BİR İNEKTE GENERALİZE AKTİNOBASİLLOZİS OLGUSU

Vel. Hil.Derg. (2001), J7, 2; 65-70

BiR iNEKTE GENERALizE AKTiNOBASiLLOzis OLGUSU

Enver Beytut1 0 Mehmet Tuzcu 1

Generalized actinobacillosis in a

cow

Summary: In the present case, generalized actinobacillosis in a cow was described. Diffuse granulomas varyillg In

size from pin head to chickpea were seen on the peritOr"l8um, liver, uterus and diaphragm. Microscopical examination revealed that the granulomas were characterized by colonies 01 bacteria surrounded by radially arranged projections in the center 01 neutrophilleucocytes which were again surrounded by macrophages and giant cells ollanghans type with outer fibrous capsule including lymphocyte and plasma cells. The sections stained with Brown and Brenn, Ziehl

-Neelsen and Gridley methods were positive for Gram-negative bacteria; negative for acid-last bacilli and mycotic agents, respectively.

Key words: Actinobacillosis, Cow.

02el: Sunulan vakada. bir inekte generalize aklinobasillozis tanlmlandl. Periton, karaciger. uterus ve diyalramda Ioplu i?)ne balilndan bezelye buyOkhjgur"18 kadar degi!ien diffuz granulomlar g6zJendi. Mikroskobik olarak granulomlann,

merkezde l!ilnsal landa uzanlilarla ~evril; bakleri kolonileri ve notrofillOkositler daha dl~ dogru makrofajlar ve lang-hans tip dev hOereler ile en dl~ta lenlosi! ve plazma hOcrelerinin de yer aldlgl librOz kapsUl oI~umu ile karaklerize 01 -duklan gorOldO. KesitJere uygulanan Brown and Brenn boyama Gram·negatif bakteriler yOnOnden poziti{, Zieh

l-Neelsen ve Gndley boyamalar ise Slraslyla asido-rezistans basiller ve manlar elkenleri yanunden negatil bulundu. Anahtar kelimeler: Aktinobasitlozis, Inek.

Girl,

Aklinobasiliozis, slOlrlarda normal aOlz flo-rasmda bulunan Gram-negali! Actinobacillus

lig-nieresii tarafmdan olu~turulan piyogranOlomatoz bir enleksiyondur (Beslelti, 1978; Rebhun ve ark.,1988). HastalJk DOnya'nln her yerinde Sl-Olrlarda Ozellikle sporadik olarak veya ara Slra k~uk epizootiler halinde ortaya ylkmakta ve kro-nik bir seyir izlemektedlr (Bruner ve Gillespie, 1966; Hoffman ve ark., 1991).

Aktinobasiliozis liplk olarak yumu~ak do

-kulann bir enfeksiyonu olup (Jubb ve ar1<., 1985), slOlrlafin dl~lnda, domuz, koyun (Bruner ve Gil-lespie, 1966; Arda ve ar1<., 1992) ve insanlarda (Benaoudia ve ark .• 1994) da tespil edilmi~tir. Has-tallk genellikle aOlz mukozasmm yem taneler; ya da yabaoci eisimler ile zedelenmesi ve hrsatyl A. fignieresi/nin buradan submukozaya girmesi so-nucu olu$maktadlr (Rebhun ve ar1<., 1988; But -lensehon, 1989; Holfman ve ar1<., 1991; Kruif ve ark., 1992). Aynea konlamine eerrahi

mal-zemelerle etkenin bula$tlnlmasl nedeni ile de has-lahOln meydana geldiOi rapor edilmi$lir (Kruif ve ark., 1992).

Oil

en fazla etkilenen organ olup (Jubb ve ar1<., 1985; Buttenschon, 1989; Kruil ve ar1<., 1992), olu-~an piyogranulomlar nedeni ile a~1fI sertle~mekte ve odun dil olarak adlandlnlmaktadlr (Smith ve Jones, 1961; Bruner ve Gillespie, 1966; Jubb ve ar1<., 1985; Rebhun ve ar1<., 1988). Hastahk dilin yanl slra, ba~ ve boyun belgesi lenl dOOumlerinde, ak-ciOerlerde, on mide duvarlannda, deride ve meme bezlerinde de olu~bilmektedir (Smith ve Jones,

1961; Bruner ve Gillespie, 1966; Jubb ve ark., 1985; Verter ve Uecker, 1990).

