ÖĞRETMEN EĞİTİMİNDE TELEVİZYON
Doç. D r. C evat A L K A N * GİRİŞ
Eğitim a çısın d an teievizycn çe k boyutlu ve genel bir iletişim o r tamı ve öğretm e öğrenm e süreçleri için önem li doğurguları vardır. Son yıllarda eğitim le ilgili yazım da görülen «M ikro-Öğretim », «Tele- Ckul», «Açıküniversite», «Televizyonokulu» ve benzeri sözcükler, te levizyonun eğitim süreçlerinin b a şlıca öğelerinden biri durumuna g el diğini kanıtlam aktadır. G erçekten, televizyonun uygun ko şu llar altın da etkili bir eğitim ortam ı oluşturduğunu ara ştırm ala r gösterm ektedir. Konuya öğretm en eğitim i yönünden bakınca soru n u n : 1) öğret men eğitim etkinlikleri için televizyonla öğretim o lan akları ve potan siyelinin belirlenm esi, 2) öğretm en eğitim i sü reçlerini geliştirm ede bu yöntem ve ortam dan nasıl yararlan ılab ilin eceğ i, 3) öğretm enin öğ- retm e-öğrenm e süreçlerinde bu ortam dan yararlanabilm esi için ne tür yeteneklerle donatılm ası gerektiği ve 4) m evcut ve potansiyel «Televizyonlaöğretim » olanaklarından öğretm e eğitim i program ların da nasıl yararlan ab ileceğ i gibi birkaç noktada toplandığı görülm ek tedir.
Konunun bir yönden televizyonlaöğretim yöntem ini, diğer yön den de öğretm e eğitim ini ilgilendirdiği kuşkusuzdur. Bu nedenle in celenm em izin hedefi televizyonlaöğretim in öğretm en eğitim i e tkin lik lerine uygulanm asını çeşitli yönlerden tartışm aktır. Bu am açla konu : Ö n ce televizyonlaöğretim in genel çizgileriyle tanıtılm ası, daha sonra öğretm en eğitim ine, böyle bir yöntem e olan gereksinim açısından, k ı sa ca bakılm ası ve nihayet televizyonlaöğretim i öğretm en eğitim ine uygulanm ası olm ak üzere üç yönden ele alınm aktadır.
1. T E LE V İZ Y O N LA Ö Ğ R E T İM
1. 1 A M A Ç . Televizyonu eğitim de, bir ortam olarak, değişik m ak satlarla işe koşm ak ve yararlanm ak olasıdır. Bugüne kadarki dene
*A. U. Eğitim Bilimleri Fakültesi öğretim Üyesi.
yimler, bu ortam ın eğitim de b aşlıca şu am açlarla işe koşulduğunu gösterm ektedir :
• Okum a-yazm a bilm ezlikle ve tem eleğitim sorununu çö zü m le m ede bir seçen ek olarak.
• Eğitim hizm etlerini yaygınlaştırm ak, • Yerden tasarruf etmek,
• M aliyeti düşürm ek,
• Eğitim in kalitesini yükseltm ek,
• Öğretm enin zam anını değerlendirm ek ve kalitesini yük seltmek,
• Y e tişkin le r eğitim i hizm etlerini etkenleştirm ek ve toplum sal kalkınm ayı hızlandırm ak.
Uygun ve düzenli biçim de işe koşulduğunda televizyonun bu am açlara hizmet etm esi olasıdır. A n cak sözkonusu am aç ya da am aç larla kullanım biçim i a rasın d a gerekli tutarlığın sağlanm ası başarılı sonuç alabilm ek için şarttır.
1. 2 Y Ö N T EM . Televizyoniaöğretirrsde öğretim in am acı ve kap sam ına uygun olarak b aşlıca üç tür öğretim yöntem i uygulam ası
kullanılm aktadır. Bunlar s ıra s ıy la : 1) doğrudan öğretm e, 2) ze n g in leştirm e ya da geliştirm e için öğretm e ve 3) program ın tümünü iç e ren öğretm edir.
