KARAKÖY TARIM İŞLETMESİ'NİN TARİHSEL GELİŞİMİ

v-ı,nıı.Derg.(2006), 22, 3-4:79-~

KARAKÖY TARIM

IŞLETMESI'NIN

TARIHSEL

GELIşIMI

Şule Osmanağaoğlu1C

Hi

st orical

D

evelopment o

f K

arak öy Agrk

ulture

E

nter prisc

Özet:"KarakOyHarası" bugünkü Ismiyle "KarakOyTarım Işletmesi Müdünüğü";bölgenin kısrakların!tohumlamak için eygır deposu olarak kullanılmıştır. KarakOy Harasında atyetiştiriciliğinin yanı sıra sığır, manda, tavukve koyun ye· tiştirlciliğialanlarındadaçeşitlilaaliyetleryapılmış; ancak zaman içindesığıryetiştiriciliğidışındakiçalışmalarason ve·

rilmiştir.Asılamacı Karadeniz BOlgesiyeni karaslOıMrı nı ıslahetmekolanişletmede sığır yetiştiriciliOIçanşmaten.yeni sığı r ırkmı bölge koşullarınauygun ve yüksek vasıflıduruma getirmek amacıile başlamış: 1958yılı ndaJerseyırkı Si·

ğınarm ithal edilmesi ile gelişmiş ve günümüze kadar sOre gelmiştir. Bu çalışmada "KarakOyTarım Işletmesi Mü·

dOnO{ıü"nOntarihselgelişimi. Oretimi.çevrehalkına, bölge hayvancıtı{ıı ile Olkehayvancılığınasa{ıladığıyararlarveiş.

letmede yapılan bilimsel faaliyetler araştırılmıştır. Yapılan ıslah çalışmaları sonucunda gOnümOzde Karadeniz

BOigesinde Jersey 1r1<.1 sığır vanığı 470.000 civarına ulaşmıştır. Bununla birlikte ışletmedeki Jersey ırkı sığırlara ait 2001-2005 yılları arasındaki süt verimi ortalamasının 3552 kg (kglbaş) ile uluslararası standardı yakaladığı gO· rülmOştür.KarakOyTarım Işletmesindeyapılançalışmalarbölgeve ülkehayvancılığınakatkı sağlamaktadır.

AnahtarKelime: KarakOy Heresr.KarakOyTarım Işletmesi,Jersey 1r1<.1SıOlr

Summa ry: -KarakOyStud Farm",by the name ol today "Managamen! ol KarakOyAgrlcu tıure Enterprise"was usedas

a stora ol stallion LObreed themareol the region.At Karaköy StudFarm whilethe horsebreeding wasgoingon,in

dilferenttimeperiods cow. waterbuueıc, sheep and

etaeke

n

passed,theyended all breeding expect cow.Main aim of theEnterprise wasimprovementol black cow race inBlack Sea Region.Enterprise began towor1<lor growing high qualily cow race whichis incomply withragional conditions.

Thisbreedingwas improvedby the impOr1ingJersey race cow in1958 and goes up today.In this article. thehistoneal improvement,anımalgrowing ofthe KarakOyStud Farm andthe benefils to the peopleol region, animalgrowingof re

-gionand countryand scientific studies mada In thisEnlerpıise are researched.No....adays numberof Jerseycattıe ol BlackSeaRegion reached 470.000 by theseıecucnsudıes performed to improve a genetic sıraın, However,mean

milkproduction of3552 kg beloogs loJersey breed ceme'e In the enterprise betweenthe yearsof 2001·2005 reached intemational standard.The studiesperiormingin KarakOy AgrlcultureEnterprisescontribute in animal breedinginthe

regionand country.

