SUBDURAL AMPİYEMLER

SUBDURAL

AMPiYEMLER

SUBDURAL EMPYEMAS

Turan KUTLU, Muammer DOYGUN, Tulin bZMEN. Sait UYSAL, Kaya AKSOY, Ender KORFALI

Uludag Universitesi Tip Fakiiltesi Noro~iriirji Anabilim Dah Tiirk Noro~iriirji Dergisi 2: 35-36. 1991

6ZET: intrakranial enfeksionlar i9nde nadir go-rulen subdural ampiyemlerin tam ve tedavisi gozden ge9rilerek, klinigimizde bu tamyla tedavi edilen 10 olgu incelendi ve konu literatiir ile kar~lla~tm1dl.

Anahtar Kelimeler: Cerrahi tedavi. Kraniotomi. Subdural Ampiyem.

SUMMARY: Subdural empyemas are the rare type oEintraaanial infections. Ten cases which diag-nosed and treated in our clinic were discussed and the relevant literature reviewed.

Key Words: Craniotomy. Subdural empyemas, Surgical treatment.

TARTI~MA

Subdural ampiyemde onemli olan erken te~his ve acil cerrahi giri~imdir. Nadir gorulmesi nedeniyle sub-dural ampiyemler uzun sure ~upheli olgular olarak kalmaktadlrlar.

Bilin~ duzeyindeki degi~iklik. epileptik nobet ve ya burr-hole ile digerleri (%90)kraniotomi ile muda-hale edilmi~, ampiyemden ahnan kultiirlerde uremesi olan iki (%20)olguya spesifik antibiotik ba~lanml~tlr. Kultiirde uremesi olmayan diger olgulara geni~ spek-trumlu antibiotikler kombine olarak uygulanml~tlr.

Olgulann tamsmda bir hastaya anjiografik tetkik yapllml~. diger olgulann tam ve takiplerinde kompu-terize tomografik tetkik kullamlml~tlr.

Tablo 11: Olgunun Etyolojik Nedenleri Olgu SaYIsI Tablo

I: la

Olgu SaYIsI % % 40 10 10 10 10 10 100 90 40 90 80 70 4 1 1 1 1 1 10 9 4 9 8 7 Ba~ agnsl Bulantl-kusma Papil odemi Uyamkhk kusuru Fokal motor bozukluk Meninks irritasyon

bulgulan

Menenjit somas I Travma

Kranial operasyon Di~ ~ekim somasl Frontal sinuzit

Ust. Sol. Yolu Enf. Otit. GiRi~

Subdural ampiyem (SDA)nadir gorulen intrakra-nial enfeksiyon ~eklidir. Turn intrakraintrakra-nial enfeksion-lar i9nde %12-22oranmda goriildugu bildirilmektedir (3.4.5,6.7.9.11).SDA'lerde predispozan faktor olarak. orta kulak ve paranazal sinus enfeksionlan ba~ta gel-mektedir (1.3.4.6.7.8.10,.11).Son Ylllarda ise ozellikle frontal sinus ba~ta olmak uzere paranazal sinus en-feksiyonlarm olgulann %50-75'inde predispozan fak-tOr oldugu saptanml~tJr (4.7.9). Aynca serebral ven trombozu ve beyin abselerinin komplikasyonu ola-rakta kar~lmlza ~Ikabilecegi gibi. travma sonucu ve-ya beyin operasyonlanndan somada gorulmektedir (1.2.3.4.7.9.11).

Bu ~ah~mada klinigimizde tetkik ve tedavi edilen 10 SDA olgusu takdim edilmi~tir.

GERE<;VE YONTEM

1984-1989Ylllan arasmda. klinigimizde tetkik ve tedavileri yapllan ve subdural ampiyem tamsl konan 10 vakanm ya~lan 4-60 ya~ arasmda degi~mekte ve slkhkla ilk iki dekadda altl hastada (%60)gorulmek-tedir. OlgulanmlZln tamaml ba~ agnsl ve ate~ ~ika-yetiile. 9 olgu ise (%90)bulantl kusma. ~uur bozuklugu ~ikayetiile muracaat etrni~lerdir. Klinik muayenele-rinde 7 olguda (%70)da meninks irritasyon bulgulan 8 olguda (%80)da motor norolojik nobet saptanml~-tlr. Etyolojik faktor olarak 4 olguda (%40)menenjit somasl. 1 olguda (%10)travma. 1 olguda (%10)krani-aloperasyon. 1 olguda (%10)frontal siniizit. ventrikulo-septal defektli bir hastada ise (%10)ust solunum yo-lu enfeksiyonu somasl subdural ampiyem gorulmu~-tUr. Olgulann %60'mda yerle~im yeri serebral konveksite. %40'mda ise interhemisferik mesafe ola-rak gorulm u~tiir.