Doğrudan öğretm e yöntemi, daha çok öğretm eni bulunm ayan bir dersin öğretim inde uygulanan yöntem dir. S czko n u su ders için h azırlanm ış televizyon program ları, ders öğretm eninin bulunm adığı durum larda sın ıf öğretm eninin liderliğinde uygulanm aktadır. Zen g in leştirm e ya da geliştirm e için öğretim yöntemi, program larda yer alan ve normal olarak okutulm akta olan dersleri takviye etmek, y a şa n tı ları zenginleştirm ek ya da öğrencileri ilgileri ve kapasiteleri ö lçü sü n de geliştirm ek m aksadıyla uygulanan bir yöntem dir. Program ın tü münü kapsayan televizyonla öğretim yöntem i ise, özellikle çeşitli ne denlerle okula devam etme olanağı bulunm ayan öğ ren cilere öğrenim olanağı sağlam ak üzere belirli bir program ın bütünün televizyon y a yınları a ra cılığ ı ile öğretim ininyürütülm esini içeren bir yöntem dir. Bu tür uygulam aya uzaktan öğretim, açıköğretim , televizyonokulu gibi a d la r da verilm ektedir.
1. 3 SİSTEM . Televizyonlaöğretim de kullanılan kanal türü, yayın şekli ve program ların h a zırla n ış ve sunuluş biçim i gibi yönlerden
farklı yakla şım la r uygulanm aktadır. Kanal açısından, bu m aksatla ya «Eğitim Televizyonu» ezel kanalından yara rla n ılır ki bu tak dirde eğitim televizyonu için gerekli sistem donanım ı y ap ılm a k tadır. Ya da m evcut ticari kanat sistem inaen yara rla n ıla ra k ö ğ retim gerçekleştirilir. Yayın şeklin e göre televizyonla öğretim de a çık ve kapalı devre olm ak üzere iki farklı sistem uygulam ası vardır. P ro g ram ların hazırlanm a ve sunulm a durum larına göre de .canlı yayın ve kayıt yayın sistem leri uygulanm aktadır. Bunların dışında, ulusal ve bölgesel televizyon program ları, okul televizyonu program ları, te levizyon kitaplıkları, televizyon film kitap lıkları gibi uygulam alar ve y akla şım la r görülm ektedir.
1. 4 A R A Ş T IR M A . Televizycnlaöğretim konusundaki ara ştırm a lar, çoğunlukla pratik eğitim sorunları ve televizyonla eğitim uygula m aları üzerinde yoğunlaşm aktadır. A yrıca, öğretm en ve öğrencilerin tepkileri, etkenlik düzeyi, maliyet, analizi yöntem ve teknik g e liştir me, diğer yöntem lerle kıyaslam a gibi konular b irçok a raştırm acı ta ra fından incelenm iştir.
A raştırm aların bir işlevsel sonucu, bu yöntem i uygulam ak s o rum luluğu taşıyan kim selere bu konuda riske girm e cesareti sa ğ la m ış olm asıdır. Diğer yönden yöntem in nasıl uygulanacağı yeterince a çıklığ a kavuşturulm uştur. A raştırm alara göre uygulam ada gözenün- de bulundurulm ası gereken b aşlıca hususlar 1) yöntem in sın ıf et kin likleriyle izlenm esi, 2) Öğretm enin, planlam a, uygulam a ve değer lendirm eye katılm ası 3) program ın kaliteli hazırlanm ası ve diğer o r tam larla birlikte kullanılm asının etkililiğ i arttırdığı, 4) yöntem in daha sonraki e tkin likle r için bir hareket noktası olarak kullanılm ası, 5) o r tam ın görm e-işitm eye uygunluğunun etkiyi arttırdığı, 6) program ın ilgiyi uyandırm ası ve kişisel çalışm ayı teşvik etm esi gibi h u su slar dır.
