Kütüphanecilik Haftası'nda, üniversite kütüphanelerine
ilişkin sorunlar ele alınmalı, bina sıkıntısı giderilmeli
Üniversite kütüphaneleri
B ü lent Y IL M A Z
H.Ü. A raştırm a Görevlisi
1963’te doğdu. 1985’te H.Ü. Sosyal ve İdari Bilimler Fakültesi Kütüphanecilik Bölümü’n- den mezun oldu. Halen aynı bölümde araş- .
tırma görevlisi ve Türk Kütüphaneciler Der neği Ankara Şubesi Yönetim Kurulu üyesidir.
Uluslararası standardı % 5-6 olan üniversite
kütüphane bütçesinin üniversite bütçesine oranı,
ülkemizde genelde % 1-2 arasındadır, üniversite
kütüphanelerimizin, personel, bina, koleksiyon
gibi sorunları çözüm beklemektedir
§
N birinci yüzyıldan itibaren katedral okullarının manastır okullarının yerini alması ve 12. yüzyılda bu okullardaki hoca ve öğrenci sayılarının hızla art masıyla, bu hoca ve öğrencile rin birlikte kurdukları, bir tür ortaçağ loncası olan Universi- taslar’ın, katedral okullarının dönüşümüy le kazandıkları yapı, günümüzdeki üniver sitelerin ilk biçimleri olarak kabul edilmek tedir.En özlü tanımıyla üniversiteler, bilim üreten toplumsal kurumlardır. Yüksek dü zeyde eğitim-öğretim yapma görevine de sa hip bu kurumların, insanlık ve bir ülke için önemi, yaptıkları araştırmalar, ürettikleri bilgiler ve geliştirdikleri bilimler ile toplum sal gelişmenin her boyutuna önderlik etme lerinden gelmektedir. Başka araştırma ku ramlarının çok az olduğu ülkemizde üniver site, araştırma-geliştirme (A + G) çalışmala rının en temel unsuru niteliğindedir.
YETERSİZLİKLER
Bir ülkede, bilim sisteminin etkinlik gös terebilmesi için GSMH ’dan A + G çalışma larına ayrılan payın yüzde l ’den az olma ması gerekmektedir. “ Ülkemizde bu oran yüzde 0.3’tü r.” (1) Yine, ülkemizde nitelik ve nicelik açısından A + G’de çalışan insan gücü kaynağının yetersiz olduğu belirtilmek tedir. (2)
Bir ülke ve toplum için, olmazsa-olmaz kurum niteliğine sahip üniversitenin, gerçek içeriğine yönelik işlevlerini gerçekleştirebil mesinde olmazsa-olmaz kurum ise, her un suruyla yeterli bir duruma getirilmiş “ Üni versite kütüphaneleri” dir. Dolayısıyla, üni versite kütüphaneleri, bir ülkenin bilim yaşa mındaki temel kuramlarından başbcalandır. Hızla ve sürekli bir biçimde artan evrensel nitelikteki “ bilgi” yi elde eden ve araştırıcı lara çeşitli yöntemlerle ileten üniversite kü tüphanesi ile, amaçlarım bu “ bilgi” ye da yanarak gerçekleştirilen üniversitenin orga nik bağı, kuramsal anlamda, tam da bu ne denle anlaşılır bir gerçektir.
Uluslararası standardı yüzde 5-6 olan, üniversite kütüphane bütçesinin üniversite bütçesine oranı, ülkemizde genelde yüzde 1-2 arasındadır. Bunun dışında üniversite kütüphanelerimizin , gene! olarak söylemek gerekirse; personel, bina, derme (koleksi yon) ve kütüphaneler arası işbirliği konula rında birtakım soranları da bulunmaktadır.
Kütüphanecilik Haftası’mn kutlandığı şu günlerde sorunların aşılması için aşağıdaki noktalara dikkat çekmeyi yararlı görüyoruz.
SORUNLAR VE ÇÖZÜMLERİ
• En başta kütüphaneciler olmak üzere, ilgili ve yetkin kişi-kurumlann ortaklığında, çağdaş bir “ Üniversite Kütüphaneleri Yö netmeliği” çıkarılarak, üniversite kütüpha neleri her unsuruyla yasal bir dayanağa ka- vus’urulmalıdır.
• Üniversite bütçelerinden, kütüphane bütçelerine ayrılacak pay için, her yıl, her üniversitede geçerli olacak, ülke gerçeklerine uygun standart bir oran belirlenmelidir.
• Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlar! kütüphanecilik alanında en az li sans eğitimi yapmış kişiler arasından seçil meli, üniversite kütüphanelerinde çalışan, en az lisans düzeyinde kütüphanecilik eğitimi görmüş bütün personel akademik kadroya alınmalıdır.
• Üniversite kütüphanelerinin bina ko nusundaki sıkıntıları giderilmelidir.
• Üniversite kütüphaneleri arasında, ya sal bir zorunluluk çerçevesinde, verimli bir işbirliğinin öznel ve nesnel koşulları sağlan maya çalışılmalıdır.
• Üniversite kütüphanelerinde otomas yona sağlıklı bir biçimde geçmenin koşul ları irdelenmeli ve yaratılmalıdır. Bu konu da merkezi bir yapının oluşturulması da gündeme alınmalıdır.
SONUÇ
Kütüphanecilik H aftası’nda üniversite kütüphanelerine ilişkin güncel ve birikmiş sorunlarla, çözüm önerileri ayrıntılı bir bi çimde ele alınabilir; ancak, bütün sorunla rın aşılmasında, üniversite kütüphanelerinin, bir ülkenin bilim yaşamı için taşıdıkları öne min gerçek anlamıyla kavranmasının ve bilim-kütüphane arasındaki organik bağın anlaşılıp sindirilmesinin yattığı da bir ger çektir.
Son günlerde, kamuoyunda üniversite lere ilişkin olarak yapılan tartışmaların çağ rıştırdığı gerçeklerin içine üniversite kütüp hanelerini de katmak, sağlıklı bir bakış açısı için zorunludur.
!. DPT Bilim Araştırma Teknolojisi. Ankara, DPT, 1988. s.22.
2. Ibid.
1
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