Key Word. : KarakOyStudPerm,Management of Kara!<OyAgıicultureEnterprise. Cowol Jersey Race

Glr

l,

Türklerin tarihindeather zaman çok önemli bir yer tutmuştur (Bakman, 1940; Dilgimen, 1944;

Uzunçarşıh, 1964;Batu, 1952;Erk,1966).Türklerin Anadolu'ya göçleri sırasındaki yolculuklarında ve savaşlarda (Batu, 19 38 )atın oynadlOI rol;Osmanlı

Devletinde de 14. yüzyılda süvarl birliklerinin çe-klrdeOinioluşturan, sınır boylarında bulunanva gO-revi orduyakeşifhizmeti gOtürenAkı neıla r,L. Murad zamanında Ebnayi Sipahlyan adı altında oluş

-turulanKapı Kurusüvarisi(süvarlocakları) ve Eya-tet Askerleri(Tımarlı Sipahiler) süvari kuwetleri bu önemingOstergeleridir (Uzunçarşılı, 1944, Uzun

-çarşıh, 1947, Uzunçarşı lı , 1964). 16 ve 17.

yüz-yıllarda Osmanl ı Devletinde bugünün haralarına

karşılık gelebilecek hayvanal ocaklarında yerli at-larınıslahı için Arapve Acematlarıile melezlemaler

yapı lmıştır. Aynı dOnemde ise Avrupa'da modem anlamda .haralar gOrülmemektedir (Yaşar, 1996; Yaşar, 1999).

Gd i,Tıırihi : 16.11.2006 @: sulro@omu.ed U.lr

OSMANAGAOOw

Türkiye'de Cumhuriyetin ilk yıllarında bir hara ile beş aygır deposu bulunmaktaydı (Dinçer, 1981a). Damızlık hayvan yetiştirme kurumları ola-rak tanımlanabilecek kuruluşların hemen hemen hepsi 1923'ten sonra şekillenmiştir (Dinçer , 1975; Dinçer , 1981b; Erk, 1981). Dinçer'e (1981a) göre, ızmi r Iktisat Kongresinin en önemli kararları ara-sı nda tarı m ve hayvancılığın geliştirilmesi yer almış ve Atatürk, 8 Nisan 1923'teyayımladığıbirbildiride,

"Hayvanla rı mızın ıslah ve çoğaltılmalarını sağ­ layacak ilkelerin ortaya konulacağını" açıklamıştır.

1923yılında"I slah ı Hayvanat Kanunu" hazırlanarak 1926 yılında yürürlüğe girmiştir2. Hayvan ıslah ı ko-nusunda en önemli gelişme haraların ve diğer hay-van ıslah kurumlarının oluşturulmasıdır. Bu ku-rumların ilki 1924 yılında faaliyete geçirilen Karacabey harasıdır (Yaşar, 1996).

1923yılında kurulmuşolan Iktisat Vekaleti bün-yesindekiHayvan ÜretimiŞube Müdürlüğü 1924yı­

lında Ziraat Vekaletince yürütülmeye başlanmışve Karacabey ve Çifteler çiftlikleri 1926 yılında

yü-rürlüğe giren 867 sayılı kanunla Ziraat vekaletine devredilip Veteriner Işle ri GenelMüdürlüğü'ne bağlı olarak çalışmaya başlamıştır (Yaşar, 1996). Cum-huriyetin ilk 10 yılında 3 hara,5 inekhane ve 4 nu-mune ağılı ile hemen her ilde biraygırdeposu açıl­ mıştı r(Bekman,1940).

Karacabey Harası'na ilave olarak 1930 yılında

Sultansuyu Harası, 1934'te Çifteler Harası yeniden oluşturularak faaliyete geçirilmiş ve aynı yıl Çu-kurova ve Konya Haraları kurulmuş ve 1949'da Ka-raköy, 1950'de Altındere Haraları bunlara ek·

lenmişti r (Yaşar, 1996).

