SAHİFE DÖRT
5 Şubat 1968
CUMHURİYET
Genç kuşağın birinci plâna
çıkmasını geciktiren güçlü soluk
Necip Fazıl
Kısa kürek
2 3
Al eline bir değnek, Tırman dağlara şöyle. Şehir farksız olsuıı tek Mukavvadan bir köyle. Tel olsa sen de esen, Cücesin şehirde sen, Bir dev olmak istersen Dağlarda şarkı söyle.
N. F. KISAKÜREK Bizim kuşak şairleri, isimleri ni, yavaş yavaş duyurmaya başla dıkları, Cahit Sıtkılar, Ahmet Mutıipler, Fazıl Hüsnüler sanat ve edebiyat dergilerine yerleştikleri sırada, önlerinde dağ gibi duran iki dev şöhret vardı: N âzım Hik met ve Necip Fazıl Kısakürek. İkisinin de şöhreti memleket öl çüsünde yaygın, ikisi de sanatla rının en güçlü çağım yaşıyorlar dı.
O günlerde edebiyat çevrelerin de esen o verimli, mutlu ve olum lu havaya bu iki büyük şöhret elle tutulacak kadar hâkimdi. Genç edebiyat ve Türkçe hocala rı derslerinde körpe zevklere on ları aşılıyor, delikanlılar, genç kızlar onların resimlerini arıyor, şiirlerini defterlerine geçiriyorlar dı. Nâzım Hikmet ve Necip Fa- zıl’dan evvel gelen Faruk Nafiz ismi, bütün şairlik gücüne ve yaygın şöhretine rağmen, artık
aydınların, şiir sevenlerin hafıza sından silinir gibi oluyor, bir za manların bu ünlü aşk şairi artık klâsikleşiyordu.
Nâzım’la, Kısakürek’in uzun yıllar devam eden güçlü solukla rı yanı sıra, genç kuşağın birinci plâna çıkması bir hayli gecikti.
★ ★
Ben Necip Fazıl’ı 1935 yılı son larında İstanbul’da Cumhuriyet gazetesinde tanıdım. O zamanlar gazeteye birkaç makale getirmiş, yazı işleri odasında çalışan Do ğan N ad i’ye, bu makaleler yayın lanırsa, sanat ve edebiyat âlemi mizde birer «hâdise!» olacağını söylemişti.
Durmadan yüzünü gözünü oy- natiyor, yerinde duramıyor, çok heyecanlı, çekici, mübalâğalı, fa kat —kim ne derse desin— güzel konuşuyordu. Benzetişleri yeni, esprileri güzel, iddiaları inandırı cı idi. Her haliyle insanı saran bir havası vardı.
O gün Doğan Nadi ile Necip Fazıl, iki saate yakın - biri bıra kıp biri başlamak üzere • karşı lıklı, aralıksız yaptıkları espri lerle, yazı işleri odasını kahka ha tufanına boğdular. Onların yüzünden tam da gazetenin ha zırlanacağı saatlerde gülmekten iş yapmaya vakit bulamadık.
Necip Fazıl’ı daha sonraları Ankara’da sık sık görmeye baş
lad ım . Ağ aç dergis in i çık a rıy o r, e tr a f ın ı a la n d o stlarını, h a y r a n la r ı n ı l o k a n t a la r a , b a r l a r a g ö tü rü y o r , a v u ç do lu su p a r a l a r sar- fe d iy o r d u . N em e lâzım , eli açık h a t t â m ü s r i f in s a n d ır . P a r a o- n u n a v u c u n d a n h azan y a p r a k l a rı gibi u ç a r gider. Bu y ü z d e n o- n a a r a m ız d a «Prens» ad ın ı v e r miş ti k. B ir a k ş a m , y ed i- s ek iz kişilik b i r g r u p h a lin d e bizi A n k a r a ’d a ki m e ş h u r T a b a r in B a r ın a g ö t ü r m ü ş t ü . A r a m ız d a h asisliğ i ile m e ş h u r r a h m e tl i N a h it S ı r r ı ö - r i k de v a r d ı. Geç s a a tl e r e k a d a r y e y ip içip e ğ le n d ik te n s o n ra N e cip F azıl h esap isted i. H e s a b ı ge t ir e n g a rs o n a da p a r a n ı n p a r a o ld u ğ u z a m a n t a m elli lir a b a h şiş b ı r a k t ı . H epim iz h a y r e t iç in de k ald ık .. . He le N a h i t S ı r r ı o in cecik sesi ile b a ğ ı r a r a k isy a n e tti :
— Ayol siz d eli rd in iz mi?.. Hiç elli lir a v e r il i r mi?
