THE IDENTIFICATION OF AMYLASE RECOVERED FROM RETAINS OF SALIVA BY DERMAL SWABBING

Tiikii

r

iik KahntIlarlndan

Cilt

Siiriintii

Y

ontemi ile Amilaz Tespiti

Msc. Glinay YILDIZ*, Prof. Dr. M. Fatih YAVUZ**, Yrd. D09. Dr. Mahmut A~IRDizER*** Yrd. D09. Dr. M. Sunay YAVUZ****

*

istanbul Vniversitesi, Adli TIp Enstitiisii, Cerrahpa~a-istanbul;

**

istanbul Vniversitesi. Adli TIp Enstitiisii ve Adalet Bakanhgl Adli TIp Kurumu Ba~kanl!gl. Cerrahpa~a- istanbul:

***

Celal Bayar Vniversitesi TIp Fakiiltesi Adli TIp Anabilim Dalz. Manisa.

****

Siileyman Demirel Vniversitesi TIp Fakiiltesi. Adli TIp An.abilim Dah Ba~kanhgl, lsparta.

Ozet

Giiniimiizdc cinsel saldm olgulannm ve miiessir jiillerin saYIsmda on em Ii hir artl§ hulunmaktadll·. Bu tiir sal-dU'l olgulannda. eylemin tanzmlanmaslnda gerekli delillerin toplanmasl on em ta§zr. Bu ~'all§mada, saldu'gan tara-jindan cilt iizerinde olu§turulmu§ lsmk yaralan ya da a§k opiiciigii gihi lezyonlar (;evresinde veya saldm olaYlllda

kW'§1 koyu§a haglz olarak sanzkta olu§ahilecek lsmk izleri etrajinda ya da zarIa oral seks iddialan hulundl(~unda. tiikiiriik kahntllannlti tespitinde kullanzlahilecek amilaz tayinine ait kolorimetrik hir yontem tanztllml§tlr.

(:alz§ma-da, citt iizerinde olu§turulan lsmk ve a§k opiiciigii lezyonlannda 1-72, saatler araslllda dcgi§cn siirelerde amilaz

tayini yapllml§ ve cilt iizerinde amilaz aktivitesinin 72 saate kadar kalahildigi saptanml§tlr.

Kolorimetrik amilaz tespitinin, cinsel saldmlar, ~'ocuk istisman ve miiessir jiillerde lezyonun ve eylemin tamm-lanmasmda kullanzlahilecek ekonomik ve giivenilir hir yontem olahilecek nitclikte oldugu gorii§iine vanlml§tlr.

Anahtar Kelimeler : Amilaz tayini, tiikiiriik, kolorimetrik yontem, cinsel saldm.

The Identification of Amylase Recovered From Retoinsof Saliva by Dermal Swabbing Summary

As there is a significant increase in sexual assault and physical violence cases, it has great importance to

col-lect evidence to dejine the action. In this study, a colorimetric method for quantitative determination o{ amylase ji-om saliva retains hecoming as a result nF hites, love kisses or forced oral penetration is presented. The analysis was pcrformed on lesions of bite (1'.J love kiss on skin in varying periods ranging I to 72 hours. The method

reve-aled that amylase can be quantitatively aetected up to 72 nd hour ajter contamination. As a result, it is concluded

that, colorimetric detection of amylase is a cheap and reliable method which can he used in defining the lesions

and also the action in sexual assault and physical violence cases.

Key words: Amylase, saliva retains, colorimetric method, sexual assault

Giri§

Gerek etkili eylemlerde, gerekse cinsel sU9larda saldlrgan tarafmdan cilt lizerinde olu~turulmu~ lsmk yeya a§k tiplicligli gibi lezyonlar yeya bir cinsel saldm olaymda zorlamalar yeya oral seks iddialannda stiz konusu btilgeler-deki tliki.:ruk kahntIiannm tespiti olaym ortaya 91kartIimasml onemli til9lide saglayabilir.

Glinlimuzde gerek c;nsel saldm olgulanmn, gerekse etkili eylemlerin saYlsmda tinemli bir artl§ bulundugu be-Iirtilmekte olup; ulkemizde cinsel sU91arla ilgili kesin istatistiklere ula~Ilamamakla birlikte Amerika Birle§ik Dey-letleri' nde tum §iddet sU91anmn %5.5 ini cinsel saldm sU9lanmn olu§lurdugu bildirilmektedir 0-3).

YIidlZ G, Yavuz MF, Awdizer M, Yavuz MS

Cinsel sue;:lann bu kadar belirgin artl~ma kar§m, yine Amerika Birlqik Devletleri' nde yapilan bir ba§ka e;:ah§-mada, cinse1 saldm olaylannda faillerin yakalanma oram %3.5 oldugu ve ancak cinsel saldm merkezlerinin bulun-dugu yerle§im alanlannda bu oramn %69 olarak gere;:ekle§ebildigi kaydedilmi§tir (4). Ulkemizde yapdan bir e;:ah~­ mada ise cinsel sue;:lardan dolaYI samk konumundaki ki§ilerin %29.61 inin mahkemelerde delil elde edilemedigi ie;:in beraat ettikleri belirtilmektedir (5).

