Kliniğimizdeki Preeklampsi Olgularına Ait Göz Dibi Bulgularının Araştırılması

Özet

Amaç: Bu çal›flmada, Yüzüncü Y›l Üniversitesi T›p Fakültesi Kad›n Hastal›klar› ve Do¤um Klini¤i’nde son 5 y›lda preeklampsi tan›s›yla

takip ve tedavileri yap›lm›fl hastalar›n göz dibi bulgular›n›n incelenmesi amaçlanm›flt›r.

Yöntem: Eylül 2005 ile Eylül 2010 tarihleri aras›nda, Yüzüncü Y›l Üniversitesi T›p Fakültesi Hastanesi Kad›n Hastal›klar› ve Do¤um

Kli-ni¤i’nde preeklampsi tan›s›yla hospitalize olan ve göz konsültasyonu istenen 193 hastan›n kay›tlar› retrospektif olarak incelenmifl ve 148’ inin göz dibi muayene bulgular›na ulafl›labilmifltir.

Bulgular: Göz dibi muayenesi yap›lan hastalarda en s›k bafl a¤r›s›, epigastrik a¤r›, bulan›k görme ve gözlerde sinek uçuflmas›

flikayet-lerine rastlan›lm›flt›r. Doksan sekiz hastan›n göz dibi muayenesi normal olarak de¤erlendirilirken 50 hastan›nkinde patolojik bulgular saptanm›flt›r. Patolojik göz dibi muayenesi olan 50 hastan›n 24’ünde hipertansif retinopati, 4’ünde bilateral retina dekolman›, 3’ünde sa¤ retina dekolman› ve 1’inde sol retina dekolman› görülmüfltür.

Sonuç: Retina dekolman›, hipertansif retinopati ve hemoraji bulgular› preeklampsi fliddetinden ba¤›ms›z olarak hastalarda tespit

edi-lebilmekle birlikte makülopati ve makülada ödeme, fliddetli preeklamptik hastalarda daha fazla rastlan›labilir.

Anahtar Sözcükler: Preeklampsi, göz dibi bulgular›, retina dekolman›.

Retinal findings in cases of preeclampsia

Objective: In this study, we aimed to investigate the ophthalmological findings in the patients hospitalized and treated for a

diag-nosis of preeclampsia during last 5 years in Department of Obstetrics and Gynecology, Faculty of Medicine, Yuzuncu Yil University.

Methods: Records of 193 patients hospitalized due to preeclampsia and consulted Ophthalmology Department between September

2005 and 2010 were searched retrospectively. We could find 148 of those.

Results: The most common complaints were headache, epigastric pain, blurred vision. The ophthalmological findings of 98 patients

were assessed as normal while 50 of those were pathologic. Hypertensive retinopathy, bilateral, right and left retinal detachment were detected in 24, 4, 3, 1 of 50 patients who had pathological ophtalmologic findings, respectively.

Conclusion: Findings of retinal detachment, hypertensive retinopathy and hemorrhage may be detected in patients independent of

severity of preeclampsia while maculopathy and macular edema might be found more often in the patients with severe preeclampsia.

Keywords: Preeclampsia, ophtalmological findings, retinal detachment.

Klini¤imizdeki Preeklampsi Olgular›na Ait

Göz Dibi Bulgular›n›n Araflt›r›lmas›

Zehra Kurdo¤lu1

, Mertihan Kurdo¤lu1

, E. Gülçin Ay1

, Tekin Yaflar2

1_{Yüzüncü Y›l Üniversitesi T›p Fakültesi, Kad›n Hastal›klar› ve Do¤um Anabilim Dal›, Van, Türkiye} 2

Yüzüncü Y›l Üniversitesi T›p Fakültesi, Göz Hastal›klar› Anabilim Dal›, Van, Türkiye

Yaz›flma adresi: Zehra Kurdo¤lu, Hafiziye Mah. Gölbafl› Sok. Y›ld›z Apt. 398 Van e-posta: zehrakurdoglu@gmail.com

Girifl

Preeklampsi; gebeli¤in 20. haftas›ndan sonra ortaya ç›kan hipertansiyon (140/90 mmHg ve üzeri) ve proteinüri (300 mg/gün) ile karakteri-zedir. Primiparlarda daha s›k olmak üzere tüm gebeliklerin yaklafl›k %5-10’unda görülebilir.[1,2]

Preeklampsinin gözler dahil tüm organ ve sistemler üzerinde etkisi vard›r.[3]_Görsel

semp-tomlar›; fotopsi, görme alan› defektleri, ani geli-flen odaklama yetersizli¤i, bulan›k görme, gör-mede azalma ve fliddetli vakalarda komplet kör-lü¤ü içerir.[4,5] _{fiiddetli preeklamptik kad›nlar›n}

