Girifl
Pseudomonas aeruginosa, sepsis, peritonit, postoperatif infeksiyonlar, kemik ve eklem infeksiyonlar›, solunum yo-lu infeksiyonlar› gibi yüksek mortalite ile seyreden klinik tablolara neden olur. Ayr›ca tedavi s›ras›nda antibiyotiklere direnç gelifltirmesi büyük problem oluflturmaktad›r (1,2). Hastane ortam›nda s›k antibiyotik kullan›m› çoklu dirence sahip P. aeruginosa sufllar›n›n ortaya ç›kmas›n› kolaylaflt›r-maktad›r. Ayr›ca P. aeruginosa infeksiyonlar›nda kullan›lan antibiyoti¤e karfl›, bakterinin h›zla direnç kazanmas› tek ilaçla tedavide baflar› oran›n› azaltmaktad›r. Bunun için ya kombine tedavi yada beta laktamaz inhibitörlü kombinas-yonlar›n kullan›m› önerilmektedir (3,4).
Hastanelerde antimikrobiyal direnç art›fl›n›n nedenlerin den biri antibiyotik kullan›m›d›r (5).
Çal›flmam›zda P.aeruginosa infeksiyonlar›nda kullan›-lan antibiyotiklerden biri okullan›-lan tikarsilin / klavukullan›-lanik asitin hastanemizde kullan›ma girmeden önce ve kullan›ma gir-dikten bir y›l sonra in vitro duyarl›l›k paterninde de¤ifliklik olup olmad›¤›n›n araflt›r›lmas› amaçlanm›flt›r.
Yöntemler
Bu çal›flma Haziran 1997 ile Haziran 1999 Kocaeli Üni-versitesi T›p Fakültesi Araflt›rma ve Uygulama Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvar›’nda yap›lm›flt›r. Haziran 1997-Ocak 1998 aras›nda kan, yara, balgam, idrar gibi klinik ör-neklerden izole edilen 80 P. aeruginosa suflu ile Ocak 1999-Haziran 1999 aras›nda izole edilen 106 sufl çal›flmaya dahil edildi. Hastanemizde bu dönem içerisinde P. aeruginosa’ya ba¤l› bir salg›n olmad›. Standard sufl olarak P. aeruginosa ATCC®27853 kullan›ld›. NCCLS önerilerine uygun olarak disk difüzyon yöntemi ve agar dilüsyon yöntemi kullan›la-rak tikarsilin-klavulanik asid duyarl›l›klar›na bak›ld› (6,7).
Klimik Dergisi●Cilt 15, Say›:3 ●2002, s:89-91 89
Pseudomonas aeruginosa’n›n Tikarsilin-Klavulanik
Aside Duyarl›l›¤›n›n Hastanede Kullan›ma Girmeden
ve Kullan›ma Girdikten Bir Y›l Sonraki De¤ifliminin
Araflt›r›lmas›
Aynur Karadenizli
1, Fetiye Kolayl›
1, Sibel Gündefl
2, K›vanç Ergen
3(1) Kocaeli Üniversitesi, T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mik-robiyoloji Anabilim Dal›, Sopal›-Kocaeli
(2) Kocaeli Üniversitesi, T›p Fakültesi, Klinik Bakteriyoloji ve ‹nfek-siyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, Sopal›-Kocaeli
(3) Kocaeli Üniversitesi, T›p Fakültesi, Biyofizik Anabilim Dal›, Sopal›-Kocaeli
Özet: Pseudomonas aeruginosa’n›n oluflturdu¤u infeksiyonlar yüksek mortalite ile seyretmesi ve tedavi s›ras›nda di-renç geliflmesi nedeniyle önemli bir sorun olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. Bu çal›flmada amaç, tikarsilin-klavulanik asi-tin hastanemizde kullan›ma girmeden önceki 80 sufla ve kullan›ld›¤› bir y›ll›k süre sonras›nda izole edilen 106 P. aeru-ginosa sufluna karfl› etkinli¤ini k›yaslamakt›. Haziran 1997-Ocak 1998 tarihleri aras›nda klinik numunelerden izole edi-len P. aeruginosa sufllar› ile Ocak 1999-Haziran 1999 tarihleri aras›nda izole ediedi-len sufllar›n tikarsilin-klavulanik asite duyarl›l›k paternleri karfl›laflt›r›ld›. Disk difüzyon yöntemi ile antibiyotik kullan›ma girmeden önce 80 suflun 66’s› (%82.5) duyarl›yken son 6 ay içinde izole edilen 106 suflun 43’ü (%40.5) duyarl› olarak bulundu. Agar dilüsyon yönte-mi ilk çal›fl›lan grupta 80 suflun 73’ü (%91.2) duyarl› iken son son alt› aya ait 106 sufltan 57’si (%53.7) tikarsilin-kla-vulanik asite duyarl› bulundu. Direnç paternindeki bu art›fl her iki yöntem ile de istatistiksel olarak anlaml› bulundu (p<0.001). Sonuç olarak bu çal›flman›n da gösterdi¤i gibi antibiyotik kullan›m› ile direnç geliflimi aras›nda yak›n bir iliflki bulunmaktad›r.
Anahtar Sözcükler:Pseudomonas aeruginosa, tikarsilin-klavulanik asid, direnç.
Summary: Susceptibility of Pseudomonas aeruginosa to ticarcillin-clavulanic acid before and after one year of its use in the hospital.Infections caused by Pseudomonas aeruginosa (P. aeruginosa) are important problem with their high mortality risk and capability of developing resistance during therapy. In this study we aimed to compare the efficiency of ticarcillin-clavulanic acid in 80 strains of P. aeruginosa before its using and in 106 strains after one year usage in our hos-pital. Patterns of susceptibility to ticarcillin-clavulanic acid have been compared in P. aeruginosa isolated from clinic spe-cimens between June 1997-January 1999 and between January 1999-June 1999. Before the usage of the antibiotic, 66 ( 82.5 %) out of 80 strains were found susceptible by disk diffusion method while 43 (40.5%) out of 106 strains isolated in the last 6 months were susceptible. On the otherhand, in the first group 73 (91.2 %) out of 80 strains were found suscep-tible while 57 (53.7 %) out of 106 strains were suscepsuscep-tible to ticarcillin-clavulanic acid when agar dilution method used. Increase in the resistance pattern was found statistically significant by both methods (p<0.001). In conclusion, there is an evident relationship between using antibiotic and developing resistance as shown in this study.
Orta derecede duyarl›l›k gösteren sufllar dirençli kabul edil-di. Her iki y›la ait verilerin karfl›laflt›r›lmas› için c 2testi kul-lan›ld›.
Sonuçlar
Disk difüzyon yöntemi ile antibiyotik kullan›ma girme-den önce 80 P. aeruginosa suflunun 66’s› (%82.5) duyarl›y-ken son 6 ay içinde izole edilen 106 suflun 43’ü (%40.5) du-yarl› olarak bulundu (c 233, p<0.001) (Tablo 1). Agar dilüs-yon yöntemiyle duyarl›l›k ilk çal›fl›lan grupta 80 suflun 73’ü (%91.2) duyarl› iken son son alt› aya ait 106 sufltan 57’si (%53.7) tikarsilin-klavulanik aside duyarl› bulundu (c 230, p<0.001). Direnç paternindeki bu art›fl her iki yöntemle de istatistiksel olarak anlaml› bulundu.
‹rdeleme
1960’lardan sonra çeflitli Gram-negatif çomaklarla olu-flan hastane infeksiyonlar›na gittikçe artan oranlarda rastla-n›lmaktad›r. Bunlar›n içinde birçok antibiyoti¤e dirençli olan P. aeruginosa k›sa sürede en s›k izole edilen türlerden biri ol-mufltur (8,9). Dirençleri nedeniyle bu mikroorganizmalar›n tedavilerinde büyük güçlüklerle karfl›lafl›lmaktad›r. Tikarsi-lin-klavulanik asid de b -laktamaz inhibitörü içerdi¤i için bu mikroorganizman›n oluflturdu¤u infeksiyonlarda kullan›l-maktad›r (5).
Afl›r› antibiyotik kullan›m› kiflilerin ve mikrobiyolojik çevrelerin ekolojik dengesini de¤ifltirebilir. Kullan›lan antibi-yotiklerin etkisi ile direnç paternleri yay›labilir (10,11). Anti-biyotik kullan›m› ile bakteri toplulu¤unda bulunan birkaç su-fla ait indüklenebilir direncin ortaya ç›k›fl› sonucu bu sufllar artar. Ayr›ca bafllang›çta çok küçük bir toplulu¤u oluflturan dirençli sufllar tedavi ile birlikte seçilir ve artar (5). Çal›flma-m›zda 1997 y›l›nda klinik örneklerden izole edilen P. aerugi-nosa sufllar›nda disk difüzyon yöntemiyle tikarsilin-klavula-nik aside duyarl›l›k %82.5 oran›nda iken 1999 y›l›na ait sufl-larda %40.5 olarak bulundu. Ayn› sufllar agar dilüsyon yön-temiyle de test edildi ve duyarl›l›k s›ras›yla %91.2 ve %53.7 olarak saptand›. Hastanemizde bir y›l arayla P. aeruginosa sufllar›nda ticarsilin-klavulanik aside karfl› istatistiksel olarak anlaml› düzeyde direnç geliflmifl oldu¤u görüldü (p<0.001). Hastanelerde antimikrobiyal direnci art›ran birçok fak-tör vard›r. ‹mmün sistemi bask›lanm›fl veya yeni cerrahi yöntemlerin uygulanm›fl hastalar›n varl›¤›, infeksiyon kont-rolünün ve izolasyon önlemlerinin etkisiz oluflu, ampirik polimikrobiyal tedavilerin artm›fl olmas›, yo¤un antibiyotik kullan›m› bafll›ca direnç geliflimi nedenlerindendir (12-14). White ve arkadafllar› (15)’n›n yapt›¤› bir çal›flmada yo¤un bak›m biriminde ve di¤er birimlerde yatan hastalarda anti-biyotik k›s›tlamas› yap›larak tikarsilin-klavulanik asidin P. aeruginosa üzerindeki etkisi araflt›r›lm›flt›r. Antibiyotik k›-s›tlanmas›yla her iki grupta da duyarl›l›¤›n anlaml› düzeyde
artt›¤› saptanm›flt›r. Belli bir süre antibiyotiklerin yayg›n kullan›m› direnci beraberinde getirir (5). Çal›flmam›zda ti-karsilin-klavulanik asidin kliniklerde kullan›m› ile ilgili ec-zane verilerine ulafl›lamad›. Bu nedenle hastanemizde ilac›n kullan›m oranlar›n› saptayamad›k. Hastaneler aras›nda anti-biyotik duyarl›l›k sonuçlar›ndaki farkl›l›klar ise antianti-biyotik kullanma politikalar›na, sufllar›n izole edildi¤i hastalar›n yatt›¤› klini¤e ve hastalar›n altta yatan hastal›klar›na ba¤l› olarak de¤iflmektedir (16). Yo¤un bak›m birimerindeki an-timikrobiyal direnç büyük oranda uygun olmayan antimik-robiyal tedavilere ba¤l›d›r (11).
Hastanemizde bir y›l arayla P. aeruginosa sufllar›nda ti-karsilin-klavulanik aside bu oranda direnç geliflmesi, antibi-yotiklerin kullan›m›nda uygun seçimin, uygun dozun, ye-terli sürede kullan›m›n›n ne derece önemli oldu¤unu vurgu-lamaktad›r.