N ecip Fazıl b i r m i l y a r d e r e d a sı ile, f ü t u r s u z c ev a p v e r d i :
— H a n i ben sizden b i r z a m a n l a r ell i lira borç is te m iş tim de p a r a n ı z o ld u ğ u h ald e, p a r a m yok v e r e m e m , d em iştin iz , i s t e şimdi o elli l ir a y ı b e n b i r g a r s o n a v e r i y o r u m . Sizi b ir a z c ık o l s u n p a r a k u l l a n m a y a a l ı ş t ı r m a k i s tiy o rum .. . N a h i t S ırrı, k e n d i c eb in d en b ir k u r u ş bile çık m a d ığ ı h a ld e Ne cip F a z ıl ’ın b u h a r e k e t i n e son d e r e c e d e ö fk e le n d i ve se si nin t o n u n a g a r ip b i r h ü z ü n k a t a r a k : — Ben sizinle b i r d a h a h içb ir y e re gitm em ... G ü n a h değil mi p a r a c ık l a r ım z a ? dedi. O y ı ll a r d a Ne cip Fazıl, ş ö h r e t i nin t a m da z irv e s in d e b u l u n u y o r d u . Ş a ir liğ in in tad ın ı h e r a- l a n d a ç ık a r ıy o r , e v in d e u ş a k k u l la n ıy o r , y e m e k l e r i n i z a m a n ı n en lü k s l o k a n ta s ı s a y ıla n K a r p i ç ’ten
Necip Fazıl Türk şiirinde en önde olduğu yıllarda
g e ti r t iy o r , özel o l a r a k k ir a la d ı ğı b ü y ü k b i r d a ir e d e frak lı, sm o kinli g a r s o n l a r k u l la n ı y o r , p a r t il e r v e r iy o r d u . Tabiî b u t ü r l ü hesa psız h a r c a m a l a r için de sık sık b eş l ir a y a bile m u h t a ç o ld u ğu g ü n l e r o lu y o r d u . A ta d a n , b a b a d a n k a lm a b i r de a t m e r a k ı v a r d ı. E li n e to p lu c a b i r p a r a geçti mi, iyi cins b i r at a lı y o r, ona b a k m a k için b i r de seyis t u t u y o r , b ir yı ğın m a s r a f a g iriy o rd u . Bu at sevgisi s o n u n d a
Biiyiik Doğu
veya
bir büyük
-
şairin
mezarı
o n u «Ata Senfoni» adlı b i r k i t a p y a z m a y a k a d a r g ö t ü r m ü ş t ü r . O n u n çok değişik, d a lg a lı olan h a y a t ı n a kısaca b i r göz ata lım .
Necip Fazıl K ı s a k ü r e k 1923-24' l e r d e n b a ş l ıy a r a k yazı h a y a t ı n a atıldı. 1925 de Millî! E ğ itim Ba kanlı ğı t a r a f ı n d a n P a r i s ’e gö nd e rildi. O r a d a fazla k a la m ad ı, bir yıl sonra ö ğ r e n im in i y a r ıd a bı r a k a r a k İ s t a n b u l ’a d ö n d ü . Geçi m in i s a ğ l a m a k için b a n k a c ılık m es le ğini seçti. 1929 y ılı na k a d a r H o llan d a ,
OsmanlI
ve İş B a n k a l a r ı n d a çalıştı. Çeşitli ga z e t e l e r d e f ı k r a y a za rlığ ı y a p tı. 1936 d a 17 sa yı ç ık a b ile n AğaçD e r g is i’ni k u r d u . Daha so n ra B ü y ü k Do ğu adlı edeb i, siyasî b i r d erg i d a h a ç ık a rd ı. Ne cip F a zıl’ın a r t ı k şa irliğ i u n u t u p sos ya l ve di nî a k ı m l a r a k a y a n ça b a la r ın ı h a rca d ığ ı ve kendis in i b i r k a ç de fa h a p is h a n e le r e ka d a r g ö t ü r e n bu d e r g id ir . B ana g ü c e n m iy e c e ğ in i, s a m im i y e t i m e i n a n d ığ ın ı b ild iğ im için s ö y lü y o r u m , B ü y ü k Doğu, b ü y ü k şa i r Necip F a z ıl ’ın m ez arlığ ı ol m u ş t u r .
