Kh.A. PAPADOPULOS'UN "ANTAKYA KİLİSESİ
TARİHİ" ADLI ESERÎ HAKKINDA 1
Prof. Dr. S U A T S İ N A N O Ğ L U
Atina ve bütün Yunanistan'ın başpeskoposu Kh.A.Papadopulos'un kaleme aldığı Antakya Kilisesi Tarihi adlı eser, müellifin ölümünden sonra, İskenderiye Patriği I I . Khristophoros'la G. Papamikhael ve G. Trianta-phyllakes'in alâkaları ile yayınlanmıştır. Müellif, Hıristiyanlıktan ön ceki devirden başlıyarak Antakya bölgesinin kısa bir tarihçesini çizdik ten sonra, asıl mevzuu olan Antakya Kilisesinin tarihine geçmektedir. Eser 1048 sayfa tutmaktadır; büyük bir kısmı ilk devirlerde Antakya Ki lisesinin içinde baş gösteren mezhep kavgalarına tahsis edilmiştir. Buna mukabil 1517'den 1935 yılına kadar uzanan dört asırlık devre ancak 60 sayfa ayrılmıştır (985-1048). Geniş bir bibliografik araştırmaya dayanan eser her bakımdan ilmî bir mahiyet arz etmektedir. Bununla beraber, dogmatik formasyonlu insanlarda daima müşahede edilen tenkidi görüş noksanlığı bu eserin başlıca kusuru olarak belirmektedir. Hüsrev'in Türk hakanına armağan olarak gönderdiği iki bin Suriyeli kızın, yıkanmak bahanesi ile girdikleri nehirde topluca intihar etmeleri masalına yer veril miş olması (s. 557-8), buna karakteristik bir misaldir.
Eser doğrudan doğruya Antakya Kilisesinin bir tarihidir; bu itibarla hemen hemen münhasıran iç meseleler üzerinde durmaktadır. Antakya Kilisesi üzerindeki tesirleri her halde büyük olan mühim bir takım tarihî hâdiselere dahi — İslâm dininin doğması, Arap hâkimiyeti, Selçuk hâkimi yeti, Haçlı seferleri gibi hâdiselere d a h i — u m u m i y e t l e pek az bir yer ayrıl
mıştır.
1 —Khrysostomos A . P a p a d o p u l o s ,
