113
Öz
Bu araştırmanın amacı, ilk ve ortaokul yöneticilerinin algılarına göre kültürel ser-maye ile hoşgörü ve tolerans gibi değerler arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırma evreni, Muğla İl Merkezinde bulunan ilk ve ortaokullarda 2018-2019 eğitim-öğretim yı-lında görev yapan okul yöneticilerinden oluşmaktadır. Araştırmada, örneklem seçimine gidilmemiş, toplam 120 okul yöneticisine ölçek dağıtılmıştır. Yöneticilerden geriye dönen 117 ölçek değerlendirilmeye alınmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Avcı ve Yaşar (2015) tarafından geliştirilen Kültürel Sermaye Ölçeği, Çalışkan ve Sağlam (2012) tarafından geliştirilen Hoşgörü Ölçeği ve Ersanlı (2014) tarafından geliştirilen Tolerans Ölçeği kullanılmıştır. Bu araştırmada, Okul yöneticilerinin algılarına göre kültürel ser-maye ile hoşgörü arasında (r=.454, p=.000) pozitif yönde ve orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Kültürel sermaye ile tolerans arasında (r=.151, p=.000) pozitif yönde fakat düşük düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. PATH analizine göre hoşgörü kültürel sermayeyi daha yüksek (.59) düzeyde ve anlamlı olarak yordamaktadır. Tolerans kültürel sermayeyi daha düşük (.13) düzeyde ve anlamlı olarak yordamaktadır. Hoşgörü ve tolerans birlikte kültürel sermayeyi %35 oranında anlamlı olarak açıklamak-tadır (X2=1800,895 df=1114, p=.000, GFI=652,CFI=,737, RMSEA=,073,RMR=,042).
Okulların kültürel sermayesinin artırılabilmesi için hoşgörü ve tolerans gibi yönetsel de-ğerlere ihtiyaç vardır.
Anahtar Kelimeler: Kültürel Sermaye, Hoşgörü, Tolerans, Kültürel Öğrenme, Okul
Yöneticilerinin Algısı. *) Doç. Dr., Uşak Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü Eğitim Yönetimi Anabilim Dalı, https://orcid.org/0000-0001-9684-4985 **) Dr. Öğr. Üyesi, Fırat Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi, Eğitim Yönetimi Teftişi Planlaması ve Ekonomisi Ana Bilim Dalı (e-posta: cettan889@hotmail.com) ORCID ID: https://orcid.org/0000-0003-1864-4472
OKUL YÖNETİCİLERİNİN ALGILARINA GÖRE
KÜLTÜREL SERMAYE HOŞGÖRÜ VE
TOLERANS ARASINDAKİ İLİŞKİ
İbrahim Halil ÇANKAYA(*)
Çetin TAN(**)
EKEV AKADEMİ DERGİSİ • Yıl: 23 Sayı: 80 (Güz 2019) Makalenin geliş tarihi: 04.10.2019
1. Hakem rapor tarihi: 05.11.2019 2. Hakem rapor tarihi: 11.11.2019 Kabul tarihi: 14.11.2019
EKEV AKADEMİ DERGİSİ 114 / Doç. Dr. İbrahim Halil ÇANKAYADr. Çetin TAN
Relationship between Cultural Capital and Tolerance and Indulgence According to the Perceptions of School Principals
Abstract
The aim of this study is to determine the relationship between cultural capital and values such as tolerance and indulgence according to the perceptions of primary and secondary school principals. The research population consists of school principals working in primary and secondary schools in Muğla city center in 2018-2019 academic year. Sample selection wasn’t made and the scale was distributed to a total of 120 school principals in this study. 117 scales returning from principals were evaluated. Cultural Capital Scale developed by Avcı and Yaşar (2015), Tolerancescale developed by Çalışkan and Sağlam (2012), Indulgence scale developed by Ersanlı (2014) were used as data collection tools in this study. There was a positive and moderate significant relationship (r=.454, p=.000) between cultural capital and tolerance according to the perceptions of school principals. There was a positive but low significant relationship (r=.151, p=.000) between cultural capital and indulgence according to the perceptions of school principals. Tolerance predicts cultural capital at a higher level (.59) and significantly, indulgence predicts cultural capital at a low level (.13) and significantly according to PATH analysis. Tolerance and indulgence together explain cultural capital 35% (X2=1800,895 df=1114,
p=.000, GFI=652,CFI=,737, RMSEA=,073,RMR=,042). In order to increase the cultural capital of schools are needed managerial values such as tolerance and indulgence.