Cinsel sue;:larda samgm yakalanabilmesi ve mahkeme a§amasmda sue;:lulugunun kamtlanabilmesi, cinsel sue;: magdurlanmn zamamnda ve ozenli olarak yapilacak muayeneleri ve yine magdurun elbiseleri ve vucudundaki de-lillerin toplanmasl vazgee;:ilmez bir gerekliliktir.

Cinsel sue;:a maruz kaldlgl iddiaedilen bir ki§inin vucqdunda belirlenebilecek en onemli delil, spenn ve seminal SIVI (semen) dlr. Vaginal slvlda spennatazoalann gosterimi ve semen saptanmasl ve yine semende genetik ve enzi-matik tayinlerin sonucu olaym belirlenmesinde en degerli bulgulardan biridir ve bu yonde her gee;:en gun yeni bilgi-lere ula§dabilmektedir (1,2,6,7).

Ancak cinsel saldm magdurunun lizerinde semen kalmtdanna rastlamak mumklin olamayabilir. Bu durumlaida saldlrgamn cilt lizerinde olu§turulmu§ olabilecegi ya da saldmya ugrayan ki§inin kendini savunma amae;:h olarak samk uzerinde blrakacagl Ismk izlerinin direkt, radyolojik veya dijital §ekillendinne metotlan ile incelenmesi, delil tespitinde degerlidir. Yine, cinsel sue;:larda, saldlrgan tarafmdan cilt uzerinde olu§turulmu§ Ismk yaralan ya da a§k oplicugli gibi lezyonlar e;:evresinde veya cinsel saldm olaymda kar§1 koyu§a bagh olarak samkta olu§abilecek Ismk izleri etrafmda ya da oral seks iddialan bulundugunda, tiikliriik kahntilannm tespiti olaym aydmlatilmasmi onemli ole;:lide saglayabilir (8-10).

Tiikiiruk, renksiz, opak, yogunlugu 1 003-1009 olan, dii§iik salgllama oranlannda hipotonik, yiiksek salgJlanma oranlannda izotonik, viskozitesi 19-35 arasmda, pH I ortalama 6.4-6.9 arasmda olan bir slvldlr. Genel olarak

%99.3-%99.7 si su,kalan klsml organik (amilaz, mukus;maltaz, sodyum ve potasyum rodanlir, glikoprotein, muko-polisakkarit) ve inorganik (sodyum, potasyum, kalsiyum, klor, bikarbonat, kalsiyum karbonat, slilfat, asit ve alka-len fosfatlar, karbondioksit, oksijen, azot ve erimi§ amonyak) maddelerden olu§ur. Ek olarak, az miktarda genelde IgA olmak ilzere globulin, submandibular bezin salglsmda kan gruplarma ait faktorler, submandibular ve parotis bezleri salgJiannda lizozim bulunur. Bukkal mukoza iizerinde yayIlml§ e;:ok saYlda klie;:ilk bezler olmakla birlikte tli-klirlik temel olarak lie;: e;:ift bezden salgIlamr. Parotis bunlann en bliyligli olup seroz salglsmda, miikoz bezlerin dort katl kadar amilaz bulunur. Glandula submandibularis mikst tip olmasma kar§m daha fazla seroz salglsl bulunan bir bezdir vesalgdadlgl mlisin D- glikozid baglanyla serin ya da treonin ile baglanarak kan grubu faktorlerini olu§tu-rur. Glandula sublingualis ise, mlisin salglSl zengin mikst tiir bir bezdir (11-14).

insanda tlikilrilk salgilanmasl hem merkezi sinir sisteminin kontrolil ile hem de kbndasyonel reflekslere bagh-dlr. Daha dogrusl,; bu iki mekanizma bir arada e;:ah§lr ve glinlilk ortalama liretimi 600-1500 cc kadardlr 02,14,15).

Tilklirugiln ie;:inde bulunan amilazlar,

E.c.

adlandlnnasma gore, "hidrolazlar" grubunun "karbonhidratlar (gliko-zilazlar)" alt grubunun "polisakkaridazlar" alt grubuna ait, kom§u glikoz rezidlilerde lokalize olan 1 ve 4 nolu kar-bon atomlan yoluyla birbirine baglanan, ex-D-glukoz birimlerinden olu§an, ni§asta ve glikojen gibi kanna§lk kar-bonhidratlan pare;:alayan bir enzimdir. Ba§hca iki tip amilaz tammlanml§ olup, ilki bir poliglukan zincirinin sadece terminal indirgeyen ucuna etki eden ve ekzoamilaz adl ile de andan ~-amilaz, ikincisi ise bir poliglukan zincirin herhangi bir yerinde ex-l,4 baglanna saldlran endoamilaz olarak da bilinen ex-amilazdlr. ~-amilaz, hayvansal, bakte -rial veya bitkiseldir. ex-amilaz ise, insan ve hayvan doku ve slvllannda gorlillir. Aynca ex-l,4 glucanomaltohydro-lase ve ex-l,4 glucanoglucahydrolase (y-amilaz) da tammlanml~ olup, ex-amilaz dl§mdakilerin klinik onemi bulun-mamaktadlf (16-18).

