‹fl ‹lanlar›n›n Müfredata Yans›t›lmas›na Yönelik
Dinamik Bir Model Önerisi
A dynamic model proposal to reflect job advertisements to curriculum Nermin Çelik1, Elif Ayd›n2
1Bülent Ecevit Üniversitesi, Çaycuma Meslek Yüksekokulu, Zonguldak
2Sakarya Üniversitesi, E¤itim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe E¤itimi Anabilim Dal›, Sakarya
Y
Y
üksekö¤retim alan› gerek Türkiye’de gerek dünyada teknoloji, ekonomi, iletiflim, nüfus ve toplumsal yap›-daki de¤iflimlere paralel olarak önemli ve h›zl› bir de-¤iflim süreci yaflamaktad›r (Erdo¤an, 2014). Üniversitelerin ba-flar›l› olabilmesi için bu de¤iflimleri yak›ndan izlemesi, kendisi-ni bu yönde gelifltirmesi ve iyilefltirmesi kaç›n›lmaz bir gereksi-nimdir. Bu nedenle üniversiteler geliflmeleri ve yeni yönetimanlay›fllar›n› yak›ndan takip etmeli (Günay, 2012), akademik müfredat yoluyla istihdam edilebilirlik boyutunu e¤itim süreç-lerine entegre etmeli (Parvu, Ipate ve Mitran, 2014), mesleki yeterlilikler çerçevesinde sürekli bir ö¤renme ve kendini yeni-leme faaliyeti içinde olmal›d›r (YO‹KK, 2010). Dinamik bir çevrede faaliyet gösteren üniversiteler e¤itim ve araflt›rma faali-yetlerini gerçeklefltirmenin yan› s›ra ö¤rencilerin, hükümetin Üniversitelerin e¤itim kalitesini sa¤layabilmeleri ve sürdürebilmeleri,
uy-gulama sahalar› olan sektörlerin beklentilerini karfl›layabilmeleri ile mümkündür. Sektörlerin alanla ilgili ihtiyaç ve hedefleri, müfredat plan-lamalar› ve güncellemelerine yans›t›ld›¤› oranda mesleki e¤itimin kalite-sinden bahsedebiliriz. Ö¤rencilerin ifl hayat›na at›ld›klar›nda baflar›s›n› artt›rmak aç›s›ndan mesleklerini icra edecekleri alanlar›n beklentilerini belirlemek önemlidir. Bunu tespit edebilmenin bir yolu, ifl ilanlar›n› ana-liz etmektir. Mesle¤in uygulanmas›nda adaylarda gereksinimi en çok his-sedilen nitelik ve özelliklerin belirlenip müfredata yans›t›lmas› e¤itime ve sektöre yarar sa¤layacakt›r. Bu araflt›rmada, “‹fl ‹lanlar›na Dayal› Dinamik Müfredat Modeli” gelifltirilmifltir. Bu model önerisiyle insan kaynaklar› yönetimi ön lisans program› mezunlar›ndan sektörün istedi¤i bilgi ve be-cerileri belirlemek için kariyer.net sitesinde yer alan 2016 y›l› Ocak ay›n-da eriflilen 80 ifl ilan› incelenmifltir. ‹lanlaray›n-da istenilen özellikler tespit edilmifl ve alan›n en çok ihtiyaç duydu¤u nitelikler s›kl›k s›ras›na göre lis-telenmifltir. Elde edilen bulgular›n e¤itim kurumlar›n›n müfredat güncel-leme çal›flmalar›n› yürüten ve insan kaynaklar› yönetimi alan›nda araflt›r-ma yapan kiflilere katk›lar sa¤laaraflt›r-mas› beklenmektedir.
Anahtar sözcükler:‹nsan kaynaklar› yönetimi, ifl ilanlar›, mesleki e¤i-tim, müfredat.
Providing and maintaining the education quality of university is possible if they can meet the expectations of the industry which is their application areas. We can talk about the quality of vocational training if the sectors’ needs and objectives are reflected in curriculum planning and updates. To determine the expectation of the areas where they will practice their profes-sion is important for increasing the success of students when they start their careers. One way to determine this is to analyze the job advertisements. Determining the most sensible quality and property requirements for the candidates for the practice of the profession and reflecting them in the cur-riculum will provide benefit for training and industry. In this study, “Dynamic Curriculum Model based on Jobs Advertisement” has been devel-oped. Eighty job advertisements accessed in January 2016 on kariyer.net were analyzed to determine knowledge and skills that required by sector for graduated students from human resources management associate degree program by this model. Desired characteristics were identified in job adver-tisements and the qualifications that the field needs most were listed accord-ing to the order of frequency. It is expected that the findaccord-ings will contribute to the people who perform the studies of updating the curriculum of educa-tional institutions and investigate the field of human resources management.
Keywords: Curriculum, human resource management, job advertise-ments, professional.
‹letiflim / Correspondence:
Yrd. Doç. Dr. Nermin Çelik Bülent Ecevit Üniversitesi, Çaycuma Meslek Yüksekokulu, Çaycuma, Zonguldak e-posta: ncelik@beun.edu.tr
Yüksekö¤retim Dergisi 2016;6(1):1–7. © 2016 Deomed
Gelifl tarihi / Received: fiubat / February 15, 2016; Kabul tarihi / Accepted: Nisan / April 12, 2016 Bu çevrimiçi makalenin at›f künyesi / Please cite this online article as: Çelik, N., Ayd›n, E. (2016). ‹fl ilanlar›n›n müfredata yans›t›lmas›na yönelik dinamik bir model önerisi.
Yüksekö¤retim Dergisi, 6(1), 1–7. doi:10.2399/yod.16.001
Özet Abstract
ve ifl dünyas›n›n beklentilerine yan›t vermekle de sorumludur (Tamtekin Ayd›n, 2014).