2. Ö Ğ R E T M E N EĞİTİMİ
2. 1 SO R U N . Öğretm en eğitim inde uygulanan yöntem ler, eğitim personelinin görev ve işlevlerine, öğrenci niteliklerine ve son g e liş m elere uygun değildir. Değişen koşullar daha kaliteli ve iyi eğitilm iş eğ itim cile r gerektirdiği halde öğretm en adayları yetersiz düzeyde eğitilm ektedir. Öğretm enin gücünü ve zam anını en verim li biçim de kullanm ak gerekirken, bu kaynak büyük ölçüde ziyan edilm ektedir.
A lan d aki sorunlar genellikle, am açlar, program lar, örgüt, tesis, kaynak ve personel ile ilgili bulunm aktadır. Diğer bir değişle, a lan da karşılg şıla n b aşlıca s c r u n la r : 1) Öğretm en temini, yetiştirm e ve
istihdam ındaki güçlükler, 2) form asyonla ilgili standartlar geliştirm e, 3) sorum lu kurum lar a ra sı farklı tutumlar, 4) mali kaynak y e te rsizli ği, 5) geleneksel uygulam aların yetersizliği, 6) araştırm a eksikliği, 7) m eslekte personel değişim i oranının yüksek olm ası gibi n o ktalar da toplam ak olasıdır.
Öğretm en eğitim inde sorun konusu incelendiğinde, bu alanda üç yönlü gereksinim in çağ d aş bilim sel ve tekn o icjik bir yaklaşım la tatmin edici bir düzeyde karşılan m ası noktasında düğüm lendiği g ö rülür. Ü ç yönlü gereksinim 1) yeterli sayıda, kaliteli ve ucuz m ali yetle personel eğitim i, 2) verim li dengeli ve ekonom ik bir istihdam uygulam ası ve 3) ekonom ik ve so sya l yönden tatmin olm uş, m esleki m otivasyon ve m orali yüksek dinam ik bir personel kadrosudur.
Bu sorunun çözüm ü için : 1) hizm etcn cesi eğitim -istihdam -hiz- m etiçi eğitim de sü reklilik ve bütünlülük sağlam ak, 2) kaynağını ken disi yaratan ve çok kaynaklı esasa dayalı bir bir finansm an sistem i p olitikası ve 3) kadem eli, uzm anlık esasın a dayalı, çe kird ek kadro lu ve çek geniş bir insangücü kaynağını değişik yaklaşım larla işe kc- şabilen bir personel istihdam p olitikası uygulam a gibi yollara baş vu rulabilir.
2. 2 P R O G R A M . Ö ğretm eneğitim i program larında herşeyden ö n ce hizm etin gerektirdiği görevler ve bu görevler için gerekli yetenek ler dikkate alınm alıdır. Bunun yanında eğitim m esleğinin nitelikleri ve eğitim disiplininin nitelikleri, öğrenci nitelikleri ve m evcut ortam ın du rumu dikkate alınm alıdır.
İzlenecek strateji ise, belirli temel ilkelere dayalı, sürekli gelişim , öğretm enin işlevinin sürekli değerlendirilm esi, toplum istekleri, m es leki gereksinim ler ve bunların karşılanm ası için yeni yaşantı düzeni geliştirm e ve program ı sürekli olarak yeniden organize etmeyi esas alm alıdır.
