İNEKLERDE STAFİLOKOKKAL MASTİTİSLER ÜZERİNE ÇALIŞMA

Vel. Bil. De". (2002). 18.3: 51-56

iNEKLERDE STAFiLOKOKKAL MASTiTisLER OZERiNE t;:ALI~MA

Cahit Kalkan 1

A

Study on

Staphylococcal Mastitis in

Cows

6zet:

au

vah~c\a. inelderde stafilokokkal mastitislerin prevalanSlnln belirlenmesi amaylanml$llr. yah$mamn matel)'alini, Y9$lan 2·16 araslncla oIan ve de9i$ik Irklardan toplam 1249 inek olll$turdu. lnelderde stalilokokkal mastitis bulunup bu-lunmadlgl Idinik muayene, GMT ve mikrobiyolojik muayenelerle belirlendi. SonUlf oIarak, ele ahnan hayvanlardakl sta· filokokkal mastitislarin oranl %82.02 oIarak bulundu.

au

tip mastitislere sebep oIan bakleriler ~erisinde

en

6nemli yeri ise %73.78 ile Staph. aureus aldl. Aynca 1. laktasyondaki hayvanlarda (%73.44), ve yaz aylannda (%61.60) stafikokkal mas-titisler en az oranda tespit edildi. Vine 5-8 Y~ grubunda (%85.19) ve elle sagllan (%82.74) hayvanlarda bu tip mastitislerin oram en fazla olarak bulundu. Sonuylann hayvanlann Irklanna, laktasyon d&lemlerine, ve sOt verinlerine gOre dagillmincla ise istatistiki bir farXln olmadlgl gOruldCl.

Anahtar Kellmeler: Mastitis, Stafilokok, Inek

Summary: In this study, prevalence 01 Staphylococcal mastitis was investigated in the cows. A total of 1249 cows aged between 2-t6 served as subtects. Presence of staphlococcaJ mastitis was determined by clinical examination, GMT and microbiological tests. In the conclusion, the rate of Staphylococcal mastitis was found to be 82.02% in this study. The bac-teria causing this kind of mastitis, Staph, aureus, occupied the most ifr1>ortant part at the rate of 73.78%. Besides, Staph-ylococcal mastitis were determined at the minimum rate of 73.44% in the animals al the firsllactation and 61.60% in the summer time. The rale of this kind of mastitis was found al rnaxmum in the age grOl4> of 5-8 (85.15%), in the hand milking animals (82.74%). Tere is no istatistically difference as to lactation period, animal breeds and milk yield.

Key Words: Mastitis, Staphylococ, Cow Giri,

lneldenn rnernesinde, de9~ik tOrden bi~k faklor yangl oIu~turmaktadlr. Buntar enfeksiyOz ve en-feksiyOz olmayan sebepler olmak Olere ikiye ay-nlmaktadlr. EnfeksiyOz sebepler i(:erisinde bakteriler, viruslar, parazitler

ve

mayalar bulunmakla birlikte en Onemli yen bakteriler almaktadlr. BugOne kadar mas-titis olaylannda izole edilen mikroorganizma saYlslmn 137 oldu{ju bildirilmektedir (Aarestrup ve ark., 1997; Quinn ve ark., 1994). Mastitise sebep olan en yayglO KonlagiyOz mikroorganizmalar Staph. aureus, Strep. agalactiae, C. bovis ve M. bovis,ir. Bu mik· roorganizmalaf igerisinde en 6nemli yen de Staph. au-reus va Strep. agalactiae almaktadlf (Daveci ve ark., 1994; Enevoldsen ve ark., 1995).

Staph. aureus saOlikh ve hijyenik merne densinde yaygm olarak bulunmaz. Ancak meme ba~lnda ko-Ionize olur ve orada Orer. SaQ:lm ekipmanlan

ve

sa-\)llTICllann ellen ile c;:ok ~buk bula~ilir. Genelikle ya~h hayvanlarda enfeksiyon oIu~turur. Ancak genq hayvanlarda ve 6zellikle Ilk laktasyonda da mastitis olu~lurrna riski vardlr. Co{Junlukia laktasyonun erken

oonemlerinde enfeksiyon ol~turan Staph. aureus'un sebep oIdugu mastitisJere, yilin hemen hemen her db-neminde rastianmaktadlf (Aarestrup ve ark., 1997;

Dodd, 1983; Roberson ve ark., 1998; Quinn ve ark.,

1994).