Cumhuriyet dönemindeki 12.02.1937 tarih ve 3130 sayılı yasa ile kurulan Zirai Kombinalar3 ve 1938 yılında 3308 sayılı Kanun ile kurulan Devlet Ziraal lşletrnelerr'daha sonraları 1949 yılında5433 sayılı kanunla Devlet Üretme Çiftliklerinin (DÜç)5 (Anon, 1977)çekirdeğiniveTarım IşletmeleriGenel

Müdürlüğünün (TIGEM) temel taşlarını oluş­

turmaktadır. 1983yılında 60sayılı Kanun Hakkında Kararname (KHK) ile DÜÇ ile Hara ve Inek haneler

birleştirilmiş 2929 sayılı Kanun ve 95sayı lı KHK ile (TIGEM) kurulmuştu r",

Araştırman ın konusunu oluştu ran Karaköy Tarı m Işletmesi Müdürlüğü, günümüzde Tarım Iş­ letmeleri Genel Müd ürlüğ ü bünyes indek i 29 iş­

letmeden biridir(Anon,2006a). Materyal ve Metot

Araştırmada Başbakanlık Devlet Arşivleri

Genel Müdürlüğü, Tarım ve Köyişleri Bakan lığ ı

Tarım Işletmeleri Genel Müdürlüğü ile Karaköy Tarım Işletmesi Müdürlüğü arşivlerindeki Karaköy

Iş letmesi ne ait arşiv belgelerinden yararlan ı lm ışt ı r. Kurumun gelişim tarihine il iş ki n bazı önemli veriler tablolar halinde sunulmuştur. Işletmede yapılan bi-limsel çalışmalar süreli yayınlar taranarak (1946-2002) incelenmişti r.

KaraköyTarım işletmesi Müdürlüğü

Karaköy Tarım Işletmesi Müdü rlü ğ ü Bafra! Samsun karayolu üzerinde Samsun iline 40 km, Bafra ilçesine ise 10 km mesafeded ir. Idare binas ı ve arazisinin büyük çoğunluğu Bafra ilçesinde, bir kısım arazi de 19 Mayıs ilçesi (Engiz) sı n ı rla rı içe-risindedir. Işletmenin doğusunda 19 Mayıs ilçesi, batısındaBafra ilçesinebağlıOsmanbeyliköyü, gü-neyinde Eliflive Tepa köy, kuzeyinde Yörükler be-lediyesi yer almaktadır. Işletme arazileri, merkezde 7.673da ve merkeze 20 km uzaklıkta , Düden mev-kinde 12.399 da olmak üzere toplam 20,072da'd ı r.

Kuruluş

Işletme, 1946yılında maliyönden Malatya Sul-tansuyu Harasına bağlı olarak kurulmuş, 1949 yı­ lından sonra Karaköy Harası olarak faaliyetler ine devam etrnlştir". Işletme arazisinin bir kısmı es-kiden bu bölgede faaliyet gösteren "Sapan Şir­

ketinden" satın alınarak oluşturulmuş ve geri kalan araziler ise hazineye aittirS(Batu, 1955). Işletme,

Bafra sın ırlarında Karaköy ve Düden bölgelerinden oluşmuş 26.000 dekar arazi varlığı üzerine ku-ruırnuştur''. Arazi mera temizl iği için 13.4.1945 ta-rihinden 29.12.1947 tarihine kadar Kazova

inek-2.9Q.tsayılıKanunIslah-ı Hay vanaı Kanunu 29.6.1926tarih ve 407sayılıResmiGazete .

3.~1J0 ~ayılı Kanun.1936MaliYılı Muvazene-i Umumiye KanunaDahilBazı Daire BütçelerineMunzamveFevkalade Tahsisatve -rıl mesıneveBazıBütçelerdeDeği şiklikYapı lm asınaDairKanun 19.2.1937tarihve 3538sayılıResmi Gazete

4.3308 ayılıKanun.DevletZjraatIşletmeleriKurumuHakkındaKanunı3.1.1938tarih ve3807sayılıResmiGazete

5.543) say ılı Kanun.Devlet UretmeÇiftlikleri GenelMüd ürlüğü GöreviveKuru lu şKanunu. 13.6.1949Iari h ve 7231sayılıRcsmi Ga

-ıclc . .

