Cumhuriyet Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Dergisi Cilt 5, Sayı 1,2002
LABİAL BAR UYGULAMASI (Bir Olgu Nedeniyle)
Doç. Dr. Mübin ULUSOY, Prof. Dr. Suna TOKSAVUL, Dt. Övül KÜMBÜLOĞLU ÖZET
Labial barın uygulama alanı sınırlıdır. Ne var ki, endike, olduğu ender vak'alarda başka bir alternatifi yoktur. Bu ma-kale, labial barın endikasyon ve yapısal özelliklerini diğer ana bağlayıcılar ile karşılaştırmaktadır.
Anahtar Sözcükler :Ana bağlayıcı, labial bar
SUMMARY
The labial bar major connector has a limited applicati-on. However, in tne seldom cases when it is indicated. there may be no feasible alternative. This article compares theindi-cation and structural properties of labial bar major connector with other types of major conneclors.
Key Words : Major connector, labial bar major connector GİRİŞ
Kroşe tutuculu protezlerin başarısında rol oynayan faktörlerin başında protezin doğru planlanması gelir. Protezin doğru planlanması ve iskeletin çeşitli elemanlarının birbirleri ile uyum içinde çalışması, protezi meydana getiren çeşitli unsurların, kendine özgü görevlerini yerine getirebilmesi, gerek protezin retansiyonu, gerekse canlı dokuların sağlığı açısından son derece önemlidir. Hekim ve teknisyenin bu konuda bilgili olması ve gereken itinayı göstermesi gerekir.1
İskelet protezin planlamasında dikkat edilecek elemanların başında ana bağlayıcı planlaması gelir. Ana bağlayıcı tıpkı bir otomobilin şasisine veya binanın temeline benzer. Eğer ana bağlayıcı özellikle vak'aya uygun olarak seçilmediyse protez baştan başarısız olur. Planlamanın başarısında ana bağlayıcının doğru seçilmesi kadar sağlam ve rijit olması da büyük önem taşır. İskeletin tüm diğer parçalarının etkili olabilmesi ve normal fonksiyonlarını görebilmeleri büyük bağlayıcının özelliklerine bağlıdır.2
Alt çene planlamalarında daha çok kullanılan ana bağlayıcı türü lingual bar ve lingual çift bar olmasına karşın endikasyonun gerektirdiği olgularda labial bar uygulaması da yapılmaktadır.
Bu makalede labial bar uygulanan bir olgu tanıtılmış ve labial barın endikasyonları ve yapısal özellikleri, diğer bağlayıcılarla karşılaştırılarak tartışılmıştır.1
OLGU SUNUMU
46 yaşında bir erkek hasta alt ve üst çenelerinde kısmi diş eksiklikleri nedeni ile kliniğimize başvurdu. Hasta anamnezinde, çiğneme fonksiyonunu tam olarak yerine getiremediğini ve protez yaptırmak istediğini ifade etti. Yapılan ağıziçi ve radyografik incelemede hastanın class III maloklüzyonu gösterdiği ve alt kanin dişlerinden itibaren çapraz kapanışının bulunduğu belirlendi. Üst çene Kennedy class II ve alt çene Kennedy class
Ege Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Protetik Diş Tedavisi A.D.
Resim 1. Protetik
Tedavi Öncesi Ağız Açık Konumda iken
Resim 2. Tedavi
Öncesi Dişler Kapanış Konumunda
Resim 3. Tedavi
Öncesi Labial Bar Uygulanan Alt-Çenede
Dişlerin, Konumları İzlenmekte
Resim 4. Labial Bar
Alçı Model Üzerinde
Class II modifikasyon 1 vak'ası olarak sınıflandı. Mevcut muayene ve tanı modellerinin incelenmesi sonucunda hastanın alt dişlerinin, özellikle premolarların aşırı şekilde linguale devrik olduğu saptanmıştı. Bu durum göz önüne alınarak hastaya alt üst hareketli bölümlü protez planlandı. Özellikle alt çenede ana bağlayıcı seçiminde vak'anın durumuna uygun olarak labial bar planlandı.
iskelet döküm, metal provası ve dişli prova iş-lemlerini takiben protez bitirildi. Selektif mölleme ve kontrol seanslarında vuruklar alınarak hastanın
C.Ü. DİŞHEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ DERGİSİ 2002 CİLT: 5, SAYI: 1
Resim 5. Labial Bar
Ağız İçinden İzlenmekte
Resim 6. Labial Bar
Ağızda İken Dişler Kapanış Konumunda.