Staph. aureus dl~lnda kalan, slafilokok tOrlen op-purtunist mastitis etkenlan k;:inde yer almaktadlf. Ko-agulaz (-) stafilokoklar olarak adlandlfllan Staph. en -telidis, Staph. epidermidis en yaygln oppurtunist mikroorganizmalardlf. Bu mikroorganizmalar memede genellikle saprofit olarak y~maktadlrtar. Staph. €pi -dermidis, apalojen bit mikroorganizma oIup, genellikle subklinik

ve

Ihmh mastitisiere sebep oIuf. Bu mik -roorganizmalar

merna

densinde

ve

sa\)lmcllann el· lennde normal olarak bulunmaldadlr

va

c;:oOunlukla merne ba~1 kanahna yerle~ip fusat koIlartar. Do{Jum sonrasl dOnemlerde koagOIaz (-) stafilokoklann sebep oIdugu mastitislere daha slkllkJa rastlanmaktadlr. Bu lOr mikroorganizmalardan kaynaklanan ekonomik

za·

rartann OnemU boyutlarda oImadlOl, hatta bu mik-roorganizmalann sebep oIduOu enfeksiyonlardan kay·

naklanan bagl~lkhktan dolay., 6nerrii mastitis

patojenJerinin ol~uracaQ:1 enfeksiyonlara ka~1 direncin Geli, Taryhl : 02.07.2002 @: ansvanli@yahoo.oom

RI$VANLI. KALKAN

~tiQi bildiriJmektedir (Hogan va arl<.. 1989;

Mcd0-nald. 1964; Philpot ve Nickerson, 1991). Ancak, bu gO-rU~ ~I olan ara~lrmacllar da vardlr (Aarestrup ve ark., 1997; Tmns va Schultz, 1987).

Stafilokok'lardan ileri galen mastitisler, ineklerde

perakut ~kilden kronik ~ !<adar de{Ji~ bir tabla

gOsterir. Perakut stafilokokkal mastitislere, genellilde dogumdan sonraki ilk bi~ gli'lde rastlanilir. ~tIi gene! sel11>lomIara sebep okJrlar.

Gene!

5efll)lorriann ve Iokal deOi$imlenn ortaya C;;lkl~1 anidir. Hayvanln 00-mfine sebep oIabilir (Mcdonald, 1964; Philpot ve Nic-kerson, 1991). Akut stafilokokkal maslitislere de

ge.

nellikle Iaktasyonun ba~nnda rastlamllr. Hayvanlarda at~, i~lahslzhk, depresyon, rumen hareketlerinio dur-maSI, zaylf\ama ve dehidrasyon gibi gene! semptomlar gOrOlur. Hastallkh merne Ioblan hipertrofik, Odemli, kt-zank, steak ve a~nlldlr. A~ndan dolaYJ iek taraflt topallik ~kiJlenir. SOl salglSI azaltr, memeden serOz, irinli, plhlth veya kanh bir SIVI saJgllanlr. StaftJokoklann salglladl~1 tOksinler, loksemiye

va gangrenli

mastitislere de sebep oIabilir (Barkin ve Milli, 1984; Philpol ve Nickerson, 1991). Kronik ~kilde, ba~langlc;;ta memede ve hay-vanln genel durumunda blr bozukluk lark edilmez. Fakat, zamanla sOt salglSI azaIlr, sUI: sulu bir gOtOnCtm allr, memede h~rtrofi va sertlik ortaya c;;tkar. ile~ durumlarda memede sOl salglSI durur ve meme kOr-Ie~ir (Batu, 1991: Mcdonald, 1984).

Bu c;;ah~da ineklerde. stalilol<oKXal mastitislerin daglhrTllnln belirienmesi va bu tip mastitislerin ~­ maslnda

rot

oynayan risk fakt6rlerinin onaya konmasl ~ml~tr.

Materyal Va Metol

Bu e;:ah¥JlClnln maleryaHni, ~Ian 2-16 araslnda deQ~n, 396'sl Esmer, 338'1 HoI~tayn, 311 Simental, 355'i Melez, 123'u Vertl, 6'sl Jersey oImak Ozere top-lam 1249 lnek olu~lurdu.