Diger enzimlerde oldugu gibi ex-amilazm da buylik bir klsml protein yaplhdlf (19).

Amilaz bir metallo enzim olup, enzimdeki metal iyonlannm varhgl NMR (Nilkleer Manyetik Rezonans), ESR

(Elektrik Spin Rezonans), PRH (Proton Relaksasyon HIZI) teknikleri ile incelenebilir (20). Adli Tıp Dergisi 2003; 17(1): 1-10

Cl-Amilaz, aktivasyon i~in kalsiyum baglayan ve mutlaka gereksinim duyan ekstraselltiler bir er.zimdir. Ozellik-Ie klorlir olmak lizere bromtir, iyodtir, nitrat, kolat, veya hidrojen fosfat gibi ~e~itli anyonlann varhgmda da aktive olur (17,20).

insan plazmasmda normal olarak gori.ilen amilazlar, 6.9-7.0 optimum ~ah§ma pH ma sahip, moleklil aglrhklan

40000-50000 D, bazl kaynaklara gore ise 55 000-60000 Dolan, bu neden!e bObreklerden temizlenen tek protein

ve glomeriillerden kolayca ge~erek idrar ile onemli bir miktan atllabilen tek plazma proteini olma ozelligi bulLman

kli~lik moleklillerdir (12,16,18,20).

Amilaz vlicutta bir ~ok organ ve dokuda mevcut olup, en yiiksek konsantrasyon pankreastadlr. Pankreas

Cl-amilaz (P tipi) , pankreasm acinar hiicreleri tarafmdan sentezlenir ve doudenuma salgIiamr. Pankreas amilazl

i§levi-ni tamamladlktan soma tripsin aktivitesi ile par~alamr ve ~ok az bir klsml fe~este amilaz aktivitesi gosterir.

Tiikii-riik amilazl ise (S tipi), tiikiiriik bezleri tarafmdan salgllanan, aym zamanda terde, siit salgllayan meme bezlerinde, akcigerlerde, fallop ttipiinde, karacigerdebulundugu ve bu organlarda sentezlenebilecegi bildirilen, daha yiiksek

moleklil aglrhkh, siilfhidril i~eren, ni~asta ve glikojeni oligosakkaridere parplayan ve bu arada ~ok azmaltoz ve glukoz lireten, optimal tesir pH I hemen hemen notral (6.9) olup, 6.5-7 arasmda degi§en, midedeki hidroklorik asit

ile par~alanan bir enzimdir (12,16-18,21,22).

Normal bireylerde serum ve idrarda bulunan Cl~amilaz, baskm ~ekilde P tipi ve S tipi orijinlidir (16,17).

Multipl amilaz izoenzimleri serum ve idrarda jel filtrasyonu, iyon degi§im kromatografisi, izoelektrik

odaklan-rna ve elektroforez gibi tekniklerle gosterilebildigi gibi en az 6 izoenzim seli.iloz asetat kromatografisinde

gosterile-bilmi§tir (18).

<;:izgili kaslardan, yag dokusundan, gozya~mdan, ovaryumdan semenden, testislerden, kolostrumdan ve stitten alman ekstrelerde de zaYlf olmakla birlikte amilaz aktivitesinerastlamlml~tlr (16-18).

Nc:diren bazl ki§ilerin serumunda makroamilazlar gozlenmi§ olup, bunlar genellikle IgA, IgG, diger normal

ve-ya anormal yiiksek molekliler kitle plazma proteinleri ile normal tiikiirlik amilazl arasmda olu~mu§ komplekslerdir. (16-18).

<;:ah§mamlzda, tiikiiriikte bulunan amilaz enziminin cilt iizerinde eser kalmtllanm belirleyebilmek i~in bu enzi-me yonelik bir kit kullamlarak soz konusu lezyonlardaki ttikiiriik amilazmm varhgt siire ve lokalizasyon a~tstndan degerlendirilmi§tir. Lokal olarak kol, boyun ve penis bolgelerinde tiikiiriik kahntllannda amilazmm varhgml ortaya koymak ve eylemden soma cilt lizerinde kalabilme siiresini belirlemek ama~lanml§tlr .

. Gerec; V2 Yontem

<;:ah§mamlZln ilk a§amastnda 26 ya§tnda erkek goniillii yer alml§, ikinci a~amasmda 7 erkek goniillii ~ah§maya

katllml§tIr.

ilk a§amada 26 ya§tndaki gontilltiden cinsel saldm veya zorlama vakalannda ttiktirtik bula~ma ihtimali daha

kuvvetli olan on kol, boyun ve penis bolgelerinden once temiz halde iken kontrol ama~h ve daha soma ise bu bol-gelerin ttikenmez kalem ile yuvarlak i~ine almmasml takiben aglzdan direkt olarak alman tiiktirtik eEe yayIilp stirti-lerek. ve stiriilme saati kaydedilerek 1- 2-6- 12- 24- 36- 48- 60-72 nci saatlerde ornekleme yaplldl. Her deney birer hafta arahkla ti~ kez tekrarlandl. Ornek ahmmda, orneklemenin hemen oncesinde iizerine bir ka~ damla %0.9 NaCI (serum fizyolojik) damlatIiml§ ekivyonlar kullamldl.

