Ermeni komitecilerinin mezalimi
ve Türk - Kürt düşmanlığı
T a r i h i n k a n l a y o ğ r u l m u ş ib r e t s a y f a l a r ı , b i n le rce in s a n ı n v e a il e n in f e l â k e t i n e sebep ola n s e b e p s iz v e m â n â s ı z h u su m e t, g ö r ü y o r u z ki bu gün bile d e rs o l m a m ı ş t ı r . G e ç e n sene A r a b i s t a n d a y a y ı n l a n a n A r a p ç a b ir eser, h â lâ E r m e n i l e r i i s t ik lâ le dave'- et m ek te ve T ü r k - K ü r t d ü ş m a n lığ ı n ı k ö r ü k l e m e k t e d i r . B u r a d a b i r E r m e n i t a r i h ç i n i n e s e rin d e n t e r c ü me e t t i ğ i m i z p a rç ai ar, E r m e n l l e r i n T ü r k ve K ü r t l e r i nasıl im h a et t i k l e r i n i g ö s t e r m e kt e d ir . j W4 ¿il)**# Ö N SÖ Z 1914 d e B irin c i C ih a n H a r bi b a ş la d ığ ı z a m a n Ş a m d a b u lu n u y o r d u k . O s ır a l a r d a ş a rk v ilâ y e tle r im iz h a lk ın d a n m u h a c ir le r g eld i. B u n la r, T ü r k le r le m e s k û n b u lu n a n m a h a lle m iz d e y e r le ş m e k is te d i-126
'4»* Dr. A s t a r c i y a n ’ ın A r a p ç a o la r a k neşrettiği ( E r m e n i m ill et i t a r i h i ) k i t a b ı n ı n k a p a k resmi le r. H e m ş e rilik d u y g u su ile Ş a m d a k i T ü r k l e r b u m u h a c ir le r e e v v e iş te m in in e ç a lış tıla r. S E F O EM M İ d iy e ça g ird iğ im iz V a n k ö y le rin d e n b ir K ü r t d e k a r is iy le b i r l i k te e v im iz in b ir o d a s ın a y e r le ş ti v e g ece b e k ç iliğ i y a p a r a k g e ç in m e ğ e b aşlad ı. Ç o k g eç m e d en b u se fe r Ş a m a E rm e n i m u h a c ir le ri g el di. T ü rk ç e k o n u ş tu k la r ı iç in b u n la r d a m ahallerim izde y e r le şm e ğ e ç a lış tıla r. M A R D İK D A Y I d iy e ç a ğ ırd ığ ım ız M a- ra şlı b ir b a k ırc ı da ailesiyle b ir lik t e ik in c i b ir o d am ıza sığ ın d ı. Biz, İn sa n î b i r d u y g u ile h e r ik i m u h a c ir a ile siy le , o n la r ı k e n d im iz d e n a y ırm a z d e re c e d e c a n c iğ e r o lm u ş tu k . F a k a t ço k g e ç m e d e n S E F O EM M İ ile M A R D İK D A Y I b ir b ir le r iy le ç e k işm e ğ e v e e v in h u z u r u n u b o z m ağ a b a ş la d ıla r. O za m a n h e n ü z m e kte b e g id e n b ir ç o c u k tu m a m m a S E F O E M M I’n in k a v g a r a s ın d a (B u E rm e n ile r , b i zim t o p r a k l a r d a b in le rc e K ü r t v e M ü slü m a n o cağ ı sön d ü r d ü le r . A r k a la r ın d a M os- k o fu b u lu n c a k a tm e r li g â v u r o ld u la r .) d iy e b a ğ ırd ığ ın ı, M A R D İK D A Y I’n ın d a (Y a h u b a n a n e sö y lü y o rsu n , p o litik a c ıla r ın v e k o m ite c ile rin g ö z le ri k ö r o lsu n ) d iy e c e v a p v e r d iğ in i h a tır lıy o r u m . B u k e r r e , A ra p m e m le k e t le rin d e D r. A s ta r c ıy a n a d ın d a b i r E rm e n i ta r a f ı n d a n son z a m a n la r d a a r a p ç a b a s tır ıl m ış v e b ir te s a d ü f le elim e g eç m iş 400 s a h ife lik ( E rm e n i m ille ti ta r ih i) k ita b ın ı o- k u y u n c a ç o c u k lu ğ u m a a i t b u h â t ır a g ö z ü m ü n ö n ü n d e te k r a r c a n