Ineklerde stafilokokkal maslitis bulunup

bu-lunmadl~l. klinik muayene, Ca~fomia Mastitis Test (CMT) ve mikrobiyolojik lesller ile tespit edildi. CMT, Deveci

va

arkad~lanntn (1994) tarif etti~1 $E!kilde uy-gulandl. CMT'ye pozitif

soru;:

veren merna IobIanmn meme ~I deliQi .-;evresi, elil alkoIlu (%70) pamulda

te-rnizlendikten soma, bu meme IobIanndan sleril cam tUpiere yakla~lk 5 mI sOl numunesi ahndl ve rrik-robiyoloji IaboratLNanna g6nderildi.

Muayene edilen ineklerin Irk. Y8$. Iaktasyon saytSl,

laklasyon dOnemi, gCtnlCtk sOl verimi ve sa~lm ~kli hak-kHlda bilgiler allndl. Daha sonra bu veriler maslitis

so-~n ile ka~l~lnldl.

Somrriann istatistlki oIarak degeriendirilmesU"lde,

Ki Kare melodu (Snedecot' va Cochran, 1981) kul-lanlldl.

Bulgular

Bu c;;all~da ele a1Hlan mastitisli hayvanlann sOt-lerinde %82.02 oramnda stafilokokkal ureme oIdu{Ju ve bu ureyen stafilokoldar ic;;erisinde ilk siraYI %73.78 ile Staph. aureus'un aldl~l tespil edildi. Aynca, subklinik mastitisli meme IobIannda %64.86 ve klinik mastitisli merna IobIannda iss %50.00 oranlnda stafilokoldann Oredil)i gOriildO (T ablo 1 -2).

StafilokokkaJ mastitislerin. hayvanlann Irklanna gOre da{Jlhmt incelendiQinde istatistiki bir tarkln omadJ~1 gOriildO ( T -3).

~n hayvanlann ~Ina gOre da~lhmlnda ise bu tip mastitislerin %85.19 iIe en fazla oranda 5-8 ya~ grubunda gOrOldOl)O belir1endi (P<O.OO1). (Tablo 4).

Hayvanlann Iak1asyon d6nemerir1e gOre b<J ~ mastitisierin da~lhmlnda istatistiki bir tarkIO oImadl~J

90-riildO ( T -5).

Stafilokokkal maslitislerin ilk laklasyondaki

(%73.44) hayvanlarda 811 az oranda gOriildOl)O 1espi1 edildi (P<O.OO1). (Tablo 6).

Hayvanlann SOt verimlerine gOre bu tip mas-liIislerin da~lIlmlnda istatistiki bir tarkln olmadl~1 gOnJldu (Tablo 7).

Mevsimlere gOre slatiJokokkal mastitislerin da-{JJllmtna baklldl~lnda, yaz aylannda bu tJ,J mastitislerin ('%61.60) en az oranda g6rUldu~O tespit edildi (P<O.01), (Tablo 8).

Bu tip maslitislerin hayvanlann sa~Jm ~kline gOre

da~dlmlnda ise eI lie sa~11an hayvanlarda (%82.74) bu oranon daI1a fazla old,*, gOriildO (P<O.05). (Tablo 9). T abIo 1. CMT'ye poZJtiI ~ wren hayvan \Ie merne IobIannda miktobiyoIojik muayene

sontJ9an

-Hayvaniar 756 445 58.86 365 48.28

MastitisIi Marne LobIall 1547 740 47.83 _61' 39.69

SOOIdinik Mastitisi Meme lob&an 1465 700 47.78 594 40.55

il1eklerde Slafilokokkal !\'lastiti5ler .•.

Tablo 2. Mastitisli hayvanlann marne IobIannda Oreyen

sta-filokoldann da{JI~ml

Ureme Clan Merne

Bakteri n %

Staph. aur6US 453 73.78 Staph. epidermidis 152 24.75 Staph. intermedius 9 1.47

Toplam 614 100.00

Tablo 3.lneklerin Irhlanna gOre sonLK;lann daglrlml Mikrobiyolojik Staph. Oreme Orema

''''

Toplam n % n % Esmer 396 137 34.60 115 29.04 H~layn 338 130 38.46 104 30.77 Jersey 6 2 33.33 16.67 Simental 31 6 19.35 4 12.90 Melaz 355 130 36.52 109 30.70 Yer1ilri<:: 123 40 32.52 32 26.01 Toplam 1249 445 365 p