<;:ah§mada, tlbbi tahlillaboratuarlanndaki rutin uygulamada, serum, heparinli plazma ve idrarda z.milaz aranma-smda kit reaktifinin direkt temaSI §eklinde kullamlan bir yontem olan kolorimetrik metod ve belirli stireler sonunda tliktirtikteki amilaz enziminin varhgmm tespiti amaclyla amilaz varhgml kantitatif olarak gosterebilen bir kolori-metrik metod kiti kullamlml§tlr. Bu kitin ~ah§ma prensibi a§aglda gosterilmi§tir (23).

YlldlZ G, Yavuz MF, A~lrdizer M, Yavuz MS

q~~ pNP - - - ' - - - - . . . Glukoz + pNP- glikozid pNP- glikozid - - - . . . Glukoz + pNP

( G: Glukoz, pNP: Paranitrofenol, x: 2-5)

Alman swablar kit prosedlirlinde belirtildigi en c;:ok ilk 10 dakika ic;:ersinde olmak lizere klic;:lik boy deney tUpli-ne konulmu§ 1 ml reaktif ile swab c;:ubugu detUpli-ney tlipli ic;:ersinde saga-sola dondlirlilerek 10 saniye muamele edildi. Swab reaktif ile tern as eder etmez kronometreye basddl. 10 saniye sonunda swab yine saga sola dondlirlilerek de-ney tUpli kenanna slkl§tmhp C;:lkartildl ve hemen dede-ney tUpli ic;:erigi 1 ml'lik cam klivete aktanldl. Cam klivet yine en klsa zamanda onceden havaya kar§1 slflflanml§, 405 nm ve 37 QC a ayarlanml§ lSI ayarh spektrofotometreye ko-nuldu. Kronometre takip edilerek birinci dakikada ilk delta (Lll) absorbans degeri almdl. ikinci ve lic;:lincli dakika-larda da Ll2 ve Ll3 absorbans degerJeri kaydedildi.

Kullandlglmlz kitte, cx-amilaz enzimi ile parc;:alamp 7 birimlik glukoz moleklillinli keserek Gx-pNP lirlinlinli olu§luran ve bu lirlinli de cx-glukozidaz enzimi ile glukoz ve pNP' ye donli§en p-nitrofenil-maltoheptaosit-etil~den

substrat olarak kullamlml§tlr.

Kantitatif degerler, kit prosedlirlinde belirtildigi lizere Ll A degeri hesaplanmasl ve bu degerinde kit prosedli-rlinde belirtilen 4712 sabitiyle c;:arplml ile elde edilmi§tir.

B,u hesaplamz.da kullamlan formiil;

ILlII-ILl21 LlA Lla (Lla+Llb)/2 1 Ll2 1 - 1 Ll3 1 SONU<; Llb Ll A

*

4712 dir.

<;ah§mamlZIn ilk a§amasmda alman omeklerin sonuc;:lan arasmda bliyi.ik farkhhklar oldugunun gozlenmesi rine, bu c;:ah§ma bir on c;:ah§ma olarak degerlendirildi ve bu kez ya§lan 25-32 arasmd<l c!::';i,?cn 7 erkek gonlillli lize-rinde daha yontem kullamlarak sadece penil swa'blar ile c;:ah§maya devam edildi. Yine bolge temiz iken kontro; or-nekleri almdl. Bu kez sodyum ve klor iyonlanmn amilaz aktivitesi "; .lrttIrdlgl §eklindeki bilgiler l§lgmda sonuc;:la-nn etkilendigini dli§linerek, ekivyonlasonuc;:la-nn lizerine NaCI yerine distile: ~I.I d..:;nlatildl (17,24). Bu a§amadaki olc;:limler

. .

daha onceki a§amada yer alan gonlillli lizerinde 6- 12- 24- 48 ve 72 saatlerde, diger gonlilli.ilerde yeterli saYlda kit lemin edilemedigi ic;:in yalmzca 6 nCl ve 24 ncu saatlerde~: <>Ic;:lim degerleri saptanarak gerc;:ekle§tirildi.

<;ah§mamn istatistiksel hesaplamasl x2 _{yontemi ile yapddl.}

Bulgular

<;alI§mamlZIn ilk a§amasmda, tek bir goniillliniin vlicudunun on kol, boyun ve penis bolgelerinden tliklirlik bu-la§tIrllmadan once (kontrol) ve tliklirlik bula§tmldlktan sonraki lnci- 2 nci- 6 nCI- 12 nci- 24 lincii- 36 nCl- 48 nci ve 60 nCl saatlerinde ekivyona NaCI damlatIiarak omekler almml§tlr. Alman omeklerin kolorimetrik metod kulla-nIiarak belirlenen amilaz seviyeleri kontrol gruplannda onkolic;:in 20 U/I, boy un ic;:in 28 U/I, penis ic;:in 22 U/I ola-rak belirlenmi§, 60 saate kadar yapIian diger olc;:iimlere ait degerler Grafik-l, Grafik-2 ve Grafik-3'de gosterilmi§-tir. On ko!' boyun ve penis bolgesinden alman swablar arasmda tliklirliglin cilt lizerinde kalma siiresi baklmmdan bir fark gorlilmemekle birlikte aym saatlere ait yapIian farkh deney degerleri arasmda belirgin farkhhklar «ldugu izlenerek bir bias oldugu dli§linlilmli§tUr.