Son y›llarda kamuoyunda mesleki e¤itimin önemiyle ilgi-li fark›ndal›¤›n artmas›yla birilgi-likte meslek yüksekokullar›nda-ki ö¤renci say›lar› da artm›flt›r (YO‹KK, 2010). Mesleyüksekokullar›nda-ki e¤i-tim kurumlar›n›n ifl hayat›n›n becerili ve teknik iflgücü ihtiya-c›n› nitelik ve nicelik yönünden karfl›layacak flekilde gelifltiril-mesi, ülkemiz kalk›nma hedeflerinin gerçekleflmesi ve istihda-m›n art›r›lmas› ile yak›ndan iliflkilidir. Mesleki e¤itim kurum-lar›n›n gelifltirilmesinde ifl hayat›n›n iflgücü ihtiyaçkurum-lar›n›n ana-liz edilmesi ve bireylere iflin gerektirdi¤i yeterlikleri gelifltire-cek e¤itim tecrübeleri kazanmalar›na imkân verilmesi gerekir. E¤itim programlar›n›n ifl analizlerine dayal› olarak gelifltiril-mesi, e¤itim sürecinde bireye kazand›r›lacak yeterliliklerin gerçek ihtiyaçlara uygunlu¤u yönünden gereklidir (Sezgin, 1987). Ayr›ca, de¤iflim süreklilik gösterdi¤inden e¤itim ihti-yac› ve dolay›s›yla mesleki e¤itim programlar› dinamik bir özellik göstermelidir. Geliflmeler do¤rultusunda ifl analizleri yeniden yap›lmal›, ifllerin gerektirdi¤i nitelikler yeniden orta-ya konulmal› (Budak, 2009) ve bu nitelikler müfredatlara orta- yan-s›t›lmal›d›r. Ancak, okullarda müfredat yetersizli¤i ve sektö-rün beklentilerini karfl›layamama sorunlar› mevcuttur. Bu ne-denle, meslek yüksekokullar›n›n iflgücü piyasas›n›n ihtiyaçla-r›na uygun olarak yap›land›r›lmas› ve kalitesinin iyilefltirilme-si gündemde olup, öncelikli olarak ele al›nmas› gereken konu-lar aras›nda yer almaktad›r (YO‹KK, 2010).
Bu araflt›rmada müfredat güncelleme çal›flmalar›na destek sa¤lamak için “‹fl ‹lanlar›na Dayal› Dinamik Müfredat Mode-li” adl› bir model önerisi gelifltirilmifltir. Gelifltirilen model önerisi ile ifl ilanlar›n› mesle¤in gerektirdi¤i bilgi ve beceriler yönünden de¤erlendirmek ve her bir bilgi ve beceri için ders-ler belirlemek amaçlanm›flt›r. Gelifltirilen model, insan kay-naklar› alan›na uygulanm›fl ve insan kaykay-naklar› yönetimi ön li-sans müfredat›n›n iflgücü piyasas›n›n ihtiyaçlar›na göre flekil-lenmesi için tavsiyelerde bulunulmufltur. Bu araflt›rman›n mesleki e¤itim kurumlar›ndaki insan kaynaklar› yönetimi ön lisans programlar›n›n niteli¤inin iyilefltirilmesine, e¤itim kali-tesinin artt›r›lmas›na ve sektörün beklentilerinin karfl›lanma-s›na fayda sa¤layaca¤› umulmaktad›r.
Literatür Taramas›
Literatürde müfredat güncelleme ve ifl ilanlar›n›n müfre-data yans›t›lmas› ile ilgili yap›lan araflt›rmalardan baz›lar› afla-¤›daki gibi özetlenebilir.
Boobekova (2001) Türkiye ve K›rg›zistan e¤itim sistemini yatay ve dikey yönden yasalar›, amaçlar›, ilkeleri, benzerlikler ve farkl›l›klar›, dersler aç›s›ndan karfl›laflt›rma yöntemi ince-lenmifl ve öneriler gelifltirmifltir. Doküman analizi yöntemiy-le Japonya ve ‹ngiltere’nin orta ö¤retim tarih dersi
müfredat-lar›n›, her iki ülkedeki tarih ö¤retmenleri ve ö¤rencilerle gö-rüflmeler yaparak karfl›laflt›rmal› olarak inceleyen Cave (2002), müfredata dair öneriler getirmifltir. Machanick (2003) bilgisayar dersiyle ilgili mevcut müfredatlar› inceleyerek, yeni bir müfredat tasar›s› sunmufltur. Demirci (2004) gözlem, mü-lakat ve istatistiksel analiz gibi çeflitli araflt›rma metotlar› kul-lanarak Türkiye ve Amerika’daki co¤rafya e¤itim sistemini karfl›laflt›rd›¤› araflt›rmas›nda, Türkiye’deki co¤rafya ö¤reti-minin gelifltirilmesi konusunda önerilerde bulunmufltur. Ber-di Gökhan ve Atasoy (2005), iç mimarl›k için ö¤renciler, ö¤-retim elemanlar›, çal›flanlar, akademik çal›flmalar, dersler, bi-na, finans ve teknik donan›m alt sistemlerini içeren sürdürü-lebilir bir e¤itim modeli önerisi gelifltirmifllerdir. Türkiye’de uygulanan orta ö¤retim kimya müfredat›n›n eksiklik ve aksak-l›klar›n› belirlemeyi, çeflitli ülkelerin müfredatlar›yla ülkemi-zin müfredat›n› karfl›laflt›rarak ortaö¤retim ve lise kimya müf-redat›n›n temellerini ortaya koymay› amaçlayan Ayd›n (2006), çal›flmas›nda sonuçlara odaklanan kimya müfredat›n›n yerine alternatif bir kimya müfredat çat›s› önermifltir. Evers ve Wolstenholme (2007) Kanada’da bir üniversitenin mezun ö¤-rencilerinin görüfllerini anket yöntemiyle toplayarak, bilgi, beceri ve de¤er kavramlar› çerçevesinde müfredat güncelleme önerisi gelifltirmifltir. Çelik ve Murat (2010) biliflsel haritala-ma yöntemiyle sektörden al›nan geribildirimlerle gelifltirdik-leri müfredat güncelleme çal›flmalar›n› destekleyen say›sal arayüzü, insan kaynaklar› yönetimi lisans dersi örne¤i ile uy-gulam›fllard›r. Desha ve Hargroves (2010) Avustralya’daki mühendislik müfredatlar›n› ö¤retmenler ve ö¤rencilerden an-ket yöntemiyle toplad›klar› veriler üzerinden de¤erlendirmifl ve müfredatlara öneriler sunmufllard›r. Harmandar (2010) Belçika ile Türkiye’deki beden e¤itimi ve spor ö¤retmeni ye-tifltirme programlar›n› karfl›laflt›rmal› olarak inceleyerek, programlardaki benzerlik ve farkl›l›klar› ortaya koymufl; alan-daki eksiklik ve yeterlilikleri belirlemifltir. Görüflme, gözlem ve doküman analizi yoluyla yap›lan bu çal›flmada, verilerin analizi için k›smen say›sal ifllemlere de baflvurulmufltur.