60 Perinatoloji Dergisi 2011;19(2):60-63

e-Adres: http://www.perinataldergi.com/20110192003 doi:10.2399/prn.11.0192003

Perinatoloji Dergisi 2011;19(2):60-63 ₆₁

%25' inde görme bozukluklar› geliflmesine ra¤-men bu hastalarda tam körlük nadirdir ve insi-dans› %1-3 aras›ndad›r.[4,6,7]_{Ancak Cunningham}

ve ark., körlü¤ün çok daha yayg›n oldu¤unu ve insidans›n›n %15 civar›nda oldu¤unu bildirmifl-lerdir.[5,7,8]_{Bu körlük oksipital korteks ya da}

reti-na tutulumureti-na ba¤l› olabilir.[9] _Preeklampsi

va-kalar›n›n %30-100’ünde retinal vasküler de¤iflik-likler bulunur. En s›k görülen oküler de¤ifliklik retinal arteriyollerin vazokonstriksiyonudur. Koroidal vaskülarizasyonun tutulumu ile olu-flan eksudatif retina dekolman› preeklampsi sendromunda görme kayb›n›n nadir bir nede-nidir.[3] _{Preeklampsili hastalar›n %1-2’sini}

etki-ler, s›kl›kla bilateral ve serözdür. Gebeli¤i s›ra-s›nda seröz dekolman› bulunan hastalarda kli-nik yönetimle do¤umdan sonra haftalar içinde tam iyileflme görülür ve herhangi bir cerrahi müdahaleye gerek kalmaz.[10]

Bu çal›flmada, Yüzüncü Y›l Üniversitesi T›p Fakültesi Kad›n Hastal›klar› ve Do¤um Klini-¤i’nde son 5 y›lda preeklampsi tan›s›yla hospita-lize edilerek tedavileri yap›lm›fl hastalar›n göz dibi bulgular›n›n incelenmesi amaçlanm›flt›r.

Yöntem

Eylül 2005 ile Eylül 2010 tarihleri aras›nda, Yüzüncü Y›l Üniversitesi T›p Fakültesi Hastane-si Kad›n Hastal›klar› ve Do¤um Klini¤i’nde pre-eklampsi tan›s›yla hospitalize edilmifl ve göz konsültasyonu istenmifl 193 hastan›n kay›tlar› retrospektif olarak incelenmifl ve 148 hastan›n göz dibi bulgular›na ulafl›labilmifltir. ‹statistiksel de¤erlendirme Fisher’s exact testi ile yap›lm›fl

ve p de¤erinin 0.05’ten küçük olmas› istatistik-sel olarak anlaml› kabul edilmifltir.

Bulgular

Hastalar›n en küçü¤ü 18, en büyü¤ü 47 ya-fl›ndad›r. Ortalama yafl 30 ve ortalama gebelik haftas› 32’dir. Hastalar›n ortalama sistolik ve di-yastolik kan bas›nc› ölçümleri 174/107 mmHg olarak hesaplanm›flt›r. 24 saatlik idrarda prote-inüri miktar› ortalama 3809.14 mg/l/gün olarak bulunmufltur. Yüzonbir hastaya sezaryenle, 62 hastaya normal spontan vajinal yolla do¤um yapt›r›l›rken 20 hasta izlem s›ras›nda taburcu ol-mufl ya da yak›n› taraf›ndan baflka bir merkeze götürülmüfltür.

Hastalarda en s›k bafl a¤r›s›, epigastrik a¤r›, bulan›k görme ve gözlerde sinek uçuflmas› flika-yetlerine rastlan›lm›flt›r. Yüzdoksanüç hastadan 148’ inin göz dibi muayene bulgular›na ulafl›la-bilmifltir. Doksansekiz hastan›n göz dibi muaye-nesi normal olarak de¤erlendirilirken 50 hasta-n›nkinde patolojik bulgular tespit edilmifltir. En s›k patolojik göz dibi bulgusu hipertansif reti-nopati olarak tespit edilmifl ve patolojik göz di-bi bulgusu ile preeklampsi fliddeti aras›ndaki iliflki Tablo 1’ de özetlenmifltir. Göz dibi bulgu-su olarak retina dekolman›, hipertansif retino-pati ve hemoraji saptanmas› preeklampsi flidde-tinden ba¤›ms›z bulunmufltur (p>0.05). Maküla-da ya Maküla-da papillaMaküla-da ödem ve makülopati, fliddet-li preeklampsi tan›s› konulan hastalarda hafif preeklamptiklere göre daha fazla tespit edilmifl-tir (p=0.01).