Bunun lizerine c;:ah§mamlzm ikinci a§amasmda amilazl aktive ettigi ve sonuc;:lar lizerinde etkili oldugu tezindcn hareketle NaCI yerine distile su kullamlml§, aym gonlilliinlin yalmz penis bolgesinden tliklirlik bula~tIrllmadan

ee (kontrol) ve tiikiiriik bula~tlflldlktal1 sonraki 6 l1el- 12 nei- 24 iineii- 48 nei ve 72 nei saatlerinde, diger goniillii

-[erin yine yalmz penis bblgesinden tiikiiriik bula~tmlmadan once (kontrol) ve tiikiiriik bula~tmldlktan sonraki 6

nel. ve 24 iineii saatlerinde omekler ahnml§tlr. Distile su kullamlan bu boliimde kontrol grubu degerleri maksimum

16 U/I olarak belirlenmi~ olup, tek goniillii ile yiiriitiilen yah~mada 6 nel, 12nei, 24 iineii, 48 nei ve 72 nei saat

lerin-deki tiikiiriikteki amilaz aktivitesinin kontrol grubu ile yapllan kar~lla~tJrmasmda anlamh §ekilde yiiksek oldugu

iz-lenmi§ (p<0.05), amilaz aktivitesinin zamana bagh olarak azaldlgl belirlenmi§tir (Tablo 1).

900 , /

i1

BOO , / 700 , /

f!

! L; f - - - ! f -600 , / ! ! L - - ! I---500 , / ! _! ! , / I - - I -400 f i i , / ; i 1 - - ' f - - - i ~ 300 _{; i i} I I ; i i I I

V

; i ~ f - - - i I I 200 ; i i "AI

,

; i i I I I ; i - f--~!

-

!

I I

V

1i - ti 100 ! ID-L! II I I I I i I I . i I I

LlrS:D-

JJ.!

.

!

L

a

f--

'-~ I I i.i!lL

Kontrol 1.saat 2.saat 6.saat 12.saat

01 nei Deney 25 629 50 120 46 02 nei Deney 31 716 702 874 184 03 neii Deney

-

-

-

89 304 ~ I

Ifi

I I I I I I I I I I ,£l I I I f - - - _I I I I· I - - I I! I I!

~~

I I! I I! I I! I I! '1 I I! I· '1

,

I!

,.

'1 I I! I· '1 I I! ,I I· .!.-'-''-' L.:.J.c. 24.saat 36.saat 785 257 337 170 490 851

I'f.

I --" 41

!

I -i I ~ . I

i

:1&

I -I [ L ! I I I ! I I I i..l. 48.saat 60.saat 194 61 224 368 84 77 Grafik 1: Deneyin ilk a§amasmda tek goniilliiden ekivyon iizerine NaCI damlatJ larak ahnml~ onkol swablannda amilaz diizeyi (UIl)

Tablo 1: Tek ki§ide ekivyon iizerinedamltlk su damlatllarak ahnml~ penis swablannda amilaz dilzeyinin (U/I )

kontrol grubu ile kar~I1a~tlfllmasl (p<0.05)

KONTROL 6. SAAT 12.SAAT 24.SAAT 48.SAAT n .SAAT

1. DENEY 16 1802 1291 1312 1696 1243

2. DENEY 11 1618 2094 1291 1439 1347

ORTALAMA 13.5 1710 . 1693 1302 1568 1295

7 gonilllii ilzerinde yiiriitiilen yah§mada ise, amilaz aktivitesinin ki~iler arasmda farklIhk gosterdigi belirlen

-mekle birlikte 6 nel saatte yapilan olyilmlerden elde edilen degerler ve 24 neil saatte yapJ!an olyiimlerden eldc edi

-len degcrlcr, kontrol grubu degerlerinden anlamh olarak yiiksek bulunmu§tur (p<0.05). 6 nCI saattc yapdan

olyilm-lerden eldc edilen degerler ile 24 neil saatte yapJlan olyilmlerden elde edilen degerler birbirleri ile

YlldlZ G, Yavuz MF, A§udizer M, Yavuz MS 2000

-,.-: 'i I I I 1800

-

I II 1600

-I I 1400

-I _rA

r-

I 1200 _I I 1000 i-""" f'1ii_ 800 ...

_Ii!

I . I ! I I

-rf

600 i-""" I I I I

_{_r'!'}

I i I I - i 400 i-""" _I I I I i i I I _{_ i I -} I

_r..--!

-200

....