Olgulann tarn ami operasyona almml~. bir

fokal norolojik defisit ortaya <;lktlgmda bahsedilen predispozan faktorlerde goz oniine ahnarak subdu-ral ampiyem lehine ~iipheler artar. Kranial CT tam-da en onemli ara<;tlr. Bizim 9 olgumuztam-da CT tetkiki mevcut olup, hepsinde tipik subdural ampiyeme ait goriiniim saptanml~tlr. OlgulanmlZln 6'smda (%60) subdural ampiyem serebral konveksitede, 4'iinde (%40)interhemisferik mesafede bulunmu~tur,

Literatiirde. subdural ampiyem etyolojisinde pa-ranazal siniis enfeksiyonlan birinci slrada goriiliirken <;ocuklarda menenjit komplikasyonu olarak slk rast-lanabilecegi bildirilmektedir (1.2),

Tedavide. cerrahinin piiyiin yaYllmasml onledigi dii~iiniilmektedir (4).Kraniotomi. subdural ampiyem-lerin tedavisi i<;inpiiyiin tamamen bo~altllmasl ve en-fekte sahada viziializasyonu saglamada burr-hole ile yapllan miidahaleye gore daha avantajh goriilmek-tedir. infantlarda frontalden igne aspirasyonu yeter-li drenajl saglayabiyeter-lir (4.7,10.11).Bizim vakalanmiZm 9'una (%90)kraniotomi. l'ine (%10)burr-hole uygulan-ml~tJ.r.Post operatif takiplerde subdural ampiyemden alman kiiltiirde Staf. koag (-) iiremesi olan 2 olguya (%20)spesifik antibiyotik. 8 olguya (%80)geni~ spek-trumlu kombine antibiyotikler uygulanml~tJr. Olgu-lanmlza operasyon snasmda lokal antibiyotik uygulanmaml~tlr.

Kombine medikal ve cerrahi tedavi ile subdural ampiyemde ba~anh sonu<;lar almmaktadn (2.4.7,9.10.11). Bannsiter ve ark. tedavi ettikleri 375 olguda kraniotomi ile tedavi edilenlerde burr-hole'e oranla, ba~annm daha yiiksek oldugunu bildirmi~ler-dir. Bununla beraber hastahgm ~iddetine gore sade-ce burr-hole i:e tedavi edilen vakalarda da ba~anh sonu<;lar almdlgl bildirilmi~tir (4.7.11).

Yaymlarda cerrahi slrasmda subdural mesafenin antibiyotik ile irrigasyonundan fayda saglanabilece-ginden bahsedilmiyorsada. pratikte yaygm kullam-lan yontemdir. Betalaktam antibiyotiklerden. oze1likle penisilinlerden bilinen epileptojenik etkisi nedeniyle ka<;mmak gerekir. Diger antibiyotiklerinde etkisi tar-tl~mah olup otopsi <;ah~malannda fokal nekrotizan serebral vaskiilitler goriilmii~tiir (2.4.7.11).

Medikal tedavide se<;ilecekyoL uygun yiiksek doz

36

antibiyotik verilmesidir. Kiiltiirlerde iireme olmadl-gl takdirde, ba~lanolmadl-gl<;ta se<;ilecekila<;penisilinler 01-maktadlf. Kan beyin bariyerini ge<;ebilen sefalospo-rinler ilave olarak kullamlabilirler. Olgulann %50'sin-de ba~langl<;~ikayeti epilektik ataklar olmaSl ne%50'sin-de- nede-niyle antikonviilsanlar ba~lanmaktadlr (7.11).

Literatiirde post-operatif sekd goriinme oram, friist fokal norolojik defisit %6.5, epileptik nobet %28.5.fokal norolojik defisit ve epilepsi %4.5. aglr no-rolojik defisit %13. sekelsiz iyile~me %32.5, oliim %17.5 olarak bulunmu~tur. OlgulanmlZln post ope-ratif donemde ikisinde friist fokal norolojik defisit bu-lunmu~, epileptik nobet ise sadece birinde goriilmii~ olup. antiepileptik tedaviye devam edilmi~tir. Bir 01-gu rekolleksiyon nedeniyle tekrar operasyona alma-rak kolleksiyon bo~altllml~tlr. Klinigimizde takip ve tedavi altma aIm an olgulanmlzdan mortalite goriil-memi~tir.

Sonu<;olarak erken tam. acil cerrahi giri~im. pii-yiin total olarak bo~altllmasl ve uygun antibiyotik ve-rilmesi mortalite a<;lsmdan onemli olmaktadlr.

YaZl~ma Adresi: Or. Turan KUTLUK.

u.D.T1P Faktiltesi Nbro~irtirji A.BD BURSA

KAYNAKLAR

1. Ariza j. Casanova A. Viladrich P. et al: Etilogical agent and pri-mary source of infection in 42 cases of focal intracranial suppu-ration. journal of Clinical Microbiology 24,899-902. 1986 2_ Elisabeth M. Modesti

L

emp-yema j Neurosurg 55:761-765. 1981

3_ Farkas G. Andrew MarksCSubdural empyema, An important diagnosis not to miss_ British Medical journal29n 18-119. 1986 4. Gordon B. Bernard W. Smiths:Treatment of subdural

empye-ma j Neurosurg 55,82-88.1991

5. Hodes j. Anslow P. Gillet G, Subdural empyema-Continuing Di-agnostic Problems in the CT scan Era. Quanterly j of Med New Series 58J87-393. 1986

6. Luken GM. Whelan A: Recent diagnostic experience with sub-dural empyema j Neurosurg 52:764-771. 1980

7_ Mauser HW. Tulleken CAF: Subdural empyema. C!in Neurol Ne-urosurg 86,225-263. 1984

8. Mauser HW. Huffelen AC. Tulleken CAF, The EEG in the diag-nosis of subdural empyema_ Electroancephalography and clini-cal Neurophsiology 64,511-516. 1986

9- Moseley IF. Kendal BK Radiology of intracranial empyemas with special reference to computed tomography. Neuroradiology 26J33-345. 1984

10_ Morgan WO. Williams B, Posterior fossa subdural empyema. Brain 108,983-992. 1985

11. Silverberg AL. DinubileMr Subdural ampyema and cranial epi-dural abcess. Medical Clinics of North America 69J61-373. 1985