la n d ı. B irin c i D ü n y a H a r b in d e n s o n ra a n a v a ta n a d ö n d ü ğ ü m z a m a n , M o sk o fla ra d a y a n ıp Ş a r k v ilâ y e tle r im iz in m ü slü - m a n h a lk ın a v e K ü r t a ş ire tle r in e E r m e n ile r in y a p t ık la r ı m e z a lim h a k k ın d a T ü r k ç e e- s e r le r o k u m u ş, f a k a t p o liti k a y a itim a t e tm e d iğ im için b u n la r d a m ü b a la ğ a b u lu n d u ğ u n u sa n m ıştım . Ş im d i A ra p m e m le k e tle r in d e b ir E rm e n i ta r ih ç i ta r a f ın d a n ta m b i r se r b e ş ti iç in d e y a z ıla n (E rm e n i m ille ti ta r ih i) n d e, h ü r r iy e t E r m e n i s t a n R e i s i c u m h u r u A v a d i s E h r n n y a n -ıı-% JA j~" 56 '■t*in J J j - J l ı »jaLi¿¿İÜ ‘ *; j U - ^ j j» Jldü ^ V/**1 Ü . 1 »Jli.1 Ki •• uJu-,-( f « ' i : ¿AJJ .) * > « J .İ I J t ı i ll*- j i j l ' jL İ-'.-k ru jl* J d j Jl-ş-«—1—• ***** ¿i \})j »j-. uu j-ij ’■ y > » JıHi/tıt' Morgan İV — } t» y L$ _ j < JJ’ h jt W - .uui' .*■*> f U ' j.f ı—:» aJUB V U « W o '; y U J*, . />( ». C js Ifji> J U UV J' _u jil . (.*«' J jUjV1' •V-J' * '}>** ,*.»' t
U...I <*tXi VjU' J J ^ ,4." j < i j / c*: j< f}' j > ı U . c .\ıi J\
U V i» ¿v.ı J . u y , ■>-** ¿/i' *-• j y s fv u v o’ j * ..uırjı ¡.t * >> u ,
B ü y ü k E r m e n i s t a n h u d u d u nun A n k a r a ve K a y s e r i v i l â y e t le rin e d a y a n d ı ğ ı n ı b i l d i r e n k i tabın 44 ncü s a y fa s ı n ı n klişesi
m ü c a d e le si p e rd e s i a ltın d a E rm e n ile r in R u s silâ h ıy la K ü r tle r e k a r ş ı y a p t ık la r ı k a t liâ m la rd a n , y ık ıla n v e y a k ı la n k ö y v e k a s a b a la r d a n , h a t tâ y e r a ltın d a k a z ıla n 400 m e tr e lik tü n e lle r v a s ıta s iy le k ış la la r ın b e r h a v a e d iliş in d e n ö v ü n ü le r e k b a h s e d ild iğ i n i g ö rü n c e S E F O E M M İ’n in sö y le d iğ i (B u g â v u r la r b in le rc e K ü r t v e M ü slü m a n o- c a ğ m ı s ö n d ü r d ü le r .) sö z ü n ü t e k r a r e tm e k te n k e n d im i a la m adım . 1828 ve 1878 T ü rk . R us h a r p le ir n d e y a p t ık la r ı g ib i 1914 B irin c i D ü n y a H a r b in d e d e R u s o rd u s u g e lin c e y e k a d a r Ş a r k v ilâ y e tle r im iz E r m e n ile rin in c e p h e d e k i o r d u y u v u r d u k la r ın ı, K ü r t a ş ir e t le r in e v e M ü slü m a n k ö y v e k a s a b a la r ın a y a p ıla n a k ın la - r ı v e E rm e n i k o m ite c ile rin in in s a n lığ a s ığ m ıy a n h u n h a r lık la r ın ı y ü z ü k ız a r m a d a n u z u n u z a d ıy a a n la ta n b u k ita b ın m u h a r r ir i, T ü r k m illî m ü c a d e le sin in z a f e r le n e tic e le n m e si ü z e r in e E rm e n ile r in sa h n e d e n e lle r i boş ç e k ild ik le r i n i s a k la m a m a k ta f a k a t k ita b ın ı şö y le b itirm e k te d ir :
« G eçm işte o la n b ite n h e r şe y e r a ğ m e n E rm e n i m ille ti, ta r ih î E rm e n is ta n d e v le tin i ta b iî h u d u tla r ı iç in d e k u r a c a k tır . B ir g ü n g e le c e k d ü n y a B ü y ü k E r m e n is ta n ’ın k u r u ld u ğ u n u g ö re c e k tir.» (K i ta p ta sa h ife : 403).
