Dış Ticarette Ticari Bilginin Önemi ve İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi (İGEME) Kütüphanesi görünümü

(1)

Bilgi Dimyaa 2<XXJ. 1 (1 ).205-118

DIŞ TİCARETTE TİCARİ BİLGİNİN ÖNEMİ VE İHRACAT!

GELİŞTİRME ETÜD MERKEZİ (İGEME) KÜTÜPHANESİ

Tayfun GÜLLE*

Ekonomi ve ticaret terimleri günümüzde en yetkili çevrelerin yanı sıra so

kaktaki insanın da gündemine yerleşmiştir. Yirminci yüzyılın bitimine az bir süre

kala, toplumların yaşam düzeylerini belirleyen temel unsur olan ekonomi ve uy

gulamaları, özellikle gelişmekte olan ülkelerde kamuoyu tercihler

i

_{ni ele et}

kileyerek yönetim değişikliklerine yol açmaktadır. Tcplumsul yaşamda bu denli

öneme sahip olan ekonomi alanında, ulusal hedeflere ulaşmanın bilgi kul

lanımından geçtiği kabul edilmektedir.

Gelişmekte olan ülkeler değişen oranlarda da olsa, kalkınma politikalarını

önemli ölçüde ticareti geliştirme politikalarına yöneltmişlerdir. Günümüzde ulus

lararası ticaret, hızlı karar alma ve uygulamayı gerektirmektedir. Hızlı karar al

mada en önemli unsur, doğru bilgiye en kısa sürede erişimdir. Bu noktada, "ticari

bilgi" nin ticaretin geliştirilmesinde temel adım olduğu görülmektedir. Doğru ve

zamanında edinilen bilgi ile ihracat ve ithalatta doğru ve yerinde kararlar ve

rilebilmekte ve bu doğrultuda, ticari bilgi sayesinde ticaretle ilgili kurum ve ku

ruluşlar, dünya ticaret hareketleri hakkında güncel bilgilere ulaşabilmektedir.

Dünya ticaret hareketlerine yön veren ve rekabet koşulları içinde işlevi daha da

artan ticari bilginin, iktisadi karar alma sürecinin en önemli unsuru olduğu söy

lenebilir.

Ticari bilgi hizmetlerini, hemen her ülkede oluşturular dış ticareti geliştirme

veya ihracatı geliştirme kuruluşları vermektedir. Ülkem;zde de bu hizmeti sun

makla yükümlü kamu kuruluşu iGEME'dir. Açık adıyla İhracatı Geliştirme Etüd

• Dr.. İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi Kütüphane Müdürü

(2)

M. Tayfun Guile _{Bllgi Dfinyast}_1/XJO_{, 1(1).205-118}

Merkezi, 6zel hukuk hOkOmlerine bagl1 ve tOzel ki$ilige sahip bir kamu kuruIU$U olarak, 27 Ekim 1960 tarih ve 118 say1h yasa ile 2 Kas1m 1960'ta kurulmu$tur. TOrkiye ihracat1nin geli$tirilmesi ve saglIklI bir yapIya kavu$turulmas1 temel amacI ile kurulmU$ ilk ve tek kamu kuruIU$U olan iGEME; bu amac;: dog-rultusunda yeni pazarlar ve i$ olanaklan yaratmaya y6nelik ara$tIrma gal;~tirme c;:alI$malan yOrOterek, ihracatc;:1lanm1z1n di$ pazarlardaki paylanni art1rmalanna yard1mc1 olmak Ozere, egitim, yayin ve tanit1m etkinliklerinde bulunarak, yerli ve yabanc1 i$ c;:evrelerine ticari bilgi saglayarak, ihracat1m1zm OrOn ve pazarlar y6-n0nden c;:e$itlenmesine, nitel ve nicel olarak geli$tirilmesine katk1da bu-lunmaktad1r.

ihracatc;:1ya ve ihrac;: potansiyeli olan kurulu$Iara ihracat yapabilmeleri ve ihrac;: kapasitelerini art1rabilmeleri ic;:in gerekli bilgileri saglamak, bu alandaki be-ceri ve donanimlann1 geli$tirmelerine yard1mc1 olmak, di$ ticaretle ilgili kamu ku-rulu$Ian aras1nda koordinasyonu saglamak, Merkezimizin yurt ic;:ine y6nelik c;:a-l1$malann1 olu$turmaktad1r.

Diger taraftan, yurt d1$indaki al1c1lara TOrk ihrac;: OrOnleri ve firmalannm ta-nitIlmas1 amacI ile yabanc1 dillerde yayInlar haz1rlamak, uluslararas1 fuar ve ser-gilere ulusal kat1l1m1 dOzenlemek, yerli ihracatc;:1 ile yabanc1 ithalati;:1 ar':lsinda dogrudan temas olanaklan yaratmak gibi etkinlikler, iGEME'nin yurt d1$1na y6-nelik c;:al1$maland1r.

Merkezimiz, kuruldugu tarihten 1983 yIl1na kadar Ticaret Bakanhg1 bOnyesinde c;:ah$ml$, daha sonra ayni yII Ba$bakanllga bagll olarak kurulan Hazine ve Di$ Ti-caret MOsle$arhg1'na baglanm1$t1r. MOste$arllg1n 1994 y1lmda ikiye aynlmas1yla DI$ Ticaret MOste$arhg1'na baglanan iGEME'nin kamu ve ozel kesimden olu$an 19 ki$ilik y6netim kuruluna DI$ Ticaret MOste$an ba$kanl1k yapmaktad1r. Di$ Ti-caret MOsle$ar Yard1mc1s1'nm Genel Sekreterligini yapt191 iGEME'de bir Genel Sekreter Yard1mc1s1 bulunmaktad1r. Y6netim birimleri Ara$tIrma Geli$1irme, Uy-gulama ve Koordinasyon, idari Mali i$Ier ve Bilgi Sistemleri olmak Ozere 3 ba$-kanhga baglanm1$!1r. Ba$kanl1klar alt1nda 7 daire ba$kanhg1 ve $Ube mOdOrlOkleri bulunmaktad1r. iGEME KO!Ophanesi de bu mOdOrlOklerden biridir.

(3)

Dt§ Ticarette Ticari Bilginin bnemi ve

ihracau Geli§tirme Etiid Merkezi (Igeme) Kiittiphanesi Bllgl Dii11yas1 2(X)(), 1(1).205-218 Merkezimizde, temel _{i9Iev o}lan _{Ara9t,rma Geli9tirme}(AR-GE) _{r,;alt 9malannin} yOrOtOlebilmesi ve diger gorevlerin yerine getirilebilmesi ir,;in, ulusal ve ulus-lararasI dOzeyde, ihracat sOrecinin r,;ok ozel konulanna kadar inen ayrint!lt ve r,;e-9itli bilgilere gereksinim duyulmaktad1r. Bu gereksinim dogrultusunda iGEME bOnyesinde 1973 yIlinda kurulan kOtOphanemiz, onceleri Koordinasyon ve Egi-tim Daire _Ba9kanltg1'na, daha sonra 1995 yt1Inda olu~curulan Ticari Bilgi Sis-temleri Daire _Ba9kanltg1'na bagh olarak hizmet vermi9tir. Soz konusu Daire'nin Haziran 1999'da Ankara Ticaret Noktas1'na _{don09tOr0lmesiyle}iGEME KO -tOphanesi bu bi_{rime baglanmI9tIr}.

I. iGEME KUTUPHANESi

Bir kOtOphanenin en klasik tanitImIn1 _olu9turanokuyucu, personel, bOtr,;e, bina ve koleksiyon r,;err,;evesinde iGEME KOtOphanesi'ne ait temel bilgiler ozet-lendikten sonra ana konumuz olan kOtOphane hizmetlerine ger,;ilecektir.

-Okuyucu: KOtOphanenin _{okuyucusunu iGEME r,;alt9anlart ve d19andan} ge-lenler _olu9turmaktad1r. Kurum ir,;i okuyucular ag1rhkh olarak uzman, uzman yar-d1mc1s1 ve raportorlerdir. Kurum _dI9Iokuyucular ise; _r,;e9itli 1<amu kurulu$lart, _i9 r,;evreleri ve Oniversitelerden gelmektedir.

-Personel: KOtOphanede, 1 kOtOphaneci ve 3 memur ile 1 yard1mc1 eleman olmak Ozere toplam 5 ki$i _{r,;ah9maktadir}.

-But~e: Her y1l iGEME'nin amar,; ve hedefleri dogrultusunda saptanan on-celikler esas alinarak olu$turulan Yayin Ser,;im Kurulu'nda eski aboneler ve kO-tOphaneye yeni kazandmlacak yayinlar saptanmaktad1r. Buna gore olu$turulan abone listesi, aracI firmalardan alinan fiyatlara gore ekonomik _{bir 9ekilde} ha-ztrlanmakta ve iGEME bOtr,;esinden gereksinim dogrultusunda para ay-nlmaktad1r. Bu rakam 1999 y1h ir,;in 16 milyar TL'dir.

-Bina: KOtOphanemiz iGEME binasin1n giri$ katinda olup; 1 okuyucu salonu, 1 fotokopi odas1 ve 3 r,;ah$ma odasindan olu$maktad1r. Eski yayinlartn biriktirildigi 2 depo ise, yine kOtOphanenin ir,;inde bulunmaktad1r.

(4)

M. Tayfun Guile Bilgi Diinyas, 21)()(), 1(1)-205-218

-Koleksiyon: Konumuzun ozO geregi en fazla incelemek i;lurumunda ol-dugumuz koleksiyon, ticari bilgiyi kapsayan materyallerden olu~maktadir. Bunlar kendi ic;:inde 2 ana gruba aynlmaktad1r.

a) Temel bilgi kaynaklan: Merkezimizin gorevlerini yerine getirmede gerek duyulan temel bilgilerin bulundugu yaymlard1r. Bunlar ic;:inde ihracat-ithalat reh-berleri, y1ll1klar, almanaklar, sozlukler, ansiklopediler, ulusal ve uluslararas1 ti-caret istatistikleri, gumruk tarife cetvelleri, gumruk mevzuatlan gibi yaymlar ilk akla gelenlerdir.

b) Ticaret ve mal haberleri veren yaymlar: Belirli bir maim belirli bir pazara belirli bir surede sat1labilmesi ic;:in, pazarlardaki geli~meleri guncel olarak veren sureli yay1nlard1r.

II. KUTUPHANE HiZMETLERi

KOtOphanedeki bilgi kaynaklannm en k1sa surede duzenlenip okuyucuya ile-tilmesi ic;:in yap1lan i~lemlerdir ve 2 gruba aynlmaktad1r.

a) Teknik Hizmetler: <;ogu bilgi merkezinde oldugu gibi Saglama ve Ka-taloglama-Sm1fland1rma olarak gruplandmlmaktad,r. Yaymlar, KOtOphaneye satin alma, degi~im ve 90k az da olsa bag1~ yoluyla saglanmaktad1r.

Kataloglama-Sm1fland1rma: Ticaret KOtOphaneleri ic;:in olu~turulan s1-nifland1rma sistemleri ic;:inde bir kac;: sec;:enek bulunmaktad1r. Bunlar aras1nda "Uluslararas1 Standart Ticaret Sm1fland1rma Sistemi (SITC)", "Uluslararas1 Stan-dart Sanayii Sm1fland1rma Sistemi (ISIC)" ve "Armonize Sistem (HS)" en yaygm olanland1r. Kutuphanemizde Uluslararas1 Ticaret Merkezi (ITC) taraf1ndan ha-z1rlanan "Thesaurus" kullanilmaktad1r. SITC, ISIC ve HS yalniz mal veya Orun gruplanni listeledikleri ic;:in tek ba~lanna kullanilamamaktad1rlar. Bunlardan en uygunu olan SITC, ITC'nin Thesaurus Listesi ile birle~tirilerek kullanilmaktad1r. Sistem, konu, madde ve Olke olmak Ozere toplam 3 gruptan olu~maktad1r.

KOtOphanemize saglanan yaymlar, yaymc1 kurulu~. yazar ad1, eser ad1, ha-z1rlayan-editor-9eviren adlan, konu ba~llg1, seri kayd1 gibi ozellikler dikkate

(5)

al1-01~ Ticarette Ticali Bilginin 6nemi

ve

ihracau Geli~tim1e Etud Merkezi (lgeme) Kutuphanesi BllgtDiinyas, 2()()(), l(/):205-218

narak kataloglanmaktad1r. Kataloglamada "Anglo Amerikan Kataloglama Ku-rallan" nin 2. bas1minda belirlenen esaslar kullanilmaktad1r.

KOtOphanemize saglanan yayinlar, katalog ve s1n1fland1rma i$1emleri

ya-p1ld1ktan sonra bilgisayara kaydedilmekte ve okuyucunun hizmetine

su-nulmaktad1r. KOtOphane i$Iemlerinin tOmO bilgisayar ortaminda yap1lmakta olup;

kitap ve sOreli yayinlar d1$1nda kartoteks, odOnc;: verme ve bOtc;:e bilgileri de bil-gisayara aktanlm1$tlr.

b) Okuyucu Hizmetleri: KOtOphanemizde uygulanmakta olan okuyucu hiz -metleri, dani$ma (ba$vuru) hizmeti, kOtophaneleraras1 i$birligi ve 6d0nc;: verme hizmetleridir. Okuyucunun istedigi bilgiyi okuyucuya saglamak dani$ma

hiz-metinin ozOnO olu$turur. Bu bilgi herhangi bir OrOnOn ihracat-ithalat degeri ol-dugu gibi, OrOnOn Oretim-tOketim istatistigi de olabilir. Yine, bir OrOn veya OrOn

grubuyla ilgili yurt1$1nda bulunan ithalat91lann adresinin bulunmas1, yurtic;:indeki Oreticilerin adreslerine ula$1lmas1; degi$ik OrOnlerle, belirli Olke veya bolgelerde

yatmm yapacak ki$i ve kurulu$1ara bu Olkelerin gOmrOk ve temel ekonomik

bil-giletinin verilmesi temel dani$ma hizmetleri arasinda gec;:mektedir. Bu hizmet

zaman zaman uzman destegi ahnarak ta yap1lmaktad1r. Aynca daha geni$

ara$-t1rma yapmak amac1yla (TOrkiye ekonomisinde son be$ y1lhk egilimler, dOnya

ti-caret hareketleri vb.) kOtophanemize gelen okuyucular !<;:in bilgisayar ortaminda

bulunan kOtophane katalogundan anahtar kelimeler yard1m1yla tarama

ya-p1lmakta ve istenen yayinlar okuyucuya 91kanlmaktad1r.

bzel kOtophaneler, konulan ile ilgili olsalar bile, bO~On yayinlan bOnyelerinde toplayamazlar. Bu nedenle 6zellikle yak1n c;:evremizde bulunan kOtophanelerle

(TOBB, DPT, Eximbank, Hazine MOste$arl191, DiE, MPM, Merkez Bankasi,

Ser-maye Piyasas1 Kurulu, TOBiTAK, TOrkiye Bankalar Birligi, Rekabet Kurulu ve Oniversiteler) kar$1hkh yayin 6d0nc;: alma veya fotokopi hizmeti verilmektedir. Bu

c;:erc;:evede, gerek kurum i<;:i gerek kurum dl$1 okuyuculanm1z ara$t1rd1klar1

ko-nularla ilgili olarak yeri geldikc;:e diger kOtOphanelere yonlendirilmektedir. Bu ku-rulu$1ara zaman zaman c;:e$itli ticaret ve sanayi oda ve borsalan ile iMKB,

TO-SiAD ve TURKTRADE (TOrk DI$ Ticaret Dernegi) gibi kurumlar da kat1lmaktad1r.

(6)

M. Tayfun Guile Bilgi Dii11yas1 2()()(). J(J)-205-218

KOtOphanemizde bulunan yayinlar, temel ba$vuru yayinlari d1$inda kurum ii;i

kul-lanic1lar ii;in bdOni; verilmektedir. Ayrica, kOtOphaneye yeni gelen yayinlarin "ii; in-dekiler" sayfalari i;ogaltIlarak haftahk periyotlarla kurumda sirkOler halinde da-g1t1lmaktad1r. Yine bu yayInlardan sei;tiklerimizin kOnye bilgileri, iGEME

tarafindan gOnlOk olarak yayImlanan ve ag1rhkli olarak ithalat ve i$birligi talepleri

ile i;e$itli ticaret haberlerinin verildigi "DI$ Ticaret BOlteni" nde haftada bir kez; bzetli duyurulari ise ayda bir kez yayImlanan ve DI$ Ticaret BOlteni'nin ekleri olan "ARGE/ info" da ve oi; ayl1k bzetleri de "iGEME'den Bak1$ Dergisi" nde kurum dl$I okuyucular ii;in duyurulmaktad1r.

Ill. KOLEKSiYONUN TiCARi BiLGi A9ISINDAN iNCELENMESi

Daha once 2 grup halinde inceledigimiz kOtOphane koleksiyonunu ayrintIlI bir

$ekilde ve kOtOphanede bulunan brnekleriyle incelemek yararh olacaktIr.