- Grup ylizdeleri araslndaki lark Onemsiz

Table 4. lnelderden eIde edilen ~n hayvanlann

ya-~I/la gOre dagllrml

Mikrobiyolojik Staph. ureme Grerne y . . Toplam n % n % 2-4 471 103 21.87 81 17.2Oa !HI 569 243 42.71 207 36.38b "'6 209 99 47.37 77 36.B4b Toplam 1249 445 365 p

• Grup y(lzdeleri arasmdaki farl<. Onemli

a, b; Aynl siJIuncla far1<l1 harllerle gOsterilen deQerlcr ara-smdaki fari<:: Onemli (P<O.ool)

Tablo 5_ SonLK;lann hayvanJann bulundukian laktasyon aylna gOre daglhml

MikrObiyolojik Staph_ ureme Orama D6nem Toplam n % n % "" .y 425 136 32.00 112 26.350 <>-<;ay 348 119 3420 107 3O.75b 7-9 try 177 79 44.63 66 37.29b >9ay 23B 111 46.64 90 37.82b Toplam 1166 445 365 p

-Grup ylizdeleri araslndaki lark Onem~

a, b; Aynl SOIunda farkh hruflef1e gOsterilen degef1er ara-Sindaki lark Onemli (P<O.ool) ,

Table 6. Laktasyoo saYllanna gOre sonuclannn daglhml Mikrobiyolojik Staph. Oremc ureme L SayJSI Toplam n % n % 1. laklas. 300 64 21.33 47 15.67a 2. Jaklas. 197 66 34.52 55 27.92b 3. Jaklas. 196 97 49.49 BO 4O.82d 4. Jaktas. 157 66 42.03 56 35.67c 5-12.Iak\as 338 150 44.38 127 37.57c Toplarn 1188 445 365 p

• Grup ylizdeleri arasmdaki farl<. Onemli

a, b, c,

ct:

Aym SOIIXIda lark!! harllerle gOslerilen deger\ef ara

-Sindaki larkOnemti (P<O.ool)

Table 7. Silt verirnlerine gOre som-;lann daglllmi

Mikrobiyolojik Staph. ureme Grome S.verm Toplam n % n % 1·5 kg 257 96 37.35 87 33.85 6-10 kg 563 197 35.17 160 28.41 11-15kg 284 124 43.66 99 34.88 16-20 kg 78 25 32.05 17 21.79 2Q.3O kg 6 3 50.00 2 33.33 Toplam 1188 445 365 p

-G~ y(lzdeleri araslndaki fark Onemsiz Table 8. Mevsimlere gOre sonuclann daglhml

Mlkrobiyolojik Staph. ureme

Oreme Mevsim Toplam n % n %

K.,

330 143 43.33 123 37.27a Ilkbahar 313 97 30.99 91 27.48b yaz 317 125 39.43 77 29.07b Sonbahar 289 BO 27.68 74 25.61b Toplam 1249 445 365 p

• Grup y(lzdeleri araslndaki lark Onem~

a, b; Ayru sOtunda Iarkli harller1e gOslerilen deger\ef ara-Slndaki lark 0nemIi (P<o.01)

Mikrobiyolojik Staph. uremc Oreme S.~kli Toplam n % n % Bie 1167 423 36.25 350 29.99a Makine B2 22 26.83 15 18.29b Toplam 1249 445 365 p

• Grup ylizdeleri araslndaki lark Onemli

a, b; Aynl siJlunda larkll harllerle gOstcrilcn degerler ara-sindaki lark Onemli (P<O.05)

RISYANLI, KALKAN

Tartl,ma va Sonu-;

Bakteriyel mastitislerin etiyolojisinde streptokok,

stafi6okok ve koIifoon grlbu mikroorgarWnalann

Iloemi roI

oynad'O'

kabul _adir. Dalla Ooce

ya-polan ~h~oda, Staph. aureus'un sebep

okiJQu

mastitislerin oranl %9.5-54.3, Strap. agalactiae mas·

titislerinin oranl %0.2-35.0, Strep. L.beris mastitislerinin OI"anl %0.&-9.3, Strap. dysgaJactiae mastitislerinin

0I"an1 %0.5-28.57, E.c:oIi'nin sebep

oIctuQu

mas·

titislerinin oram %1.2-16.7,

C.

pyogenes mastitislerinin

%0.51-33.84, Slaph. epidemoidis1n sebep oIduQu

mastitislerin Iss %3.59-34.5 oIdtJgu bildirilmektedir (Hu ve arit, 1995; Keefe ve ark .. 1997; Lam va arit, 1997;

Matthews

va

arit, 1992; Wilson

va

Richards, 1980).