Göz dibi bulgusu fiiddetli preeklampsi Hafif preeklampsi Toplam p

(n) (n) (n)

Hipertansif retinopati 13 11 24 0.56

Maküla ya da papillada ödem 5 0 5 0.01*

Hipertansif hemoraji 4 1 5 0.21

Retina dekolman› 5 3 8 0.62

Pigment epitel dekolman› 1 0 1

-Makülopati 5 0 5 0.01*

Dejeneratif fundus+ myopik kresent 0 1 1

-Sol abdusens paralizisi 1 0 1

-Nulliparite 46.8% 29.3% 0.0019

Kurdo¤lu Z ve ark., Klini¤imizdeki Preeklampsi Olgular›na Ait Göz Dibi Bulgular›n›n Araflt›r›lmas›

62

Tart›flma

Preeklamptik hastalar›n %30-100’ünde gör-me sistemi etkilenebilir.[10] _{Preeklampside}

gör-me ile iliflkili semptomlar; görgör-mede azalma, foto-fobi ve görme alan› defektlerini kapsamaktad›r. Preeklampside karfl›lafl›lan en yayg›n 3 görme komplikasyonu; hipertansif retinopati, eksudatif retina dekolman› ve kortikal körlüktür. Bu komplikasyonlar›n olas› nedenleri aras›nda; efl-lik eden ya da önceden var olan sistemik vaskü-ler hastal›k, hormonal de¤ifliklikvaskü-ler, endotel ha-sar›, anormal otoregülasyon, hipoperfüzyon is-kemi ve hiperperfüzyon ödem bulunabilir.[5]

Çal›flmam›zda, preeklamptik hastalar›n %33.7’sinde görme sisteminin etkilendi¤i tespit edilmifltir. Bu hastalarda görme ile ilgili en s›k fli-kayet; gözlerde sinek uçuflmas›, bulan›k görme ve görmede azalma iken en s›k görülen kompli-kasyonlar hipertansif retinopati ve retina dekol-man›d›r.

Hipertansif retinopati, hastalar›n %60’›nda görülmekle birlikte geliflen preeklampsinin ve eklampsinin en s›k oküler komplikasyonudur.[11]

Fokal arteriyolar spazm ve diffüz retinal ödem, hemoraji, eksuda ve sinir lifinde infarktlar gibi sekonder de¤iflikliklerle iliflkili olabilir.[12]

Arte-riolar daralma hastalar›n ço¤unda geri dönü-flümlüdür.[13] _{Bizim çal›flmam›zda da patolojik}

göz dibi bulgular› olan hastalar›n %48’inde hi-pertansif retinopati tespit edilmifltir.

Preeklamptik hastalarda görülen di¤er bir komplikasyon retina dekolman› olup insidans› %1-2’dir. Retina dekolman› saptanan hastalar›n % 10’unun eklamptik oldu¤u gözlenmifltir. Do-¤umdan önce ya da sonra oluflabilmekle birlikte s›kl›kla bilateral, büllöz ve seröz olup preek-lampsinin vasküler de¤ifliklikleri genellikle gö-rülmez. Retina dekolman›n›n geliflmesinde yo-¤un arteriolar vazospazma sekonder koroidal is-kemi suçlanmaktad›r. Koroidal vasküler yetmez-lik, retina pigment epitelinde lezyonlara, s›v› transüdasyonuna, fliddeti artan fokal retina de-kolman›na yol açabilir. Gebeli¤inde seröz retina dekolman› tespit edilen hastalar›n ço¤unda, kli-nik yönetim ile do¤umdan sonra haftalar içinde tam iyileflme görülür ve herhangi bir cerrahi mü-dahaleye gerek kalmaz. Ancak, pigment epitelin-deki baz› maküler sekeller persiste edebilir.[10]

Çal›flmam›zda; hipertansif retinopati, ödem ve hemoraji yan›nda hastalar›n %16’s›nda retina dekolman› tespit edilmifltir. Bu hastalarda sapta-nan en s›k flikayet görme kayb› olup 5’inde flid-detli preeklampsi tan›s› koyulmufltur. fiidflid-detli preeklamptik olan hastalar›n ortalama kan ba-s›nc› de¤erleri 174/110 mmHg, 24 saatlik idrar-da proteinüri miktar› ortalama 5.5 gr/gün’dür. Retina dekolman› tespit edilen hastalar›n hepsi-nin antenatal takiplerihepsi-nin olmad›¤› ve a¤›r kli-nik tablo ile acil olarak hastaneye baflvurduklar› görülmüfltür. Göz muayenesi sonucunda; hasta-lar›n 4’ünde bilateral retina dekolman›, 3’ünde sa¤ retina dekolman› ve 1’inde sol retina dekol-man› saptanm›flt›r. Bu hastalar›n fundus muaye-nelerinde, retinal arterial yap›larda a¤›r hiper-tansif retinopati bulgular› izlenmemifl ve hepsi-ne gehepsi-nel olarak tansiyonun kontrol alt›na al›n-mas› gerekti¤i anlat›lm›flt›r. Sadece bir vakada 1 mg/kg dozda sistemik steroid tedavisi bafllan-m›flt›r. Bu hastalarda do¤umu takiben preek-lamptik tablonun düzelmesi ile birlikte retina dekolman›n›n spontan olarak rezolüsyona u¤-rad›¤› görülmüfltür. Hastalar›n hepsi görme ile ilgili flikayetleri gerilemifl olarak taburcu edilmifl ve Göz poliklini¤indeki ortalama 6 ayl›k takip sürecinde herhangi bir cerrahi müdahaleye ge-rek duyulmam›flt›r.

