontrolüne sahip bir kaynak

~·evriminde akım, kaynaktan önce artmakta, kaynaktan

sonrn da azalmaktad1r

3 mm'den daha kalın saclann kaynağı için gerekli o]an

yüksek kaynak akımları ve uzun kaynak süreleri,

dektrodlann aşın ısınmasına neden olabilir. Bu ısnıma,

~ekil 2 (c)'de görüldüğü gibi, akımı kaynak az~m~nı

boyunca darbeJi (puls) olarak uygulamakla mmımıze

f.'dilebihr. lsı, iş parçalarına oranla elektrodlardan daha

hızlı uzaklaşmaktadır. Bu yüzden, soğuma zamanı sırasında, kaynak akımı kesikken, iş parçalan çok azım

kaybederken, elektrodlar ısılarının çoğunu uzakl~ştmr:

Her biri diğerini soğuma peıiyoduyla takip eden bır sen

darbe ile elektrod sıcakhğı güvenli bir seviyede kalarak,

ij parçaları kaynak sıcaklığına getirilir. Bu çok darbeli

teknikte, ilk darbe metali ısıtır ve deforme eder. Bunu

takip eden darbeler ise kaynagı tamamlar.

Bir kaynak çevrimine eklenebilecek diğer iki eleman

dövme ve sonradan tavlamadır (Şekil 2 (d). Her ikisi de,

::.ertleştirilebilir karbon ve alaşım çeliklerinde ~·oğunlukla

tanecikleri inceltmek için kullanılmakta ancak düşük

karbonlu çelikte kullanılmaktadır. Kaynaktan sonra,

temperleme akımının uygulanmasından önce kaynağın

~oğumasını sağlayan kısa bir gecikme ya da akım kesme

periyodu mevcuttur. Akımın düşük bir değerde olduğu

~omadan tavlamayı bir tutma süresi takip gibi

,ırttırılabilir. Bu arttan kuvvet dövme kuvveti adını alır ve

~omadan tavlama ve tutma süreleri boyunca uygulamr.

Kaynak kuvveti çoğunlukla sonradan tavlama akımı

uygulanana kadar elde edilmekte ve tavlamadan sonra

dövme kuvvetiııe çıkarılmaktadır.

Yukarıda belirtilen çevrimlere ek olarak ön tavlama ile

kaynak da uygulanmaktadır. Levhalara, kaynak akınımın

önce, kaynak ak1mmdan daha düşük bri şiddette bir ön

tavlama akımı uygulanır. Böylece kaynak bölgesi kayııak

~ıcaklığının altrnda bir sıcaklığa ulaşır. Bu işlem yüksek

mukavemeti, dolayısıyla yüksek elektrod kuvvetı

250

gerektiren levhalann daha düşük elektr~d kuvvetine

kaynak yapılabilmesini sağlar. Ayrıca bu ışlem kaynak

akımı sonrası soğuma h1:.dannı düşürmede oldukça etkilidir

l

1,3, 12

J.

~ekil 1. Fase Direm,: Kaynak makim:sı

Şekil 2. Dartt:c Çeknıe Cihazı

SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi

?.Cilt, 3.Sayı (Eylül 2003) Otomotiv Sektöründe Kullanılan Direnç Kaynak Makinalarinin Optimizasyonu A. Oğur, B. D. Muzoğlu

111. OPTİMİZASYON İÇİN YAPILAN DENEYSEL

ÇALIŞMALAR

Deneylerde Otoyolda otobüs karoseri imalatında

kullanılan Fase marka direnç kaynak makineleri

kullanılmıştır. Bu cihazların seçilme nedeni; üretimde

direnç kaynağının en yoğun kullanıldığı hat olması

dolayısıyla, yapılan iş için bir standardın oluşturulması gerekliliği ve kalitenin sürekli iyileştirilmesidir. Aynca seçilen saç kalınlığı (1+ 1) pilot bir çalışma olup diğer sac

ka1ınhk1an için optimizasyon çalışmaları devam

etmektedir.