Keywords: Cultural Capital, Tolerance, Indulgence, Cultural Learning, Perception
of School Principals. Giriş Hoşgörü dil, din, inanç ve anlayış bakımından farklı birey ve görüşlerin varlığından hoşnutsuzluk duyulmamasıdır. Hoşgörü genel anlamda anlayış, saygı, mazur görme, ka-bul etme, farklılıklara açık olma ve farklılıklara olumsuz yaklaşmama şeklinde de ifade edilebilir (Atalay,2008). Tolerans ise, katlanmak, tahammül etmek, yüklenmek, çekmek, dayanmak gibi anlamlara gelmektedir (Ortaylı,2007). Görüldüğü üzere tolerans daha çok davranışlara karşı gösterilen sınırlı refleksleri ifade etmektedir. Tolerans ve hoşgörü birbi-rini bütünlemesine rağmen hoşgörü insan davranışları ile sınırlı olmayıp tabiattaki diğer canlılara karşı da bireyin genel tutumunu ifade eder. Bireylerin tolerans düzeyi gündelik yaşamdan etkilenen ve fazla iniş ve çıkış gösterebilen bir değişkendir. Bu nedenle hoş-görü toleransa göre daha genelleyici ve kapsayıcı olarak kabul edilebilir. Kültürel bakımdan sosyalleşmek için hoşgörülü ve toleranslı olmak gerekli iki temel unsurdur. Hızlı bir kentleşme sürecinde olan Türkiye’de özellikle kentlerde okulların sos-yal ve kültürel çevresi hızla değişmektedir. Bu durum okulu daha farklı risk durumlarıyla karşı karşıya bırakmaktadır. Hızlı değişim karşısında artan toplumsal güven düşüklüğü, stres artışı, çevrenin değişen talep ve beklentileri karşısında okul yöneticilerinin bu süreci
115 OKUL YÖNETİCİLERİNİN ALGILARINA GÖRE KÜLTÜREL SERMAYE
HOŞGÖRÜ VE TOLERANS ARASINDAKİ İLİŞKİ
daha doğru bir biçimde yönetebilmeleri için hoşgörülü olmaları ve tolerans düzeylerinin yüksek olması elzemdir (Turan ve Zıngıl, 2013). Okul yöneticilerinin sosyal problemlerin çözümünde yararlanabilecekleri potansiyel sadece okulun kendi deneyimleri ile sınırlı olmayıp kültürel çevre ile de desteklidir. İnsanların, kültürden kazandıkları yaşam tarzı, anlayış ve iş yapma biçimi kültürel sermayeyi oluşturur. Kültürel sermaye, sadece aileden ve çevreden edinilen birikimlerle sınırlı değil kişinin eğitim yoluyla elde ettiği yetenekleri ve başarıları da kapsar. Kültürel sermaye, toplum-daki entelektüel birikim, sanat, inanç, ahlak, gelenekler, iş yapma ve yaşam tarzı gibi tüm değerleri kapsar (Avcı,2015). Kültürel sermaye hem aileden hem de bireyin eğitim yo-luyla elde ettiği kazanımları kapsamaktadır. Kültürel sermaye, eğitim yoluyla öğrenilmiş tüm kabulleri, davranış kalıplarını, kısacası toplumun özünü içermektedir (Özsoy, 2007). Kültürel sermaye, ister okul sistemi yoluyla elde edilmiş olsun, ister çevreden devralın- mış olsun entelektüel niteliklerin toplamına karşılık gelir (Ünal, 2004). Okul yönetici-lerinin okul içi deneyimlerinin yanı sıra veli, esnaf, iş dünyası, sivil toplum örgütleri ve kamu örgütlerinin bilgi birikimi ve ortak değerlerinden faydalanabilmeleri için kültürel değerlerin ve kültürde ivme kazanan unsurların farkında olmaları