Sunulan ~lI~mada cia sOtlerinde stalilokok grubu

mik-roorganizma ureyen hayvanlann oranl °k82.02 olarak

bulunmu~lUr.

lneklerde mastitis oranlnln artmaslnda rei oy.

nayan OnemU faktOr1erden birisi Irktlr. Bazllrklann mas·

titise ka~1 daha hassas

va

mema yaplslnln (sarklk,

yere yakln) mastitis o/u~muna daha yatkln oIduQu

bil-dirilmektedir (Arda ve ark., 1982' Deveci va ark.

1994). Leitner ve

arkada~lan

(199'7)" ilk

laktasyonda~

~Iayn Irkl inekJerde Staph. aureus

va

koagOlaz (.)

stafilokoldann sebep oIdu{lu mastitisJere daha lalla rastlandl~lm tespil el~rdir. Bu QalI~da Irklara

gOre stalilokokkal mastitisJem da~lhmlnda istatistiki bir lark buturvnaml~Ur.

Maslitisin oranl, ineklelin ya~ va Iaktasyon saYlSI

iIe yakln il~kiidir. Hayvanlann ya~ va laktasyon

sa-Ylslnm ilerlemeSine ba~11 oIara!< mastitisi1 0I"an1 art·

maktadlr. Ya~ va laktasyon saYlsmln artmasl; meme

sfmkter1erinin ~i, yaralanma. travrna va en·

feksiyonlar sebebi ile memenin hassasiyetini artmr.

Bundan doIayl. mernanin doQal savunma

me-kanizmasl zaYlflar va mastitisin oranl yOkseiir (Funk va

ark .• 1982; Gartner, 1983). Enevoldsen va arkada~lan (Enevoidsen ve ark., 1995), 28 sur\"Jdeki 2406 inekte

yaptlklan ~h~da. Staph. aureus mastitisJerinin ora.

nml 1. laktasyooda %5.2. 2. laktasybnda %13.5, 3. laktasyonda %17.9 va 4. laktasyonda %22 oIarak buJ.. ~rdlr. Ancak bazl a~IHTnacllar, mastitisle

Y'*

va

laklasyon saYlSI arasulda i~~ oIrnadl~rm, ilk

Iak-Iasyonda ha11a hio; doljum yapmam,~ dOveleode dahi

mastitisin yCJksek oranlarda gOzlenebilece{Jini biJ..

dirmektedir1er. Hatta

gao;:

hayvanlann ~lIlara na·

zaran daha lazla mastitise yakalandl~1 (Nickerson ve

ark., 1995; Weller va Davies, 1998), yine ineklerde

ya~ va laklasyon saYISI anrkva. sUtteki hUcre saYlslmn dB anr~l, bu durumun da ya~1I hayvanlan mastitise ka~I, gentylere nazaran daha dire~i hale getirdi~i bil-dirilmektedir (Batu, 1991; Weller ve Davies, 1998).

Ali-bam

1u va arkadar;;lan (1969), streplokok ve Ecoli

mastitislerinin oranl ile ineklerin ya..r;;lan araslnda bir ~. kinin oImadlO,nl; bona ka~llIk stafiokok mastitislerinin %8O'inin, 7 ya~ kadar oIan geno; hayvanlaoda

oasl-Iandl~lm bildirmektedir1ef. Yme, Barkin ve Milli (1984),

stalilokoklann sebep oklUOU gangrenOz mastitislerin en

lazia geno; hayvanlaoda gOrOldfJliOnii ~,kIam'>Iard".

Sunulan o;aI'~' 5-8 ~ gnbunda bul....,

hay-vanlaoda bu tip maslitslerin en lazia oranda oIduQu gO-rUIdU

va

Iaktasyon sa}'lSI arth~ stafiokokkal

mas-titislerin oramn,n da anl~'lespit edildi.