Aktinobasillozis makroskobik olarak, iyerisinde kirti-sanmsl renkte sulfur granulleri ihtiva eden de-Oi$ik yaplarda piyogranOlomlann olu~umu lie l a-mnmaktadlf (Jubb ve ark., 1985; Holfman ve ar1<.,

1991). Mikroskobik olarak, merkezinde bakleri ko -lonilert bulunan nolrofil I6kosit kOmeleri, yevresinde makrolajlar. yok yekirdekli dev huereleri, lenfositler

Gch~ Tarihi : 03.04.2000. @:cnverbcywl@hotmall.com

BEYTUT. TUZCU

ve plazma hOcreleri ile en dl~ta fibroz bagodoku kap-5010 bulunmaldadlr (Smith ve Jones, 1961; Jubb ve ark., 1985; Butlensehon, 1989).

Sunulan bu rapor Ue, bir inekte tespit edilen ve slgolrlarda nadiren gorOlen generalize ak-linobasillozis olgusunun makroskobik ve mik· roskobik bulgulanyla bildirilmesi amaylanml~tlr.

Olgunun Tanlml

Kars Iii Belediye MezbahaslOda yakla~lk

4-5

ya~lOda monlofon melezi bir inekte kesim son-raslnda periton ($SkiI1), karaeigoer, uterus ($ekil 2) ve diyalramda granOlomlar gOrOldO. GranOlomlann

olduk~ yaygln, san-boz renkle ve yakla~lk loplu t~ne ba~lndan bezelye bOyOklO~One Kadar de-goi~likleri gOzlendi. TOm yOzeylerde granOlomlarlO sen klvamda olduklan, kestl yOzeylerinde ise bas· IlnllOea ortaya v,kan az miktarda irin ihliva enikleri lespit edildi. GranOlom bulunan periton, karaei~er.

uterus ve diyafram ile birlikte, dalak, bObrek, kalp, akeigoer, mediastinal ve mezenteriyal lenl dO-gOmlerinden alinan doku Omekleri % 10'luk tor· malin solusyonunda tesbit edildi. Rutin olarak ha· Zlrlanan paralin bloklardan aiman

5

J..lffi kaltnhglOda kesiller Hemaloksilen·Eozin (H.E) ile, bazt kesitler ise Brown and Brenn (B. B), Ziehl·Neelsen (Z.N) ve Gridley metotlan ile boyanarak (Luna, 1970) '~Ik

mikroskobunda ineelendiler.

$ekil.l: Peritonda yaygm granCrlomlar.

Mikroskobik olarak, karaeiger kapsulaslOda biro birlerinden librOz bagodoku ile ayrtlan granOlomlann

merkezinde eozinofilik gorOnOmde ve yevresrnde aylk klrmtzt renkle I~tnsal tarzda uzanllian bulunan kOyOk ve dOzensiz bakteri kolonileri saplandr ($ekll

3). Bunlann etraftnda lazla miklarda notrolil lokosll kOmeleri, daha dl~!a makrofajlar, Langhans lipi dev hOereleri ($ekil 4), lenfositler ve plazmosiller ile en dl~ta fibroblast ve librositlerden olu~an yogun bag

-doku kapsOIO lespi! edildi. Realdi! !ibrOz bag do· kunun slkhkla yeni granOlomlan olu~lurma egilimi gOrOldO. Bazl granOlomlartn merkezinde ise sadece nekroz gozlendi. Aynea karaeiger kapsulastndan Iopcuklara Kadar yayllan bagdoku artl~l, he-patositlerde nekroz, kanama, nOlrofil 10kosil in· filtrasyonlart ve fokallenloid odaklar belirlendi.

Uterusla, granOlomlann 90gunlukla subserozal olarak 10kalize olduQ'u saplandr. KaraeiQerde larif editen granOlom yaptlanna ilaveten, tunlka mus· kularisle, merkezinde bakteriyel koloni ve nOlrolillO·

kosil bulunmayan, sadece makrofaj ve len· fositlerden olu~an granOlomlar gorOldO. Aynea subserozal ve submukozallenfosit inlillrasyonlan ile kana malar lespil edildi.

