Vel. Hil. Derg. (1999),15, I : 35-40
TRiTiKALE'
NiN (Triticale) ETLiK piLiC RASYONLARINDA
KULLANILASiLiRLiGi
M. Ali Azman l
Behi,
Co~kun2 Havva Tekik3 Emin Arat3R
e
phl
ce
mcnt
of
maiz
e
with triti
ca
l
e
in broil
e
l
'
I
·a
tion.
Summary: This study was conducted to determine the effects 01 added 15-30% triticale in broiler chick diets and 20-40% triticale in broiler diets on the growth periormance of broiler. A total number of 390, day old (Avian) commercial hybrid broiler chicks were used in the study. Material was divided into 3 groups, each consisting of 5 replicates. The rations of controt groups contained maize (0 triticale), triticale was used at rale of t5% and 20% (Group II) and 30% and 40% (Group III) in broiler chick diels and in broiler diets respectively. The study lasted for 42 days. live weights averaged were found as 1814.5 (control), 1865.5 and 1866.3 g respectively. The differences were not significant (P>O.OS). Feed conversion rale were found as 1.96, 1.92 and 2.01 kg feedl kg weight gains respectively (P>0.05). In conclusion, the finding of the study indicate that, the addition of 400/0 triticale in broiler diels does not have any ne-gative effects on the growth periormance.
Key words: Triticale, broiler, growth perlormance.
Ozel: Su ara~llfma ellik civciv yemlerine % 15 ve 30, ellik pil~ yemlerine % 20 ve 40 oranmda trilil<ale katmanln, elilk pili91erin periormansma etkisini incelemek amaclyla yaplldl. Ara~llrma her birinde 5 all grup bulunan 3 grupla yurulUldD ve loplam 390 adel bir gDnlDk ya'i'a avian hibrit etlik civciv kullamldl. Birinci grubun rasyonunda lane yem olarak sa-dece mlSIf yer aldl (kontrol). ikincl grupla mlSIf yerine ve etlik civciv yeminde % 15, etlik pili9 yeminde % 20 oramnda Iri· likale; u9uncu grupla ise eUik civciv yeminde % 30, eUlk pili9 yeminde % 40 oranmda !rilikale kullanlld .. Cah~ma 42 gun slirdUrUldU. Konlrol grubunda canh a~wllk ortalamasl 1814.5 9 olarak elde edilirken; ikinci ve u9uncu grupta bu deger 1865.5 va 1866.3 9 olarak bulundu (P>0.05). Yemden yararlanma oranl ise 1.96, 1.92 va 2.01 olarak be-IIrlenmi~tir (p>0.05). Oeneme sonunda, etlik civciv rasyonlarma % IS, eUlk pil~ rasyonlarma da % 20 oramnda trilikale katdmasmm optimum periormans iyin yelerl; otdu{ju, bunun yanmda ellik pi1i~ rasyonlanna % 40 oranlnda lrilikale ka-IllmaSlnm buyume periormanslnl olumsuz yonde etkilemedigi sonucuna vanldl.
Anahlar k~limeler: Tritikale, ellik piliy, buyume perlormansl. Giri~
TOrkrye lanmmda ekim ve Oretrm olarak bug-day, arpa, mlSlr, yavdar ve yulaf grbr lahillar onemli yer lular. Bu lahillardan bugday 6zellikle insan gl-dasl olarak bazen de diger tahillar gibl yemlere ka-Illarak hayvanlann beslenmesinde kullanllmakladlr.