Ünal ve Herhel (2010) anket yöntemi kullanarak muhasebe meslek mensuplar›n›n, meslek yüksekokulu muhasebe progra-m› mezunlar›nda ne tür nitelikler arad›¤›, müfredat prograprogra-m›n- program›n-da hangi de¤iflikliklerin yap›lmas› gerekti¤i ve yüksekokul-ifl pi-yasas› aras›nda iliflkinin nas›l kurulabilece¤i sorular›na cevap aram›fllard›r. Birgül, Y›lmaz, Sayg›l›, Zeybek, Kahyao¤lu ve Aktan (2011) inflaat mühendisli¤i bölümünün müfredat›n› gün-celleme çal›flmalar› kapsam›nda taslak bir program oluflturmufl ve bu program›n nas›l uygulanaca¤›n› göstermifllerdir. Progra-m›n haz›rlanmas›nda Dünya’da ve Türkiye’de mühendislik e¤i-timi üzerine yürütülmekte olan çal›flmalar, tart›fl›lan görüfller göz önüne al›nm›flt›r. fiahin (2011) ‹ngiltere’deki üniversitele-rin co¤rafya müfredatlar›n› incelemifltir. Do¤al gözlem, müla-kat ve röportajlarla co¤rafya e¤itim sistemini araflt›r›larak
öne-rilere yer vermifltir. Greene, Stockstill, Rinchuse ve Kanda-samy (2012) Amerika’da ortodontistlere yap›lan anket sonuçla-r›ndan hareketle, ortodonti lisansüstü programlar›nda çene ek-lemi hastal›klar›na da yer verilmesini önermifllerdir. Aslan ve Yavuzer Aslan (2013) bilgisayar programc›l›¤› ders plan›na dâ-hil edilebilecek mobil programlama dersi için bir müfredat oluflturmufltur. Foresman, Schade, Georgiadou ve Strobl (2014) dijital dünya kavram›n›n önemine vurgu yaparak, bu ko-nunun mevcut müfredatlara bir ders olarak eklenmesini ya da geliflen yeni bir alan olarak ele al›nmas›n› önermifllerdir. Parvu ve ark. (2014) mevcut çal›flmalardan hareketle ekonomi lisans mezunlar›ndan istenen istihdam becerilerini belirleyerek, bu niteliklerin önem derecesi ve ekonomi mezunlar›nda görülme s›kl›¤› hakk›nda iflverenlerin görüfllerini alm›fllar, Romanya ekonomi fakülteleri müfredatlar›na yans›t›lmas›n› önermifller-dir. Bucur ve Popa (2015) Romanya’da 1990 y›l›ndan günümü-ze kadar ilk ve orta dereceli okullarda, zorunlu yabanc› dil der-si olarak okutulan ‹ngilizce müfredat›n›, ‹ngilizce ö¤retmenle-rinin görüfllerini alarak de¤erlendirmifllerdir. Çelik ve Ayd›n (2015) insan kaynaklar› yönetimi ön lisans program› ö¤rencile-rinin mesle¤e yönelik görüfllerini odak grup görüflmesi yönte-miyle elde ettikleri çal›flmalar›nda ö¤rencilerin müfredata dair görüfllerine yer vererek, müfredat güncellemesi ve ö¤retim me-totlar› konular›nda öneriler sunmufllard›r. Tsutsumi (2015) Ja-ponya’da t›p e¤itiminde davran›fl bilimleri/davran›flsal t›p dersi için müfredat önerisi gelifltirmifltir. Bu öneri dâhilinde Delphi tekni¤iyle ve çal›flma gruplar›yla uzman görüflleri al›nm›fl, der-sin içeri¤i ve ö¤renim ç›kt›lar› belirlenmifltir. Malkki ve Paate-ro (2015) Finlandiya enerji mühendisli¤i pPaate-rogramlar›nda ö¤-rencilerle anket, ö¤retmenlerle mülakat yaparak toplanan veri-leri içerik analizi ile incelemifller, her seviyede müfredat planla-ma ve uygulaplanla-ma çal›flplanla-malar›n›n nas›l yap›laca¤›n› aç›klam›fllar-d›r. Deng (2016), Çin’deki hemflirelik e¤itimini Amerika ve Avustralya müfredatlar›yla karfl›laflt›r›lmal› olarak de¤erlendir-di¤i çal›flmas›nda, baflar›l› uygulamalar› Çin’e uyarlam›flt›r.