gerekir. Okul yöneti-cilerinin ailelerden ve kültürden öğrenerek okulun öğrenme kapasitesini geliştirmesi ve giderek daha fazla karmaşıklaşan toplum ve birey davranışlarını etkili yönetebilmeleri için hoşgörülü olmaya ve tolere edici bir tutuma sahip olmaları gerekir çünkü hoşgörü ve tolerans öğrenilerek de geliştirilebilir. Kültürel sermayeye ilişkin Türkiye’de kısmi araş-tırmalar olmasına rağmen okul yöneticilerinin kültürel sermaye kapasitesini ve kültürel sermaye liderliğini açıklayan veya yordayan hoşgörü ve tolerans gibi etkenlere ilişkin tanımlayıcı araştırmalar oldukça sınırlıdır. Bu nedenle bu araştırmanın amacı kültürel sermaye, hoşgörü ve tolerans arasındaki ilişkinin yönünü ortaya koymak hoşgörü ve tole-ransın kültürel sermaye üzerinde açıklayıcı ve yordayıcı etkisini belirlemektir. Yöntem Araştırma nicel araştırma kapsamında ilişkisel tarama modelindedir. Araştırma evre-ni, Muğla İl Merkezinde bulunan ilk ve ortaokullarda 2018-2019 eğitim-öğretim yılında görev yapan okul yöneticilerinden oluşmaktadır. Araştırmada, örneklem seçimine gidil-memiş, toplam 120 okul yöneticisine ölçek dağıtılmıştır. Yöneticilerden geriye dönen 117 ölçek değerlendirilmeye alınmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Avcı ve Yaşar (2015) tarafından geliştirilen Kültürel Sermaye Ölçeği, Çalışkan ve Sağlam (2012) tarafından geliştirilen Hoşgörü Ölçeği Ersanlı (2014) tarafından geliştirilen Tolerans Öl-çeği kullanılmıştır. Yapılan Kolmogorov Smirnov testine göre verilerin (p>.05) büyük olduğu ve normal dağılım gösterdiği saptanmış verilere parametrik test yapılması uygun görülmüştür.
EKEV AKADEMİ DERGİSİ 116 / Doç. Dr. İbrahim Halil ÇANKAYADr. Çetin TAN
Şekil 1. Kültürel sermaye ölçeği doğrulayıcı faktör analizi.
“Kültürel Sermaye Ölçeği” üzerinde yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonucuna göre ölçek dört faktörlü olduğu ve uyum iyiliği değerlerinin kabul edilebilir (X2=582,995, df=343, p=.000, GFI=737,CFI=,837, RMSEA=,078, RMR=,050) düzeyde olduğu sap-tanmıştır.
4
Araştırma nicel araştırma kapsamında ilişkisel tarama
modelindedir.
Araştırma evreni, Muğla İl Merkezinde bulunan ilk ve
ortaokullarda 2018-2019 eğitim-öğretim yılında görev yapan okul
yöneticilerinden oluşmaktadır. Araştırmada, örneklem seçimine
gidilmemiş, toplam 120 okul yöneticisine ölçek dağıtılmıştır.
Yöneticilerden geriye dönen 117 ölçek değerlendirilmeye alınmıştır.
Araştırmada veri toplama aracı olarak; Avcı ve Yaşar (2015) tarafından
geliştirilen Kültürel Sermaye Ölçeği, Çalışkan ve Sağlam (2012)
tarafından geliştirilen Hoşgörü Ölçeği Ersanlı (2014) tarafından
geliştirilen Tolerans Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan Kolmogorov
Smirnov testine göre verilerin (p>.05) büyük olduğu ve normal dağılım
gösterdiği saptanmış verilere parametrik test yapılması uygun
görülmüştür.
Şekil 1. Kültürel sermaye ölçeği doğrulayıcı faktör analizi.
“
Kültürel Sermaye Ölçeği” üzerinde yapılan doğrulayıcı faktör
analizi sonucuna göre ölçek dört faktörlü olduğu ve uyum iyiliği
değerlerinin kabul edilebilir
(X
2=582,995, df=343, p=.000,
BILINC ,36 EBILINC11 e3 ,60 ,15 EBILINC10 e4 ,38 ,10 EBILINC9 e5 ,32 ,09 EBILINC8 e6 ,31 ,15 EBILINC7 e7 ,38 ,64 EBILINC6 e8 ,80 ,34 EBILINC5 e9 ,58 ,44 EBILINC4 e10 ,66 ,40 EBILINC3 e11 ,63 ,28 EBILINC2 e12 ,53 ,21 EBILINC1 e13 ,46 KATLM ,23 KATILIM7 e14 ,53 KATILIM6 e15 ,46 KATILIM5 e16 ,45 KATILIM4 e17 ,58 KATILIM3 e18 ,43 KATILIM2 e19 ,54 KATILIM1 e20 ,48 ,72 ,68 ,67,76 ,66,74 KBILINC ,42 KBILINC5 e21 ,54 KBILINC4 e22 ,38 KBILINC3 e23 ,45 KBILINC2 e24 ,37 KBILINC1 e25 ,64 ,74,61 ,67,61 KPOTANSIYEL ,44 KPOT5 e26 ,56 KPOT4 e27 ,42 KPOT3 e28 ,59 KPOT2 e29 ,40 KPOT1 e30 ,66 ,75,65 ,77,64 ,65 ,63 ,69 ,62 ,69 ,64 ,26 Chesquare=582,995 df=343 p=,000 Standardized estimates GFI=,737 CFI=,807 RMSEA=,078 RMR=,050
117 OKUL YÖNETİCİLERİNİN ALGILARINA GÖRE KÜLTÜREL SERMAYE
HOŞGÖRÜ VE TOLERANS ARASINDAKİ İLİŞKİ
Şekil 2. Hoşgörü ölçeği doğrulayıcı faktör analizi. “Hoşgörü Ölçeği” üzerinde yapılan doğrulayıcı faktör analizine göre ölçeğin üç fak-törlü olduğu ve uyum iyiliği değerlerinin kabul edilebilir (X2=280,322 df=131, p=.000, GFI=803,CFI=,854 RMSEA=,099, RMR=,032) düzeyde olduğu görülmüştür. Şekil 3. Tolerans ölçeği doğrulayıcı faktör analizi. 5 GFI=737,CFI=,837, RMSEA=,078, RMR=,050) düzeyde olduğu saptanmıştır.
Şekil 2. Hoşgörü ölçeği doğrulayıcı faktör analizi.
“Hoşgörü Ölçeği” üzerinde yapılan doğrulayıcı faktör analizine göre ölçeğin üç faktörlü olduğu ve uyum iyiliği değerlerinin kabul edilebilir (X2=280,322 df=131, p=.000, GFI=803,CFI=,854 RMSEA=,099, RMR=,032) düzeyde olduğu görülmüştür.
Şekil 3. Tolerans ölçeği doğrulayıcı faktör analizi.
DEĞER ,05 DEGER9 e1 ,23 ,27 DEGER8 e2 ,52 ,33 DEGER7 e3 ,57 ,48 DEGER6 e4 ,69 ,54 DEGER5 e5 ,74 ,71 DEGER4 e6 ,84 ,68 DEGER3 e7 ,83 ,62 DEGER2 e8 ,79 ,57 DEGER1 e9 ,75 KABUL ,57 KABUL5 e10 ,38 KABUL4 e11 ,28 KABUL3 e12 ,58 KABUL2 e13 ,28 KABUL1 e14 ,75 ,62 ,53 ,76 ,53 EMPATİ ,46 EMPATI4 e15 ,52 EMPATI3 e16 ,58 EMPATI2 e17 ,60 EMPATI1 e18 ,68 ,72 ,76 ,77 ,40 ,57 ,85 ,39 Chesquare=280,322 df=131 p=,000 Standardized estimates GFI=,803 CFI=,854 RMSEA=,099 RMR=,032 Tolerans ,04 TOLERANS11 e1 ,19 ,60 TOLERANS10 e2 ,77 ,79 TOLERANS9 e3 ,89 ,51 TOLERANS8 e4 ,72 ,63 TOLERANS7 e5 ,79 ,43 TOLERANS6 e6 ,66 ,37 TOLERANS5 e7 ,61 ,17 TOLERANS4 e8 ,41 ,02 TOLERANS3 e9 -,13 ,23 TOLERANS2 e10 ,47 ,00 TOLERANS1 e11 ,04 Chesquare=71,195 df=43 p=,004 Standardized estimates GFI=,903 CFI=,933 AGFI=,851 RMR=,053 RMSEA=,075 ,40 5 GFI=737,CFI=,837, RMSEA=,078, RMR=,050) düzeyde olduğu saptanmıştır.
Şekil 2. Hoşgörü ölçeği doğrulayıcı faktör analizi.
“Hoşgörü Ölçeği” üzerinde yapılan doğrulayıcı faktör analizine göre ölçeğin üç faktörlü olduğu ve uyum iyiliği değerlerinin kabul
edilebilir (X2=280,322 df=131, p=.000, GFI=803,CFI=,854
RMSEA=,099, RMR=,032) düzeyde olduğu görülmüştür.
Şekil 3. Tolerans ölçeği doğrulayıcı faktör analizi. DEĞER ,05 DEGER9 e1 ,23 ,27 DEGER8 e2 ,52 ,33 DEGER7 e3 ,57 ,48 DEGER6 e4 ,69 ,54 DEGER5 e5 ,74 ,71 DEGER4 e6 ,84 ,68 DEGER3 e7 ,83 ,62 DEGER2 e8 ,79 ,57 DEGER1 e9 ,75 KABUL ,57 KABUL5 e10 ,38 KABUL4 e11 ,28 KABUL3 e12 ,58 KABUL2 e13 ,28 KABUL1 e14 ,75 ,62 ,53,76 ,53 EMPATİ ,46 EMPATI4 e15 ,52 EMPATI3 e16 ,58 EMPATI2 e17 ,60 EMPATI1 e18 ,68 ,72,76 ,77 ,40 ,57 ,85 ,39 Chesquare=280,322 df=131 p=,000 Standardized estimates GFI=,803 CFI=,854 RMSEA=,099 RMR=,032 Tolerans ,04 TOLERANS11 e1 ,19 ,60 TOLERANS10 e2 ,77 ,79 TOLERANS9 e3 ,89 ,51 TOLERANS8 e4 ,72 ,63 TOLERANS7 e5 ,79 ,43 TOLERANS6 e6 ,66 ,37 TOLERANS5 e7 ,61 ,17 TOLERANS4 e8 ,41 ,02 TOLERANS3 e9 -,13 ,23 TOLERANS2 e10 ,47 ,00 TOLERANS1 e11 ,04 Chesquare=71,195 df=43 p=,004 Standardized estimates GFI=,903 CFI=,933 AGFI=,851 RMR=,053 RMSEA=,075 ,40
EKEV AKADEMİ DERGİSİ 118 / Doç. Dr. İbrahim Halil ÇANKAYADr. Çetin TAN
“Tolerans Ölçeği” üzerinde yapılan doğrulayıcı faktör analizine göre ölçeğin tek fak-törlü olduğu ve uyum iyiliği değerlerinin (X2=71,195 df=43, p=.004, GFI=903,CFI=,933, RMSEA=, 075, RMR=,053) yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Bulgular Bu kısımda, kültürel sermaye, hoşgörü ve tolerans düzeyine ait aritmetik ortalama, korelasyon matrisi ve path (yol) analizine ilişkin bulgular yer almıştır. Tablo 1. Okul Yöneticilerinin Görüşlerinin Aritmetik Ortalaması
Kültürel Sermaye Hoşgörü Tolerans
X
2,47 3,33 2,73 Araştırmada okul yöneticilerinin algılarına göre hoşgörü ortalaması (X)=3,33 (katılı-yorum) düzeyinde tolerans düzeyi (X) =2,47 (kararsızım) düzeyinde ve kültürel sermaye (X)=2,73 (kararsızım) düzeyinde saptanmıştır. Yöneticilerin tolerans düzeylerinin hoş-görü düzeyine göre daha düşük düzeyde olduğu görülmüştür. Tablo 2. Kültürel Sermaye Hoşgörü ve Tolerans Korelasyon Matrisi KültürelSermaye Hoşgörü Tolerans
Kültürel Sermaye R 1 ,454** ,151** P ,000 ,000 N 117 117 117 **P<.05 Yapılan bağımsız gruplar t testi sonucunda okul yöneticilerinin algılarına göre kültü-rel sermaye ile hoşgörü arasında (r=.454, p=.000) pozitif yönde ve orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Kültürel sermaye ile tolerans arasında (r=.151, p=.000) pozitif yönde fakat düşük düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu (r=.151, p=.000) görülmüştür. Hoşgörü ile kültürel sermaye arasındaki karşılıklı ilişkinin daha yüksek olduğu söylene-bilir.