T ü r k e d e b i y a t ı n a Ö r ü m c e k Ağı. K a l d ı r ı m l a r , Be n Ve Ötesi gibi ö lü m s ü z şi ir k ita p l a r ı . To h u m , B ir A d a m Y a r a t m a , K ü n ye, S a b ı r Taşı, P a ra , N âmı Diğer P a r m a k s ız S a lih gibi gü zel ve u n u t u l m a z p i y e s le r k a z a n d ır a n Necip F azıl K ı s a k ü r e k , ne yazık ki. sa n k i a d la r ın ı say d ığ ım o şi i r k i ta p l a r ı n ı, o gü zel im piyes lerin i kendis i y a z m a m ış gibi, si yasî, m is ti k a k ı n t ı l a r a k a p ıl m ış ve bizi ş a ir Necip F a z ıl’d a n m ah r u m b ır a k m ı ş t ır .
Ş iirim ize ge tird iğ i y e n ilik le r i ve g ü z ellik leri b u r a d a b ir b ir sa y a ca k d eğ il im . A n c ak şu k a d a r sö y liy ey im ki, K ı s a k ü r e k T ü r k h a l k şiirini, m is tik t e k k e şiirin in h e r k e s e a ç ılm ıy a n k a p ı l a r ı n d a n r a h a t ç a , b a ş k a b i r r ü z g â r la geçmiş, B atı Ş i i r in i n ha v asın ı da ta ş ıy a n m ıs r a l a r ı n d a m a d d e ve r u h fels efesi ni k endi a çısın d an en güzel b i r dil, en m ü k e m m e l b i r fo rm ve t a d ı n a d o y u lm a z b i r a h e n k içinde v e r m iştir . Ş im d i eski Necip F a z ıl ’m t a d ı na t e k r a r ve y e n id e n v a r m a k i- çin b azı ş i ir le r in i b i r l i k t e o k u ya lı m .
Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında. Türüyorum, arkama bakmadan
yürüyorum. Tolumun karanlığa karışan nok tasında Sanki beni bekliyen bir hayâl
görüyorum.
Kara gökler kül teııgi bulutlar la kapanık Evlerin bacasını kolluyor yıl
dırımlar. Bu gece yarısında iki kişi uya
nık Biri benim, biri de uzayan kal
dırımlaı tçimde damla damla bir korkı
birikiyo
Sanıyorum her sokak başını kes miş devler. Simsiyah camlarını üzerime di kiyor Gözleri çıkarılmış bir âmâ gibi evler
K a l d ı r ı m l a r adlı, ü n l ü ş iirin den a ld ığ ım ız bu p a r ç a d a n son ra b i r de şu sıcak, y e r i d o ld u r u l m a z a n a sevgisi ni b ü t ü n iç liliği i le a n l a t a n «A nn eciğim » ad lı şiiri o k u y a l ı m :
Ak saçlı başını alıp eline Kara hülyalara dal anneciğim. O titrek kalhini bahtın yeline Bir ince tüy gibi sal anneci
ğim. Sanma bir gün geçer bu karan lıklar, Zulmetin ardında yine zulmet var, Çocuklar hıçkırır, anneler ağlar. Taşlı gözlerinle kal anneciğim. Gözlerinde aksi bir derin hiçin, Kanadın yayılmış çırpınmak
için Bu kış yolculuk var diyorsa için Beni de beraber al anneciğim,
Y a r ı n ________________
Hamit Macit
SELEKLER
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