fiaflt›m, Yüzük›rm›z›, Ersöz, Türker, Birgören ve Toklu (2006) kalite fonksiyon göçerimi yöntemiyle ifl ilanlar›n› ince-leyerek endüstri mühendislerinden istenen niteliklerin, bölü-münde okutulan derslerle iliflkisini ve ders kredilerinin eflde-¤er üniversitelere göre durumunu incelemifllerdir. Wise, Henninger ve Kennan (2011) Avustralya’da kütüphanecilik ve bilgi bilimleri müfredat›n›n gözden geçirilmesi ve yenilenme-sine katk› sa¤lamak için, 2004 ve 2011 y›llar›na ait ifl ilanlar›-n› bilgi, beceri ve yetenek kavramlar›na göre grupland›rarak içerik analizi yöntemiyle karfl›laflt›rmal› olarak incelemifl ve aranan niteliklerin baz›lar›nda art›fl ve azalmalar görüldü¤ün-den de¤iflikliklerin müfredatlara yans›t›lmas› gerekti¤ini be-lirtmifllerdir. Erkarslan, Kaya ve Dilek (2013) betimsel arafl-t›rma metoduyla Türkiye’deki endüstriyel tasar›m lisans programlar›nda uygulanan müfredatlar ile sektörün
talepleri-ni karfl›laflt›rmak amac›yla ifl ilanlar›n› incelemifllerdir. Gold ve Grotti (2013) güncel ifl ilanlar›ndaki beceri ve yeterlilikle-ri içeyeterlilikle-rik analizi yöntemiyle inceleyerek, kütüphaneci ve koor-dinatörlerin yetkinlik standartlar›na yans›tmay› amaçlam›fllar-d›r. Elde edilen sonuçlara göre yönetsel beceriler, uzmanl›k bilgisi ve liderlik aranan en temel özellikler olurken, müfredat bilgisi de aranan özellikler aras›nda yer alm›flt›r.
Müfredat ile ilgili literatür sonuçlar› de¤erlendirildi¤inde yap›lan çal›flmalarda ülkeleraras› karfl›laflt›rmal› e¤itim çal›fl-malar›n›n yo¤unlukta oldu¤u, anket, doküman analizi, Delp-hi tekni¤i, görüflme, gözlem, biliflsel haritalama gibi yöntem-lerin kullan›ld›¤›, çeflitli ders ve programlar üzerinde uygula-malar yap›ld›¤› ve çal›fluygula-malar›n genelinde mevcut müfredatla-ra dair öneriler getirildi¤i görülmektedir. ‹fl ilanlar›n›n müf-redata yans›t›lmas›na yönelik yap›lan çal›flmalar incelendi¤in-de ise mühendislik, kütüphanecilik, endüstriyel tasar›m alan-lar›nda sektörün istedi¤i nitelikler tespit edilerek e¤itim prog-ramlar›n›n güncellenmesi önerilmifltir. Ayr›ca, yap›lan çal›fl-malar›n genellikle öneriler getirme boyutunda oldu¤u tespit edilirken, ifl ilanlar›na dayal› müfredat gelifltirme modeline ve insan kaynaklar› yönetimi ön lisans program› alan›nda ifl ilan-lar›na dayal› bir müfredat çal›flmas›na rastlanmad›¤› görül-müfltür. Bu araflt›rma, ifl ilanlar›n›n incelenmesiyle gelifltirilen bir model sunmas› ve insan kaynaklar› ön lisans mezunlar›na yönelik ifl ilanlar› üzerinden yeni ders önerileri getirmesi ba-k›m›ndan orijinallik tafl›maktad›r.
Araflt›rman›n Amac›
Bu araflt›rmada ifl ilanlar›n›n müfredata yans›t›lmas›na yö-nelik dinamik bir model önerisi gelifltirilerek, bu model insan kaynaklar› alan›na uygulanm›fl ve insan kaynaklar› alan›ndaki ifl ilanlar›n› incelemek yoluyla insan kaynaklar› yönetimi ön lisans müfredat›n›n güncellenmesine katk› sa¤lamak amaçlanm›flt›r.
‹fl ‹lanlar›na Dayal› Dinamik Müfredat Modeli Önerisi Müfredat gelifltirme ve güncellemede ö¤renci-ö¤retmen gö-rüflmeleri, anket, uzman görüflleri, gözlem ve müfredat karfl›lafl-t›rmalar› gibi faydalan›lacak birçok yol vard›r. Müfredat güncel-lemede ifl ilanlar›n› inceleme, müfredata ders önerileri getirme-nin pratik yollar›ndan biridir. Bu araflt›rmada ifl ilanlar›n› müfre-dat güncellemeye destek sa¤lama aç›s›ndan incelemenin nas›l yap›laca¤›n› gösteren “‹fl ‹lanlar›na Dayal› Dinamik Müfredat Modeli” adl› yeni bir model önerisi gelifltirilmifltir. Bu model ge-lifltirilirken öncelikle alana ait ifl ilanlar› tespit edilmifl, ifl ilanla-r›nda istenen bilgi ve beceriler doküman analizi yöntemiyle be-lirlenmifl, bu niteliklerin her biri için ders önerileri getirilmifltir. ‹fl ilanlar›n› inceleme ve niteliklere uygun dersler belirlemeye dayan›larak yap›lan bu araflt›rmada gerçeklefltirilen her bir ad›m modelin aflamalar›n› oluflturmufltur. Buna göre model; “Tarama,
tespit, seçme, birlefltirme, önceliklendirme, efllefltirme ve rapor-lama” olmak üzere yedi aflamada ortaya ç›km›flt›r (TTTfiekil 1). Modelin aflamalar› afla¤›daki gibi özetlenebilir:
Aflama 1. Tarama: Modelin ilk aflamas›nda müfredat
gün-cellemeye katk›da bulunulmak istenen alana ait güncel ifl ilanlar› taran›r.
Aflama 2. Tespit: ‹fl ilanlar›n›n topland›¤› tarama
aflamas›-n›n ard›ndan ilanlarda belirtilen sektörün ihtiyaç duydu¤u bilgi ve beceriler tespit edilir.
Aflama 3. Seçme: Tespitte elde edilen bilgi ve beceriler
e¤i-tim aflamas›nda kazand›r›labilecek bilgi ve becerilere indir-genir.
Aflama 4. Birlefltirme: ‹lanlarda farkl› cümlelerle ifade
edi-len benzer bilgi ve beceriler tek bir cümlede toplan›r.
Aflama 5. Önceliklendirme: Bilgi ve beceriler ilanda geçme
s›kl›¤›na göre s›ralan›r. Bu aflamadaki amaç, bilgi ve beceri-lerin da¤›l›mlar›na göre müfredata yans›t›lma öncelikbeceri-lerini belirlemektir.
Aflama 6. Efllefltirme: Bu aflamada önceliklendirilen bilgi ve
becerileri karfl›layabilecek ders önerileri sunulur.