Bugdaygil lane yemlerinln iyerdlkleri nj~asla, yOk-sek verimli kanal" hayvanlar iyin iyl bir enerji
kay-nagldlr. Ancak, bu yemler kolay sindirilebilen nl-~astanm yanmda, Qe~illi oranlarda nj~asta tabialmda olmayan karbonhidratlan (non slarch po-lisaccharides NSP) da ta~lrtar. Tahillardaki NSP, Gch~ Tarihi : 03.10.1998
t. Fmll UI1.ivcrsitcsi Vctcrincr Fak[l1tcs~ EJ:lZlg-T[lrkiyc. 2. Selr;uk Univcrsitcsi Vclcriner Fakilltcsi. Konya-TOrkiyc. 3.II:lyvnnclllk Ara~tlrm:\ EnstitOSiI Mlldilrlilgil. Konya-Tilrkiyc.
selOloz, hamselOloz, l1-glukanlar ve pentozanlardan (arabinoksilan) meydana gellr ve kanalh
ras-yonlarma yOksek oranda kullaOilmasln1 slnlrlaYlcl rol oynarlar. GOnOmOzde belirtilen yemleri rasyomarda daha fazla kullanabilmek iQin ara~tmnalar sOr-dOrOlmektedir.
Sanfaklogullan ve bnol (1998) yaptlklan bir derlemede etlik piliQ rasyonlannln kuru maddesinde bulunan 35 g/kg toplam pentozan miktannm hay-vanlar laraflndan tolere edilebildigini, Cave ve ark. (1992) ise rasyonlara artan oranlarda soyulmu~
yulal katarak yapllklan denemede, canh aglrhk artl~1 iQin 12.3 g/kg, yemden yararlanma iQin ise 13.5 g/ kg olan B-glukan miklannln kabul edilebilir
01-AZ~IAN, CO~KUN, TEKtK, ARAT
du{lunu, bu miktann 12.3 g/kg' dan 16.0 g/kg' a el-kanlmasl durumunda ellik piticlerde canh a~lrllk ar·
h~lnda % 2' lik azalma otdu{junu: Choct ve Annison (1992) 35 g/kg pentozan iceren rasyonlann etllk
pi-lieterin performanslnl olumsuz etkiledi~ini bil-dirmj~lerdir.
Tatu~ ve ark. (1997) lzmir bOlgesinde faaliyet gosteren yem fabrikalanndan de{ji~ik d6nemlerde yem numunesi a:ml~lar ve loplam pentozan i~ nklerini belirlemililerdir. Ara~Uncllar ethk civciv yem -lerinde % 4.95, eUik pilie yemlerinde % 5.78 ve yu-murta lavu{ju yemlerinde ise % 6.13 oranmda toplam penlozan tespit etmililer ve bu oranlarm
normal Slmrlar Ozerinde olduQunu ilade elmi~lerdir.
Son Ylllarda dOnyamn bircok b6lgesinde bu~ day X cavdar melezi olan trilikate ekimi yapllmakta
ve kanalh rasyonlanna katllmaktadlf. TOrk eiltcisi ~in oldukea yeni sayllabilecek bu lahll Ozerinde Konya-Bahri DaQda~ MlUeUer Arasl KI~hk Hububal
Ara~tlrma Merkezi (slah, Oretim ve yaygmlalitlrma
eall~malannl sOrdOrmektedir.
Maurice ve ark.(1989) tnlikalenin mlSlra g6re
protein, tizin ve kOkOnh1 amino asitler baklmlndan
slraslyla % 33,37.5 ve 45.7 oramnda daha iyi
01-du~unu, Flores ve ark. (1994) ise
Uc;:
larkh lrilikale e;:e~ldinde suda e;:OzOnebilir toplam penlozan oran-tannm % 2.4, 2.7 ve 2.4 oldu~unu belirlemililerdir.Choct ve Annison (1990) tritikalede kuru
mad-dede % 6.97 oranlnda pentozan ve % 0.65 ora-mnda !3-glukan olduQunu tespJt etmili, rasyondaki suda cOzunmeyen pentozan oranlnm anti besleme laklOrO iein Onemli oldu{junu, bu miklann 41.9 glkg olmasl durumunda etlik pilielerde bOyOmenin azal-dl{jml ve yemden yararlanmamn bozulduQunu tes-pit etmili1erdir.