Periton ve diyaframda fazla say.da grana 10m bulunduQ'u ve bunlann diger organlarda bildirilenler ite benzer mikroskobik yap.ya sahip oldukJan be-lirlendi. BObreklerde, medullar bOlgede merkezinde

!Sir inekte generali7.f: aktinobasi11ozis ... ,~ I'

..

"

~

"

•

' .

,

•

-

-~ekil-2: Uterus serozasmda de~i~ik bUyU~ukte granGlomlar.

•

-~

-

~ ''ftI'~~.;;'-'l~

••

--.P'::'-'"'''

'

-.-

.

.

..'-

.

_~

.

-.

,

-.,

.

~,

•

e' ,

•

••

.

'

..

•

_•

•

•

_\

..

•

•

_S

_'

_"

.

•

,.

_•

•

•

•

.

•

'

or

e '

_•

_C

•

:

...

•

_•

,

,

,

.

,,~

..

_•

•

..

"

.

•

_•

~ekjl-3: Karaci~erde, bir graniJIomda n6trofil16kosit kOmelerinin merkezinde 1~lnsallarzda

BEYTlJT.11JZCU

•

•

..

•

•

,

..

'

.

"

•

•

$0101.4: Uterusta, bir granQlomda ~ok ~kirdekli Langhans tipi dey hUcr~n, H.E x 400.

$0101-5: Bakteri kolonisinin peri1erinde kmlllzlmsl renkle Gram-negatif etkenler, Brown Brenn

Bir inekle gentraliu aklinobll.sillozi.s •..

bakten kolonisi bulunmayan apse OOaQI ile

in-tersifisyumda mononOklear hOcre infillrasyonlan

g6ruldO. AkciQerierde yaygm ekinokok kistleri, in-teratveolar seplumda kalmla~ma lie ball

bron-~Iollerin lumeninde nekrotik epileller gozlendl.

Oalak, kalp lie lenl dOQOmlerinde hemangi bir

lez-yona rasllanmadl.

Bazl kesitlere uygulanan B,B boyamada,

gra-nOlom merkezinde bulunan bakteriyel koloniierin

ozellik!e perilera! klSlmlannda Gram-negatif

ko-kobasillerin kmnlzlya boyandlklan ($ekil 5), Z.N lie Gridley boyamalarm ise asido-rezislans tOberkQloz

basilleri lie manlar etken!eri yonOnden negallf

01-dukJarr tespil edild!.

Tartl,ma lie Sonu~

Aklinobasiliozis, genelde biidirildlQi gibi (Kruil

lie

anc,

1992), Kars y6resinde de sparadik olarak

kaI{iIJa~llan, kronik spesifik enfeksiy6z blr has-lalrkllr, Genellikie slQlrlarda aktinobasillozis dil ya

da dlQer yumu~k dokularda lokallze enleksiyoniar

halinde gOzlenmekledir (Rebhun lie ark .• 1988).

Ancak, deneysel olarak enfeksiyon olu~lurulan ko

-baylarda. insanlarda (Smith lie Jones, 1961) lie bir inekle (Franco, 1970) generalize enleksiyonlar

bil-dirilmi~lir. Bunlara liallelen haslalrQln deri fomu ile

sOru enleksiyonlan lie alipik formlannm olu$lugu da aClklanml~llr (Rebhun lie ark., 1988). Bu

ra-parda da haslalrgm generalize lormu bir inekte

la-nlmlanmr$lrr.

UteratOrde aklinobasillozisin dil dl~lnda diger

yumu~ak dokularda nadlren g6rOldOQO bildirilmek!e

birlikle (Bullenschon. 1989), etkenlerin hematojen

yolla yayrlmasr sonucu akciger, karaciger, dalak, bObrek, serOz membranlar, ollaryum lie leslis gibi

organlarda melaSlazik lezyonlarm olu~luOu rapor edilmi$tir (Bruner lie Gillespie. 1966; Rebhun lie

ark., 1988; Verter lie Uecker, 1990; Tassin lie Ro -zier, 1991: Arda lie ark .• 1992). Bu olguda da ka-raeiger lie uterus gib; abdominal organlar ile serOz

membranlarda diffuz piyogranOlomlann lespit edit-mes; hematojen yayrlmayl i$aret elmekledir.

Mikroskobik olarak da, aktinobasitlozis

lIa-kalannda bidirilenlere (Kubo lie ark .• 1980: Rebhun

lie ark., 1988; Bultenschon, 1989; Verter lie

Uec-ker, 1990; Tassin lie Rozier, 1991; Ortatath lie ark., 1998) banzer $ekilde. sunulan olguda anrian 10m

organiarda uniform olarak lezyonun

pi-yogranOlomalOz yangl nitetiQinde oldugu

be-lirienmi~tlr. Bunlann, merkezde eozinofilik

gO-runOmde bakteri kolonilerl. cellresinde n6lrofil lokosil kOmeleri, daha dl~la makrofajlar. Langhans

lip; dell hClcreler, lenfosit lie plazmosiUer ile fibroz

baQdoku kapsOlOnOn ~ekillenmesi lie karakterize 01·

duklan saptanml$lrr.

Genellikle aktinobasillozisin, aktlnomikozis. no-kardiozis. bolriomlkozis (Smith lie Jones. 1961;

Bru-ner lie Gillespie, 1966), tOm6ral olu~umlar lie pa.

raziter granOlomlardan (Bestelti, 1978; Rebhun lie

ark .. 1988) aylrt edilmesi gerekliOi bildirilmi~tir.

Ancak bu hastallklar araslnda en 6nemlisi ak

-linomikozislir (Bruner ve Gillespie, 1966). Ak·

tlnomikozisin 6zellikle tyene kemiklerinde Iokalize

01-maslorn yaor Sira (Smith lie Jones. 1961; Bieller lie

ark .. 1969; Jubb lie ark., 1985; Hoffman lie

ark .. 1991). bazen yumu$ak dokularda da lezyon olu$turmasl nedeniyle (Bieller lie ark., 1969; Gupla lie Sinha, 1977; Besletti, 1978: Holmann lie ark.,

1991) aktinobasillozis ile slkllkla kan$maktadlr. Zira her iki haslalrkta da konaktyl yanltrnrn aynr oimasl

(Kubo lie ark .• 1980), banzer semplom lie mak-roskobik lezyonlann olu~umu Ue karakterize

01-maktadlr (Smith lie Jones, 1961). Bununla birlikte,

bu hastallkiann organlardaki lokalizasyonu. bakteri kolonilerinin morlolojisi, Gram·negalif lie pozitif

el-kenJerin boyanma Ozellikleri ile mlkrobiyolojik yok·

lama sonUtylarr gibi krilerier g6z OnOne almarak biro birlerinden ay1rt edilebilecekleri aC;lklanml~llr (Bieller

lie ark., 1969; Besletli, 1978; Kubo lie ark., 1980;

Rebhun lie ark., 1988; Verter lie Uecker, 1990). Su-nulan lIakada Ise mikrobiyolojik yoklamalann ya-pllamamasr i~ biriikle, granOlomlann lamamen

yu-mU$Qk dokularda lokalize olmasl, kolonilerin kOCOk lie dOzensiz $ekillenmesl. BrownBrenn boyamada

kolonilerin 6zellrkle periler kls!mlarrnda Gram

-negalif kokobasillerin klrmlZlmSI boyanmasl lie ko·

loni Cellresinde n6trofil 16kosltlerin fazla bulunmasr gibi kriter1er gOz OnOne ahnarak bu olgunun ak·

linobasillozls olduOu sonucuna lIarrlml$llr.

Haslahkta yumu~ak doku lezyonlannlO lipik apse olu~umu ya de irin odakll enfeksiyOz gra-nOlomlar bic;:iminde ortaya ClktlQI aC;lklanm!$tlr (Reb

-hun lie ark., 1988). Bu olguda ise kesim sonraslOda 6zellikle perilon, karaciQer kapsulasl, uterus se·

rozas! lie diyalramda yakla~rk toplu iOne ba~mdan bezelye bOyOklOQOne kadar deQi$en diffuz gra-nOlomlann gOrulmesi nedeni jle hastahk Once inciJi tObarkOloz cXarak yorumlanml~tlr. Ancak gra-nOlomlann mikroskobik olarak Incelenmesinde, gra-nOlomatOz yang!lann tiplk hOcresel unsurtan lie bir

-likte; nOlrofil lokosil kOmeleri icerisinde eozinolilik bakteri kolonilerinin bulunmasl, Brown Brenn be-yamamn pozitif lie Z.N boyamanln negalif olmaslorn

yam Sirs, hicbir organda kazeilikssyon nekrozu lie kalsifikasyon bulunmamasl krilerlerine dayaorlarak

BEYTtIT. TUZCU

Sonuy olarak, generalize aktinobasillozis

mak-roskobik ve mikroskobik bulgulan ile ortaya

ko-nulmu~ ve ozellikle incili tOberkOloz vakalannda

aYlricl lanlda diger haslallklar jle birlikte generalize

aktinobasilioZisin de goz onOnde bulundurulmasl

gerektigi sonucuna vanlml~hr.