Aflama 7. Raporlama: Modelin yap›s› ve iflleyifli hakk›nda,
ilgili karar vericilere rapor sunulur.
Bu araflt›rmada gelifltirilen ve uygulanan modelin, de¤iflen ve geliflen ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak, periyodik aral›k-larla (5–7 y›l) ifl ilanlar› veri tabanlar›na ulafl›larak güncellenme-si sa¤lanmal›d›r. Bu, modelin dinamik yap›s›n›n getirdi¤i bir ge-rekliliktir.
Yöntem
Bu araflt›rmada, nitel araflt›rma yöntemlerinden biri olan doküman analizi yöntemiyle veriler toplanm›fl ve betimsel ana-liz tekni¤iyle anaana-liz edilmifltir. Doküman anaana-lizi, araflt›r›lmas› hedeflenen olgu veya olgular hakk›nda bilgi içeren yaz›l› mater-yallerin incelenmesidir. Betimsel analiz, elde edilen bulgular›n düzenlenmifl ve yorumlanm›fl bir biçimde okuyucuya sunulma-s›d›r (Y›ld›r›m ve fiimflek, 2011).
Modelin Uygulanmas›
Bu araflt›rmada gelifltirilen “‹fl ‹lanlar›na Dayal› Dinamik Müfredat Modeli”, insan kaynaklar› alan›na uygulanm›flt›r. Ve-riler, veri toplama yöntemlerinden biri olan doküman analizi kullan›larak, Kariyer.net (2016) sitesinde yer alan, insan kay-naklar› yönetimi ön lisans mezunlar›n›n baflvurabilece¤i 2016 y›l› Ocak ay›nda eriflilen 80 ifl ilan›ndan elde edilmifltir. ‹nsan kaynaklar› alan›ndaki 1300 ifl ilan› detayl› aramada pozisyon k›s-m›na “‹nsan kaynaklar›”, e¤itim k›sk›s-m›na “Meslek yüksekokulu mezunu” anahtar kelimeleri girilerek toplam 80’e indirgenmifl-tir. Ayr›ca, aday kriterlerinde meslek yüksekokulu mezunu yer alan, genel niteliklerde üniversitelerin ilgili bölümlerinden me-zun ifadesine yer veren ilanlar da çal›flma kapsam›na al›nm›flt›r (Tarama). ‹fl ilanlar› incelendi¤inde sektörün ve flirketin ihtiya-c›na göre adaylardan birçok özelli¤in istendi¤i görülmektedir. ‹stenen bilgi ve becerilerin tümü ayr›m yap›lmaks›z›n Excel tab-losuna ifllenmifltir (Tespit). Bu bilgi ve becerilerden, üniversite e¤itiminde kazand›r›lmas› mümkün olanlar ayr›flt›r›lm›flt›r. Araflt›rmada ders önerileri ve revizyonu yoluyla müfredat›n güncellenmesine katk› sa¤lanmak istendi¤inden araflt›rma, in-san kaynaklar› yönetimi ön liin-sans program› e¤itim aflamas›nda ö¤rencilere kazand›r›labilecek ve müfredata yans›t›labilecek özellikteki beceriler betimsel analiz tekni¤iyle çözümlenerek seçilmifltir (Seçme). Elde edilen bilgi ve becerilerden benzer özellik gösterenler, tek bir ifade alt›nda toplanm›flt›r (Birlefltir-me). Her bir özellik ilanlarda geçme s›kl›¤›na göre düzenlen-mifltir. Böylece, bilgi ya da becerilerin ilanlardaki say›lar› belir-lenerek en çoktan en aza olacak flekilde frekans ve oran analiz-leri yap›lm›flt›r (Önceliklendirme). Betimsel analiz yönteminin bir gere¤i olarak belirlenen verilerin bir temaya göre düzenlen-mesi gerçe¤inden hareketle, araflt›rmada bilgi ve beceriler “ders” temas› çerçevesinde düzenlenmifltir. Buna göre, s›ras›yla bütün bilgi ve becerilere karfl›l›k önerilen dersler bilgi ve bece-rilerle efllefltirilmifltir (Efllefltirme). Elde edilen bulgular ilgili ka-rar vericilere sunulmak için haz›r hale getirilmifltir (Raporlama).
Bulgular ve Yorum
Bu araflt›rmada müfredat güncelleme çal›flmalar›nda baflvu-rulabilecek bir kaynak olan ifl ilanlar›n›n müfredata yans›t›lma durumunu belirlemek amac›yla yeni bir model önerisi gelifltiril-mifltir. Tarama, tespit, seçme, birlefltirme, önceliklendirme, efl-lefltirme ve raporlama olmak üzere yedi aflamadan oluflan “‹fl ‹lanlar›na Dayal› Dinamik Müfredat Modeli” insan kaynaklar› alan›na uygulanm›flt›r. Bu modelin uygulanmas› sonucunda ‹n-san Kaynaklar› alan›ndaki 80 ifl ilan›ndan müfredata yans›t›labi-lir özellikte 25 nitelik beyans›t›labi-lirlenmifl, bu niteliklerin ilanlarda geç-me s›kl›klar› ve yüzdelikleri hesaplanarak hangi derslerle ö¤ren-cilere kazand›r›labilece¤i TTTTablo 1’de gösterilmifltir.