I I I

-111

I ~I I I i ! il_! II .tf I i 0

6.saat 12.saat 24.saa 36.saat Kontrol 1.saat 2.saat

11]1 nci Deney 11 139 85 108 57 483 674

El2 nci Deney 21 120 785 483 424 909 1293

1il3 ncO Deney 28

-

-

1890

-

-

1915

Tablo 2: Farkh ki§ilerden alman penil swablarda amilaz diizeyinde (U/I)

6. saat ve 24. saatteki yiikseli§ler (p<0.05)

OU;UM ZAMAN:D: 1.

Ktsi

2.

KiSi

3.

KiSi

4.

KiSi

5.

KiSi

1.D 16 16 16 5 5 KONTROL 2.0 11 2 11 7 5 GRUBU 3.D 11 7 14 7 7 ORT 12.67 8.33 13.67 6.33 5.67 1.D 1802 1401 2280 148 128 6. SAAT 2.D 1618 1112 2334 113 132 ORT 1710.00 1256.50 2307.00 130.50 130.00 1.D 1312 266 635 182 140 24. SAAT 2.D 1291 285 892 220 252 ORT 1301.50 275.50 763.50 201.00 196.00

(D: Deney, ORT: Ortalama)

rf~

i

-! ! -! I

ie--! I

if--I i'" _I -I _I

A

0--I I I I I -! F'; I I ! I I I ! II I It--! II I I !II I _{I r} -!II I I !II I _I II I ~ 48.saat 60.saat 738 1112 667 1729 527 865 6.

KiSi

7.

KiSi

7 9 9 14 11 11 9.00 11.33 581 1585 891 1347 736.00 766.000 504 155 181 233 342.50 194.00 Grafik 2: Deneyin ilk a§amasmda tek gbniilliiden ekivyon iizerine NaCI damlatilarak almml§ boyun swablannda amilaz diizeyi (U/I) ORTALAMA ±SD 9.57 ± 3.08 1005.14

±

807.81 467.71

±

419.36 Adli Tıp Dergisi 2003; 17(1): 1-10

1800

rr.

A---i

i i a i " i 1600 A---~---~ rr---~i

!

1400 1200 _F i 1000 800 ~---~i "" i

r;-

i A---~I

r--!

I

-'"

p,:

-

-I p. 600 A---~I I

r--

-II

r--

-I I 400

~---~:

r--'T

200 ...I---I! 1---1 0 -!C::D'

Kontrol 1.saat 2.saat 6.saat 12.saat 24.saat 36.saat 48.saat 60.saat

ID 1 nci Deney 28 84 54 346 186 1249 547 994 882

1!12 nci Deney 16 324 139 127 1164 909 1788 775

1i13 ncO Deney

-

942 1508 697 994 1220 247

Grafik 3: Deneyin ilk a§amasmda-tek gonilllilden ekivyon ilzerine NaCI damlatIlarak ahnml§ penis swablannda amilaz diizeyi (UII)

250D

Grafik 4: Farkh ki§ilerden alman penil swablarda amilaz dilzeyinde (U/l ) 6. saat ve 24. saatteki yilkseli§lerin grafiksel gorilnilmii

YllctlZ G, Yavuz MF, A~lrdizer M, Yavuz MS 1200 · 1000 800 600 400 -200

o

9.57 EI6SAAT 0 1005.14 024. SAAT OL UIlLERt 467.71

GRAFiK 5: Farkh ki~ilerden alman penil swablarda amilaz

diizeyleri ortalamalanmn (U/l) gnlfiksel goriiniimU

Tartt~rna ve Sonne;

TUkUrUgUn adli olaylarda onernli bir delil olabilecegini du~Unen bilim adamlan bu yonde ~ah~malanm hJZla

ge-li~tirmektedirlef.

Elloit ve arkada§lan, Ismklarda identifikasyona yardlmcl oImak amaclyla, oral bakterilerin bir ISlrma slrasmda

transfer olabilecekleri dii~iincesinden hareketle tukurukteki mikroorganizmalann ~ogunlugunu olu§turan

Strepto-coccus genusuna dahil St. Salivarius' u "Pyrolysis Mass Spectrometry" ile incelemi~ler ve elde ettikleri

spektrum-lann istatistiksel analizleriyle mikroorganizmalann kimliginin belirlenebilecegini ve aralanndaki farklann tespit

edilebilecegini ve boylece identifikasyonun yapllabilecegini belirtmi§lerdir (25).