Bu doğrultuda uygun program ı geliştirm e arayışında, çe şitli g ö rüşler ve yaklaşım ların g eliştirild iğ i görülm ektedir. Program ın uygulan m asında izlenen yöntem a çısın d an : 1) B eşeri bilim, 2) M üsbet bilim, yaklaşım ları, program ın ana öğelerine verilen farklı cnem yönünden: 1) K işilik geliştirm eye yönelik, 2) D isipline dönük, 3) Eklektik y a k la şım, belirli öğretm enlik a n la yışı ve kavram ını esas alm a durum una g ö re : 1) çağ d a ş ve 2) geleneksel uygulam a ve nihayet program da yer alan akadem ik ve m esleki yaşa n tıla r a rasın d aki ilişk ile r ve bu yaşan tıların program da düzenlem e biçim i yönünden : 1) Purist, 2) K a y n a şık ve 3) E klektik olm ak üzere farklı görüş ve yakla şım la r bun
lar arasında sayılabilir. 12
Hangi görüş ve yaklaşım la ele a lın ırsa alınsın bir oğretm eneği- timi p ro g ra m ı: 1) genel eğitim , 2) öğretilecek konu alanı ve 3) eği- tim bilim ve sanatı olm ak üzere üç temel öğeden oluşm aktadır. Bu eğelerin düzeni, içeriği, program daki yeri vb. konularda görüş fa rk ları vardır. A n cak bu üç öğenin program da (hizm etöncesı ve hizmet- içi) sürekli olarak yer alm ası ve kaynaştırılm ası gerekm ektedir. G e nel eğitim, program ın temel, birleştirici öğesidir. M esleki etkin likler eğitim in bilim ve sanatıdır, özel alan etkinlikleri bir seri yoğun d isip line ilişkin etkinliklerden oluşur.
G enel eğitim, işlevsel, tutarlı, bütüncü ve süreklilik esasın a d a yalı olarak g eliştirilen ve dil, haberleşm e, güzel sanatlar, beşeri bi limler, sosyal bilim ler, fen bilim leri, felsefe, psikoloji, beden eğitim i ve yabancı dil konularına ilişkin etkinliklerden oluşur. M esleki ç a lış -, malar, eğitim psikolojisi, bireysel gelişim , okul ve toplum, eğitim tek nolojileri uygulam alar, program geliştirm e, eğitim felsefesi ve tarihi gibi konulara ilişkin yaşantılardan oluşur. Uygulam a çalışm aların d a sağlanan b aşlıca y a şa n tıla r: 1) O ku liçi ve o kuldışı doğrudan ö ğ retme etkinlikleri, 2) stajerlik ve 3) denem e ve gözlem niteliğinde ç e şitli tür etkinliklerden oluşm aktadır.
A raştırm alar, m evcut program ların yeterli olm adığı, bilim sel te m ele dayalı yeniliklerin gerekliliği, eğitim bilim ve teknolojisinden y a rarlanılm a gereksinim ini, eğrenm e-öğretm e süreçlerinde yeni m eto dolojik yakla şım la r kullanm anın gereği, konular düzenine göre g e liş tirilm iş program yapısının öğrenci ve göreve dönük yapıya dönüştü rülm esi gereğini ortaya koym aktadır.
2. 3 Y E T E N E K , Konuya öğretm e görev ve işlevi ve bunun gere k tirdiği yetenekler açısın d a n bakınca, sorun öğretm enin yapm ası g e reken etkinliklerin ve bu etkinliklerin gerektirdiği davranışların belir lenm esi ve bu d avranışları kazandıracak öğrenm e-öğretm e düzeni nin geliştirilm esi olduğu görülm ektedir.
G enel olarak öğretm enin : 1) eğitim süreçlerini oluşturan öge ler ve 2 eğitim hizmet alan ları ile ilgili belirli işlevleri vardır. Hizm et alanlarına ilişkin olarak öğretm en: 1) araştırm a, planlam a, 2) prog ram ve öğretim m ateryalleri geliştirm e, 3) yönetim ve denetim e yar dım, 4) rehberlik ve danışm anlık gibi konularda görev ve sorum lu luklarla yüküm lüdür. S ü reçlerle ilgili olarak is e :
1. Öğrenm e-öğretm e sü reçlerini analitik olarak incelem e ve ö ğ renm e-öğretm e m odelleri geliştirm e,
2. içeriği an aliz edebilme, düzenleme, takdim etme ve geliştiım e, 3. Ö ğrencilerin öğrenm e sorunlarını tanılam a, uygun yaşan tılar
4. Ç a ğ d a ş eğitim teknolojisi olanaklarından yararlanm a, 5. Kişilik, bireysel, bağım sız, grup çalışm aların ı yürütebilm e, gibi görev ve işlevleri vardır.