6.KamuIktisadiTeşebbüsüAnaStatüsüTIGEM AnaStatüsü14.12.1984tarihve18605sayılıResmi Gazete

7.535 1sayı lı Kanun.Tarım Bakanlı ğınaBağlı Bazı Okul veKurumlarınIdaresiHakkın daki 867say ı lı KanunaEk Kanun 18.03.1949 tarih ve7ı59 .

8.KaraköyTarı mIşletmes i Arşiv Dosyası BrifingRaporu2000 9.KaraköyTarı m IşletmesiArşivDosyasıBrifingRaporu 200.t

Kımıköy Tarımİşletmesi'ni n..•

Şekil 1. Işletmede yapılan çalışmaların yıllara göre dağılı m ı

""

t--""

,

'

-199

7

J- - -

-

1--

.--bit iş tarihleri yınara

1

=

""

,

,,.

,

...

pılan çalışmaların başlama ve

göreŞekil -t'deverilmi şti r.

~ 19&1 t--~­

.;. 1'13l-~~ hanesine ba{ılanmış ve hara çalışmaları Kazova

inekhanesine ba{ıh olarak devam etmiştir (Batu,

1955;Yaşar, 1996). Işletme, 1984yılında Karaköy Tarım Işletmesi Müdürlü{ıü adı altındaTIGEMbün

-yesinealınmıştır1 0,11 _.

Karaköy Harasının kuruluş amacı, Karadeniz bölgesine uyum sağlayabilecek, yüksek vasıllı da

-mıztık hayvanyetiştirmek ve bölge hayvancl lıQ ı n ın,

yerli ırkıarın ıslahı yoluyla kalkınmasını saO' lamaktır1 2_{. Başlangıçta Karaköy ve Konya Ha} -ralarında Yerli Kara ırkı ıslahı Için çalışmalar ya

-pılmış; fakat verim özelliklerinin seleksiyonlaıslahı uzun bir zaman gerektiQi için, daha kısa sürede sonuç veren melezierne çalışmalarına ihtiyaç du-yulmuştur(Evrim,2000).

Karaköy Harası bünyesinde "Veteriner Zo

-otekni Araştırma Enstitüsü MüdürlO{ıO" oluş­ turulmuş ve toplam olarak 39 adetçalışmanın ya·

pumasmakatkı sağlanrruştrr.

Işletmede kuruluşundan itibaren görevalan

müdürlerinad vesoyadları Tablo-t'deverilmiştir.

Tablo I.IşletmedegOrevalanmüdurlerve görev surc!eri Adı Soyadı Göreve Görev den

Başlama Ayrılmış Tarihi Tarihi

AbdurrahimCiva lakoğlu 1949 1950

Kadri Öztaş 1950 1950

SaitAbuşo{lru 1950 1960

EkremVural 1960 1969

RuhiEğri 1968 1973

AbdulkadirAhınsaat 1973 1977

ErolDemir1el 1977 1983 Nedim Yı ldı z 1983 1985 ŞukriJÖzatan 1985 1992. SüleymanSarıkaya 1992 2000 Cuma Gürdal 2000 2004 Or.Ahmet Çıra 2004

Işletmede at yeliştiricili{ıi, sı{ıır yetişliriciliği, manda yetiştiriciliği , koyun yetiştiricili{ıi, tavuk ye·

liştiriciliQI ve sunitohumlama ILe ilgili konularda y

a-Atçıhk

Atçılık çube si 1950yılında Çifteler Haras ından 80, Konya Haras ından 30 saf kan Arap dişi tay ile

kurulmuştur(Baı u , 1955).

Haraadını atçılık taaayetlennden alanişletme,

bölgenin kısraktanru tohumlamak içinaygırdeposu

olarakkullanı lmıştır. Saf kan veYarım kan Arap

at

-ları binek: spor ve iş hayvanı ihtiyacını karşılamak

için de yetiştirilmiştir. Bölgede ata olan talep kal

-madl{ıından atçı lık faaliyetlerine 1971 yılında son

verilmiştir10.