Optimizasyonda daha önceden de belirttiğim gibi asıl

amaç; standartlaşma ve kalitenin yanında minimum enerji

ile maksimum mukavemeti sağlamak, dolayısıyla da ucuz

maliyetli kaliteli ürünlerle midibüs pazarındaki payımızı

artırmaktır.

JII.1 Deneylerde Kullanılan Ekipman ve Materyaller

Deneylerde, 30x l SOx 1 ebatlarında galvanizli saclar, Fase

J 25 k VA ve 50 Hertz gücünde direnç kaynak makinası

ve test plakalarının çekme makaslama kuvvetini ölçmek

amacıyla Dartec çekme cihazı ku1lanıldı (Şekil l, 2 ).

III.2 Deney Kriterleri

• Kaynak zamam

• Sıkma (tutma) zamanı

• Akım şiddeti

• Çekme-Makaslama kuvveti

• Kaynak davramşı (çapakh-çapaks12)

111.3 Deneyin Yapılışı

" - - - . . -... - - _ , 30xl 50xl

30x150xl ebatlarında hazırlanan galvanizli saclar üst üste

getirilerek hazırlanan deney numuneleıi

çekme-makaslama kuvveti değerlerine göre aşağıda belirtilen

kriterlere göre grafiklenmiş ve sonuçlar irdelenerek

optimizasyon öncesi ve sonrası farklar değerlendirilmiştir.

Deney 1: Kaynak zamanının, sabit s1kma zamanında,

değişken kaynak akım şiddeti ve çekme-makaslama

kuvveti değerlerine göre değişimi.

Deney 2 : Kaynak akım şiddetinin, sabit sıkma

zamanında, değişken kaynak zamanı ve

çekme-makaslama kuvveti değerlerine göre değişimi.

Deney 3 : Sıkma zamanlarının, sabit kaynak akım

şiddetinde, değişken kaynak zamanı ve

çekme-makaslama kuvveti değerlerine göre değişimi.

251

Deney 4 : Kaynak zamanlarının, sabit kaynak akım

şiddetinde, değişken sıkma zamanı ve çekme-makaslama

Deney 5 : Sıkma zamanlarının, sabit kaynak zamanında,

değişken kaynak akım şiddeti ve çekme-makaslama

Deney 6 : Kaynak akım şiddetinin, sabit kaynak

zamanında, değişken sıkma zamanı ve çekme-makaslama

IV. DENEYSEL SONUÇLAR VE

DEGERLENDİRME

Yapılan optimizasyon çalışması sonucunda Otoyolda

kullanılan l

+

1 kalınlığındaki galvanizli ince sacların

direnç kaynağı ile birleştirilmesinde %30 düzeyinde akım

tasaımfu sağlanmıştır.

1 + 1 Kalınhğında Galvanizli Saclar için;

Optimizasyon öncesi değerler:

Kaynak Akım Şiddeti

Kaynak Zamanı SıkmaZamam Sıkma Kuvveti Çekirdek Çapı : 10-10,5 KA : 14 eyde : 25 cycle : 1,8 KN. :3,7mm.

Optimizasyon sonrası değerler:

Kaynak Akım Şiddeti : 7-7,5 KA

Kaynak Zamanı _{: 17}_cycle

Sıkma Zamanı _{: 35}cycle

Sıkma Kuvveti _{: 2,3KN}

Çekirdek Çapı _:4,7mm.