Kaynaklar

Arda, M., Minbay. A., leloglu, N., Aydin, N., Akay,

O

.

(1992). 02el Mikrobiyoloji. Epidemiyoloji, Bakteriyel ve

Mikotik lnfeksiyonlar, Atalun< Universitesi Baslmevi, Er-zurum.

Benaoudia, F .. Escande, F., Simonet, M. (1994).

In-fection due to Actinobacillus lignieresii after a horse bite. Euor. J. Clin. Microbiol. Infect. Dis., 13,5,439-440.

BesteW, G. (1978). Morphology of the "Sulphur Gra-nules· (Drusen) in some actinomycotic infections. A light

and electron microscopic study. Vel. PathoL, 15,

506-518.

Biever, LJ., Aoberslad, G.W., Steenbergh, KY, Sche-etz. E.E., Kennedy, G.F. (1969). Actinomycosis in a bo-vine lung. Am. J. Vel. Aes., 30,6, 1063-1066.

Bruner, O.w., Gillespie, J.H. (1966). Hagan's Infectious

Diseases of Domestic Animals. With Special Reference

to Etiology, Diagnosis, and Biologic Therapy. Fifth

Edi-tIOn, Cornell University Press Ithaca, New York.

Buuenschon, J. (1989). The occurrence 01 lesions in the tongue 01 adult cattle and their implications lor the de-velopment of actinobacillosis. J. Vet. Med. A., 36, 5.

393-400.

Franco, D.A. (1970). Generalized actinobacillosis in a

Holstein cow (postmortem lesions). Vet. Med. Small

Anim. Clln., 65, 6, 562.

Gupta, P.P., Sinha, B.P. (1978). Oral dermatophilosis associated with aClinomycosis in cattle. Zbl. Vet. Med.

B., 25, 3, 211-215.

Hoffmann, V.W., Heckert, H.P., Koberg, J. (1991). Bes· tandsweise gehauttes auttreten von aktinobazillose bei rindem in Schleswig-Holstein. Tierarztl. Umschau, 46, 5,

250-257.

Jubb, K.V.F., Kennedy, P.C., Palmer, N. (1985). Pat·

hology of Domestic Animals. Third Edition, Academic

Press Inc., London.

Kruif. A.D., Mijten, P., Haesebrouck, F., Hoorens, J., Dev

-riese, l. (1992). Actinobacillosis in bovine caesarean sec·

lions. Vel. Rec., 131,414-415.

Kubo, M., Osada, M., Konno, S. (1980). A histological and ultrastructural comparison of the sulfur granule of the actinomycosis and actinobacillosis. Natl. Insl. Anim. He

-alth

a

(Tokyo), 20, 2, 53-59.

Luna, C. L (1970). Manual histologic staining methods 01

the armed forces institute of pathology. Third Edition, Mc Graw Hill Book Company, New York.

Ortatath, M., CiftCl, M.K., Tuzcu. M. (1998). SI9ularda tu· berkOloz ve diOer granOlomalOz pnOmoniler Ozerinde pa-tolojik incelemeler. Vet. Bil. Derg .. 14, 2, 139-150.

Rebhun, W.C., King, J.M., Hillman. A.B. (1988). Atypical

actinobacillosis granulomas in callIe. Cornell Vet.. 78,

125·130.

Smith, HA, Jones, T.C. (1961). veterinary Pathology.

Secood Edition, Lea Febiger, Philadelphia.

Tassin, P., Rozier, J. (1991). Les lesions du loie chez les

bovins. l'esions inftammatoires specifiques, lesions pa· rasitaires, lesions tumorales (1). Rec. Me(t Vet., 167, 5,

451-455.

Verter, V.w., Uecker, E. (1990). Eine kasuistische bet· rachtung der aktinobazfllose der Iymphknoten bei bullen. Mh. Vel. Med., 45, 21, 745-747.