Sweet ve ark. cinse! saldm ve lsmk gibi olaylarda magdur konumdaki ki§inin derisine bula§an tiikiirUk

lekeleri-nin izolasyonunda, lezyon bolgesinden once distile suya batmlml~ ekivyon ile, daha soma da ikinci bir kuru

ekiv-yon ile swab alarak DNA Ekstraksiyonu uygulaml§lardlf. Chelex-lOO ve takiben Slot-Blot yontemini kulianmI~lar

ve bu yontemi Islak filtre kagldI ve Islak pamuk kullamlan swabyontemleri kar~lla§tlrdlklannda, daha duyariI

so-nu~lar elde ettiklerini belirtmi§lerdir (26).

ikinci bir ~ah~malannda Sweet ve ark. kadavralardan 24 ve 48 saat soma ~ift swab kullanarak aldlklan tUkUrUk

numunelerini modifiye Chelex Ekstraksiyon Metodu ile DNA ekstre etmi§ler, Slot-Blot teknigi ile miktar tayini

yapml§lar, DNA izolasyonunun konsantrasyonunun zamana bagh olarak degi§tigini, ilk 24 saatte onemli ol~Ude

azalan konsantrasyonun 24 saat- 48 saat zaman araiIgmda sabit kaldIgmI belirlemi~ler ve eser miktarda tUkUriik

ka-iIntIianmn bile oldugu bir vakamn, adli tIp yonunden degerli bir tam araCI olabilecegini bildirmi§lerdir (27).

Tsutsumi ve ark. bir ~empanzenin bir r,;ocugu T-shirt Uzerinden ISIrmaSlm takiben, T-shirt' ii mavi r;i~asta

ago-roz jel plak kullanarak varsaYlmsal tiikiirUk testi ile incelemi~ler, hem kan lekelerinin sa~lldlgl, hem de kan

duklanndan ara§tmnalanm bn yone kanalize ettiklerinde. e;;ocugun kan IekeIeri 0 grubunda iken, §empanzenin

tii-kllrugunde A antijeni bulITlu~lardlr

Keating ve ark, cinsel saldm olgulannda, penil, vaginal ve meme swablan alml§lar, Phadebas tabletler

kullana-tiikUrligd goslcren amiiaz seviyc!crini tayin etmi§ler, clnse! ile llUmune araslI1daki ITlakSlmUm

yi , peni! swablar ie;;in 16 saat, vaginal swablar ie;;in 35 saat ve meme swablan ie;;in 30 saat olarak belirlemi§ler,

pe-ve di~i genitalyamn oral yolla uyanlmasl ~eklinde iddia edilmi§ fiillerden sonra aldlklan vaginal ve peni! swah-lann %42 sinde amilazm tUkiIriik scviyclerini saptadlklanm belirtmi§lerdir (29).

Bir ba§ka e;;ah§masmda Keating, cinsel tacizlerde durumundan §Uphe edilen ki§ilerin yakm bir zamanda. anal,

oral veya vaginal einsel ili~kide bulunup bulunmadlklanm, bulundularsa kiminIc bulunduklanm belJrlemek

clyla, tiikiiriik, kan, fee;;es, semen ve vaginal sekresyonlardan swablar alml§tlr (30). Penil swabda tiikiiriik varhgml

g(:\sterme:< iyin Phadebas testini uyg:!.laml§, irlenen uzun sUre olarak sue;; i§lendigi bcli.rtilen saatten 60 saat

sonra numunede amiiaz aktivitesi suptuml§ vc bunlardan bazllannda ABO kan sistemi He grupJandlrnlLl

ya-pabilmi§tir. Aym e;;ah§mada oral yolla clnsel ili~ki dii§iini.ildiigiinde, amilaz identifikasyonunun daha faydah

oldu-ve lli.kiiriigUn gruplandmlmasHlHl bazen lniimkUn bulundugunu saptaml~, swablar iizerindc semen

bu-lunmaslr:m cinsel eylemin yakm bir zamanda meydana geldigini gostermedigini, ancak vakit kaybetmeden alman

swablarda penisin kIsmmda tlikiiriik veya vaginal sckresyon ba§ka bir viicul SIVISI bula~nll~ olan

Hm cinsd saldmmn zamanmm belirlcnmesindc degerh uiabileccgini vurgulaml§tu.

C;:ah~mamlzda, amilaz aktivitesinin ki§iler arasmda farkhhk gosterdigi saptanml§ ve tek ki§i iizerinde

yaptlgl-e;;alI~mamn sonuylanna Ylkanrna soz konusu amilaz aktivitcsinin zamana bagh olarak

makla birlikte penis iizerindeki tlikliriik kahntIlanmn 72 saate kadar tespit edilebildigi belirlenmi§tir. Yedi ki§i

iize-rinde e;;ah~mada isc nCI ve ncli saatIerde belirlenen amilaz aklivitesi, kontrol an land I

~e-kilde yliksck bulunnlU§tur.

Sonu'y olarak, cilt iizerindeki tUkiiriik kalmtllannda, kolorimetrik yontemle kantitatif olarak amilaz tayini, cinsel

saldmlarda, ISlrmamn e§lik cUigi istisman olgularmda ve miicssir fiilladc, lezyomm ve eylemin

lanmasmda ve dolaYlslyla olaym aydmlatdmasmda da kullamlabilecek ekonomik ve giivenilir bir yontem olarak gi"iriilmekrcclir.

Kaynak!ar

L Demir~in Karagoz S. Ege B. Semen Kontamine Vaginal Materyalde Proteinaz K ile Spermatozoa izoJasyonn vo ABO(H) Grup Tayini

Adli TIp BUlteni, 2(3): 118-23.