K ita b ın 44 ü n c ü sa h ife sin - d e k u r u la c a k E rm e n is ta n ın h u d u tla r ı d a ş ö y le ç iz ilm iş tir : « E rm e n is ta n ın h u d u d u , ş i m a ld e n G ü rc is ta n v e K a r a d en iz, ş a r k ta n b u g ü n k ü T ü rk İ r a n h u d u d u , c e n u p ta n b u g ü n k ü T ü r k - İ r a k h u d u d u , g a r p te n ise K a y s e ri v e S iv a s v ilâ y e tle rid ir.»
B u so n f ı k r a l a r b a n a , 1945 d e B e rlin i z a p te d e n R u s o r d u la r ın ın b a ş ın d a E rm e n i G e n e r a li P a g r a m y a n ın b u lu n d u ğunu, m ü k â fa t o la ra k R us h ü k ü m e tin in o n a B ü y ü k E r- m e n is ta m v a a d e ttiğ in i y a z a n B e y ru tta m ü n te şir b ir E rm eni g a z e te s in in m a k a le s in i h a tır la ttı.
Ş im d i k e n d i k e n d im e «te v e k k e li d eğ il, m e m le k e tin e d ış a r ıd a n h iç k im s e y i so k m ı- y a n S o v y e t R u s y a , İk in c i D ü n y a H a r b in d e n s o n ra S u r iy e v e L ü b n a n ile Y u n a n is ta n v e F r a n s a d a n 200 b in E r- ( D e v a m ı 132 ncl s a y fa d a ) * T a ş n a k s o t o n ko m ite si müessisi S i m o n Z o v e n
127
Ermeniler
(127 nci s a y fa d a n d e v a m ) m e n iy i k e n d i v a p u r la r iy le K a f k a s y a y a a lıp g ö tü rd ü ,» d iy o ru m . A r k a la r ın ı M o sk o fla ra v e r ip Ş a r k v ilâ y e tle r im iz i y a k ıp y ık m a k şe k lin d e E rm e - n ile r in ta r i h te b ir k a ç d e fa oy n a d ı k la r ı fa c ia şim d i b ir d e fa d a h a h a z ır la n ıy o r d em ek ... Ş a r k h u d u tla r ım ız ın ö te sin d e h a z ır la n a n b u c e h e n nem i te rtip le rin , ih tilâlci E r m e n i T a ş n a k p a r tis i u m u m î m e rk e z in c e v a k tiy le k a r a r la ş tır ıla n (M ü slü m a n sız b ir E rm e n is ta n ) k u r a r a k b ü tü n d ü n y a y a d a ğ ılm ış E rm e n ile ri b u r a y a to p la m a y ı g a y e e d in d iğ in i s a k la m a m a k ta d ır. T e k n ik k a b iliy e ti y ü k s e k , m ü c a d e le d e h u n h a r v e id e a lis t f e r t l e r i b o l E rm e n ile r , şim d i g ü v e n d ik le r i B o lşe v ik M o sk o fla r s a y e s in d e -A lla h y a z m a sın - e ğ e r m u r a t la r ın a e r e rle rs e , o n la ra n is b e tle g e r i o la n Ş a r k v ilâ y e tle r im iz h a lk ın ı k ıs a b ir z a m a n d a y o k e d e c e k le ri ş ü p h e siz d ir. A lla h a b in ş ü k r e d e r iz ki, h a r iç te s u ik a s tla r h a z ır lıy a n b e d b a h tla r a k a r ş ı b u g ü n y ir m i b ir m ily o n M ü slü m a n T ü r k v e K ü r t b ir v ü c u t h â lin d e a y a k ta d u r m a k ta v e b a ş t a A m e r ik a d e v le ti o ld u ğ u h â ld e A v r u p a n ın o n d ö r t d e v le ti b iz e y a r d ım için y a m b a - şım ızd a y e r a lm ış b u lu n m a k ta d ır . E rm e n ile r , (E rm e n i m ille ti ta rih i) n in b ir ç o k sa h ife le - r in d e y a z ıld ığ ı g ib i, esk id e n m u ta a s s ıp h ir is tiy a n d ü n y a sın ın , İs lâ m m e m le k e tle r in i m a h v u h a r a p e tm e k iç in gö n d e rd iğ i E h li S a lip o r d u la r ı n a y a r d ım e tm iş, H a ç lıla rın K u d ü s ’e u la ş m a la r ın ı te m in iç in K ılıe a r s la n v e S a lâ h a t- tin i E yyübî id a re sin d e k i m üs- lüm an o rd u ların ı a rk a d a n v u r m u ş v e b u m a r if e tle r in i g eçm iş T ü r k R u s m u h a r e b e le r in d e ü ç d e f a t e k r a r etm iş-134
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi