Cumhuriyet
İmtiyaz sahibi: Berin Nadi
Genel Yayın Yönetmeni: Özgen Acar •G enel Yayın Koordinatörü: Hikmet Çetinkaya •G enel Yayın Danışmanı: Orhan Erinç • Yazıişleri Müdürü: Celal Başlangıç • H a ber Merkezi Müdürü: Mustafa Balbay
Görsel Yönetmen: Ali Acar •D üzenlem e: Mustafa Sağlamcr • İstanbul Haberleri: Cevher Kantarcı • Dış Haberler: Erguıı Balcı • İş - Ekonomi: Diııç Tayanç • Y u r t Haberleri: Mehmet Saraç • Makaleler: Sami Karaören ©Spor: Abdiilkadir Yücelmaıı • D ü zeltme: Abdullah Yazıcı
Ankara Temsilcisi: Cüneyt Arcayürek • H a b e r Müdürleri: Işık Kansu, Hakkı Erdem AtatürkUulvarıNo:l25, Kat: 4, Bakanlıklar-Ankara Tel: 4195020 (7 Hat), Telex: 42344, Fax:(4)4195027 » İz m ir Temsilcisi: Serdar Kızık, H.Ziya Blv. 1352 S.2/3 Tel: 831230 Telex: 52359, Fax: (51)895360 » A d a n a Temsilcisi: Çetin Yiğenoğlu İnönü Cd. 119 S. No: 1 Kat: 1, Tel: 522550-522601-522492 Telex: 62155, Fax: (71)52 25 70
Müessese M üdürü: Erol Erkut » K oordinatör:
Ahmet Kurutsan »M uhasebe: Bülent Yener
• İdare: Hüseyin (¡ürer »İşletm e: önder Çelik • Bilgi işlem: Nail İnal •B ilgisayar Sistem:
Mürüvet Çiler » R ek lam : Reha Işıtman
M e tro in ş a a tın ı gezdim
Kronoloji
İstanbulini
asırlık
dertleri
Metronun gerçekleştirilmesi için
Dev proje
Gayrettepe istasyonu 32.000 rrf açık kazı, 794 m. beton duvar, 14.000 m. ankraj yapıldı. Taksim istasyonu 14.000m açık kazı, 400 m. beton duvar yapıldı. 2100 m. de ankrai gerçekleştirildi.Yayımlayan ve Basan: Yeni G ün Haber Ajansı, Hasın vc Yayıncılık Â.Ş
Türkocağı Cad. 39/41 Cagaloglu 34334 İst. PK: 246 İstanbul Tel: 5120?S«5 Telex: 22246. Fax: (1)513X595 29 T EM M U Z 1993 İmsak: 4.03 G üneş: 5.49 Öğle: 13.15 İkindi: 17.11 A kşam : 20.31 Yatsı: 22.10 Basıldıftı ver: Hürrivet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Şj
mm
Harbiye yaklaşım galerisi Açık kazı ve giriş yapısı tamamlandı. Galeride 34 m. ilerleme sağlandı. Galeri kesiti Genişllk:5.40m, yükseklik 5.50m.
gerçekleşen
rüya
► Yerin 30 m etre altındaki tünel inşaatlarına girince yapılm akta olan işin büyüklüğünü görüyoruz. Çalışm aların yaygınlığını
İstanbulluların çoğunun bildiğini sanm ıyorum . Bunun günahı, yaptığını pek ded u yuram ayan Sözen’de mi, yoksa fazla ilgi göstermeyen gazetelerde mi?
ORHAN ERİNÇ
Metro müjdesi
‘Pek muhterem İstanbullular.
İstanbul’un fethinin 512’nci yıldönümünü bü yük bir sevinç içinde kutlarken, şehrin önemli me selelerine de temas etmek ve kısa bir süre içinde nasıl halledilebileceğini de sizlere açıklamakla bahtiyarım.