Bir ba~ka aralillrmada da (Choct ve Annison 1992) 30 glkg miktanndaki pentozamn eUik
pi-lielerde canh a{llrllk artl~1 ve yemden yararlanmaYI
olumsuz etkiledi{ji (espit edilmilitlf.
Alman va aO\:. (1997 a) yumurtacI lavuk ras-yonlarma mlSlr verine % 10, 20 ve 40 oramnda lri-likale kalarak yapllklan denemede, rasyondaki tri-likale oranlnln artmasmm yumurta venmml malematiksel olarak arttlrdl{jlnl, bir ba~ka arali -tlrmada (Azman ve ark. 1997.b) ise etlik pilie ras-yonlanna % 35 oranlnda katllan triUkalenin per·
lormans Ozerine olumsuz etkisinin olmadl{jlnl tespi! etmililerdir.
Bu{jday, eavdar ve lrilikale kailian rasyontara anzim ilave edilmesinin canh a{jlrllk artl~1 ve
yem-den yararlanma oranml olumlu elkilediQini bildiren
ara~tlrma sonuclanna raslianllmakladlr (Peltersson
ve Aman, 1988; Pellersson ve ark., 1990; Friesen ve ark., 1991; Annison, 1992; Flores ve ark., 1994; Jamroz ve ark., 1996).
Etlik pille;: yemlerinin hayvanlann ihtiyacml
kar-~lIayabilmesi ie;:in besin madde ieerikleri yo-{junlalillflldl{jlOdan liyallan da yOksek olmaktadlf. Fi-yallO aliagl eekilebilmesi ieln ucuz yem maddeleri rasyona kalilmakla, ancak besin maddelerini den-gelemek iein; bilkisel Vag, aminoasit ilaves!, anti
besleme faklorlerine kar~1 enzim ve anlibiyolik ka-tllmasl gibi uygulamalara gidiJmektedir. Yaptlan her tOrlO uygulama ilave masral oldu{jundan. rasyonun maliyeti dO~OrOlmek istenirken di{ler girdiler ile rna-!iyetin arttlnlmaSI da mGmkOndOr. Bu noktadan
ha-rekelle, bu ara~ltrma eUik piliclerin beslenmesinde rasyonun yaplslOi degilitirmeden mlSlr Verine ras-yona % 40 oramna kadar larkh oranlarda kalilan In-likalenin perlormans Ozerine elkislni incelemek arnaclyla yapllml~llr.
Maleryal ve Metat
Ara~hrmada. 1 gOnlOk ya~la 390 adet ticari broyler civciv (Avian) kullanlldl.
Ara~tlrma lane yem olarak sadece mlSlnn kul-lanlldl{jl konlrol grubu ile eUlk civciv yemine % 15, eUik pilie yemine % 20 oranlOda tritikale katllan 1. deneme; etlik civciv yemine % 30, etlik pilie yemine % 40 oranlOda trilikale katllan 2. deneme gru -bundan olmak Ozere toplam 3 grup ve her grupta 5 tekerrQr olu~turularak yOrQIOlmO~tOr.
Deneme Konya Hayvanclllk A(a~llrma Ens-titOsOndeki eevre konlroJlO odalarda yurOtOldO. ISII-rna termoslalh elektrikli ISltlcllarla, havalandlrma ise odalardaki rulubet ve koku miklanna gore gozleme dayall olarak zaman saatina ba{jll lanlar ite yaplldl. Ara~tlrmada, 1-3. gOnlerde sOrekli aydlnhk, 4-42. gOnlerde ise 23 saal aydmhk 1 saa! karanhk olacak liekilde aydlOIatma programl uygulandl.
Trilik;lle'nin (Trilic;lld P.llik I·iti~ Rasyonlarllld:I ...
Tablo 1. Ara~tlrmada Kultanllan Etlik Civciv ve Etlik Piliy Yemlerinin Kompozisyonu (%) ve Besin Madde iyeri{ji. Ettik Civciv Yemi
Yem maddesi Kontrol
MISlr 55 40 Tritikale 15 Soya kOspasi 22 22 AY9it;egi kuspcsi 12.15 12.15 Balik unu 5 5 Bitkisel vag 3 3 DCP 0.5 0.5 Tu, 0.3 0.3 Kirec;: ta~1 1.5 1.5 Vitamin 0.25 0.25 Mineral 0.10 0.10 Matiyonln 0.20 0.20 HP,%' 22.25 22.85
ME
·
3021 2961 Ca.%' 0.96 0.95 P,%' 0.66 0.67 Meth. + Sis.' 0.94 0.95 Lizin' 1.29 1.30.
Hesap yolu ila bulunmu~turGOnlOk civcivler tartlldl ve grup ortalamalan birbirine yakln olacak ~ekilde rasgele gruplara ay· nidi ve 10·12 cm kaba tala~ serili odalara m2' ye 12 civciv dO~ecek ~ekilde yerle~tirildi. 21 ve 42. gOnlerde bOtOn hayvanlar ayn ayn tartlldl. Buradan gOnlOk canh a{jlrtlk artl~lan (GCAA) hesaplandl.
Ara~tlrrna hayvanlanna Tablo l' de ityeriOi be·
lirtilen yemlerden; 1·21. gOnler araslnda eUik civciv yemi, 22·3~. gOnler araslnda etlik pili/f yemi, 36·42. gOnler araslnda iS9 i/finde antikoksidiyal katkl 01· mayan etlik pili/f bitirme yemi yedirildi.
Onlerinde sOrekli yem bulundurularak, serbest
(ad libitum) besleme yaplldl. Otomatik askth su·
luklar yardlmlyla 6nlerinde sOrekli su buJunduruldu ve suluklar her gOn lemizlenerek temiz su iymeleri saglandl.
Hayvanlann lartlldl{jl 21 ve 42. gOnlerde yem-liklerde artan yemler loplandl ve yem tOketimleri hesaplandl.
0
d6neme ait tOkelilen yem miklartan, donem lavuklgOn saYlslna b610nmek sureliyle.gOn,EUik Pilit; Yemi
"
Kontrol"
25 55 35 15 30 20 40 22 21 21 21 12.15 12.8 12.8 12.8 5 2 2 2 3 6.2 6.2 6.2 0.5 0.7 0.7 0.7 0.3 0.3 0.3 0.3 1.5 1.6 1.6 1.6 0.25 0.25 0.25 0.25 0.10 0.10 0.10 0.10 0.20 0.05 0.05 0.05 23.45 20.10 20.90 21.70 2901 3210 3130 3050 0.95 0.90 0.90 0.90 0.69 0.61 0.63 0.65 0.95 0.72 0.72 0.72 1.32 1.11 1.13 1.1510k yem IOketimleri bulundu.
Hayvanlann lartlldlgl 21 ve 42. gOnlerde gOnlOk canh aOlrllk artl~1 bulundu. GOnlOk yem IOkelimi, gOnlOk canh aglrhk artl~lna b610nerek yemden Va· rarlanma oranl (YYO) tespil edildi. OIOmler gOnlOk olarak kaydediJdi.
Ferdi olyOmlerin yapllabildigi verilerde varyans analizi Ue grupJar araslnda istalisliksel yonden lark· hhk olup olmadlgl belirlendi. Farkh ylkmaSI halinde Duncan lesti uygulanarak hangi gruplar araSlnda farkhhQrn olduQu lespi! edildi. Olum oranlan ile ilgili rakamlar Khi-kare metoduna gore deQerlendirildi (Kulsat ve ark. 1990).
Bulgular
Ara~llrma gruplannda d6nemlere gOre canh aQlrllk ortalamatan Tablo 2' de, gunlDk canh aglrtlk artl~l, gOnluk yem IOkelimi, yemden yararlanma oranlan ve ya~ama gOcO ile ilgili degerler Tablo 3' de verilmi~tir.
Tablo 2. Deneme Gruplaflnda DOnemlere Gore Canll Aglrhk Ortalamalarl, g.
Tritikale, % 1. gOn 21. gOn 42. gOn
0 38.2±D. t 1 565.Ot8t.9 b t814.5±244.7
15-20 38.3±O.52 576.2±86.4 ab 186S.5±212.7 30·40 38.1±O.07 594.4±75.1 a 1866.3±228.5 a,b: Aynl slrada farkh hart ta~lyan degerler birbirlerinden farkh bulunmu~lardlr (P<0.05)
AZt-.'IAN. COSKUN, TEKtK. ARAT
Tablo 3, Deneme Gruplannda D6nemlere GOre GOnliik eanl! Aglrl!k Artl~l, Gunluk Yem Tukelimi, Yemden Yararlanma Oranlan ve Ya~ama GCtcu Degerleri.
0·21. gunler 22·42. gunler
o
o
Tritikale oranl 15 30 40 20 ,·21. gunler araSI 22·42. gunler arasl 1-42. gunler arasl 25.07±O.77 60.2±2.57 42.7±1.55Gunluk Canll Aglrllk Arll~l, g. 25.60±1.65 61.3±2.49 43A±O.72 26.50±O.83 60.9±3.15 43.7±1.90 1·21. gunler ataSI 22·42. gunler ataSI 1-42. gunler ataSI 46.5±2.8 123.7±5.9 83.6±3.6
GOnlOk Yem Tukelimi, g. 47.5±3.0 122.7±3.0 83.5t3.2 5O.1±2.8 128.2±4.4 87.6±2.8 Yemden Yararlanma Oranl, kg yemlkg Canll a9.arl. 1·21. gunler arasl
22·42. gunler arasl 1·42. gunler ataSI
1.86±O.15 2.06±O.15 1.96±O.11
2.06±O.15 2.00±O.12 2.11±O.1O
1.96±O.11 1.92±O.10 2.01±O.1O
1·21. gOnler arasl 22·42. gunler arasl \·42. gOnler ataSI 97.7 95.3 93.1 Ya~ama GCtcii. % 92.3 95.4 99.2 94.6 98.3 90.8
Incelenen degetler baklmmdan gruplar arasl istatislikSel farkllllklar Onemsizdir (P>0.05). Yemden yararlanma oram: kg yem IOkelimil kg canh aglrllk ar11~1.
Tartl~ma ve Sonu~
Bugday. ~avdar ve buntann melezi olan tri· tlkalenin ta;>ldlktan pentazonlar nedeniyle ozellikte etlik civcivlerde performansin ofumsuz etkilendigi, yeli;>kin hayvanlann belirtilen bu anli besleme lak·
t6rlerine . kar~1 daha loleranslt olduklan dO· ~Gncesinden hareketle eWk civciv yemlerine % 15 ve 30. etlik pHi~ yemlerine de % 20 ve 40 oranlnda trilikale kalllara.< yap' Ian bu denemede. ara~llrma
gruplannda d6nemlere g6re canfl aglrllk or·
talamalan TablQ 2' de verilmi;>lir. Ara;>tlrmada 21. gun canll aglrllk ortalamalan kontrot ve trilikale gruplannda Sl(aslyta 565.0, 576.2 ve 594.4 gala·
rak ger~ekle~mi$ ve kontrol grubunun canl! a~lrltk
ortalamasl yOkse;c; dOzeyde tritikale kailian gruplan az ve istalislikl oJarak 6nemli (P<O.05) bu· lunmu;>lur. iki deneme grubunun 21. gOn canl! agl(-Ilk ortalamalan istatistiksel baklmdan birbirinden 6nemsizdir (P>0.05). Oeneme sonu olan 42. gOn canll aglrllk ortalamalan aynl Slraya gore 1814.5,
1865.5 ve 1866.3 g olarak tespil edilmi;> ve is· lalistiksel baklmdan gruplar araslnda farkllilk g6·