Mandacıllk

Manda yetiştiriciliQ i, yerli kara slQırlar ile baş­ lamış; ve araştırma amaçlı olarak yerlikara ile me

-lezleme çalışmalar yapılmış ve yavru elde s

on-miştir. Fakat bu çalı şmala ra 1960 yı l ında son

verilmişti r10_.

Koyunculuk

Koyunculuk çalışmaları, haranın kuruluş yıl­

larına kadar uzanmış vebölgenin yerlikoyunu olan Karayaka koyunları ile çatışmalara oaşıanmrşte w. Merinos, Karayaka melezlema çalışmaları 1959 yı­ lından itibaren başlamış, 1980 yılından sonra da Karayaka koyunırkımn ıslah çalışmalarıileSakızve 10.KaraköyTarımlşlctrncnArti"DosyasıBrifingRaporu 2000

ıi.233sayı l ı Kı lK.KamuI\;ti udiTetcbbUderiIlakkıntlaKanunIlükmundcKararname 18.()6,]<J8.ıtarihveiS-l3SsayılıResmi Garelc 12.KaraköyTarımIşletme siArt;vDosyas ıBrifingRaporu 1983

Iıı de Francekoçları ile melezlemeçalışmaları, AÜ Veteriner Fakültesi ve TÜBITAK işbirliği ile ya -pllmıştır1 3. _{Koyun yetiştiriciliği şubesi, meraların}

ye-te rsizl iğ i ve damızlık talebinin olmaması nedeni ile

1991 yı lında kapatılmıştır.

Tavukculuk

Tavukyetiştiriciliğinde, 1955yıllarındaLeghom

ve Newhampshire ırkıarı ile yetiştiricilik ve kuluçka

çalışmalarına başlanmıştır. Kuluçka çalışmalarına

1988 yılında son verilmiş; 1995 yılında da

ta-vukçuluk tamamen kaldırılmış ve kümesler özel

sektöre kirayaverilmiştir.

Sığırcılık

Sığır yetiştiriciliği çalışmaları, 1949 yılında

Konya Harasından getirilen 60baş Yerli Kara düve ve halk elinden satın alınan 166 Yerli Kara inek ile

başlamıştır1 3 _{(Batu, 1955). Işletmede Jersey}

ça-lışmalarının başladığı, Sun'i Tohumlama Uzmanı

olan Fred. F.McKenzie'nin14, 17 Mayıs 1957 ta

-rihinde, Gelemen Devlet ÜretmeÇiftliği Müdürü Dr.

Bayram Türkçü'ye yazdığı mektuptan

an-laşılmaktadır. Söz konusu mektupta,yapılması dü

-şünülen Jersey ırkı sığır ithalatının başarılı olması

dileklerinde bulunulmuş ve bu ırkın KaradenizBöl -gesine çokiyi adapteolabileceği bildirilmiştir. ilk i t-halat 1958 yılında gerçekleştirilmiştir. Yıllara göre ithalat sayıları ve ithalatın yapıldığı ülkeler Tab

lo-2'de verilmiştir1 3. _{Dokuz yıı içinde toplam 348 baş}

Jerseyırkı sığırithaledilmiştir.

1960'1ı yılların başında Yerli Kara

ye-tiştiriciliğine son·verilmiştir. ışletmedeki değişik yıl­ lara göre damızlık sığır varlıkları Tablo 3 de

gös-terilmiştir.

Jersey ırkı sığırlar, ilkithalatın gerçekleştirildiği

1958yılından itibaren geçen 48yılda hızla yayılm ış

ve sayıları bugün tüm Türkiye'de 500.000'e ulaş­

mıştır. Karadeniz Bölgesinde ise 470.000

ci-varındadır(Tablo _4)15.