1867 yılında Fransız mühendisi Eugene Henri Gavant tarafından yapılmış olan İstanbul M etro su teklifi bu yıl 98’inci yılını idrak etmektedir.
1867 yılında dolaşmak için İstanbul’a gelmiş olan Fransız mühendisi İstanbul için Galata ile Beyoğlu arasında bir tünel ve Karadeniz sahilin deki Kilyos’tan başlayarak Boğaz’m Rumeli ya kasını kaledip, Haliç’i bir köprü ile geçerek Yeni- kapı’da sonuçlanacak bir metro inşasını teklif et miştir.
2 yıl içinde 17 paşa arasında mekik dokuyan Gavant Efendi sonunda Tünel’in inşasına izin
■ Arkası Sa. 13, Sü.7’de
Sayılarla M etro
Haber Merkezi - İstanbul Metrosu iki aşamalı
olacak. Birinci aşaması Taksim-4 Levent. H at bo yu 7 bin 45 metre, 2. aşaması Topkapı-Taksim. Hat boyu 9 bin 845 metre. Toplanı uzunluğu yak laşık 17 kilometre olacak ve birbirinden tamamen ayrı çift raylı sistem şeklinde çalışacak.
Sistem daha sonra Yenikapı’da Boğaz demir yolu tüp geçişine, hızlı tramvay sisteminine, DDY banliyö sistemine, deniz otobüslerine, feribotlara vc şehiriçi yollarda da taşıma otobüslerine(İETT) bağlanacak. Metronun 10.5 kilometresi delme tü nel, 1.6 kilometresi aç-kapa tünel, 600metresi yar ma, 700 metresi köprü olarak inşa edilecek.
Sistemin elektrik enerjisi 11 adet trafo merkezi tarafından sağlanacak. 236 vagonluk bir filo, 1 saaltc 75 bin 720 yolcu taşıyacak. 2 dakika arayla ve 80 kilometre hızla çalışacak trenler yolculuk süresini ortalama 16 dakikada tamamlayacak. M etroda her biri 2 bin 524 kişi taşıyabilen 8 va- goıılıık diziler yer alacak. Projenin tahmini bedeli yaklaşık 970 milyon ABD doları olaıak(yaklaşık
12 lıilyon TL.) öngörülüyor. Taksim yaklaşım galerisi
238 m. de tamamlandı ana tünellerde taksim yönüne olan bölüm kazısı bitti. Levent yönüne 132 m.de makas tünelinde 82 m., bağlantı tüneli 6 m. de.
120 yü
önce
İstanbul M etrosunun Taksim-Levent hattının beşte biri tamamlandı
Y ü z yıllık özlem bitiyor
l
stanbul M etrosu’nun Taksim-4. Levent
arasındaki 7 kilometrelik birinci aşamasında
bin 650 metrelik tünel kazısı yapıldı. Çift yönlü
tünel sistemi şeklinde yapımı hızla süren
metroda kuyu çalışmalarının tamamı bitti.
A
çık kazı çalışmalarında yüzde 21 ’e ulaşıldı,
tünel inşaatlarının da yüzde 13.5’i tamamlandı.
M etronun birinci aşama inşaatı 22 ayrı
noktada devam ediyor ve günde ortalama 30
metre tünel kazısı yapılıyor.
Gayrettepe yaklaşım galerisi 172.50 m.'de H a tl'e ulaşıldı. Ana tünellerde HatVde Taksim yönüne 18, Levent yönüne 22 m. ilerleme sağlandı. Hat2'de Taksiı yönüne 81, Levent yönüne 65 m. kazı yapıldı., _ Levent 4. Levent Levent istasyonu 18.000 m. açık kazı, 670 m. beton duvar, 6.000 m. ankraj gerçekleştirildi. CENGİZ YILDIRIM ___ İstanbullu’nun 100 yıllık özlemi “metro” gerçekleşi yor. Metro gezilerine katılan İstanbullular da artık metro nun yapıldığına inanıyor.
İstanbul Büyükşehir Be lediye Başkanı Prof.Dr.
Nurettin Sözen, “Bugüne geli nen süreç gözönünde bulundu rulursa işin yüzde 75’ini bitir- dik”dedi.
İstanbul Büyükşehir bele diye Başkam Nurettin Sözen, bazı gazetelerin köşe yazar ları ve gazetecilerle birlikte metroyu gezdi. Gezi öncesi Taksim şantiyesinde metro daki çalışmalar hakkında ya zar ve gazetecilere bilgi veren Nurettin Sözen, metronun birinci aşaması için harcanan paranın tamamının İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin kaynaklanndan sağlandığını söyledi.
Maliyet 3 trilyon lira
Genel Sekreter YardımcısıAtilla Yalçın da teknik konu
larda gazetecilere bilgi verdi, metronun yüzde 20’sini ta mamladı klannı, zamanın da yüzde 22’sini kullandıklarını söyledi. Metronun toplam 3 trilyon liraya mal olacağı be lirtildi. Yalçın, çalışmalann 30 metre yerin altında roder, köstebek, elektronik matkap gibi değişik aletlerle hızla sür dürüldüğünü, zaman açısı ndan bir kayıplarının ol madı ğmr söyledi.
Büyükşehir Belediye Baş kanı Nurettin Sözen,“ metro-
nun bugün geldiği aşama gö- zönünde bulundurulduğu za man, işin yüzde 20’sini değil yüzde 75’ini bitirdiklerini” an
lattı. Tünel kazılarını gezen ler adeta büyülendi ve “Çok
büyük ve kapsamlı iş. Gezme den yeraltında böylesine bir çalışmanın olduğunu bilmi yorduk. Bugüne kadar Baş kan ve ekibi metroyu ve met rodaki gelişmeleri anlata mam ış”dediler.
Belediye yetkilileri de “ Bu duruma seviniyoruz. Çünkü İstanbulluları rahatsız etme diğimiz anlaşılıyor. Üzülüyo ruz, çünkü metroyu anlata mamışız” diye konuştular. Her ay metronun tanıtımı için “halk günü” düzenlediği ni belirten ilgililer, bugüne kadar İstanbul’da 3 bin kişi ye metronun gezdirildiğini ve bilgi verildiğini kaydettiler.
Toplam 1 trilyon 381 mil yar liraya ihale edilen ve fi nansmanının tamamı İstan bul Büyükşehir Belediyesi’- nce karşılanan İstanbul Met- roSu’nun 7 kilometrelik Tak sim-4 Levent arasındaki bi rinci aşamasında bugüne dek bin 650 metrelik tünel kazısı yapıldığı belirtildi.
Kuyu ve galeriler
M etroda bugüne kadar yapılan çalışmalarda Taksim Yaklaşım Galerisi 238 metre de, Gayrettepe Tatko Yak laşım Galerisi 129 metrede, Şişli ve Mecidiyeköy kuyu ları da 30’ar metre de tamam lanmıştı. Yaklaşım galerileri ve kuyulardan her iki yöne aynalar açılarak çalışmalar hızlandırılmıştı. Taksim-Şişli yönüne açılan birinci tünelin kazı işlemleri tamamlandı.Tünel kazı çalışmalarının yoğun yerleşim birimlerinin
altından geçtiğine dikkat çeken İstanbul Bü yükşehir belediye Başkanı Prof.Dr. Nurettin Sözen; kuyulara, yaklaşım galerilerine ve açı lan tünellere çok hassas aletler yerleştirilerek ölçümler yapıldığını, buna göre gerekli önlem alındığını söyledi. Sözen, ölçümlerle çalışılan bölgeye zarar verilip verilmediğinin tesbit edil diğini kaydetti.
AvusturyalI uzman
Başkan Sözen, bu konuda AvusturyalI bir uzmanla anlaşma yapıldığını belirterek İstan bul’a gelecek uzmanla 1.5 yıl süreyle birlikte çalışacaklarını söyledi. Programa göre birinci aşamanın elektromekanik imalatları için gere ken çalışmaların hızla sürdüğü belirtildi. Rayların döşenmesi, vagonlar, sinyalizasyon, havalandırma sistemleri, enerji temini, bilet sis temleri gibi kalemlerden oluşan işlerle, proje vc kontrollük hizmetlerinin ihalesinin mayıs ayı nda yapıldığı, yıl sonuna kadar bu işlere ait imalat ihalelerinin sonuçlandırılmasının prog ramlandığı kaydedildi. Metroda. 1994 yılı
so-Şışlı
İstanbul Metrosu 1. aşama inşaatı
Gayrettepe Psmanbey İstasyonu 20.000m kazı 390 m. beton duvar yapıldı, altyapı aktarmaları tamamlandı. Mecidiyeköy kuyusu 30 m. derinlikte kuyu tamamlandı. Bağlantı galerisinde ha tl'e ulaşıldı. Ana tünellerde Hat2 Taksim yönüne 24 m., Levent yönüne 32 m. Kazıda genişlik ve yükseklik 6.60 m. Osmanbey Taksim Şişhane Şişli kuyusu 28 m. de tamamlandı. 23.31 m. de bağlantı galerileri bitti. Ana tünellerde Taksim yönüne 80 m., Levent yönüne 60 m. hat 2'de Taksim yönüne 62 m., Levent yönüne 82 m. ilerleme sağlandı. Ana tünellerde kesit: Genişlik ve yükseklik 6.60 m.
Yenikapı
mmmm inşaat sürüyor s a » « Proje aşamasında
Metronun tünel inşaatı bölümlerinde kullanılacak iş makineleri önce parçalar aaynlarak aşağıya indiriyorYeraltında yeniden monte edilen bu makineler delme ve harfıyat işinde kullanılmıyor. (Fotoğraf: H A T İC E T U N C E R )
a • • • • • • ' 1 1 * *
düşünüldü
Haber Merkezi - Dünyanın en
eski tünellerinden biri olan ve halen İstanbul’da
Karaköy-Beyoğlu arasında çalışan tarihi tünele ilk kazmanın vuruluşundan tam
120 yıl sonra Taksim-4. Levent arasında çalışacak İstanbul Metrosu için 30 eylül 1991 ’de . kazı çalışmalarına başlandı.
Bugüne kadar İstanbul’a metro yapılamamasında ya inançlar eksik ya da anlaşılmaz engeller vardı. Amacımız, birilorini suçlamak ya da övmek değil. Fakat ortada bir gerçek var. İstanbul’da bugüne kadar metro yapılmamış, yapılmasına başlanmamış. Ancak yığınlarca proje üretilmiş, trilyonlara yaklaşan miktarlarda proje parası ödenmiş.Ulaşıl mı? Gelin sizinle 120 yıl öncesine giderek bugüne nasıl gelindiğini kısa bir kronolojiyle birlikte görelim: İstanbul Metro Projeleri Kronolojisi:
1871- Karaköy-Beyoğlu
arasındaki tünel Fransız mühendis Mr. Gavand öncülüğünde, 1871-1874 yıllan arasında yapıldı. 17 Ocak
1875’te işletmeye alındı. 626 metrelik tünel halen çalışıyor.
1908- Şehremini Ziver Bey’in
projesi: Metronun başlangıç noktası olarak Topkapı, bitim noktası olarak da Şişli öngörüldü. Ara istasyonlann da Aksaray, Beyazıt,
Çarşıkapı, Eminönü, Karaköy, Galatasaray ve Taksim’de yapılması kararlaştınldı.