TARTIŞMA
Alt çene iskelet protez planlamalarında ana bağlayıcı olarak çeşit az olduğu gibi, uygulamalar-da uygulamalar-da bazı kısıtlamalar söz konusudur. Ait çene ana bağlayıcıları içinde en sık kullanılan ve vak'alara göre uyum gösteren lingual bardır. Labial barın ise ancak çok kısıtlı olgularda kullanımı öne-rilmektedir.2
Alt iskelet protez planlamalarında ana bağla-yıcı seçiminde lingual bar, iingual çift bar, lingual plak, labial bar ve lingual çift barın bir modifikasyo-nu olan singulum bar göz önünde bulundurulur. Anatomik koşulların elverdiği durumlarda, pek çok vak'ada lingual bar uygulaması konusunda, he-men hehe-men tüm klinisyenler fikir birliğine varmış-lardır. Lingual bar veya lingual çift barın uygulana-madığı durumlar ise;
1.Ön dişlerin ve yan dişlerin aşırı derecede linguale devrik olduğu
2. Ağız tabanı mesafesinin yetersiz olduğu (7-8 mm'nin altında)
S.Opere edilemeyen lingual torus veya ekzos-tosların varlığıdır.
Torusları çok büyük olmadığı ve ağız tabanı mesafesinin yetersizliğinde lingual plak planlanabi-lir. Büyük torus ve ekzostosların varlığında ve diş-lerin ileri düzeyde linguale eğik olduğu durumlarda ancak labial bar planlanabilir.1
Labial bar yapısal özelliği bakımından dikkate alındığında;
1.Vestibülde yer alması nedeniyle estetik açıdan olumsuzluk yaratır
2.Uzun bir bar olduğu için çok rijit yapılama-yabilir
3.Eğer dikkat edilmezse ve vestibülde rölyef-lendirilmezse dişetinde vuruklar meydana getirebi-lir.
Ancak labial bar estetik olumsuzluğu yanında lingual plağa göre dişetlerini örtmediğinden perio-dontal yönden bir sakınca yaratmaz.3
Labial bar uyguladığımız bu vak' ada bar ya-pısal olarak alt dudak seviyesinin altında kaldığı için hasta estetik yönden etkilenmediğini ifade et-miştir. Hastanın kontrol seansında, vestibülde bir noktada vuruk oluşmuş, muhtemelen barı altında o bölgede rölyefin yeterli olmaması nedeniyle olu-şan bu yakınma, ban zayıflatmadan yapılan aşın-dırma ile giderilmiştir. Daha sonra hasta 3 aylık kontrollere çağrılmış ve 2 yıldan beri protezini ya-kınmasız olarak kullanmaktadır.
Sonuç olarak; alt ana bağlayıcı planlamaların-da öncelikle vak' anın gerektirdiği endikasyonu koymak ve ona uygun ana bağlayıcı planlamak protetik tedavinin ön koşuludur. Labial bar ise yal-nız diğer ana bağlayıcıların uygulanamayacağı vak' alarda uygulanması gereken bir ana bağlayı-cıdır.
KAYNAKLAR
1. Toksavul S., Kesercioğlu A., Sonugelen M. Ali iskelet protezlerde singulum bar kullanımının klinik olarak araştırılma sı. Ege Dişhekimliği Fakültesi Dergisi 1992; 13 :8 1-84.
2. Çalıkkocaoğlu 5. Bölümlü Protezler (üçüncü baskı). İ.U. Basımevi ve Film Merkezi istanbul-1995.
3. Ulusoy M, Aydın K. Bölümlü Protezler. Ankara Üniver sitesi Basımevi Ankara-1988.
4. Ansari I.H. Esthetic consideration of a labial bar major connector. The Journal of Prosthetic Dentistry 1995; September 74,3 :321-322.
5. Nakamura H.S.et.al, The labial plate major connector in partial mandibulectomy patient. J. ProsthetDent 1989; 61: 62:673-5.
Yazışma Adresi:
Doç. Dr. Mübin ULUSOY
Ege Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı Bornova, İzmir
Tel: (232) 3880327 Faks: (232) 3880325
e-mail:ulusoyms@yahoo.corn