Tablo 2.Yıllaragöre ithalatsayılarıveithalatın yapıldığıülkeler

Yıl Dişi sayısı · Erkeksayısı Ülke

1958 30

1962-63 123 (ge.bedüve) 1967 117(gebe inek) 1973 50(gebe düve) Toplam 320

15 AmerikaBirleşikDevletleri

13 Ingiltere ve JerseyAdası Danimarka

Danimarka

28

Tablo 3.Damızlık s!ğır varlıklarının bazıl.lara göredağılı:nı

Yıl Jersey Yerli Kara

1950 111 1958 45 470 1962 172 174 1972 416 1980 571 2005 1.074

13.KaraköyTarım Işletmesi Arşiv DosyasıBrifing Raporu2000

14.Fred McKenzie ı7Mayıs ı957 tarihlimektubu.KaraköyTarımİş l et mesi Arşiv Dosyası

15.KorumaveKontrolGenelMüd ürlü ğüVctlfis verileri

Melez 80 Toplam 111 515 426 416 571 1.074

Kanıkiiy Tarımhll'tml'si'nin..,

Tablo 4.KaradenizBölgesiJersey vemelezisayılarınm

nere göredağılımı

Iı Jersey Jerseymelezi

AMASYA 1.957 3.529 ARTVIN _'24 5.238 GIRESUN 8.517 27.893 GÜMÜŞHANE 445 2.098 KASTAMONU 564 740 KOCAELI 720 1.559 ORDU 33.194 49.900 RIZE 7.506 23.702 SAMSUN 19.692 126.756 SINOP 3.932 17.834 TRABZON 21.949 94.859 ZONGULDAK 8.076 6.997 BARTIN 353 53' KARABÜK 146 78 OÜZCE 38' 2.951 TOPLAM 107.558 364.665

1949-1952 yılları arasında Yerli Kara ırkından

elde edilen günlük sül mikları 6 kg ve 4 yılın o

r-talaması 305 günlük lakl asyon periyod unda 1062

kg olarak bildirilmiştir (Ecemiş, 1961). 2001-2005 Jersey irkı na ait laktasyon ortalaması 3552 kg'dı r.

Karaköy harasında ise 1998-1999 yılları arasında

toplam süt verimi 4374kg (kglbaş) 0lmuştur1 6_.

Suni TohumlamaÇalışmaları

Işletmede 1980 -1988yıllarıarasındaSuniT o-humlamaLaboratua rında sperma üretimiyapılarak, kısa süreli saklama yöntemi (temditli) ile çevre köy -lere suni tohumlama hizmeti verilmiştir. Karaköy Harasının TIGEM bünyesinekatılmasıile birlikte bu çalışmalar sonbulmuştur'".

Işletmenin bünyesinde "Dondurulmuş Sperma Üretim Laboratua rı" 1988 yılında üretime .baş­

lamış ıe; yılda 500.000 doz sperma üretim ka-pasiteli laboratuarda n 2000 yılında hazırlana n ra -porda yıııık ortalama 160.000 doz sperma daOllıml

yaplldlOI bildirilmiştir. Laboratuar kapatıldı{ıı z

a-16. KaralöyTarımlıleımeuArıiv Dosyası"rifinaRaporu2006 17.Karakıl)'Tarım IıkımesiAr~iv DosyasıBrifinıRaporu2000 III KaraköyTarım tı1elrnesiAr~ivDoSy olsıBnrınaRaporuıooı lll.KaraköyTarıın 111eımesiAriivDusyolsıRrifingRaporu2005

mana kadar 7 ayrı ırkta (l-lolstein. Jersey, Mon -roton. Simenta l, Limousin.Charolais ve Brangus) 17

yaklaşık 2 milyon doz sperma üretilip daOllılarak

ülke hayvanclll{Jının gelişmesine katkı sa{Jlanmışlır.

Dondurulmuş sperma üretim laboratuarının fa

-aliyetine 2004yılındason verilmiştir19.

Işletmede, 1946 - 2002 yılları arasında çeşitli

veteriner fakültelerinden araştırmacı lar tarafından toplam 39 bilimsel çalışma yapılmıştır. Ayrıca, On -dokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültes inde 3 adet yüksek lisans tezçalışması da işletmeverileri kullanılarak gerçekleştirilmiştir.

