M a(t Ularıott
Sayfa:
28
Mayıs
1921
Cumartesi
Bugün
Hakimiyeti
Milliye'nin tatil günüdür.
19 yıldır yurt dışında yaşayan
Abidin Dino
Türkiye’ ye
d ö n ü y o r
24-/ i i m i i i ı ı ı ı m u i m i m m m m ı ı n n ı nUlusal
|
Basımevi
l ■ — _i Gazete, Dergi, Kitap E
■
ve Her türlü öaskı ış i
: lerimz için emrinizde :
i dir.
E
E Sinasi (Rüzgârlı) So- :
: kak No ; 3
■ :i Tel 11 53 73 . Ankara §
l l l f l I t l f M I l t l I M I M t t l t M I l l l l l l M I M IDünya çapında şöhret sahibi bir Türk sanatçısı İstanbul'da b ir resim sergisi açacak ve y a bancılarla birlikte liç renkli film çevirecek.
Ondokuz yıldan beri yurt di • şında yaşayan ve eserleri dünya nın meşhur müzeleri ile g a le ri. Serinde bulunan bu Türk ressam ve iilm cisı Abidin D ino’dur.
Hayata maceralarla geçen ve ömründe resim eğitim i görmeyen Dino, meşhur Abidin Paşa’nın torunu, hiç okul yüzü görm ediği halde yedi lisanı ana dili gibi konuşuyor, hayatını Avrupa'da ve Am erika'da kazanıyor.
Abidin Dino 1913 yılında îs - tciibul’da doğdu. 15 yaşından iti baren BabIali’ye intisab etti. Karikatüristlik ve gazetecilik ya parak hayatını kazanmaya başla dı. Zamanla resme atılan sanat çı (D ) grubunu kuran ressamla rın başında gelir.
Pablo Picasso’nun yakın dostu olan, eserleri onunkilerle birlik te müzelerde yer alan Dino’nun başka bir özelliği de film cilik alanına getirdiği yenilik. N it e kim bu yüzden de 1966’da 20 operatörle çektiği 110 bin m etre ]ik Dünya Kupası’nın «G o l» f i l mi, rejisör olarak ününü dünya ya tanıttı.
Abidin D ino’nun film ciliğe baş Jaması 1934 yılm a tesadüf eder. O sırada Ankara’da bulunan ve «Ankara T ü rkiye’nin kalbıdır.» film in i hazırlayan ressam—r e j i sör Sergei Yutkeviç ile tanıştı. Yutkeviç, Dino’nun resim lerini ve fikirlerin i beğendiği için ken dişini resmen Rusya’ya davet et ti. Dino, hükümetin izniyle ora ya gitti. Dört y ıl kaldı, Meşhur Rus yönetmeni Ayzenştayn ile ta nişti ve 5 film de beraber çalış tı. Kendi sistemini burada geliş tirdi. Bu: (Mizansen) sahne dii zenini senaryoda sözlerle değil, plâstik olarak figürlerle b e lir t mek, film in çekiminden önce a- deta bir resim li roman haline koymak, ondan sonra çekmekti,
Bunda büyük beşarı kazandı. Nitekim «G o l» film i de böyle çe kildi ve onu hazırlatan Columbia Film Şirketine beş yılda kazan dığı parayı kazandırdı.
Dino bu sırada resmi de bı - rakmadı. Memlekete dönüşünde san’at aleminde büyük yankılar uyandıran, «Lim an Sergisiııni aç tı. B ir ara iktidar partisi onu bazı ressamlarla birlikte Anado lu ’ya gönderdi. Burada çanak, Çömlek, ibrik resim leri yaptı.
Bu, «S an'atı adileştiriyor » ge - rekçesiyle bu büyük polem iklere yol açtı.
Dino aldırmadı. Toplumcu bir sanatçı olarak dünya ve insani problem lerini eserlerinde işlem e! ye devam etti. Bunun üzerine i ö r fi idare kendisini İstanbul’d a n 1 sürdü. Tsm yedi sene Çorum, A- dana. K ayseri dolaylarında yaşa d ı ve Anadolu’yu daha iy i tam dı.
Çok yönlü b ir sanatça olan Di no bu arada seram ik« el attı. P i yesler yazdı, senaryolar hazırla dı. O devrin zihniyeti bunların hiçbirine müsaade etmedi. Baskı arttı. O da bunun üzerine m em ieketi terkedip eşi ile birlikte Avrupa’ya geçti. B ir yU İtalya’da kaldı. Resim lerini satarak geçin di. Sonra Fransa’ya yerleşti. E- şi Paris Üniversitesinde doçent iik ediyor ve Türk romancıları nın eserlerini Fransızcaya çeviri yordu. Abidin de bunları resim li yordu. Nazım H ikm et’in, Yaşar K em âl’in kitaplarındaki resim ler onundur.
Paris’te bütün ünlü sanatçılar! la tanıştı. Picasso ile Jean Ooc- teau. Fransız K ültür Bakanı And re Malreaux, bilyük şair Aragon ile yakın dostluklar kurdu. Eser le ri kısa zamanda meşhur oldu.' Pariste her y ıl sergi açtı. En u - cuz eseri 20 — 25 bin Türk lira sına gidiyordu- Fransa hükümeti’ tablolarını satın alıyordu. A m e rika'da iki, Hollanda, İsviçre, Çekoslovakya, Rusya’da mütead d it sergiler açtı. İstediği tema’-, la r insan ve m esafe idi. Büyük b ir mekan içinde yürüyen köylü lerı yapıyordu. H e r m illet bunu kendine göre tefsir ediyor ve be ğeniyordu. F elsefisi, «İnsan kü çük, dünya büyüktür.» tezi e tr a fın da toplanıyordu.
Memleket hasreti İle yanıyordu. Fransa'nın güneyinde hazırladığı «D eniz K en a rı» resim lerinde bu hasret dile geliyordu. Bu resim jerin çoğu Picasso müzesine alın dı.
İşte Dino’nun şimdi İstanbul’da hazırladığı sergi de bu hasretin başka bir şeklini dile getiriyor du ve adı «Ezbere İstanbul» du.
Abidin Dino bir ay İstanbul’da kalacak, sonra Paris’e dönerek çevireceği film lerin hazırlığına gi rişecek. Bunları bir düzene koy duktan sonra da tem elli olarak memlekete dönecek ve yerleşe - cek.
Ondokuz yıllık bir ayrılıktan sonra vatana dönen ve İstanbula hasretini her hareketi ile beUi eden ünlü sanatçı Abidin Diııo, İstanbulda bulunduğu günlerini eş, dost ahbap evlerinde İştanbulu J»>, nuşarak ve İstanbul manzaralarım seyrederek geçirm ektedir. Zaten burada sergilediği resim leri <te «Ezbere İstanbul» adını taşımaktadır.