rOtmemi~tir. PeUersson (1987). mlSlr verine
ras-yona % 40 oranmda tritikate katmanm. Richter ve
ark. (1990 a) eUik pithy rasyonfartna mlSlr verine % 68 oranlnda tritikale kalmaOln, Flores ve ark., (1994) ise rasyonlarda % 60 oranlnda bugday veya tritikate kullanmanm, Azman ve ark. (1997 b) (as· yontara % 35 oraOinda tritikafe katmanm eUik pi· li~ferde canll aglrllk ortalamalannl etkilemedigini bi l-dirmi~lerdir. Pettersson ve Aman (1988) O~ tritikale ~e;>idj ite ~avdan eUlk pili~ rasyonlanna % 57 ora· nlnda kalml;>lar ve bunlar i~inde pentozan oraO yOksek ~avdar ve lritikale ~e~iUerinden birinde canh aglrftk artl;>1 otumsuz elkitenirken, diger iki ~e~ille belirtifen olumsuzlugun gozlenmedigini ilade el-mi;>lerdir. Bu bulgular ara~llrmamlzla uyum i~e· risinde iken, (asyontarda mlSlr Verine % 40·60 ora·
nmda trilikale kullanmanm canlt aglfftk artl~ml azafttlgml beJirten ara;>llrma sonu~lanna da rast-lanmaktadtr (Richter ve ark., 1990 b; Jamroz ve ark .. 1996).
Ara;>hrmada 1-42. gOnlerde slraslyla ortalama
42.7,43.4 ve 43.7 9 gOnlOk canll aglrhk artl~1 tespil edilmi;>, gruplar arasmdaki larkllltk iSlatistiksel
ba-klmdan Onemsizdir (P>0.05).
Tavuklar yapltarr gere9i lazla yem tOketimine meyillidirler. Ancak yem tOkelimi sindirim kanatmm kapasitesi ve kandaki toktuk hissi veren bazi pa·
Tritiklllc'nin (Tritic~le) Etlik I)ili~ Rasyonlannda ... rametrelerin miktan ile ayartamr. Rasyondaki ene~i eksikligi veya dengesiz bir rasyon yem tUkelimini artlrabilir. Bu ara~hrmada gunluk yem tUkelimi ba-ktmdan gruplar arastnda farkllilk 6nemsizdir (p>0.05). Yem lukelimi donemlere gore in-eelendiginde, 1-21. gunlerde slraslyla 46.5, 47.5
ve 50.1 g; 22·42. gOnlerde 123.7, 122.7 ve 128.2 g: 1-42. gOnlerde ise 83.6, 83.5 ve 87.6 9 olarak lespil edilmi~lir (Tablo 3). Etlik civciv yemine % 30, etlik pili9 yemine % 40 oranlnda tritlkale katrian grupta yem lukelimi malemaliksel olarak diger gruplardan daha lazladlr. Richler ve ark. (1990 a) eUik pilie rasyonlanna mlslr verine % 68 orantnda Irilikale kalmantn yem IOketimini elkilemedigini,
vine aynl ara~tlnellar laraltndan yapllan bir ba~ka
ara~\lrmada (Riehler ve ark., 1990 b) rasyondaki
Iritikalenin artmaslmn yem tOkelimini azallllgtnl, Flores ve ark., (1994) rasyondaki Irilikalenin % 30' dan % 60' a elkanlrnasl durumunda yem 10-keliminin azaldlglnl, Vine Jamroz ve ark.(1996) ' Ia-rallOdan yapllan bir ara~hrmada da % 55 ora· nlOdaki Iritikalenin yem tUkelimini % 1.3 orantnda azalltlgtnl, buna kar~llIk Leeson ve Summers (1987) yumurla lavugu rasyonlanna % 70 ora-nlOda lrilikale kullanllmastntn yem tOketimini art-tlrdlglOl bitdirmi~lerdir.