‹lanlardaki nitelikler incelendi¤inde öncelikli olarak “‹letifli-mi iyi, MS Office programlar›n› kullanabilen, ‹fl Kanunu ve SGK mevzuat›n› bilen, planlama, organizasyon ve karar verme kabiliyeti geliflmifl, insan kaynaklar› yaz›l›m programlar›n› kul-lanabilen, bordrolama ve personel özlük ifllerini bilen, puantaj oluflturma ve ücret yönetimine hâkim, tak›m çal›flmas›na yatk›n, analitik düflünen” elemanlar arand›¤› görülmektedir. Bu nitelik-lerden hareketle müfredatta s›ras›yla ‹letiflim, Bilgisayar Büro Programlar›, ‹fl ve Sosyal Güvenlik Hukuku, Yönetim ve Orga-nizasyon, ‹nsan Kaynaklar›nda Bilgisayar Kullan›m›,
Bordrola-ma, Personel Özlük ‹flleri, Performans ve Ücret Yönetimi, Ta-k›m Çal›flmas› ve Analitik Düflünme derslerinin insan kaynakla-r› yönetimi ön lisans müfredat›nda zorunlu olmas› önerilebilir. %11.82 oranla ‹letiflim dersi en önemli ders olarak belirlenmifl-tir. Bordrolama ve Personel Özlük ‹flleri derslerinin s›kl›klar› 32 olup bu derslerin ayr› verilmesi veya mevcut dersin kredisinin artt›r›lmas› yönünde çal›flmalar yap›labilir. Ayr›ca, farkl› s›kl›k-lara sahip olan yaz›l›m programlar› (Logo [11], Netsis [5], PDKS [5], Luca [3], Micro Bordro [2], Zirve [2], Sap [1], Orac-le [1], Datasist [1], Eta [1] ve Akson [1]) TTTTablo 1’de ‹nsan Kaynaklar›nda Bilgisayar Kullan›m› dersi alt›nda gösterilmifltir. Ders içeriklerinin düzenlenmesinde bu s›kl›klar›n dikkate al›n-mas› gerekmektedir.
Bahsi geçen 10 ders için s›kl›k durumuna bak›larak kredi artt›r›m› ve içerik zenginlefltirme gibi güncellemeler yap›lmas› önem arz etmektedir. TTTTablo 1’de s›kl›¤› az olan dersler müf-redatta seçmeli dersler kapsam›na al›nabilir. Bunlar; Araflt›rma Yöntemleri (2), Zaman Yönetimi (2), Psikoloji (2), Sunu Tek-nikleri (1) ve Giriflimcilik (1) dersleridir. Yine tabloya bak›ld›-¤›nda sektörün gereksinimlerine paralel olarak yeni derslerin de müfredata eklenebilece¤i görülmektedir. Analitik Düflünme ve ‹nsan Kaynaklar›nda Problem Çözme dersleri alana yönelik ye-TTTTablo 1.‹lanlardaki niteliklerin müfredata yans›t›lmas›.
S›ra no ‹lanlardaki nitelikler f % Ders önerileri
1 Etkili iletiflim becerisine sahip 65 11.82 ‹letiflim
2 MS Office programlar›n› iyi derecede kullanabilen 61 11.09 Bilgisayar Büro Programlar›
3 ‹fl Kanunu ve SGK mevzuat›na hâkim 53 9.64 ‹fl ve Sosyal Güvenlik Hukuku
4 Planlama, organizasyon, karar verme kabiliyeti geliflmifl 38 6.91 Yönetim ve Organizasyon
5 Yaz›l›m programlar›n› kullanabilen 33 6.00 ‹nsan Kaynaklar›nda Bilgisayar Kullan›m›
6 Bordrolama ifllemlerine hâkim 32 5.82 Bordrolama
7 Personel özlük ifllerine hâkim 32 5.82 Personel Özlük ‹flleri
8 Puantaj oluflturma ve ücret yönetimine hâkim 27 4.91 Performans ve Ücret Yönetimi
9 Tak›m çal›flmas›na yatk›n 27 4.91 Tak›m Çal›flmas›
10 Analitik düflünce yap›s›na sahip 25 4.55 Analitik Düflünme
11 ‹fle al›m konusunda bilgi sahibi 25 4.55 Seçme ve Yerlefltirme
12 Raporlama, dosyalama, yaz›flma becerisine sahip 22 4.00 Dosyalama ve Arflivleme 13 ‹nsan kaynaklar› fonksiyonlar›na hâkim 19 3.45 ‹nsan Kaynaklar› Yönetimine Girifl
14 Yenilikçi 16 2.91 ‹novasyon Yönetimi
15 ‹yi derecede ‹ngilizce bilen 14 2.55 Yabanc› Dil
16 Problem çözme becerisine sahip 14 2.55 ‹nsan Kaynaklar›nda Problem Çözme
17 ‹fl Sa¤l›¤› ve Güvenli¤i mevzuatlar›na hâkim 13 2.36 ‹fl Sa¤l›¤› ve Güvenli¤i 18 E¤itim gelifltirme konusunda bilgi sahibi 10 1.82 E¤itim Gelifltirme
19 Diksiyonu düzgün, ‹kna gücü yüksek 10 1.82 ‹kna ve Konuflma
20 Kariyer planlama konusunda bilgi sahibi 6 1.09 Kariyer Planlama
21 Araflt›rmay› seven 2 0.36 Araflt›rma Yöntemleri
22 Zaman yönetimi becerisine sahip 2 0.36 Zaman Yönetimi
23 ‹nsan psikolojisinden anlayan 2 0.36 Psikoloji
24 Etkili sunum yapabilme becerisine sahip 1 0.18 Sunu Teknikleri
ni ders önerileri olarak gösterilebilir. Ça¤›n, toplumun ve tek-nolojinin de¤iflen yap›s›na paralel olarak sektörlerin de beklen-ti ve hedeflerinin de¤iflebilirli¤i göz önüne al›narak, bu çal›flma-lar›n periyodik olarak tekrarlanmas› mesleki e¤itim kalitesi aç›-s›ndan önemlidir.