Tartışma Sonuç

Yerli ırklar içinde süt verimi en az olan Yerli Kara ırkıdır. Bir laktasyondaki inekbaşına süt verimi

normal koşullarda 500-700 kg, iyi bakım ve be s-leme koşullarında maksimum 1000-1200 kg! laktasyondur (Evrim, 2000). Karaköy Tarım Iş­ letmesinin kuruluşunu takip eden ilk. dört yılda (1949-1 952) yapılan çalışmaların ortalaması 1062 kgllaktasyon (Ecemiş, 1961) olarak saptanmıştır. Bu verileryapılan çalışmalarınistenilenreferans d ü-zeyiniyakaladlOınl göstermektedi r.

Jersey ırkındainek başına bir laktasyondakior· talama süt verimi,Ingilte re'de 3400-3500 kg, Am e-rika Bi rleşik Devletleri'nde 3900-4000, Da-nimarka'da 3600-3800 kg ve Türkiye'de2800-3000 kg düzeyindedir (Evrim, 2000).Karaköy harasında. 1998-1 999yıllarında ahırortalaması toplam sütv e-riminin 4374 kg'a (kglbaş)18 ulaşması, bakım şart­ larının iyi oldu{ıu durumlarda süt veriminin dünya standartların ın üzerinde gerçekleştiO ini qös

-termektedir. 2001·2005 yılları arasında Jersev t

r-kına alt laktasyon ortalaması 3552 kg (kglbaş)

dır)16, Bu sonuç ise harada yapılan çalışmaların

Türkiye ortalamasının üzerinde olduğunu veJersey ırkı ineklerin anavatanı olan Ingiltere'deki süt v e-rimininüstüneçıklld lOı n l göstermektedir.

Ülkemizo 1958 yı l ındaithal edilmeye başlayan Jersey ırkı slOl rların sayıla rı Türkiye'de 500.0oo'e

ulaşmıştı r. Karadeniz bölgesinde bu sayının

470.000 civarında olması, işletmede yapılan

ça

-nşmatar sonuc unda sal ve melez Jersay ırkı sı­ Qırların Karadeniz sahil şeridinde yaşam alanı

out-du{ıunu kan ıtlamaktadır.

-rihe kadar,yıllara göreortalama 160.000 dozsper

-ma daQıtıml yapmış ve yı llık üretim kapasitesi 500.000 dozdur20. Lalahan Hayvancılık Merkez

Araştırma Enstitüsü Suni Tohumlama La

-boraluarında yılda ortalama 700 bindoz civarında

spermadondurulduğ u düşünülürse, (Anon,2006b) Karaköy Harası Suni Tohumlama Laboratuarın ın, üretim kapasitesinin tümünün kullanılmamasına

rağmen ülkemiz Jersey popülasyonunun

ge-lişmesinde katkısının büyük olduQu

dü-şünülmektedir.

Suni Tohumlama Laboratuarmda. deQişik z a-manlarda Suni Tohumlama Sertifikası eQilim k

urs-ları düzenlenmiştir2'. Bu çalışmaların, bölgedeki

veterinerhekim ve veterinersaQlık teknisyenlerinin

sunitohumlama konusunda gelişimlerini ve çevre

hayvancnığmm suni tohumlama yoluyla ıslahın ı n

dahahızlıbirşekilde yapılmasınısaQlamakiçin

kat-kıdabulunduğusöylenebilir.

Sonuç olarak, "Karaköy Hatası" günümüzdeki

ismiyle 'Karaköy Tarım Işletmesi MüdürtüQü-nün, kuruluş amacına uygun atarak Karadeniz Bölgesi

hayvancıhğma katkı saQladl§1söylenebilir.

Kaynaklar

Anon, (1977).T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılı k Ba kanlı {ı ı

Devlet Üretme Çiftlikleri Genel Müdürlü{ıO.·Devlet

Dre

t

-meÇiltlikleri.Ankara:5-228.