Yemden yararlanma oranl baklmtndan gruplar araslnda larkllirk olmamaSlna ragmen 1-21. ve 22-42. gOnler.de en iyi YYO % 15· 20 oranlOda lri-likale veriten grupta elde edilmi~, bunu konlrol ve yOksek dOzeyde Irilikale verilen grup lakip elmi~lir.
Denemede (1-42. gunlerde) YYO kontrol ve de-neme gruplannda slraslyla 1.96, 1.92 ve 2.01 ola-rak tespil edilmi~, her 3 grupla elde edilen bu de-gerler normal slOlrlar ieinde kabul edilmi~lir. Su ara~tlrmada dO~Ok dOzeyde lritikale verilen grupla elde edilen YYO (1.92) matematiksel olarak diger gruplardan daha iyi bulunmu~tur. Etlik pille ras-yonlanna Irilikale kaillarak yapllan eall~malarda:
Petterson (1987) Irllikalenin % 40 oranlnda
ras-yon lara katllmastntn mlSIr kailian kontrol gnibuna gore YYO baklmlOdan islatisliki farkllllgin 01-madlgtnl, Ruiz ve ark., (1996) YYO yonunden
tri-tikalenin mlSlra gore daha iyi oldugunu. Flores ve ark., (1994) rasyondaki !rilikalenin % 30' dan % 60' a elkanlmaSI halinde YYO' r'lun iyjle~tigini, Pet-lersson ve Aman, (1988) ise rasyon penlozan
ora-mmn artmaslmn YVO' 01 olumsuz etkiledigini !espit
etmi~lerdir.
Ara~llrma gruplan ya~ama gOeO baklmlOdan
degerlendirildiginden. en iyi ya~ama gOeO yOksek dOzeyde Irilikale veri len grupta (% 94.6) elde edil-mi~. bunu konlrol (% 93.1) ve dO~Ok dOzeyde Iri-likale grubu (% 90.8) lakip etmi~tir. Denemede elde edilen ortalama % 92.6' hk ya~ama gOell normal 51-mrlann alflOda olup, ilk haftada hayvanlarda gorDlen
E.coli enleksiyonuna bagh enterilis OIOmlerin art-maslOa neden olmu~. yapllan antibiyolik tedavisi ile bu sorun ortadan kalkml~ll(. Bazl ara~tlnellar (Pel-lersson, 1987; Richter ve ark., 1990 b) rasyonlara
Irilikale kalllmaslOtn ya~ama gOeO Ozerine olumsuz elki yapmadlQIOI birdirmi~lir. 8u ara~ll(mada da trio
likalenin daha fazla kullanlldlgl rasyon grubunda olOmlerin daha az gorOrmesi nedeniyle !rilikale ile
ya~ama gueunun olumsuz elkilenmedigini
soy-lemek mOmkOndUr.
Sonue olarak; mlSIr verine etlik eivciv ras-yonlannda % 30, etlik pilie rasyonlanna da % 40' a kadar Iritikale kullanmanln, enerji dOzeyi daha
dO~Ok olmaslOa ka~llIk, besi periormansl degerleri
Ozerinde onemli saYllabilecek olumsuz bir elkisi 01-maml~tlr.
Kaynaklar
Annison G (1992) Commercial enzyme supplementation 01 wheat·bazed diets raises ileal glycanase aclivities and improves apparent metabolisable energy, starch and pen-tosan digestibilities in broiler chickens. Animal Feed Sci-ence and Technology. 38, 105-121.