Sonuç
Aday›n mesle¤inde baflar›l› olabilmesi için, mesle¤in gerek-tirdi¤i niteliklerin fark›na vararak bu nitelikler do¤rultusunda kendini gelifltirmesi oldukça önemlidir. fiirketlerin ifl yaflam›na dair beklentilerinin adaylar taraf›ndan önceden bilinmesi hem adaylar›n bilinçli bir flekilde mesle¤e haz›rl›k süreçlerini hem de flirketlerin nitelikli eleman bulma ihtiyaçlar›n› kolaylaflt›racak-t›r. Bu nedenle e¤itim istihdam iliflkisinin güçlendirilerek, mes-leki e¤itimin ifl piyasas›n›n ihtiyaçlar› do¤rultusunda verilmesi ve ifl dünyas›n›n taleplerine uygun nitelikte mezun yetifltirilme-si gerekir. Mesleki e¤itim programlar›n›n iflgücü piyasas›n›n ta-leplerine göre güncellenmesi konusunda mesleki e¤itim ku-rumlar›na destek verilmesi önem arz etmektedir. ‹fl ilanlar›, ifl-gücü piyasas›n›n ihtiyaçlar›n› belirlemede yararlanabilecek en etkili kaynaklardan biridir. Ancak bu ilanlardan nas›l ve ne fle-kilde faydalan›laca¤›n›n sistematik olarak gösterildi¤i bir yol ha-ritas›na ihtiyaç vard›r. Bu araflt›rmada gelifltirilen “‹fl ‹lanlar›na Dayal› Dinamik Müfredat Modeli” ile müfredat› güncelleme çal›flmalar›nda ifl ilanlar›ndan nas›l faydalan›laca¤› aflamalar›yla birlikte aç›klan›p model insan kaynaklar› alan›na uygulanm›flt›r. ‹nsan kaynaklar› alan›nda iflgücü piyasas› eleman nitelikleri ih-tiyaç analizi yap›lm›fl, bu ihih-tiyaçlar›n mesleki e¤itim programla-r›na yeni ders önerileri getirilmesi ve mevcut derslerin revize edilmesi yoluyla yans›t›lmas› sa¤lanm›flt›r. Buna göre ihtiyaç s›-ralamas›nda en üstte yer alan becerileri karfl›layan ‹letiflim, Bil-gisayar Büro Programlar›, ‹fl ve Sosyal Güvenlik Hukuku, Yö-netim ve Organizasyon, ‹nsan Kaynaklar›nda Bilgisayar Kulla-n›m›, Bordrolama, Personel Özlük ‹flleri, Performans ve Ücret Yönetimi, Tak›m Çal›flmas›, Analitik Düflünme derslerinin zo-runlu ders olarak müfredata yans›t›lmas› gerçe¤i ortaya ç›km›fl-t›r. Müfredat güncelleme çal›flmalar›n›n bir gere¤i olarak yeni derslerin de müfredata eklenebilece¤i görülmektedir. Analitik Düflünme, ‹nsan Kaynaklar›nda Problem Çözme dersleri alana yönelik yeni ders önerileri olarak gösterilebilir.
Bu araflt›rmada öne sürülen yenilikler, yine bu araflt›rmada gelifltirilen model ile bulunmufltur. Bu araflt›rmada gelifltirilen modelin e¤itim ö¤retimin di¤er alanlar›nda özellikle di¤er ön lisans programlar›nda uygulanabilece¤i elde edilecek verilerle müfredat planlama çal›flmalar›na katk› sa¤layaca¤› umulmakta-d›r. Araflt›rma sonuçlar›n›n müfredat gelifltirme konusunda araflt›rma ve uygulama yapanlara, insan kaynaklar› yönetimi ön lisans program›nda dersleri, kredi ve ders içeriklerini düzenle-yen koordinatörlere faydal› olaca¤› düflünülmektedir.
Kaynaklar
Aslan, B. ve Yavuzer Aslan, F. (2013). Mobil programlaman›n önemi ve bir müfredat önerisi. Elektronik Mesleki Geliflim ve Araflt›rma Dergisi (EJOIR), 1(2), 81–88.
Ayd›n, A. (2006). Çeflitli ülkelerin ortaö¤retim kimya derslerinin müfredat-lar›n›n karfl›laflt›r›lmal› olarak incelenmesi ve Türkiye için yeni bir kim-ya müfredat çerçevesi önerisi. Ahi Evran Üniversitesi K›rflehir E¤itim Fa-kültesi Dergisi (KEFAD), 7(2), 199–205.
Berdi Gökhan, Ç. ve Atasoy, A. (2005). ‹ç mimarl›k e¤itim program› tasa-r›m› ve gelifltirme modeli önerisi. ‹TÜ Dergisi/A Mimarl›k, Planlama, Tasar›m, 4(2), 25–36.
Birgül, R., Y›lmaz, N., Sayg›l›, A., Zeybek, Ö., Kahyao¤lu, R. ve Aktan, E. (2011). Mu¤la Üniversitesi ‹nflaat Mühendisli¤i bölümü lisans e¤itimi program› güncelleme çal›flmas›. S. Alt›n (Ed.), ‹nflaat Mühendisli¤i E¤iti-mi 2. Sempozyumu içinde (s. 201–209). Mu¤la: Mu¤la S›tk› Koçman Üni-versitesi.
Boobekova, K. (2001). Türkiye ve K›rg›zistan ilkö¤retim sistemlerinin karfl›lafl-t›r›lmal› olarak incelenmesi. Yay›nlanmam›fl doktora tezi, Marmara Üni-versitesi, ‹stanbul.
Bucur, N.-F., and Popa, O. R. (2015). The evolution of the english subject curriculum in Romanian primary and lower secondary education. Procedia Social and Behavioral Sciences, 203, 50–56.
Budak, Y. (2009). Mesleki e¤itimde ihtiyaç analizi ve ifllevsel e¤itim pro-gram›. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar E¤itim Fakültesi Dergisi, 245, 65–75.
Cave, P. (2002). Teaching the history of empire in Japan and England. International Journal of Educational Research, 37(6–7), 623–641. Çelik, N. ve Murat, G. (2010). Biliflsel haritalama yaklafl›m› ile iflletme
bölü-mü ders bölü-müfredat› güncelleme çal›flmalar›n› destekleme önerisi. H. Y›l-d›r›m ve Y. Köse (Ed.), 9. Ulusal ‹flletmecilik Kongresi içinde (s. 606–612). Zonguldak: Zonguldak Karaelmas Üniversitesi.