Anon, (2006a). htlp:llwww.tige m.gov .lr. E rişim tarihi

8.02.2006.

Anon, (2006b). hll p:llwww.lalahanhmae.gov.trl1urkce/

birim.ErişimTarihi 1.04.2006.

Batu,S.(1938).TOrkAlIan ve AtYetiştirme Bilgisi.Yük·

sek Ziraat EnstitüsO, Recep Uluso{ılu Basımevi, Ankara,

124'128,225.

8alu, S. (1952).Türkler ve At. A Ü. Vet. Fak. Yay. No:

33,Çalışmalar. 17,3'21,

Batu,S.(1955).Türkiyl!'deYetiştirme Çalışmalarıve

Ye-tiştirme Kurumları. A.U. Vet. Fak. Yay. No: 74, Ça·

20.KaraköyTarım lşleunes t ArşivDosyasıtrifing Raporu 200 5

2ı.KaraköyTarım Işl etmesi Ar,ivDosyasıBrifingRaporu2000

hşmaıer:42,Ankara:9·158.

Bekman, M. (1940). Veteriner Tarihi. Ankara Bas ı m ve

Ciltevi,Ankara.199·207.

Dilgimen,H. (1944). Milattan 14_AsırOnce Mitanni·Hitit

MenşeliBir Meline Göre Eski Endo-Or opeen'lerdeAi

l

d-rnam YZE Der9.,3,1 :190- 198.

Dinçer, F, (1975). Türkiye'de Bilimsel Veteriner H

e-kimli{ıinBaşlaması, EvreleriveIrim TarihimizdekiYeri.A

O

.

Dinçer, F. (1981a).TOrk Veteriner He kim l i{ıinin 139.Y

2-hnda Atatürk DönemiTarımsal Pol itikası.-Alı nmıştı r. A.U.

Vet.Fak. Derg.,Atatürk'On100._{Do{ıum Yılı ôaeı Sayısı":}

28 (1·4 ),307·310.

Dinçer, F. (1981b). Türkiye'de Veteriner Hekimlik Öğ­

retiminin Birömekleştirilmesi. AÜ.Vet. Fak.Derg.,28(1 -4),372-383.

Ecemiş, M. (1961). Karaköy Ha rası Jersey Sığ ırı Y

e-tiştiric il iği. TOrkVet. Hek.Dem .Derg.,31(178-179),305

-309.

Erk,N.(1966). Veteriner Tarihi.Veteriner Fak. Yay: 195.

A.Ü.BeeımevtAnkara:1·242.

Erk,N.(1981).Türk Veteriner HekimlikMes le{ıindek iGe·

lişmeler.IÜVet.Fak.Derg.,7,(2),1"'8.

Evrim, M.(2000).Güneş,H.:Sı ğ ırYetişti riciliğiDersN

ot-ıen. Hı.vet. Fak.YayınlarıNo:114, Istanbul:1· 111.

Uzunçarşıli,i.H (1944).OsmanlıDevletiTeşkilaıındaKa

-pıkulu OcaklarıII.TOrk TarihKurumuYay:VLIL. Seri,No:

122, Ankara:XV1.175 ,254·263.

Uzunçarşıh, i.H (1947). Osmanlı Devletinin Saray Ieş­

kilalr.Türk TarihKurumuSeri, No:161, Ankara:27-62.

Uzunçarşılı, i. H. (1964). _Osmanlı Tarihi (II. Ciit). Türk

TarihKurumuYay:XIII.Seri,No:16b1.Ankara:553·57 8.

Yaşar, A. (1996). Osmanlı Oöneminde ve Cum huriyet

Tarihinde Haralar. Yayınlanmamış Doktora Tezi A.Ü.

Sa{ılıkBilimleriEnstitüsü.Ankara1·130

Yaşar, A. (1999). Osmanlı Döneminde Çilll ikAt-1

HümAyunlar (Hatalar] veHayvancılık. "Osmanlı (Cilt 8)".

Ed. Eren, G., Yeni Türkiye Yay.. Semih Olset. Ankara: