... ’«Sahife: 4
Tenkit ve
• •
vazıı
Şehir
Tiyatrosu rejisörü
Muhsin Ertugrul
“ Türk Tiyatrosu mecmuasında
„
Nahid S im ya
şiddetle hücum etmektedir
<
Aşağıki yazı da ar
kadaşımız Celâleddin Ezine bu taarruza cevab
vermektedir
.
Yazan:
C elâ led d in EZİNE
T e k ıa r bu mevzua avdet etmeme sebep; «T ürk T iyatrosu» m ecm uası nın son nüshasında İstan b u l Ş ehir T iy atro su rejisö rü n ü n üç tiy a tro m ünekkidine ulu o rta k ü fü r s a v u r m asıdır. H akkım daki ta riz le rin e son cevabımı, geçen h a fta bu sütunda verm iştim . Binaenaleyh, a rtık ben ce ciddî polemik h u d u tların ı aşan ve m izah mevzuu teşkil eden bu rejisö r üsluplu am atö r m u h a rrir y azılarına cevap verecek değilim. F a k a t «T ürk T iyatrosu» m ecmuasının bu seferki nüsh asın d a gıyaben ve yalnız yakı la r İl e tanıdığım m eslekdaşım , m u harrir-, münekkîd ve d ra m a tü rj N a hid Suı-ıya hitaben yazılm ış k ü fü r dolu biı cevapnam e v ar. Bu cevap - nam e İstan b u l Ş ehir tiy a tro su r e ji sörü n ü n im zasını taşıyor. B ütün nezaket kaidelerini in k â r eden bu yazının bazı p arç a la rın ı ayneıı kop ya ediyorum : «G=l şıı yavelerin nıerdce, erkekçe b ir tercüm esini y a palım : H ak ik a tte E rtp ğ ru l Mühşifi asıl senin kötü piyesü-ıi kabul etm e diği, reddettiği, sahneye kaym adığı, gönderdiğin te frik a la rı beğenmediği g ü n ...» ve daha aşağ ıd a ; «D um ura u ğ ram ış beyin için piyesleri r e d d e den b ir adam ancak ta şa tu tu lu r ; y a h u t f ır s a t g ö ze tilir; istibdad ju r- nalcılığına p arm ak ısırta ca k b ir sin silikle, yılan değil, fa k a t solucan ac- zile, aleyhinde y a z ıla r y az ılır...»
Bu s a tırla rı, Ş eh ir T iy a tro su re jisö rü , kendi iddiası gibi istibdadın değil, fa k a t C um huriyet rejim in in genç vazifeşinas münekkidi ıue.slek- daşını N ahid S im y a hitaben yazı - ydr. Bu makalesine Şehiı T iy atro su rejisö rü o k a u a r öfke- ain zebunu, hiddetinin esiri o lm uştur ki; evvelâ kendisine a it olmıyaıı bir sah an ın haricine çıkarak m ünekkidin vazife sini üzerine alm ış, saniyen, cemiyet m u aşereti m efhum larını in k â r edc- ıe k b ir m u h a rriri vazifesi b a m d a ta h k ir etm iş, salisen N ahid S ırrın ın piyesini ve sinem a te frik a sın ı red d ettiğini ilân etm ekle onu e fk â rıu m umiye n az arın d a tezlil ettiğ in i san m ıştır.
Ş ehir T iyatrosu rejisö rü bu h a k a re tle ri sav u rm ak la s a n a t titizliğ in i değil, f a k a t tenkide m üteham m il ol m adığını isb a t; b ir piyesi ceffelk a lem ı-ed veya kabul etm iş olm akla, İstan b u l Ş ehir T iy a tro su n u n tek se çicinin elinde bâziçe oluşunu ve T ü rk sahnesindeki d ik ta tö rlü ğ ü n ü ilân etm iş oluyor.
Ş ehir T iy a tro su rejisö rü n ü n yazı sından ta h ad d ü s eden şahsî ve indî m â n ala rd a n başka, b ir de sahne s a n atın ın beynelmilel görüş ve dünya
- - I
an lay ışı karşısın d a tazanvmun ettiğ i m â n a la r v ard ır. Şöyle kİ: Atoine, Gem ier, R e in h a ıd t, Y essner, B aty gibi büyük m ik y a sta rejisö rlerd en hangisi İstan b u l Ş eh ir T iy a tro su rejisö rü n ü n kalem o y natm asına ö r nek olabilecek h are k ette bulunm uş ve rejisö rlü k çerçevesini a ş a ra k ten- kid sa h asın a hulul e tm iştir. B ir sa h ne vâzıının münekkide cevap verm e si usulden değildir. O vazifeyi an - cak diğer bir m ünekkit y ap ab ilir. İstan b u l Ş eh ir T iy a tro su re jisö rü n den soruyorum : Y uk arıd a isim lerini saydığım g arp rejisörlerinden h a n gisi biı m ünekkidi bu su retle ta h k ir e tm iştir? H içbiri! Ç ünkü o n la r ferd , cemiyet ve m illetin om uzlarına yü k lediği büyük ve hakiki vazifeyi m üd rik s a n a tk â rla rd ı. Münneicit İle sa h ne vâzıının vazifelerini te frik etm e sini bilen klasik k ü ltü rlü adam lardı. İstan b u l Ş ehir T iyatrosunun b u günkü a n a rş i hali ve tek seçicinin hegem onyası böyle devanı edecek o - lursa, batiği T ü rk münekkidi iğren- m iyeıek tenkid yazm ıya tenezzül e- decektir ve te n k itsiz kalan bi- sa n a t şubesinin başıboş şım arık çocuklar gibi m üsbet sem eresiz, f a k a t m enfi randım anlı b ir y a ra tm a olm ıyacağı- nı kim tem in edebilir?
Son z a m a n lara k ad a r, g a rp sahne lerinden bihaber, İstan b u l Ş ehir t i y atro su n d an başka tiy a tro görm e - tniş, iptid aî k ü ltü rlü m ünekkitlerin ve kâzip sa n a t çanağını yalıyan poh pohçuların alkışı, İstan b u l Ş ehir T i y a tro su rejisö rü n ü istihkakından fazla şım a rttı. K endini bu işin ye - gâne m ütehassısı sandı. F a k a t bii - yük h a ta yine onda değildir. Ona bu füzulî em niyet ve teveccühü gös terenlerdedir.
İstan b u l Ş ehir T iy a tro su re jisö rü nün. işinin '-hli vr- vicdanlı b ir s a n a t k â r olduğunu hiçbir zam an İn k âr e t miyorum. F ak at İsim lerini yukarıda savdığım rejisö rlerin y anında b ir talebe bile sayılam az. Kendisine bi raz daha tevazu ve sükûnet tavsiye ederiz. Çünkü hakikî sa n atin esası, mütevazi ve sakin k afa n ın y a ra tm a- sıudadır. Aksi ta k d ird e, şuna buna çatm akla ciddiyetini kaybetm iş olur
N etice; N ahid S in iy i istibdad ju rn alciliğ i ile itlıam eden Ş e h ir T iy a tro su rejisö rü n ü n ku lağ ı na biz de sunıı fıslıv a lın v T 'ü'k sah nesinde d ik tatö rlü k istem iyoruz E - ğ e r bu nazikâne fısıltıy ı işitmezse, bağırm asını da biliriz.
C\lâ(rddı.. E 7 İ S E N O T : A rkadaşım ızın « Bulunmaz U şak» hakkındaki tenkidi przû« gftnkii nüsham ızda çık acak tır.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