1911- G avant’m projesinden
sonra elde bulunan ikinci resmi proje, 4 Kasım 1911 tarihini taşıyor. Philip Holzman Müessesesi için mühendis Horrbach tarafından “Osmanlı
İmparatorluğu Metropolitan Demiryolu Projesi” adıyla
hazırlanan 7 kilometrelik proje, Beyazıt-Şişli arasında sekiz istasyon öngörüyordu. Cağaloğlu, Eminönü, Galata, Şişhane, Galatasaray, T aksim, Pangaltı ve Nişantaşı.
1953- Fransız SĞTE firması
Mecidiyeköy-Yenikapı güzergahını yeniden projelendirdi. Fizibilite etütlerini hazırladı, ancak 89 milyon T L ’lik yatırım için kaynak bulamadı.
1960- İtalyanlar 1964- Sovy etler
1965- Amerikalılar aynı proje
ile ilgilendiler; çalışmalar neticelenmedi.
1968- Sovyetler yeni proje
hazırladılar. İki hattan oluşan bu projede 1. hat Zincirlikuyu, Mecidiyeköy, Şişli, Taksim, Galatasaray, Karaköy, Eminönü, Yenikapı, Topkapı güzergahını; 2. hat ise Beyazıt Saraçhane, Edimekapı, Topçular güzergahını izliyordu, sonuçlanmadı. 1972-Türk, Fransız, İtalyan, Alman grubu Mecidiyeköy-Karaköy arasında çalışacak bir metro projesi geliştirdiler
M Arkası Sa. 13, Sü.7’de
nunda kazı işlerinin bitirileceği, 1996 yılı baş larında da Taksim-4. Levent arasında metro nun işlemeye başlayacağı kaydedildi. İstanbul Metrosu’nun birinci aşamasında Taksim, Os manbey, Şişli, Gayrettepe, Levent ve 4. Levent olmak üzere toplam 6 istasyon bulunacak. İs tasyon aralıkları uluslararası standartlara uy gun olarak 1-1.5 kilometre arasında değişecek, istasyonların eni 27 metre, boyu 180 metre olup 28 metre derinlikte gerçekleştirilecek. İs tasyonlar içinde en büyük zorlukla yoğun yer leşim bölgesi olması, PTT ve İSKİ hatları çıkması nedeniyle Osmanbey İstasyonu’nda karşılaşıldığı bildirildi. En rahat çalışılan bölge nin ise Levent İstasyonu olduğu belirtildi. Buna neden olarak da yeni yerleşim bölgesi ol ması gösterildi. Bir tren, duruş süresi dc dahil, iki istasyon arasını 2 dakikada tamamlayacak. Metronun günde 20 saal çalışarak bir milyon yolcu taşıması öngörülüyor.
Temeli, 11 Eylül I992’de alılan metronun, 3 bin 351 metrelik Taksim-Şişli arası çalışmaları Garanti-Koza/Enka/Doğuş ortak girişimi ta rafından yürütülüyor. 3 bin 694 metrelik
bö-lümün yapımı da Tekfen İnşaat ve Ticaret AŞ tarafından sürdürülüyor. Taksim-Şişli arası 757 milyar 882 milyon liraya, Şişli-4. Levent arası da 624 milyar 978 milyon liraya ihale edilmişti.