Kaynaklar
1. Allan IJ, Moellering RC. Management of infections caused by gram negative bacilli: the role of antimicrobial combinations. Rev Infect Dis 1991; 7:559-71
2. Carmeli Y, Troillet N, Eliopoulos GM, Samore MH. Emergen-ce of antibiotic-resistant Pseudomonas aeruginosa: compari-son of risks associated with different anti pseudomonal agents. Antimicrob Agents Chemother 1999; 43:1379-82
3. Gilardi GL. Pseudomonas and related genera. In: Balows A, Hausler WJ, Herrmann KL, Isenberg HD, Shadomy HJ, eds. Manual of Clinical Microbiology. 5th ed.Washington, DC: American Society for Microbiology, 1991:429-41
4. Sanders CC, Sanders WE Jr. Microbial resistance to newer ge-neration beta lactam antibiotics: clinical and laboratory impli-cations. J Infect Dis 1985; 151:399-406
5. Gould IM. A review of the role of antibiotic policies in the control of antibiotic resistance. J Antimicrob Chemother 1999; 43:459-65
6. National Committee for Clinical Laboratory Standards. Per-formance Standards for Antimicrobial Disk Susceptibility Tests. Approved Standard. NCCLS Document M2-A6. Villa-nova, Pa: NCCLS, 1997
7. National Committee for Clinical Laboratory Standards. Met-hods for Dilution Antimicrobial Susceptibility Tests for Bacte-ria That Grow Aerobically. Approved Standard. NCCLS Do-cument M7-A4. Villanova, Pa: NCCLS, 1997
8. British Society for Antimicrobial Chemotherapy. A guide to susceptibility testing. J Antimicrob Chemother 1991; 27(Suppl D):1-5
9. Goldmann DA, Weinstein RA, Wenzel RP, et al. Strategies to prevent and control the emergence and spread of
antimic-robial resistant microorganisms in hospitals. A challenge to hospital leadership. JAMA 1996;275:234-40
10. Eraksoy H. Pseudomonas cinsindeki bakterilerin hastane
in-90 Klimik Dergisi●Cilt 15, Say›:3
Tablo 1. Pseudomonas aeruginosa Sufllar›nda Tikarsilin-Klavulanik Asid Duyarl›l›¤›n›n 1997 ile 1999 Y›llar›ndaki De¤iflimi
Antibiyogram 1997 Y›l›na Ait 1999 Y›l›na Ait
Yöntemi P. aeruginosa Sufllar› P. aeruginosa Sufllar›
Duyarl› (%) Dirençli (%) Duyarl› (%) Dirençli (%)
Disk difüzyon 66 (82.5) 14 (17.5) 43 (40.5) 63 (59.5)
feksiyonlar›ndaki önemi. Klimik Derg 1989; 2:113-5 11. Kollef MH, Fruser VJ. Antibiotic resistance in the intensive
care unit. Ann Intern Med 2001; 134:298-314
12. Shales DM, Gerding DN, John JF, et al. Society for Healthcare Epidemiology of America and Infectious Diseases Society of America Joint Committee on the Prevention of Antimicrobial Resistance: guidelines for the prevention of prevention of an-timicrobial resistance in hospitals. Clin Infect Dis 1997; 25(3):584-99, Infect Control Hospital Epidemiol 1997; 18:275-91
13. Guillemot D. Antibiotic use in humans and bacterial
reisistan-ce. Curr Opin Microbiol 1999;2:494-8
14. Finch RG. Antibiotic resistance. J Antimicrob Chemother 1998; 42:125-8
15. White AC, Atmar RL, Wilson J, Cate TR, Stager CE, Green-berg SB. Effects of requiring prior authorization for selected antimicrobials; expenditures, susceptibilities and clinical out-comes. Clin Infect Dis 1997; 25:230-9
16. Bergogne-Berezin E, Decre D, Joly-Goillou ML. Oportunistic nosocomial multiply resistant bacterial infections-their treat-ment and prevention. J Antimicrob Chemother 1993; 32(Suppl A):39-47