2. E~iyok B, Yorulmaz C, GUnay Balel Y. Cinsel Saldmlarda Postkoital interval. Adli TIp Dergisi, 2001; 15(2): 84-92. 3. Petter LM, Whitehill 01 .. Management of Female Sexual Assault. Am Fam PhYSician, 1998; 58(4): 920-6.

4, Tintinalli lE, Hoelzer M, Oak R. Clinical Finding~ and Legal Resolution in Sexual Assault. Am Emerg Med, 1985; 14(7): 447-53. <;:ekin Hilal A.Bilgin N, B, G01men KM, Savran B, AD. Adana' da Ceza MahkemesineY;ll1Slyan Cmsel Su<;lann Incelenlllcsi. Adl! TIp BUlten!, 1998; 3(3): Hl-5.

6. Ked W, Bachus J, Tr6ger HD. Evaluation of MHS-5 in Detecting Seminal Fluid in Vaginal Swabs. Int 1 Med, 1996; 108: 186-90. 7. Allard lE. The Collection of Data Form Findihgs in Cases of Sexual Assault and the Significance of Spermatozoa on Vaginal, Anal and

Oral Swabs.

Af~in Adli Dq Hekimliginde Ismk izlerinin AnalIY!. Klinik TIp, , 1 (2): I ~45.

9. Kogon SL, MacLean DF. Long-Term Validatio;, Study Bitewing Dental Radiographs for Forensic Identification. 1 Forensic Sci, 1996: 41(2): 230-2.

Naru Dykes The Use Digital Imaging ·rechnique to Bite Analysis. Forensic Sci Soc. 36( 1 4'/-50. Yegin MM. Biyokimya-I, Ar.atUrk Universil.esi Yaymlan No:6j:1. AtatUrk ,OJniversitesi Baslmevi. Erzurum.

144-12. AkgUn N. Fizyoloji, Ege Universitesi TIp Fakiiltesi Yaymlarl No:38, 8 nci Bash Ege Universitesi Matbaasl, izmir. 1988: 490-507. 13. Harper lIA. Fizyolojik Kimyaya Bakl~, 14 ncU Bask1, (ev: Mcntc~ NK,l\1cntq G. Egc Oniversitcsi Matbaas!. hmir. 1<)"76: 297-30J 14. Orten 1M, Neuhaus OW. Human·Biochemistry, 10th Edition. Mosby Company, St Louis. 1982: 523-33.

15. Smith EL, Hill RL, Lehman IR, Lefkowitz RJ, Handler P, White A. Princ:,>les of Biochemistry- Mammalian Biochemistry, 7th Edition. Mc Hill International Book Company, Singapore. 1983: 10-1.

Burtis Ashwood ER. Tierz Textbook Criminal Chemistry. 2nd Edition, WB Saunders Company, Philadelphia. 852-6. 17. Henry ;B. Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods, 9th Edition. WB Saunders Company, Philadelphia. 1996: 523-4. 18. Tietz NW. Fundamentals of Clinical Chemistry, WB Saunders Company, Philadelphia. 1982: 625-30.

Dixull Webb EC. Enzymes. 2nd Edition, Academic Press Publishers. New York. 1964: 45:1,:';02.

Palmer Enzirn Bilgisi, <;:ev: Cengiz Ccngiz M, BiJimsel Teknik YaYJl1larl <;:eviri Vakfl ve Cilteyi. istanblll 1994: 528. 21. Kaya N. Biokimya, Atatiirk Onrversitesl Yaymlarl No:743, AtatUrk Universitesi Baslmevi, Erzurum. 1993: 84-105.

Ylldlz G, Yavuz MF, A§lfdizer M, Yavuz MS

Venson M, Biyokimya Laboraiuan C;:ail§malan, istanbul Filkliltesi Yaym!an 5 nci Baskl, Matbaaclhk, istanbuL

24. Haldane IBS. Enzymes, 1 st Ed" The MIT Press Massachusetts Institute of Technology Cambridge, Massachusetts. 1965: 16-156, 25. Eliot TR, Rogers AH, Haverkamp lR, Groothurs D, Analytical Pyrolysis of Streptococcus Salivarius as an Aid to Identification in

Bite-Mark Investigatioll, Forensic Sci Int, 1984; 26: 131-7.

26. Sweet D, Lorente M, Lorente lA, Valenzuela A, Villanueva E. An Improved Method to Recover Saliva from Human Skin: The Double Swab Technique, Forensic Sci. 320-2.

Sweet D, Lorente lA, A, Villanueva Identification DNA Recovered Saliva on Human Skin, Forensic Haemogenetics, )996; 6: 325-7.

Tsutsumi Katsumata Y. ForenSIc Study Stains of Blood Saliva in a Chimpanzee Case. Forensic 1993; 61: 10 29_ Keating SM, Higgs DF. The Detection of Amylase on Swabs from Sexual Assault Cases. J Forensic Sci Soc. 1994; 34: 89-93. 30. Keating SM. Information from Penil Swabs in Sexual Assault Cases. Forensic Sci Int. 1989; 43: 63-81

ilcti§im Adresi: Prof. Dr. M. Fatih Y A VUZ. istanbul Adli TIp Ensti!Gsli. Cerrahpa§a- istanbul