Preeklampsi olgular›nda, görme yollar›n›n korteks bölümünden kaynaklanan görme kayb› da nadiren olabilmektedir. Dolay›s›yla bu hasta-larda fundus muayenesi ve pupil refleksi nor-mal bulunmaktad›r. Kortikal görme kayb›n›n nedeni ise oksipital bölgede (görme merkezi) peteflial kanama, iskemi veya fokal ödemdir ve genellikle geri dönüflümlüdür. Hastalar›n bü-yük k›sm›nda antihipertansif ve antiödem teda-visi ile gerilemektedir. Bu çal›flmada akut korti-kal körlük olgular›m›zda saptanmam›flt›r.[14]

Sonuç

Preeklamptik hastalarda görme ile ilgili flika-yetlerin varl›¤›nda hipertansif retinopati d›fl›n-da di¤er göz dibi bulgular›na d›fl›n-da rastlan›labilir. Retina dekolman›, hipertansif retinopati ve he-moraji bulgular› preeklampsi fliddetinden ba-¤›ms›z olarak hastalarda tespit edilebilmekle

Perinatoloji Dergisi 2011;19(2):60-63 ₆₃

birlikte makülopati ve makülada ödeme, fliddet-li preeklamptik hastalarda daha fazla rastlan›la-bilir. Preeklampsi fliddeti ve patolojik göz dibi bulgular›n› inceleyen daha genifl serili çal›flma-lara ihtiyaç vard›r.

Kaynaklar

1. Fodor A, Gyorffy A, Orosz L, Major T. Hemorheological changesand their clinical revelance in in preeclampsia. Orv Hetil 2011;152:205-11.

2. Y›lmaz A, Pata Ö, Öz Ö, Y›ld›r›m Ö, Dilek S. Preeklampside iki tarafl› seröz retina dekolman›. Retina-Vitreus 2005;13:307-10.

3. Mihu D, Mihu CM, Talu S, Costin N, Ciuchina S, Malutan A. Ocular changes in preeclampsia. Ophthalmologia 2008;52:16-22.

4. Jyotsana, Sharma AK, Bhatt S. Reversible blindness in severe preeclampsia and eclampsia. JK Science 2004;6:43-5.

5. Bona M, Wong A. The eyes in pregnancy. Ophthalmology Rounds 2007;5(3). http://www. ophthal-mologyrounds.ca (bask›da).

6. Swende TZ, Abwa T. Reversible blindness in fulminat-ing preeclampsia. Annals of African Medicine 2009;8:189-91.

7. Tung CF, Peng YC, Chen GH, Chow WK, Yang DY, Hu WH. Hemolysis, elevated liver enzymes and low platelet count (HELLP) syndrome with acute cortical blindness. Chin Med J (Taipei) 2001;64:482-5.

8. Cunningham FG, Fernandez CO, Hernandez C. Blindness associated with preeclampsia and eclampsia. Am J Obstet Gynecol 1995;172:1291-8.

9. Llovera I, Roit Z, Johnson A, Sherman L. Cortical blind-ness, a rare complication of pre-eclampsia. J Emerg Med 2005;29:295-7.

10. Prado RS, Figueiredo EL, Magalhaes TV. Retinal detach-ment in preeclampsia. Arq Bras Cardiol 2002;79:183-6. 11. Schultz K, Birnbaum A, Goldstein D. Oculer disease in

pregnancy. Curr Opin Ophthalmol 2006;16:308-14. 12. Tadin I, Bojic L, Mimca M, Karelovic D, Dogas Z.

Hypertensive retinopathy and pre-eclampsia. Coll Antropol 2001;25:77-81.

13. Sunness J. The pregnant woman’s eye. Surv Ophthalmol 1988;32:219-38.

14. Köken G, Yaman M, Y›lmazer M, Oruç S. A¤›r preeklampside akut görme kayb›. T›p Araflt›rmalar› Dergisi 2007:5:36-8.