‘Siyasi suç’ kavramı nasıl doğdu?
Vatan yahut
"
siyasi şube....
Ondokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında başlayan OsmanlI’nın
modernleşme çabaları yerli muhaliflerin, batılı çağdaşlarına
benzer biçimlerde su yüzüne çıkmasına neden olurken,
OsmanlI’nın sözlüğüne de ‘siyasi suç’ kavramını kazandırdı.
♦ < Namık Kemal için, 15 Şubat 1939 tarihli bir Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile, şairin 50. ölüm yıldönüm üne rastlayan günlerde, 6 kuruşluktan 12,5 kuruşluğa, dört değişik hatıra pulu, yüzer bin adet bastırılmıştı.
RJ.
Gü l t e k î n Yi l d i z
Y
ıl 1873; Nisan’ın ilk günü... İstanbul’da, Gedikpaşa Tiyatro- su’nu dolduran kala balık heyecanla sah nedeki temsili izliyordu. Oyunda sık sık geçen "Yaşasın Vatan!" nidalarına, tiyatroyu hınca hınç dolduran halk da katılıyor, tan siyon giderek artıyordu. Oyun bitmiş, ancak çoğu ilk defa bir tiyatro oyunu seyretmiş kalaba lık heyecanını yitirmemişti.Rumeli’deki bir Osmanlı ka lesinin, Silistre’nin savunmasını konu alan ve Osmanlı kamuoyu nu ‘vatan’ kavramı ile tanıştıran oyunun adı ‘Vatan yahut Silist- re’ idi.
İbret gazetesi matbaası önü ne gelen kalabalık, eserin yazarı Namık Kemal’i görmek istiyor du, ancak onu göremeyince Ke mal’i ve vatan sevgisini öven bir mektubu gazeteye bırakıp dağıl dılar.
Halkın gösterdiği bu ilgi, sa rayın pek hoşuna gitmemişti. Oyunun ikinci temsilinin ardın dan, önce Kemal’in yazı yazdığı İbret gazetesi kapatıldı; ertesi gün, 6 Nisan 1873’de ise, bekle
nen oldu: Tiyatroya ait bazı me seleleri görüşmek için Güllü Agob’a giden Namık Kemal’e zaptiye müşirliğinden, yani o
günlerin emniyet müdürlüğün den istenildiği söylendi ve yazar tevkif edildi.
Zaptiye müşirliği Namık Ke-3 4 • Popüler TARİH / Haziran 2000
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