Çelik, N. ve Ayd›n, E. (2015). ‹nsan kaynaklar› yönetimi ön lisans progra-m› ö¤rencilerinin mesle¤e yönelik alg› ve tutumlar›n›n incelenmesi. T. Aktafl ve Ö. D. Gürcü (Ed.), 4. Uluslararas› Meslek Yüksekokullar› Sem-pozyumu (UMYOS) içinde (s. 822–831). Yalova: Yalova Üniversitesi. Demirci, A. (2004). Türkiye ve ABD`de ortaö¤retim co¤rafya e¤itim ve
ö¤reti-minin müfredatlar, metodlar ve kullan›lan araç-gereçler aç›s›ndan de¤erlen-dirilmesi. Yay›mlanmam›fl doktora tezi, Marmara Üniversitesi, ‹stanbul. Deng, F. F. (2016). Comparison of nursing education among different
coun-tries. Chinese Nursing Research, 2(4), 96–98.
Desha, C. J., and Hargroves, K. C. (2010). Surveying the state of higher edu-cation in energy efficiency in Australian engineering curriculum. Journal of Cleaner Production, 18, 652–658.
Erdo¤an, A. (2014). Türkiye’de Yüksekö¤retimin gündemi için politika öne-risi. Yüksekö¤retim ve Bilim Dergisi, 4(1), 1–17.
Erkarslan, Ö., Kaya, N. A. ve Dilek, Ö. (2013). Comparative analysis of recruitment qualifications of industrial designers in Turkey through undergraduate education programs and online recruitment resources. International Journal of Technology and Design Education, 23(1), 129–145. Evers, F., and Wolstenholme, J. (2007). Integrating knowledge, skills, and values into the curriculum development process at the University of Guelph-Humber. New Directions for Teaching and Learning, 112, 83–91. Foresman, T., Schade, S., Georgiadou, Y., and Strobl, J. (2014). Does DE
need a C? A proposal for a DE curriculum. International Journal of Digital Earth, 7(1), 88–92.
Greene, C. S., Stockstill, J., Rinchuse, D., and Kandasamy, S. (2012). Orthodontics and temporomandibular disorders: A curriculum propos-al for postgraduate programs. American Journpropos-al of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics, 142(1), 18–24.
Gold, M. L., and Grotti, M. G. (2013). Do job advertisements reflect ACRL’s standards for proficiencies for ›nstruction librarians and coordi-nators? A content analysis. The Journal of Academic Librarianship, 39(6), 558–565.
Günay, D. (2012). Uluslararas› Yüksekö¤retim Kongresi: Yeni yönelifller ve sorunlar. D. Günay ve E. Öztemel (Ed.), UYK-2011 Bildiri Kitab› içinde (s. 1), Cilt 1. Ankara: Yüksekö¤retim Kurulu.
Harmandar, D. (2010). Avrupa Birli¤i’ne uyum sürecinde beden e¤itimi ve spor ö¤retmeni yetifltirme programlar›n›n incelenmesi: Türkiye-Belçika karfl›lafl-t›rmas›. Yay›mlanmam›fl doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara. Kariyer.net (2016). ‹fl ilanlar›. 28 Ocak 2016 tarihinde <www.kariyer.net>
adresinden eriflildi.
Machanick, P. (2003). Principles versus artifacts in computer science cur-riculum design. Computers & Education, 41(2), 191–201.
Malkki, H., and Paatero, J. V. (2015). Curriculum planning in energy engi-neering education. Journal of Cleaner Production, 106(1), 292–299. Parvu, I., Ipate, D. M., and Mitran, P. C. (2014). Identification of
employ-ability skills-starting po›nt for the curriculum design process. Economics, Management, and Financial Markets, 9(1), 237–246.
Sezgin, ‹. (1987). Yeni mesleki-teknik e¤itim sistemi ve okul-endüstri iliflkileri. Hacettepe Üniversitesi E¤itim Fakültesi Dergisi, 2, 210–228.
fiahin, V. (2011). ‹ngiltere'de yüksekö¤retimde, co¤rafya e¤itim ve ö¤retiminin müfredat, metot ve araç-gereç aç›s›ndan de¤erlendirilmesi. Yay›mlanmam›fl doktora tezi, Marmara Üniversitesi, ‹stanbul.
fiaflt›m, Ö., Yüzük›rm›z›, M., Ersöz, S., Türker, A. K., Birgören, B. ve Tok-lu, B. (2006). Kalite fonksiyon göçerimi tekni¤inin endüstri mühendis-li¤i e¤itim müfredat›nda uygulanmas›. 2. Ulusal Mühendislik Kongresi Bildiriler ve Poster Kitab› içinde (s. 181–191). Zonguldak: Zonguldak Ka-raelmas Üniversitesi.
Tamtekin Ayd›n, O. (2014). Current developments and trends in higher education. Journal of Business, Economics & Finance, 3(4), 471–489. Tsutsumi, A. (2015). A behavioral science/behavioral medicine core
cur-riculum proposal for Japanese undergraduate medical education. BioPsychoSocial Medicine, 9(24), 1–6.
Ünal, G. F. ve Herhel, Y. (2010). Muhasebe meslek mensuplar›n›n meslek yüksekokulu ö¤rencilerinin nitelikli yetifltirilmesi hakk›nda görüfl ve beklentileri: Antalya ilinde bir araflt›rma. H. Y›ld›r›m ve Y. Köse (Ed.), 9. Ulusal ‹flletmecilik Kongresi Bildiri Kitab› içinde (s. 322–326). Zongul-dak: Zonguldak Karaelmas Üniversitesi.
Wise, S., Henninger, M., and Kennan, M. A. (2011). Changing trends ›n lis job advertisements. Australian Academic & Research Libraries, 42(4), 268–295.
Y›ld›r›m, A. ve fiimflek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araflt›rma yöntemleri (8. bask›). Ankara: Seçkin Yay›nc›l›k.
YO‹KK (2010). Mesleki ve teknik e¤itimin yayg›nlaflt›r›lmas›na ve kalitesinin artt›r›lmas›na yönelik teflvik edici önlemlerin belirlenmesi raporu. 10 Ocak 2016 tarihinde <www.abm.tobb.org.tr/haberler/YOIKK%20RAPOR %20_taslak.pdf> adresinden eriflildi.