Otomotiv gövde imalatında önemli bir yeri olan direnç

nokta kaynaklan üzerinde sürekli yapılacak optimizasyon

ile;

• Enerji tasarrufu

• Kaynak kalitesinde artış

• Standart proses oluşturma

• Verimlilik

(3)

SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi ?.Cilt, 3.Sayı (Eylül 2003)

Otomotiv Sektöründe Kullanılan Direnç Kaynak Makinalarinin Optimizasyonu A. Oğur, B. B. Muzoğlu

KAYNAKLAR

[I]. ANIK, S., Kaynak Tekniği Cilt Ill, İ.T.Ü. Kütüphanesi no.: 1183, 1981

[2]. ANIK, S., Kaynak Teknolojisi El kitabı, Ergör

Matbaası, 1983

[3]. ANIK, S., Kaynak Tekniği El Kitabı, Yöntemler ve Donammlar,Kansu Matbaacılık, 1991

[4]. ARSLANLAR, S. 1999. Galvanizli Kromath Mikro Alaşımlı Çeliklerin Elektrik Direnç Nokta

Kaynağında Uygun Hasar Madunun Tespiti, Doktora

Tezi

[5]. TSE Standart Veritabanı, 1998,

"http://www.tse.org.tr/tsenettr/" , Standard Arama Sonuçlan

[6]. FEIGENBAUM, A., "Total Quality Control", 1991 [7]. GÖZLÜ, S., "Endüstriyel Kalite Kontrol", İ.T.Ü.

İstanbul, 1991

[8] JURAN, J.M., "Quality Control Handbook", 1974 [9]. KOBU, B., "Endüstriyel Kalite Kontrolü", İ.Ü.,

İstanbul, 1987

[10). Tofaş gövde üretim mühendisliği eğitim notlan

[11]. Fase Saldatura kullanım ve eğitim kılavuzu [12]. TURAN, H.,Otomotiv Endüstrisinde Kullanılan Direnç Nokta Kaynak Elektrodu Ömrünün Deneyse] Analizi ve Kalite güvencesi yönünden etüdü.

252 Çe»TM-rıalıasl.-n.ı kıtwııti f-;NJ 0 - N W • ~ ~ ~ ~

f

:

t--ıı-+-+--+-4---l-+-' i ~ +-+-t-~-h+-1--,JU.. i - . ı l : ·-,_ ----·- .._ --·· -··· _ _.ı O•knıı-""balam•kuvvotll)ıN) o .... ı,.., c.,ıı • ~ :+-ı-+-1--l--l--l-..L...I

l

ô +--J-+-l--!---1--l--l...J ; : t-+-t-+-ı--ı-11-ı! --J

! :

t-ı-t-+-+--+-.-+l\..~··'.1\--J

"'\ ~\ il ·--··-· ... - · --· ·-· --·-··· Ç•Ju'Mı-mık .. lıır1t• tcwvatı fkNJ ~ - N ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~

f :

t-+-+-+-+-,J--1--1+.-l-l ; ~t-lf-+-+-+-,ı.--1--U..._.l_J

i

~ H-+-t-+-ı-:-•'\~_..,, l-ı +-1 ıı, ~ -· -· ---·- -·- -·· ·-·-·-L--Çelını,-nııklı*"'ltııvvaU[M'J o - ~ ~ • ~ ~ ~ ~ ~ ' 1 l ~ ~

I ;

ı--ı--ı--

-

ı->.ı--ı--l--U--1--J

1 :

t--t-+-+---ı...ı.-...ıl---l--! ;

t--i-+-+--+-~ ~:~~ ,q· -o-Nw•vı• .... oot0Ô

İ

=

+-+-

++-+-t

-

+ı-1

-1-1-~

1

~ t-t--+-t-l-1+,-_-ı.1_11.+-+-I-I I;t--t-ı--t-t•'-+-'\~·~~+-+--J _N ~ --~.-ı--ı-1-'...j__J....J ~ .-L....--1--- --- --- - --· Çekmt..ılkulı111ıkı.ıvvetlfl(NJ o ... u ı.ı • Ut °' --ı Of ıo

!

oof-f-+-+-+-l-l--l.--1-J

!

1

"4 1 g i!

.. i

!

1

I

ı::

.

_!

I!! ;,,; ~

ı

_i

1

I

Ç•kme~.ı..as1ı111.ıklN\lllll[)ıNJ N (,> _.. ... l:' l.t-ı--...ıa,=+.oc+--+--l-1--1- t

L

t--t--+-+-f""',,f,:~.+-1--1 j r - -- -- -- -- - -

-Ç*llfflt"f!lak•llllT\1 kUWIU PiNi

IJ u • '" Ol ... .. ıo o

-

Ç~rnt-t11;kul~n•1<ıı:v•tl (~N)

t

J:

i

~ l i • l ₁~

t

!

l:

E

... ----··--·-···· o

-Çtkırı•rwııl:ııtıınıkuvvetl[lı.NJ

I •

.... w .. ın ...

-

~ .:l N

J:

i

..

.:

.

i

L

l

~

j:

!

l

~

..

-· ... ~ _-····-····---

!:

): ... m :o "' ;ii; f; ~

i

,,

!ll

(4)

t-ı]ıı:-,u~ ı

·l

l .. : - •i ~

!---:f---i~-r~--r--

,·~

! ·~ 1 "i .'\..ıı, L

~'i

'

.:~

'

ı.

:

[,----y.::;.;,=s 1 • •• 1 1MIWYZ WNAV>l ll3d n [vıd~ıtwıııc)tCUl\w:,ı

L

! ı i ı ,'ır /// l -. ı

,.v

~-E L.ı._____

=-;-::-;-

~

--:~

~;~-:~ı INVWVZ ıntNAVll ll3d 81

tA>dJıt.ı~waııuqıs l.AıdJıu.tWl!Z~

--ı

r

"

o

;

11 tıodl--

!

-

~W_ff_

-

:

ı ıııtdJ Nw.ıı:?W,l:ft lJ!ldtuısıut7~ıs 1 !

r

1 1 ı i \ i ! ~ i "'-'Z, 1 ~ \. ! 1

-.

-

1 )&- .t.-Sl- i ta Q • I ıa-l-s-, , • , • I

INVW'll lMUY>t 113d L~ 1NYWYZ lMUVll lBd 91

Efll~ıtu.ıı,p,ı~ rv,,ı_..,,.,.."""4 o s

.

o l 1 1

ı

t<> i

-·

·i

; <1-. =

i

.

:

i

J • , ; 1 - - !3 !•- t-s- e L W 9 + 1 INVWYZ WN.lVll lBd 11

~J:PPfi.ld'lll!Jttu{IP)I

'

r

m

:I

.

· t

l .=· • r----ı>

_•

l ! L T l

ı ı

1 ,. 1 -.._ · : 1 L ~ ı---+-~-ı-~~r-~,,ı i _l <

i

! _ı .:

i

\

•!

i :" •

!

1 - ~ ,..,

:--

,!',.

1 3

!•--,-•.;;.;.;:•

,s·• • 1 le-,- • - • , • • • I !•-,..;.:.;·,-· '"••I

NWWYZ)l'fflAWXlElolH INVWVZ :ımuYll lBd n fflW'fi.)MUVll-tl

!W!J0~5) aJ05) auµ;oııa6aa paıwı)I •nı•)Sl!ll"t'f aw~ao .... ıuwnız '0Wl(I$ ualjtıŞaa ,ıpuıuewez ~euh}I l!<l•S 'IJ!U!i"PP!S wıw ~eu.1.1!)1: 9 A3N3C

IA~ıMDI•~ ; 1 ~ 1 1 ı

,

UJI

Hi

.3 ~A9PPP.U(111C~ır)I ~ l--__j~--+-!-:---+~-+~-tzf l----j~-+M.-+~--i-~-ı·i _: 1--~~-j/lf--+~--i-~-ı·ı 1----i~~!ff----+~-t-~ı•J L-.--il--..Jj/Jl~-+~---t-~4·i 1--_..ı~~~-+~--i-~-ı, ıı.ıı-... -eıı

~~11111

BE

-

.3

jıiiı-rc-u-... tt-

~E-ot.:::._I

~ vt,. tt tt ~,~ot.

c-:-:~:

-·-

~~~ ~~-;-:-:-ı

~

-

.

-

:-;-:

~ ~

:

-

~~-;-:--;t

~~:--;-:-

-

:-

~:-;-:-;-

)

~~-~-;--: :~~~7:-:t

~ -· K- a:---~ t -t.E_:_ ot.:.:..:....ı

• t"t J' tt t"C ~t • ot •

iMiMiZ WNAı,)4 ara4 n Mll'IVZ>MUV>1113.ı9~ INVM'Z>WNA't0Cııild5L INYWY? >IVNAY>t ll3d tL lmtWYZ WNA~ lG4 tı INYWYZ >ıYNA Y)C ll3d ı,

ıwµe1595) a,9:;:ı "uµaµal)ao n•Nlll)I ewelS)l•rı auıııa:'.) aA ır.ıPP!S wıJ!lıf ~euAe)I ua~ı6ac epuueıuewıız ~euAl!)l l!Q•S 'uıuuıııuew-oz •w~ıs:s A3N3C

~-...-·-

--DENEY 3 :Sıkma Zamanlarının, Sabit Kaynak Akım Şiddetlerinde Kaynak zamanı ve Çekme Makaslama Kuweti Değerlerine Göre Gösterimi

6 kA KAYNAK AKIM ŞiDDETi

• 30 lll 31 32 33 ,ı:: 34 e 35 - - 3 0 - -31 - 3 2 · 33 - - 3 4 - - 3 5 10..---.----r----ır--"ı""----ı

i

1

,

l

6 1

i

5

B

~ 4

e

i 3 (.)' ı o.l----1----+----il----+----t o 10 1~ 20 25

Kaynak zamanı [per]

1 1 z' ~ :, 6

i

.>/. 5 g

..

!

4 ~

7 kA KAYNAK AKIM ŞiDDETİ

~3() g 31 32 33 -' 34 e 35 - 3 0 - ~31 - 3 2 - 3 3 - - 3 4 - 35

i

3 Gl U' 2 10 15 20

Kaynak umanı [per]

25 [

1

.i

1

iii 12 10

ı

1

4 (.)' o

• 30 il 31 32 - 3 0- 3 1- 3 2 o 10 33 Jt. 34 e 35 33--34- 35 15 20

Kaynak zamıını [perJ

25

DENEY 4 :Kaynak

Zamanlarının

Sabit Kaynak

Akım Şiddetinde Değişken Sıkma Zamanı

ve Çekme Makaslama Kuvveti

Değerlerine

Göre Gösterimi

6 kA KAYNAK AKIM ŞİDDETİ

• 12 l!!J 13 14 ,: 15 ,.( 16 • 17 T 18 - - 1 2 - -13 - 1 4 - .. · -15 - - 1 6 - -17 - - 1 8 z' ~ ~ 5

i

j

4

i

~ d, 3 { ..,.

ı

:uu.u.uu~

7 kA KAYNAK AKIM ŞiDDETİ

• 12 IS 13 14 ·' 15 ~ 16 • 17 T 18 - - 1 2 - 1 3 - 1 4 _,_ • 15 - - 1 6 - - 1 1 - - 1 8

ı:ı

ı

rnıırn nı ı

ı ı

i

e 4

I

!

! \ ! 1 · · 1 1 1 · . ı I _ı ,

i'

I 1 1 1 1 1 1 1 1 ; I ; I : : ; 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

Sıkma zamanı [per}

• 12 B 13 14 ,, 15 X.. 16 e 17 T 18 - - 1 2 - - 13 - - 1 4 , ~ r15 - - 1 6 - - 1 7 - 18

i6

l

:,{. 5

1

in

r

_~ i 3 <> : -, ... ı,-,.., _,-.. r -..

-

.... - ... . ,':'-

...

, ~ ! " ' ~ ---

--·~r ' - .' . -~

_JI

o

~

J

.---~ 1 1 l 1 1 l 1 1 >~ 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38