Bu görev ve işlevleri b a şcrı ile gerçekleştireb ilm ek için gerekli yete n e kle r: 1) genel eğitim, 2) öğretm e alanı (disiplin), 3) eğitirnbi- lim leri kuram sal yönü, 4) eğitim in teknolojik yönü (uygulama) ve 5) önceki dört alanı kaynaştırm a (sentez) olm ak üzere beş boyutlu bir yetenekler dem eti görünüm ündedir. Böylece, öğretm enin kendisin den beklenen görevleri yerine getirebilm esi için gerekli yeteneklerin beş yönlü bir bütünlük arz ettiği anlaşılm aktadır. A yrıca bu yetenek leri şöyle özetlem ek de o la n a k lıd ır:
1. Program geliştirm e,
2. Bilgi sto klarından yararlanabilm e, öğreteceği konuyu öğ ren i lecek bir disiplin olarak bilme.
3. Tesis, a raç-g ereç ve d iğer ortam lardan yararlanabilm e, 4. Öğrenm e-öğretm e etkinliklerini yürütebilm e,
5. D anışm anlık ve rehberlik yapabilm e, 6. Zam an ve yer planlam ası yapabilm e, 7. Ekiple çalışabilm e,
8. Kendi-kendini yetiştirebilirle ve değerlendirebilm e ve 9. B elirli alanlarda ihtisaslaşab ilm e vb.
Ö zet olarak den ilebilir ki öğretm enin işlevinin yerine g etirileb il mesi için gerekli olan yeteneklerin ve yeterliliklerin saptanm ası ö ğ retmen eğitim inde önem li bir kcnu olarak görünm ektedir.
2. 4 T E K N O LO Jİ. Eğitmi teknolojisinin temel işlevi, etkin bir öğ renm e çevresi geliştirm ektir. Bunun için mevut tüm kaynakları işe koşarak, etkililiği arttırm ak gerekir. Eu konuda en önem li kaynak da öğretm endir. A n cak halen en verim siz biçim de işe koşulan da bu öğedir. Bu nedenle, yeni teknolojileri işe koşarak, öğretm enin işlevini ve eğitim uygulam alarını yeniden düzenlem ek büyük önem taşım a k tadır.
D iğer yönden öğretm en eğitim i program ının bizzat kendisi ö ğ renm e-öğretm e bilim ve sanatı ile teknolojisindeki yeni gelişm eleri uygulayan ve en yeni program kavram ve yöntem lerini kapsayan bir öğretim m odeli olm ası gerekir. Bu nedenle eğitim teknolojisinin c ğ - retm eneğitim i program larının ayrılm az bir p a rçası olm ası zorunludur. Bugün eğitim teknolojisinin öğretm eneğitim i program larına sa ğ la d ı ğı sa yısız katkılar vardır. B un lar arasın da şunlar yer a lm aktad ır:
1. Ç e şitli öğretim ara çla rın ı kullanm a yeteneği geliştirm e, 2. Büyük öğretm en kitlelerine hizm etiçi eğitim sağlam a, 3. Zengin gözlem sel yaşan tılar sağlam a,
4. Ö ğrenci etkinliklerini değerlendirm ede som ut ve gerçekçi e sa sla r uygulayabilm e,
5. Öğretm e işlevi öğelerini som ut olarak incelem e olanağı, 6. O ğretm e-cğrenm e davranışlarını anında gözlem ve analiz
olanağı,
7. A c il durum larda ders işlem e seçeneği sağlam a, 8. Program ın gösterm e ve gözlem işlevlerine yardım ve
9. A şa ğ ıd a ki öğretm en yeteneklerinin etkin biçim de öğrenilm e sini sağlam a;
— Sın ıf davranışını gözlem lem e,
— Kendi-kendine eğretim ve gözetim li eksersiz yaşantılar — Sü reçlerle ilgili araştırm a yapabilm e,
— Etkin öğretim düzenleri geliştirebilm e.
Bu ve benzeri o lan aklar ç a ğ d a ş eğitim teknolojisinin öğretmen eğitim program larında sistem atik olarak kullanılm asına olan gerek sinim i sürekli olarak arttırm aktadır. A n cak yeni teknolojilerin bu a la n da kullanılm asında; öğretm en yetiştiriciler, öğretm en adayları ve öğ retm enler hangi bilgi ve becerilerle donatılm alıdır? Ne tür bir strate- ye gereksinim o la ca ktır? Bu m aksatla g e liştirile ce k program lar nasıl e lm a lıd ır? Ç a ğ d a ş teknolojilerin m evcut ve olası katkıları nelerdir? Bu ve benzeri soruların yanıtlanabilm esi için ayrıntılı araştırm a ve deneysel ça lışm a la r gereklidir.
3. T E LE V İZ Y O N U N Ö Ğ R E T M E N EĞ İT İM İN E U Y G U LA N M A S I
3. 1 A M A Ç . Televizyonlaöğretim in öğretm eneğitim inde u yg u la n m asının am acı, televizyonlaöğretim in genel am açlarına paralel o la rak :
1. Öğretm en eğitim i hizm etlerini yaygınlaştırm ak,
2. H izm etöncesi, hizm etiçi eğitim i ve istihdam ı bütünleştirm ek, 3. Kaliteyi yükseltm ek,
4. E tkililiği arttırm ak ve 5. M aliyeti düşürm ek olarak özetlenebilir.
3. 2 Y Ö N T EM . Bu incelem enin 1.2 ve 1.3 bölüm lerinde sözü ed i len televizycnlaöğretim yöntem ve sistem leri genel olarak öğretmen
eğitim inde de kullanılm akta ya da ku llan ılab ilecek durum da uygula m alardır. A n cak bu d eğ işik yöntem lerin her birinin öğretm eneğiti- minde kullanılm a biçim i ve kendine özgü sağ lad ığ ı yarar ve katkılar vardır.
Örneğin, kapalı devre y ö n te m i: doğrudan gözlem etkinliklerini takviye etme, kalab alık öğrenci grupları durum unda tesislerden ta sarru f sağlam a, laboratuvar o kulları ile öğretm eneğitim i kurum lqrı arasında iletişim i kolaylaştırm a ve hizm etiçi eğitim i derslerinde y a rarlanm a gibi katkıla r sağlam aktadır. A ç ık devre yoluyla öğretim yön tem inde ise; hizm etiçi eğitim i derslerini uygulam ada ve uzaktan e ğ i tim etkinliklerinde diğer ortam ları takviye etmede y a ra rla n ılm ak tadır.
Televizyonluteyple öğretim (Vidiotaperecording), özellikle sinir- içi gözlem lerine seçen ek olarak ve m ikroöğretım yöntem i olarak uy gulam akta ve şu tür e tkin likleri iç e rm e k te d ir: Öğretm e sü reçleri uy gulam alarını doğrudan gözlem e, m ülakat, terapi dilöğretim i, öğret men adayının gelişim seyrini izlem e ve kayıt bireysel çalışm alar, kar şılık lı etkileşim analizleri, öğretm e işlem ini açıklam a, rol yapm a, d a nışm an konferansı, gösteri dersleri, aday öğrencinin kendi kendini değerlendirm esi, konuk konferansçı, sağlam a bilgileri ilerde k u lla n mak üzere kayıt etme. Tüm bu ve benzeri e tkin likle r yoluyla ed i törlük kolaylıkları, tekrarlam a kolaylıkları, stoklam a sistem leri — kitap lıklar— geliştirm e ve d iğer laboratuvar ça lışm aların ı takviye etme ve g eliştirm e gibi katkılar sağlanm aktadır.
D iğer taraftan, kineskopfilm yöntem i de, öğretm en uygulam ala rını kineskoba kaydederek, kineskopfilm kitaplığı geliştirm ek su re tiyle, doğrudan gözlem leri takviye etmek ve televizyon stüdyo tem i ni ve işletilm esi gibi sorunlardan kurtarm a gibi yara rla r sa ğ la m a k tadır.
3. 3 U Y G U L A M A . T elevizycnlaöğretim ın öğretm eneğitim i a la n ın da d eğişik y akla şım la r ve yöntem lerle yaygın biçim de kullanıldığı bu gün artık bilinen bir gerçektir. Ç e şitli tür uygulam a etkin likleri bir incelem e ve sınıflandırılm aya çalışıld ığ ın d a bunları g e n e llik le : 1) gözlem , 2) değerlendirm e, 3) öğretim, 4) benzeşim . 5) kaynak kişi sağlam a, 6) kurs ve konferans, 7) m etodoloji geliştirm e, 8) etkileşim an alizleri ve 9) geliştirm e, yenileştirm e türünden etkin likle r biçim in de g ru p landırılabileceği görülm ektedir. Bu kategoriler altında to p la nan uygulama çalışm aları sırasıyla ve kısa ca şöyle ö z e tle n e b ilir:
1. Gözlem . Ö ğrenci grupları gözlem leri ve sın ıf çalışm aların d a bir se çe ce k ya da takviye olarak televizyonluteyp yöntem i uygula maları.
ler ve 2) eğitim htemet ala n la rı ileilgili belirli işlevleri vardır. Hizm et 2. Değerlendirm e. A day öğretm enlerin kendi, kendilerini değer lendirm eleri ya da diğer ilgili grupları tarafından değerlendirm elerde yardım cı bir ortam olarak kullanım.
3. Öğretim, h/.ikrcöğretim de dahil olm ak üzere, öğretm e teknik ve becerileri üzerinde öğrenm e-öğretm e etkinlikleri sağlam a o rta mı olarak uygulam alar.
4. Benzeşim . Ç e şitli sorunları olan pratik öğretm e durum larının asimilasyon» yoluyla gerçekleştirilm esin de yardım cı ortam olarak televizyonlaöğretim in işe koşulm asını e sas alan uygulamalar.
5. K aynak Kişi. U lusal ve evrensel düzeyde cnem taşıyan k işi leri kaynak olarak, çe şitli televizyonlacğretim yöntem leriyle istifad e ye arz etm e uygulam aları.
6. Kurs-Kcnferar.s. H izm etöncesi ve hizrr.etiçi öğrenim etkinlik lerinde tele-kurslar ve tele-konferanslar sağlayan uygulam alar.
7. Motoo'oloji Geliştirm e. O ğretm eneğitim inde m etodoloji g e liş tirm eyi e sa s alan televizycnlaöğretim uygulam aları. Örneğin; tele vizyon program larını toplu izlem e-tartışm a, belirli bir program ı izle me ve bunu geleneksel öğretim uygulam alarıyla karşılaştırm a, evde izlem e ve okulda tartışm a, d isip lin le ra rası ekiplerle izlem e-tartışm a ya da belirli bir disiplin alanında oluşturulan ekip çalışm aları bu tür uygulam alara örnek olarak gösterilebilir.
8. Etkileşim Analizleri. A n aliz ve incelem e m aksadıyla öğ re t men davran ışların a karşı öğrenci tepkilerini kaydetm e ve tekrar g ö s terme— izlem e ortam ı olarak yararlanm a uygulam ası.
9. G e liştirrre -Y e rilik . Eğitim personelini geliştirm e ve bilgi ver meye yönelik uygulam alar bu kategoride toplanm aktadır. Bunlar a ra sında : G ünlük konuları çağ d a ş eğitim bilim leri ışığında tartışm ayı esas alan program lar (eğitim teknolojilerini çeşitli yönleriyle tanıtma da dahil), doğal durum da çekilen derslerin yayım ı ve d eğ erlendiril mesi, okul yönetim i ve politikalarını konu alan program lar, eğitim sü reçlerini geliştirm eyi am açlayan ve özel sorunlarla ilgili sistem atik m etodoloji yardım ını içeren program lar örnek olarak sayılabilir.
3. 4 S O N U Ç . Televizyonla öğretim konusunda yapılan a ra ştır malar, bu yöntem in etkili ve geçerli olduğunu kanıtlam ış bulunm ak tadır. Yöntem in öğretm eneğitim i program larında da başarı ile uygu lanabileceğini çalışm alar gösterm ektedir. Bu aianda gözlem den ye nileştirm e ve geliştirm e etkinliklerine kadar uzanan çek değişik va
çeşitli uygulam a örnekleri görülm ektedir. Bu yöntem in öğretm eneği- tim ine uygulanm asıyla sa yısız yararlar sağlanılm aktadır. Öğretm en adaylarının ve öğretm enlerin eğitim bilgilerini geliştirm ek ve m eslek b ilinçlerini arttırm ak, okulların dinam ik gerçeğini ilgililere sürekli o la rak yansıtm ak, gelişm eleri sürekli olarak teşvik etm ek ve y a y g ın la ş tırm ak bu yöntem le daha kolay biçim de g e rçekleştirileb ild iğ in i uygu lam alar ortaya koym aktadır.
K A Y N A K Ç A
• Alkan, Cevat. «Eğitim Teknolojisi ve öğretmen Yetiştirme» Eğitim Fa kültesi Dergisi. Cilt : 5, Sayı : 3-4, 1973 ss. 33-61. ç 9 Alkan, Cevat. «Eğitim Teknolojisi ve Eğitim İçin Yarattığı Olanaklar»
Meslekî ve Tekniköğretim. Yıl : 2, Sayı : 256. Haziran 1974 ss 37-44. • Alkan, Cevat. «Eğitim Teknolojisi» Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt : 7,
Sayı : 1-4, 1975 ss. 339-344.
0 Alkan, Cevat. Eğitim Teknolojisi Kuramlar-Yüntcmler. Ankara : Şen- yuva Kooperatif Evleri, Merhale Sokak, No : 37,3, 1977
# Alkan Cevat. «Yüksek öğretimde Yeni Bir Boyut» Eğitim ve Bilim. Cilt : 2. Sayı : 10, Kasım 1977 ss. 14-19.
• Alkan, Cevat. Radyo ve Televizyonun Diğer Eğitim Ortamları ile Bir likte Kullanılması. 2. Uluslararası Eğitim Teknolojisi Semineri, EİTİA, Eskişehir, 1979.
# Aziz, Aysel (Çev.) «Televizyon ile Doğrudan Eğitim» Eğitim ve Bilim. Cilt : 2 Sayı : 8 ve 9 ss. 35-41 ve 41-52 Temmuz-Eylül, 1977.
• Eğitim Teknolojisi ve Deneme Yüksek öğretmen Okulu Projesi, Dene me Yüksek öğretmen Okulu Çalışmaları, RAPOR — 3 Ağustos 1975. # Fidan, Nurettin ve Kenan Okan. Açık Yüksek Öğretim Sistemleri ve
Uzaktan Eğitim. Ankara : Ayyıldız Matbaası, 1975.
# KURGU — Sayı : 1, 2 ve 3. Eskişehir İletişim Bilimleri Fakültesi Dergisi.
0 Oskay, Unsal Toplumsal Gelişmede Radyo ve Televizyon. BYYO Ya- yonlan, No : 2 Ankara, 1971.
# özdil, İlhan ve Diğerleri. Uzaktan Öğretimin Evrensel Çerçevesi ve Türk Eğitim Sisteminde Uzaktan öğretimin Yeri, Ankara : M. E. B. Film-Radyo-Televizyonla Eğitim Merkezi, 1980.
• Vidio tlniversity Systems. 2146 Wyoming Avenue. MW, Washington, D. C. 20008.