SUI ineklerinde mastitis vakaJan va yeni

en-leksiyorlann ortaya ~1o~I, laktasyon dOnemine baQlr

olarak artma

va

azalma gOsterebilmektedir (Barkema

ve arit 1998; Bendixen ve Aslrand, 1989). Bu durum

stafilokokkal mastitisler ~nde geyeriidir. Pankey ve

ar-kadar;;lannm (1996) yaptl~1 ~h~mada dogum sonrasl

dOnemde KoagOlaz (.) stafilokoklann sebep oldugu

maslitislerin oram %21.8 olarak bulunurken kuru d6-nemde ise bu oran % 15.9 oIarak bildirilmi~tjr. Bu

dO-nemlerde Staph. aureus'un sebep oIdu~u mastitislerin

oranl slraslyta %0.9 ve '%2.8 olarak belir1enmi~r. Ya-p,lan blr ~h$fllClda (Gonzales ve arit. 1988) Staph. aureus

va

koagulaz (.) stafilokoklara baOl' mastitislere laktasyonun ilk 4 aYlnda daha fazla rastlandlgl

bit-dirilmektedir. Tirrms ve Schultz.'un (1987) yaptl~1 ¥CI-h~da koagulaz (-) stalilokoklara ba!)!1 mastitislere

laktasyonun ilk 15 gunOnde %48, laktasyonunun

son

dOneminde %07 oranlnda rastlanch~, bildirilmektedir.

Bu ~r~da laktasyon dOnemi va slafikJkoklann sebep oklUCu mastitisJerin oram 8raslnda bir il~nin 01-madl~1 befir1endI.

lnelderin sCrt varimleri ile mastitis araslnda 5110 bir iti:r;;ki vardlr. Hayvanlann sOt verimleri arttlkva mastitis rastlanllsr da artmaktadlr (BaIU. 1991; Deveci va arit,

1994). Enevoldsen va ao1<a~lan (1995) inelderin sUI verimleri ile stalilokokkal mastilislerin iIi~kili oldugunu

va yOksek sOt verimli hayvanlarda vaya sOt variminin

yOksek oIdu~u dOnemlerde bu lip mastitislerin oranlnrn

lazIa oIdUOUnu bildirmektedir. Yapllan diQer bir ca· lJ~mada (Schukken ve arit, 1991) Slap. aureus'un sebep oIduQu mastilisler ~n inelderin yCJksek sOt

v&-rimli oImas,nm bir risk laktOrCI oIduOu bildirilmekledir. TImms

va

Schuttz'un (1987) sOt veriminin yOksek

01-dUOu

d6ne_

koagOIaz (-) Slafrlokoklara bag!,

mas-titislerin oranlnln arttl~1 bildirilmektedir. Sunulan bu ~. h~da hayvanlann sOt verimleri lie slafilokokkal

mastislerin gOrOlme oranlan araslnda bir ~~njn

01-rnadr~1 belir1eooi.

Sa~lm. merne sa~hOI ~Istndan Onemti oIaytardan

biridir. Gerek elle. gerekse makine lie yaplian

sa-~Imlann, kurallanna uygll"l Olmasl gerekmektedir (Bar·

kema ve arit, 1968; Daveei va arit. 1994; Jaren, 1984). Schukken va arkada~n (1991) sOt sa{llm mao

ineklerde Stafilokokkal Mastitisler •..

kinelerinin dOzenli kontrol edilmemesi ve hatah saQlm

~Iemleri Slra51nda Staph. aureus'un sebep oIduQu mastitislerin oranmm arnlQlni bildinnektedr. Bu ~­

II~, eUe saQllan hayvanlarda stafilokokkal

mas-titisiere daha fazla omnda rasttandlQltespit edildi. Mastitisil da~Ihmlnln, yilln hemen her Bylnda ve

mevsirninde ~I ~kilde gOrOlmesine raQmen, slcak yaz aytannda (Haziran-AOustos) daha lalla gOnjldOQO

bildirilmekledir (Batu, 1991; Bishop, 1980; Wilesmith

ve aric, 1986). GonzaJes va arf<ada~nnln (1986)

yap-UQI ~I~ stafilokoidara baQh mastitislerin

son-bahar va kl~ mevsimlerinde daha lazla rastlandl{ll

bil-dirilmekledir. Yapllan bir oah~mada (JoneS

ve

Ward, 1989) Staph. aureus maslilislerine ilkbaharda daha

lazla rastlanchQI Ueri sOrOlmekledir. Bishop ve ar·

kada~an (Bishop ve ark., 1980) slalilokoklann sebep

oIduQu mastilislere yaz aylaflnda daha lazla oranda rastlandIQml·bildlrmektedir1ef. Sunulan 98h~da yaz. mevsirninde bu tip mastilislere daha az orancla rast·

landlOI beliriendi

SonUlf olarak, sUt i~UQinde OnerTlli bir problem

otan stafilokok mastitislerinin hayvanlarda %82.02 ora-nrnda gOtOldOOO lespit edikii. Bu tip mastitislerin, Iak· tasyon saYlSI va ya~ baQil otarak gOnilme oranln cia

arttlOI gOrOidO.