Metronun güzergahı
İstanbul Metrosu 4. Levent. Şişli, Taksim, Şişhane hattını, Haliç’ten köprü ile geçerek Un- kapanı üzerinden larihi yarımadaya bağlanan ve Topkapı’ya kadar uzanan 16.3 kilometre uzunluğunda 13 adet istasyonu bulunan bir gü zergah üzerinde çift tünel olarak projelendirildi. Uygulama aşamasında yeni projeler vc kentin mekansal-sosyal gelişimi yeniden değerlendiril diğinde, Aksaray-Esenler Havaalanı- hızlı tramvay hattı ile Topkapı- Sirkeci çağdaş tram vay hatlının tarihi yanmada da toplu taşıma ih tiyacını karşıladığı ve melro hatlının Topkapı yerine. Boğaz demiryolu tüp geçişi ile entegre olduğu Yenikapı’da sona ermesinin, sosyal ve (inansal maliyetler açısından yararlı olduğuna karar verildiği bildirildi. Hat üzerinde bulunan 10 istasyondan Unkapanı viyadükle, 4. Levent
hemzemin, Yenikapı, Gayrettepe, Levent aç- kapa, Şehzadebaşı, Şişhane, Taksim, Osman bey, Şişli istasyonu da delme yöntemi ile inşa edi lecek. İstanbul M etrosu’nun amaçları da satı- rbaşlarıyla özetle şöyle:
□ Ulaşım güvenliğini, konforunu ve emniyeti ni ariiırmak,
□ Hedef yılı olan 2004’c kadar ulaşım taleple rini karşılamak,
□ Yolculuk süresini azaltmak, ulaşabilirlik vc hareketliliği arttırmak,
□ Kentsel ulaşım sektöründe döviz ihtiyacını azaltmak,
□ Ulaşımda eşitlik sağlamak, □ Enerji tüketimini azaltmak, □ Tarihi doğal çevreyi korumak,
□ Ulaşımın çevreye kölü etkilirini en aza in dirmek, daha iyi yaşanabilir bir çevre yaratmak, □ Arazi kullanım ve ulaşım planlarını bütün leştirmek,
I lLn az kentsel yayılma vc düzenli büyümeyi leşvik etmek,
□ Etkin ekonomik yarar vc maliyet ilişkisi yüksek bir ulaşım sistemi sağlamak.
Yetkililerin “yapılacak”, “edilecek” diye sık sık
yaptıkları açıklamalara karşın sorunlann çözüm lenememesi insanda bıkkınlık ve konuyu karami- zaha dönüştürme eğilimi yaralıyor.
Ben de 1965 yılında Vilayet-Belediye muhabir liğimin sekizinci yılında aynı eğilime girmiştim.
Başkan Nurettin Sözen’in metro inşaatını gez me çağrısını alınca, eski defterleri karıştırmaya başladım. Cumhuriyel’in 1965 yılı koleksiyonu nun 25 m art günlü sayısında “İstanbul’un Asırlık
Dertleri” başlığı altında yer alan yazı dizisine rast
layıverdim. 8 yıldır parça-bölük yazdığını haber lerin gerçekleşmemesinin etkisiyle sorunları bu kez de “yetkilileri ile birlikte” alaya alarak topar lamışım.
“Metronun gerçekleştirilmesi için 98 yıldır gay ret ediliyor” başlığı ile yayımlanan birinci yazının
girişi ve metro ile ilgili bölümü aynen şöyle:
“Hayırdır inşallah gece rüyada kendimi (Allah kimsenin başına vermesin) bir belediye yetkilisi ol muş gördüm.
Bilirsiniz bizde, iş yoğunluğundan mı nedir kutla ma törenleri için aylarca evvel ‘Kutlama Töreni Programını Hazırlama Komiteleri’ kurulur. Beni de önümüzdeki mayıs ayında yapılacak (İstanbul’ un 512. Fetih Yıldönümünü Kutlama Törenini Ha zırlama Komitesi’ne) Belediye temsilcisi seçmişler. ‘Günün maná ve önemini belirten konuşmayı da sen yapacaksın’ demezler mi?
Düşündüm, taşındım ve baktım ki, sadece İstan bul’un fethini kutlayan bir konuşma yapsam doğru su haksızlık olacak. Çünkü 1965 yılı; Beyazıt Mey- danı’nı düzenleyenıeyişimizin 512’nci yılına, Boğaz
25 mart 1965 tarihli Cumhuriyet
Köprüsü’nü yapamayışımızın 480’inci yılına, su meselesini halledemeyişimizin 411 ’inci yılına, ekmek işini bir nizama bağlay anlayışımızın 145’- inci yüına, İmar Planı’nı bitiremeyişimizin 129’- uncu yılına ve Metro’yu inşa edemeyişimizin de 98’- inci yılına rastlıyor.