119 OKUL YÖNETİCİLERİNİN ALGILARINA GÖRE KÜLTÜREL SERMAYE
HOŞGÖRÜ VE TOLERANS ARASINDAKİ İLİŞKİ
Şekil 4. Tolerans, hoşgörü, kültürel sermaye ilişkin Path (yol) analizi.
Yapılan path (yol) analizi sonucunda okul yöneticilerinin algılarına göre hoşgörünün kültürel sermayeyi (.59) düzeyinde daha güçlü yordadığı, toleransın ise kültürel serma-yeyi (.13) daha düşük düzeyde yordadığı saptanmıştır. Yöneticilerin kültürel sermaye
7
görülmüştür.
Hoşgörü ile kültürel sermaye arasındaki karşılıklı ilişkinin
daha yüksek olduğu söylenebilir.
Şekil 4. Tolerans, hoşgörü, kültürel sermaye ilişkin Path (yol) analizi.
Yapılan path (yol) analizi sonucunda okul yöneticilerinin
algılarına göre hoşgörünün kültürel sermayeyi (.59) düzeyinde daha
güçlü yordadığı, toleransın ise kültürel sermayeyi (.13) daha düşük
düzeyde yordadığı saptanmıştır. Yöneticilerin kültürel sermaye
yeterlikleri üzerinde hoşgörünün toleransa göre daha etkili olduğu
görülmektedir. Bu durum hoşgörünün toleransa göre daha kapsayıcı
olmasından kaynaklanabilir. Hoşgörü ve toleransın birlikte kültürel
,25 D ,26 DEGER8,51 ,47 DEGER6 e28 ,69 ,55 DEGER5 e29 ,74 ,71 DEGER4 e30 ,84 ,68 DEGER3 e31 ,82 ,62 DEGER2 e32 ,79 ,59 DEGER1 e33 ,77 1,04 K ,54 KABUL5 ,38 KABUL4 ,26 KABUL3 ,57 KABUL2 ,73,61 ,51,75 ,72 E ,57 EMPATI4 e38 ,63 EMPATI3 e39 ,54 EMPATI2 e40 ,56 EMPATI1 e41 ,76 ,80 ,74 ,75 Hosgörü Toleranss ,05 TOLERANS1 e42 ,23 ,22 TOLERANS2 e43 ,47 ,21 TOLERANS6 e45 ,46 ,38 TOLERANS7 e46 ,62 ,41 TOLERANS8 e47 ,64 ,63 TOLERANS9 e48 ,79 ,62 TOLERANS10 e49 ,79 ,11 TOLERANS11 e50 -,33 e56 e57 e58 1,02 ,85 ,72 E B ,22 EBILINC1 e59 ,47 ,28 EBILINC2 e60 ,53 ,39 EBILINC3 e61 ,63 ,42 EBILINC4 e62 ,65 ,32 EBILINC5 e63 ,57 ,63 EBILINC6 e64 ,80 ,16 EBILINC7 e65 ,40 ,10 EBILINC8 e66 ,32 ,12 EBILINC9 e67 ,35 ,17 EBILINC10 e68 ,41 ,35 EBILINC11 ,59 ,64 Ka ,53 KATILIM1 e70,42 KATILIM2,57 e71 KATILIM3 e72,46 KATILIM4 e73,48 KATILIM5 e74,53 KATILIM6 e75,26 KATILIM7 e76 ,73 ,65 ,75 ,68 ,70 ,72 ,51 ,63 K P ,40 KPOT1 e77,60 KPOT2 e78,42 KPOT3 e79,56 KPOT4 e80,44 KPOT5 e81 ,63 ,78 ,65 ,75 ,66 ,65 K B ,40 KBILINC2 e82 ,32 KBILINC3 e83 ,43 KBILINC5 e84 ,63 ,56 ,66 ,35 Kültürel Sermaye e85 e86 e87 e88 ,80 e89 -,15 ,85 ,80 ,79 -,33 -,20 Chi-square=1800,895 df=1114 p=,000 Standardized estimates GFI=,652 CFI=,737 RMR=,042 RMSEA=,073 ,23 ,50 ,59 ,13
EKEV AKADEMİ DERGİSİ 120 / Doç. Dr. İbrahim Halil ÇANKAYADr. Çetin TAN
yeterlikleri üzerinde hoşgörünün toleransa göre daha etkili olduğu görülmektedir. Bu durum hoşgörünün toleransa göre daha kapsayıcı olmasından kaynaklanabilir. Hoşgörü ve toleransın birlikte kültürel sermaye yeterliğini (%35) oranında ve anlamlı olarak açık-ladığı görülmüştür. Hoşgörü ve toleransın okul yöneticilerinin kültürel sermaye yeterliği üzerinde önemli oranda açıklayıcı olması hoşgörülü ve toleranslı olmanın okulun kültürel öğrenme kapasitesindeki stratejik önemini göstermektedir. Sonuç Kültürel sermayenin temel bileşenlerini toplumsal katılım, entelektüel bilinç, kültürel potansiyel ve kültürel bilinç