Aynca yaz

aylannda bu tip mastitisJerin oranlnln en az va eUe saQrlan hayvanlarda cia daha

yijksek oldUOU belir1endi. Stafilokokkal mastitislerin

90-rOlme oranmm hayvanlann Indanna, Iaktasyon

dO-nemlerine va sOt verimlerine gOre ~9 de

les-pit edildi.

Kaynaklar

Aaresl~, F.M .. Jensen, N.E. (1997). Prevalance and

du-ration of intramammaIY infection in danish heifers

dumg

the

peripartum period. J. Dairy Sci., eo, 2, 307-312.

A1~, M., ~, MZ .. Keskintepe, H. (1969). SOt inelderinde Maslitislerin Insan ve Hayvan Sa91191 YOnOnderi

~tlnlmaSl. A. O. Vel Fak. Oerg., 16.2. 122-145.

Arda. M., Mimbsi', A., Aydin, N. (1982). OOze! Mikrobiyoloji". 8irinci BaskJ. A. U. Baslmevi, Ankara.

Barkema. H.W .. ScOOkken, Y.H., Lam. T .J.G.M., Beboef,

ML, WiIrTw1k. H., Bene<ictu3, G .. Btand, A. (1998). I~ cidence of clinical mastitis in dairy herds grouped in three ca·

tegories by buI<. nd< somatic OBI counts. J. Dairy Sci.. 81, 2,

411-419.

Satu, A. (1991). "Hayvanlarda Mema Hastahldan ve Mas-titis". Bimci BasIo. K~()fset,

Istarb.t

Berdxen, PH, Astrand. D.B. (1989). Removal risks in

Swe-cIsh 1resiat1 dairy cows accordng to parity. stage of lactation

and

occurence

of dinical mastitis. Acta Vet. Scand., 30,

37-42.

Beritin. $ .. MiNi.

O

.

(1984). Mastitisierin Patolojisi. 1. Mastitis Semineri. 15-16 Kaslm, Ankara

Bishop, J.A., Bodine, A.B., Janzen J.J. (1980). Sensivities to

anttiotics and seasonal oocurence of mastitis pathogens. J.

DaWy Sci, 63, 7, 1134-1137.

DeYecI, H., Apaydm, A.M., KaIuln. C., OcaI

,

H. (1994). "EvciI HayvanIatda Merna Hastahldan-. Bimci BaskI. F. O. Sa-SlI1"Ie'o'\ E~ 1994.

Dodd, F. H. (1983). Mastitis-progress on control. J. Dairy Sci,

66,8,1773-1780.

Enevokisen, C., Gr6hn, Y. T., Thysen. I. (1995). DeWy cows

characteristics related to SIaphyIococcus aureus isolation

lrom quarter~. J. DailY Res., 62:. 69-81.

Funk, DA, Freeman, A.E., Berger, P.J. (1962).

En-vironmenlal and physiological factors affecting mastitis al dryFig off postcalving. J. Dairy Sci., 65, 7. 1258-1268.

Gartner, JA (1983). Dairy r::cw cisposals from herds in the

melbread dairy herd health recording scheme. Sr. Vet. J., 139,513-521.

Gonzales, A.N., Jasper, D.E., FalVer, T.B., Bushnell, A.B.,

Franti, C.E. (1988). Prevalance of udder infections and mas·

titis in 50 california dairy herds. JA V.MA, 193,3,323-328.

Hogan, J.S., smth, KL, Hob4eI. KH., Schoenbe<ge<, P.S.,

TocIu'V:er, DA. Hueston, W.O., Prlchard, D.E., BcMtman,

GL, Heider, LE., Btoc:kett, BL, Corwad. H.A. (1989). Field survey of clinical mastitis in low somatic: cell COUlt herds. J.

Dairy Sci, 72.6.1547-1556.