Azman MA, Co~kun B, Tekik H, Aral S (1997 a) Tritikale'
nin (triticale) yumurta tavugu rasyonlannda kul· lanllabilirligi. Hay. Ara~. Oerg., 7,1-4, Konya.
Azman MA. Ba~er E, Arat E. Tekik H (1997 b) Ellik pili{: rasyonlanna tritikate (triticale) ilavesinin performans oze-rine etkisi. Hay. Ara~. Oerg., 7, 21-24, Konya.
Cave N, Wood PJ. Burrows VO (1992) Eslimalion of an acceptable !3·glucan level for broiler chick diets. Can. J.
Anim. ScI., 72, 691-694.
Choct M, Annison G (1990) Anti·nutritive activity of wheat pentosans in broiler diets. Brilish Poultry Science, 31, 811·821.
ChOCI M, Annison G (1992) Anti-nutritive activity of wheal pentosans in broiler chickens: Roles of viskozity and gut
AZMAN, CO~KUN. TEKtK, ARAT
microflora. British Poultry Science, 33. 821·834. Flores MP. Castanon JIR. McNab JM (1994) Effects of enzyme supplementation of wheat and triticale based diets for broilers. Animal Feed Science and Technology. 49,237·243.
Friesen 00, Guenter W. Botter BA, Marquardt RR
(1991) The ellecls of enzyme supplementation on the
nulritive value 01 rye grain (Secale cereale) for young broiler chicks. Poultry Science, 70. 2501·2508.
Jamroz D, Wificzkiewicz A, Skorupinska J. Orda J. Vol·
ker L (1996) The ellect of increased Roxazyme G supp·
lement in the broiler fed with triticale rich mixtures. Arc·
hiv fur Gellugelkunde. 60, 4,165-173.
Kutsal A, Alpan O. Arpaclk R (1990) istatistik Uy· gulamalar. Bizim BOro Baslmevi, Ankara.
Leeson S and Summers JO (1987) Response of white
leghorns to diets containing ground or whole triticale.
Can. J. Anim. Sci .• 67, 2, 583-585.
Maurice DV. Jones JE, Lightsey SF, Rhoades JF, Hsu
KT (1989) Chemical composition and nulritive value of
triticale (Florida 201) lor broiler chickens. Applied Ag·
ricultural Research, 4, 4, 243·247.
Penersson 0 (1987) Substitution of maize with different
'levels of wheal, trilicals or rye in diets for broiler
chic-kens, Swedish J. Agric. Res. 17. 57·62.
Pettersson D, Aman P (1988) Ellects of enzyme supp'
lementation of diets based on wheat, rye or triticale on
their productive value for broiler chickens, Animal Feed
Science and Technology, 20, 313·324.
Pettersson D. Graham H. Aman P (1990) Enzyme supp· lementation of broiler chicken diets based on cereals wilh endosperm cell walls rich in arabinoxylans or mixid-linked B·glukans. British Society of Animal Production, 51,
201-207.
Richter G, Ochrimenko C, Cyriaci G, Hennig A (1990 a) Studies 01 the use of native triticale for poultry, I. Broiler fattening, Archives of Animal Nutrilion, 40, 7, 595·606. Richter G, eyriaci G, Petzold A, Schwartze J (1990 b) Ef-lecl 01 enzyme preparation endofeed on broiler fed on IrI-licale, Archives of Animal Nulrition, 40, 10,959·967. Ruiz N, Marion JE, Miles AD, Barnett RB (1967) Nulrilive value of new cultivars 01 triticale and wheal for broiler chick diets, Poultry Science, 66, 90-97.
Sanfaklogullan K, 6nol A (1998) Bugdaygil dane yem-lerinin ni¥lsla labialmda olmayan polisakkaril i(ferikJeri ve kanalll beslenmesindeki onemi, Yem Magazin, Nisan
1998,39-46.
Talug AM. Klrkpmar F. Erkek R, Hamarat
