7 ? $5 rl^ - i i
İLK PULLARIMIZ İLE İLK PARALARIMIZIN RESSAMI
ALİ SAMİ BOYAR
Taha TOROS
Cumhuriyetin ilk pullan 1925 de, ilk paralan 1926 da kullanıldı. H er ikisinin de ressamı, yanşmada birinciliği kazanan, Ali Sami Bey di.
Ali Sami (BOYAR) Deniz Subaylığından yetişmiş, Senayii Nefise (Güzel Sanatlar Fakültesi) nde eğitim görmüş, Paris te resim alanında ihtisas yapmış, Türkiye’ ye dönüşünde müzelerde çalışmış, İnas Senayii Nefise (Kızlara mahsus Güzel Sanatlar Fakültesi) nde profesörlük, Senayii Nefise yüksek mektebi (Güzel Sanatlar Akademisi) nde hocalık ve müdürlük yapmış, İstanbul un zengin abidelerinden camilerle çeşmeler üzerinde - çoğu yabancı ülkelere satılmış olan - tabloları ile ün yapmış, dört dörtlük bir sanatkardı.
Ressam Ali Sami Bey’in özgeçmişi kısaca şöyle:
1880 yılında İstanbul’ da doğdu. Babası Hacı Hüsnü Bey’ dir.
1898 yılında Heybeli Deniz Okulun dan diploma alarak deniz subayı oldu. Çocukluk çağında başlayan resim eğilimi dolayısıyla (Senayii Nefise Mektebi) Güzel Sanatlar Fakültesine girdi. Buradan birincilikle mezun oldu. Deniz okuluna resim öğretmeni olarak atandı. 1909 yılında, Dünyanın sanat merkezi olan Paris’ e gönderildi. Ünlü ressam CORMON’ un atölyesinde çalıştı. 1914 yılında yurda döndü.
Paris’teyken - İstanbul’daki eski eserler müzesi için - ünlü Fransız sanatkarlarının tablolarından kopyalar yaptı.
İstanbul’ a dönüşünde profesyonel ressamlığı yanında eski eserler konusundaki uzmanlığı nedeniyle müzelerde çalıştı. İki defa - bu günkü adı (Türk-İslam eserleri müzesi) kökeni olan- - Evgaf müzesi - müdürlüğü ile (Bahriye Müzesi) Deniz Müzesi müdürlüklerinde görev aldı. Ayasofya Müzesi Müdürlüğünden emekli oldu.
Ai Sami Boyar bu arada Senayii Nefise Okullarında öğretmenlik ve müdürlük yaptı. (Sultan Osman zırhlısı) nın satın alınmasıyla deniz kuvvetleine katılması dolayısıyla bu Diriknot un tuvale yansıtılması konusunda açılan yanşmada birinciliği kazandı.
Her konuda ve resmin her branşında eserler veren Ali Sami Boyar yüzlerce büyük boy tablolar yaptı. Konu olarak İstanbul’ un zengin abidelerinden olan camileri, çeşmeleri seçti. Büyük boy suluboyalı tablolan resim tarihine bir abide olarak geçti. N e varki bu tablolan çoğu yabancı ülkelere satıldı. Genellikle sanat tarihçileri, eski eser uzmanlan ve oryantalistler Sami Boyar’ın bu türden eserlerini, hayranlık duygulanyla, koleksiyonlanna kattılar.
Ali Sami BO YAR’m sanat tarihimizde özel bir yeri vardır. Cunhuriyet döneminin ilk pullanyla ilk paralarım bu sanatkanmız hazırladı. Bu konudaki seçimde de birinciliği aldı. Çizdiği ilk kağıt paralann basımım gerçekleştirmek üzere 1925’ de Londra’ya gönderildi. Burada bir yıldan fazla kalarak, çizdiği Türk paralanmn basımına nezaret etti.
Ali Sami Bey, yurt içinde ve yurt dışında ilginç sergileriyle de ünlüdür. 1925 yılında Londra’ dan döndü. 1931 yılında Paris’ te sergilediği bütün eserler sergi kapanışından önce satıldı. Ali Sami Boyar Türk ressamları arasında en çok eser veren ve yurtdışma en çok eser satan bir sanatkardır.
Sanatkarımızın bir özelliği de ülkemizde Auu-Forte ile ilk eser veren ressam oluşudur.
Bütün bu özelliği İle Ali Sami Boyar, sanat dünyamızın gökkubbesine adı çivilenmiş pırıl pırıl bir yıldızdı.
Onun diğer bir yönü de hayırsever kişiliğidir. Eşi ile birlikte tüm mal varlıklarını
Büyük bir kültür kadım olan eşi Belkıs (Edip) Boyar, 10 yıdan fazla felçli olarak yatağa bağlı bîr yaşam sürdürmüştü. O, 1966 da, Ali Sami 1967 yılında dünyamızdan ayrıldılar. Uzun yaşamlarında örnek bir aileydiler. Ali Sami Bey yaşlılık döneminde bile bir genç gibi fırçasını kullanmıştı. Aym zamanda derin kültürlü bir sohbet adamıydı.
Vasiyetleri uyarınca tüm menkul ve gayrimenkullari Darüşşafaka’ ya intikal etti. Bunlar arasında Nişantaşı’ndaki apartman daireleri, Bebek’de 2048 m2 bahçeli ev, biriktirdikleri nakit - 60’ ı tablo olmak üzere - 91 parça gayrimenkul yer almaktadır. Bütün kitapları Edebiyat Fakültesine bağışlanmıştır.