oluşturmaktadır (Blessi, Tremblay, Sandri ve Pilati,2012). Bu bileşenler, farklılıklara hoşgörülü yaklaşmak ve farklılıklara karşı toleransın yüksek olması ile daha fazla aktive edilebilirler. Özdemir yaptığı (2007) araştırmada sosyal faa-liyetlere, değişik törenlere ve farklı kültürel ritüellere katılan bireylerin sosyal ve kültürel sermayelerinin daha güçlü olduğuna ilişkin bulgular ortaya koymuştur. Bu araştırmada ise hoşgörü ve toleransın kültürel sermayeyi %35 oranında açıklaması kültürel sermaye-nin bileşenlerini oluşturan entelektüel birikim, sosyal katılım, sosyal ve kültürel bilicin artmasında hoşgörünün ve toleransın önemli etkenler olduğunu doğrulamaktadır. Kültürel değerlerin bireylere kazandırılmasında öncü rolü olan okullarda yöneticilerin hoşgörülü olması ve tolere edici tutumlarının olması öğretmenlerin ve öğrencilerin kültürel öğrenme durumlarına olumlu etki edebilir. Araştırmada okul yöneticilerinin algılarına göre hoş-görü ortalaması X=3,33 (katılıyorum) düzeyinde, tolerans düzeyi X=2,47 (kararsızım) düzeyinde saptanmıştır. Toleransın hoşgörüyü belirleyen temel bir bileşen olduğu göz önüne alındığında yöneticilerin tolerans düzeylerinin artırabilmesi için mesleki gelişim kurslarında sosyo-drama ve psiko-drama eğitimleri verilmelidir. Okul yöneticileri, okula yönelik kültürel potansiyelden daha çok faydalanabilmek için kültürel okuryazarlık eği-timlerine dâhil edilmelidir. Kaynakça
Atalay, Y. Ö. (2008). Felsefi açıdan tolerans ve hoşgörü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta. Avcı, Y., Yaşar, M. (2015). Öğretmenlerin kültürel sermaye yeterliklerinin incelenmesi.
Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitü-sü, Gaziantep. Blessi, G. T., Tremblay, D. G., Sandri, M. & Pilati, T. (2012). New trajectories in urban regeneration processes: Cultural capital as source of human and social capital accumulation-evidence from the case of tohu in montreal. Elsevier Cities, 29, 397–407. Çalışkan, H., Sağlam, H. İ. (2012). Hoşgörü eğilim ölçeğinin geliştirilmesi ve ilköğretim öğrencilerinin hoşgörü eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi.
121 OKUL YÖNETİCİLERİNİN ALGILARINA GÖRE KÜLTÜREL SERMAYE
HOŞGÖRÜ VE TOLERANS ARASINDAKİ İLİŞKİ
Ersanlı, E. (2014). The validity and reliability study of tolerance scale. Journal of Basic
and Applied Scientific Research, 4(1), 85–89.
Özdemir, A. A. (2007). Sosyal ağ özellikleri bakış açısıyla sosyal sermaye ve bilgi
yarat-ma ilişkisi: akademisyenler üzerinde yapılan bir alan araştıryarat-ması. Yayınlanyarat-ma-
araştırması. Yayınlanma-mış Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir. Ortaylı, İ. (2007). Osmanlı barışı. İstanbul: Timaş Yayınları.
Özsoy, C. (2007) Pierre Bourdieu’nün temel kavramlarına giriş. Sosyoloji Notları, 1, 15-21.
Turan,S., Zıngıl,G. (2013). Okul değerlendirme, teori, araştırma ve uygulama. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Ünal, A. Z. (2004). Sosyal tabakalaşma bağlamında Pierre Bourdieu’nün kültürel
serma-ye