Hu, S.H., Gal, W.M., Du, A.F. (1995). Mastitis causing

bac-teria in dairy cows in Hangzhou and their sensitivity 10 some antbitic:s. 25th Vet. Sl.w'g. Cong., 3-9 Sepcember. Yokohomal

J--.

Jarett, JA <'984). Mechanical tT1iking and its relationship to mastil:is. In: "The Veterinary Clinic& 01 North America~, Ed. Ja-retl, J.J .. Firsl Ed., W. B. Saunders Com, Philadelphia. PP,

34""""

.

Jones. G.F., Watd. G.E. (1969). Cause, oocurence and di-nical sigls of mastitis and anorexeia in cows in a 'Nisconsin

~.J.A.V.M.A.,195,8, 1I08-1113.

Keefe, G.P., Oohoo, LA., Spangler, E. (1997). Herd pre-valance and incidence of Slr~ococcus agalactiae in the dairy Industry of Prince Edward Island. J. Dairy Sci., eo, 3,

...70

.

Lam, T .J.G.M., SchI.id<en. Y.H .. Van Viet, J.H., Grommers,

F.J., TIeIen, J.M., Brand, A. (1997). Effect of natural infection

with rl"W1or pathogens on susceptibility 10 natural infection

with major pathogens in the bovine mammary !jand. Am. J.

Vel Res., 58, I, 17-22.

leitner, CM .. Gickman, G., WrIder A, WeisbIit. M .. Saran,

A. (1997). ~ St~ and 1he """'"

system in infections of bovile manvnary ~ IStaei J. Vet.

Mad,52,1.31.

Matthew's, K.R., Hannon, A.J., langlois. B.E. (1992). Pre-valence of Staphylococcus species

wmg

the per1>arturient

period in pMliparaous and multiparaous Ct:1NS. J. Daiy Sci, 75,7,1835-1839.

Rl~VANLl, KALKAN

McDonald, J.S. 1984. Streptococcal and Staphylococcal

mastitis In: "The Veterinary Clinics of North America-. Ed. Ja

-rell, J.J.,W. 8. Saunders Com., Philadelphia. PP, 269-286.

Nickerson, S.C., Owens, W.E., Boddie, RL (1995). Mastitis

in dairy heifers: Inita! studies on prevaJance and control. J.

DairySci.., 78, 7,1607-1618,

Pankey, J,W., Pankey, P.B" Barker, A.M., Williamson J.H.,

Woolford, M.w, (1996). The prevalence 01 mastitis in

pri-miparaous heifers in eleven Waikato dairy herds. New

Ze-aland Vel. J., 41-44,

Ph~pot, W.N., Nickerson, S.C. (1991). "Mastitis: Counter

At-tack", FItSI Ed, Babson Bros. Co., rUinois.

Quinn, P.J., Carter, M.E., Markey, B,K., Csrter, G.A. (1994).

Mastitis, In:. -Clinical Veterinary Microbiology", Ed. Quinn,

P.J., Rrst Ed., Year Book Europe Umt., Grades' Spain. PP,

327-344

Roberson, J.R" Fox. L.K., Hancock, D.O., Gay, J.M.,

Bes-ser, T.E. (1998). Sources of intramamrnary infections from

Staphylococcus aureus in dairy heifers atlirst parturation. J.

Dairy Sci., 81, 3, 687-693.

Schukken, Y.H .. Grommers, F.J., Van de Geer, D., Erb, H.N ..

Bmnd, A. (1991). Risk factOfS for cinical mastitis in herds with

a low bulk milk. somatic cell count. 2. Risk factors for Esc

-herichia coli and Staphylococcus aureus. J. Dairy Sci., 74, 3,

826-832.

Snedecor, G.w., Cochran, W.G. (1981). "Statistical

Mel-hods-. Iowa State Un. Press. Iowa,.

Timms, L.L, Schultz, LH. (1987). Dynamics and significance

of Coagulase-Negative Staphylococcal intramamrnary

in--fections, J. Dairy Sci., 70, 12, 264802657.

Weller, A.F., Davies. D.W.R. (1998). Somatic eel counts and

incidence 01 clinical mastitis in organic milk prodx:tion. Vet.

Rae., 143,365-366.

Wilesmith, J.W., Francis, P.G., Wilson, C.O. (1986). In·

cidence of clinical mastitis in a cohort 01 british dairy herds.

Vet. Rec .. 118. 199-204.

Wilson, C.D., Richards, M.S. (1980). A Survey of mastitis in