Eeee... İstanbul’u fethedenleri şükranla anarken, yıllardır bu işleri hailetmeyip, hala daha pek çok kimsenin hayal kurmasını sağlayanları da anma mak bana haksızlıkların en büyüğü gibi geldi. Ve bu düşünce ile kaleme sardıp hazırladığım aşağıdaki nutku, kemali iftiharla, Topkapı surları önündeki törende Mehter takımının ‘Güm... Güm...’ öten kös sesleri arasında hazır bulunanlara okudum.
SAYFA
___________________ 13
Gerçekleşen rüya
■ Baştarafi Arka Sayfada alabilmiştir. Metro teklifi ise ‘Bunun şerefi de evlatlarımıza kalsın’ diye bizleri düşünen sayın büyüklerimiz tarafından reddedilmiştir.
Sait Paşa’nm Sadrazamlığı sırasında da Şişli ile Beyazıt arasında bir metro yapılması sözkonusu olmuş, fakat o da lafta kalmıştır. Cumhuriyet’in ilanından sonra da Metro me selesi zaman zaman alevlenmiş, fakat gerçekleştirmek kimseye müyesser olamamıştır.
Şunu sizlere müjdelemek iste rim ki, Belediyemiz son zaman larda gazetelere ilan vererek Mecidiyeköy-Yenikapı metro inşaatını ihaleye çıkarmıştır.
İlanlar derhal tesirini göster miş ve iki firma inşaya talip ol muştur. Bunlardan biri İtalyan- Fransız ortaklığıdır. Diğer pro je ise Ruslar tarafından teklif edilmiştir. Belediyeden bir he yetin önümüzdeki günlerde Rusya’ya yapacağı turistik ge zide M etro işi de ele alınacak ve bir neticeye bağlanmasına çalışılacaktır. Çok meraklı bir konu olan M etro meselesi hakkında daha fazla bilgi edin mek isterseniz hazırlanmış olan şartnameyi 2000 lira gibi cüz’i bir fiyatla temin ederek okuyabilirsiniz.”
28 yılın keyfi
Yazıyı okuduktan sonra ke yiflenmedim desem yalan olur. Yaza yaza ciddiliği de aşınmış yüz yıllık bir sorunun 28 yıl son ra çözümlenmekte oluşu eski bir Vilayet-Belediye muhabiri için gerçekten önemli bir
olaydı.
Fahrettin Kerim Gökay ve
kendisini izleyen belediye baş- kanlannın (Abdullah Tırtıl ha riç. Çünkü o M etro’yu, ‘devlet işi’ saymış ve bir kenara koy muştu.) gönlünde yatan aslan olan metroyu gerçekleştirme onuru Nurettin Sözen’ne
kalmıştı.
Üzerinde ‘M etro İnşaatı’ yazılı bariyerlerle çevrili alan ların yanından araçla geçerken insan pek farkına ve önemine varamıyor.
Ama yerin 30 metre altındaki tünel inşaatlarına girince yapı lmakta olan işin büyüklüğünü görüyor. Bir yanda köstebekler toprağı unufak ederek deliyor, bir yanda elektronik matkaplar galerinin önündeki kaya kütle sini parçalıyor. Yapılanlar çev reye ve güzergahdaki yapılara zarar vermesin diye de bilgisa yarla izleniyor.
Yerin 30 metre altındaki çalı şmaların yaygınlığını İstanbul luların çoğunun bildiğini sanmıyorum.
Bunun günahı, yaptığını pek de duyuramayan Sözen’de mi, yoksa fazla ilgi göstermeyen gazetelerde mi bilemem. Ama şu bir gerçek ki adı “Asfalt Os-
man”a çıkan İzmir’in ünlü Be
lediye Başkanı Osman Kibar’ın öğüdü her zaman geçerli olu yor. “Yatırımlarınızı yerin altı
na değil, üstüne yapınız. Çünkü yer altında yapılanları kimse göremez.”
Siz siz olun, halk günlerinden birinde metro inşaatını dolaşın. Sanırım, çalışmaya başladığı nda bindiğimiz zaman daha başka keyif alırsınız.
120 yıl önce düşünüldü
■ Baştarafı Arka Sayfada sonuçlanmadı.
1973- Devlet, İstanbul Metrosu
yapımım üstlendi ve 31.5.1973 tarihli Bakanlar Kurulu karan ile bu görev İmar Koordinasyon Kurulu’na devredildi. Bu kap sam içinde o tarihe kadar ger çekleştirilmiş proje ve fizibilitele ri değerlendirmek üzere müşavir firmalar görevlendirildi.
1987- Ulaştırma Bakanlığı De
miryolları, Limanlar ve Hava Meydanlan Genel Müdürlüğü (DLH); mevcut proje ve etütle rin, hızla büyüyen İstanbul’un gereksinimleri için yetersiz kaldığı görüşüyle uluslararası bir konsorsiyuma (IRTC)
“İstanbul Kentsel Ulaşım Etü dü” hazırlattı. 1985 yılı verileri
ni 2005 yılı projeksiyonlanyla değerlendiren bu etüt, birçok farklı ulaşım model ve alterna tifi içinde Topkapı-Unkapanı- Şişhane-Taksim-Mecidiyeköy- 4.Levent güzergahini izleyen metro hattı ile Yenikapı-Sirke- ci-Üsküdar-Söğütlüçeşme arasında inşa edilecek Boğaz demiryolu tüp geçişi kombinas yonunun, en yapılabilir ve eko nomik çözüm olduğunu göste riyordu.
1988- Bu alternatif için hazırla
nan avan projeler ve teknik ra porlar D L H ’nın talebi ile İTÜ Yapı ve Deprem Uygulama Araştırma Merkezi tarafından incelendi; İTÜ küçük revizyon larla projenin uygulanabilirliği ne karar verdi.
1990- İstanbul Büyükşehir Be
lediyesi, söz konusu proje ve etütlere dayanarak 16 kilomet relik Topkapı-4. Levent metro hattını kredili olarak ihale et
mek amacıyla ODTÜ M .Parlar Vakfı’na ihale dokümanlannı hazırlattı ve bazı uluslararası inşaat firmalarına ön yeterlilik verildi. Ancak yurtiçi ve dışı ndaki siyasal konjonktürdeki gelişmeler nedeniyle işin ta mamının kredili olarak ihale edilmesi mümkün olamadı.
Özlenen metro_________
1991- İstanbul Büyükşehir
Belediyesi, projeyi etaplara ayı rarak belediye özkaynaklarıyla gerçekleştirmeye karar verdi. Yapılan teknik ve mali değer lendirmeler neticesinde, önce likli olarak Taksim-4.Levent kesiminin gerçekleştirilebileceği anlaşıldı. Bu kesimde tünellerin açılması ve istasyon yapılarının teşkili “ 1. aşam a” olarak tarif edildi; bu imalatın son yıllarda yurtiçi ve yurtdışında benzer iş leri başarı ile gerçekleştirmiş Türk müteahhitler tarafından ve belediye özkaynaklanndan finanse edilmek üzere ihale edil mesi karara bağlandı.
30 Eylül 1991- Zemini araş
tırmak ve bağlı olarak uygula nacak inşaat tekniklerini alına cak önlemleri sağlıklı olarak saptayabilmek için Taksim’de hat boyunca 23 metre derinlikte 40 metre uzunlukta ön tünelin temeli atıldı.
Nisan 1992- Metro uygulama
projelerini ve kontrol hizmetle rini yürütecek firma işe başladı.
Ağustos 1992- M etro inşaatı
nı üstlenen yüklenicilerle söz leşme imzalandı.
11 Eylül 1992- İstanbul M et
rosu 1. Aşama İnşaatı temeli atıldı ve imalat fiilen başladı.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