1-Temel Bilgi Kaynaklan a) istatistikler

i. Ti.irkiye ile ilgili istatistikler: Agirhkh olarak Devlet istatistik EnstitOsO ta-rafindan yay1mlanmakta olan istatistiklerdir. Yine DI$ Ticaret MOste$arhg1 t a-rafindan yay1mlanan di$ ticaret istatistikleri en fazla kullanilan istatistiklerdir. Bun-larin onceki yIllara ait olanlari basIh olarak bulundugu gibi TOrkiye'nin en son di$ ticaret istatistikleri de DI$ Ticaret MOste$arhg1'ndan on-line (i;evrim-ii;i) baglantI ile alinabilmektedir. Bunlarin d1$1nda Hazine MOste1?arl1g1, Milli Prodi.iktivite Mer-kezi, Devlet Planlama Te$kilatI, Devlet Demiryollari, Devlet Su i$Ieri gibi resmi kurulu$Iarin istatistiklerinin yarn sIra, istanbul Ticaret Odas1, istanbul Sanayi Odas1, Gi.ibre Oreticileri, Otomotiv Sanayi ve Demir-<;elik Oreticileri Dernekleri gibi bzel kurulu$Iarin da istatistikleri kOtOphanemizde bulunmaktad1r.

ii. Uluslararas1 Kurulu$Iann istatistikleri: Birle$mil? Milletler, FAO ve

OECD gibi kurulu$Iar ba$ta olmak Ozere degi$ik Olkelerin ihracatI geli1?tirme

mer-kezleri taraf1ndan kOtOphanemize gbnderilen istatistikler (Malta Trade St<itistics) ve belirli OrOnler (Cotton World Statistics, Oil World) hakk1nda bilgi veren i s-tatistiklerdir.

(7)

Dt§ Ticarette Ticari Bilginin bnemi ve

ihracau Geli§tirme Etiid Merkezi (lgeme) KUtUphanesi Bilgi D11nyas1 2()()(), J(/)-205-218 b) Gumruk Tarife Cetvelleri ve Ticari Mallarm At;1klamah Kod Listeleri: Ulkelerin ulusal gOmrOk tarifelerini (d1~ ticaret rejimleri) gosteren listelerdir.

01-kelerin gOmrOk bilgileri i:,;in ba~vurulan en temel kaynak "Bulletin International des Douanes" dir. K1saca Armonize Sistem olarak adlandmlan "Harmonized Commodity Description and Coding System Explanatory Notes" ise, ticari degeri olan her tOrlO maim uluslararas1 armonize kodunun ogrenilmesi ic;:in kul-larnlmaktad1r.

c) Ticaret Rehberleri: KOtOphanemize ihracatc;:1lardan gelen en yogun talep ithalatc;:1 adresleridir. 6zellikle ihracata yeni ba~layanlann gereksinimleri dog-rultusunda ithalatc;:1 ~irketlerin ismi, adresi, c;:al1~t1klan banka vb. bilgiler ic;:in yogun bir ~ekilde kullan1lan ticaret rehberlerinde, belirli bir Olke hakkmda bilgi ve-rildigi gibi bir beige veya bir OrOn hakkinda da adres bilgisi verilmektedir. Bun Iara her Olke ic;:in ayn ayn yay1mlanan "Kompass" Olke rehberleri ve her k1ta ic;:in ya-y1mlanan "Europages" ve "International Directory of Importers" ornek olarak ve-rilebilir. Yine "Diesel and Gas Turbine Worldwide Catalog", "World Texti:& Com-munication Guide" ve "Fresh Produce Desk Book" isimli rehberler OrOn rehberleri ic;:in ornek olu~turmaktad1r. Bunlann yarn s1ra yurt ic;:inde bulunan ticaret ve sa-nayi odalanrnn rehberleri baz1 ozel kurulu~lann c;:1kard1klan Ori.in kataloglan da (TOrkiye Makina imalatc;:1lan Katalogu, TOrkiye Plastik Sektoru Katalogu)

ki.i-tOphanemizde bulunmaktad1r. Di.izenlenecek olan dOnya ticaret fuarlarm1n

ay-nntlh listesi ic;:in "M+A International Tradeshow Directory" kullarnlmaktad1r. Di.inya Olkelerinin onemli d1~ ticaret kurulu~lanrnn (d1~ ticaretle ilgili bakanl1klar veya mOste~arl1klar, ihracat1-ithalat1 geli~tirme merkezleri, birlikler, vak1flar vb.) adreslerinin bulundugu ve Uluslararas1 Ticaret Merkezi taraf1ndan y1lda bir kez yay1mlanmakta olan "World Directory of Trade Promotion Organizations and Other Foreign Bodies" ise, bu alanda kullarnlan en temel kaynak olup ba~vuru ozelligine sahiptir.

d) Temel Ulke Verileri: Herhangi bir Olke hakkmda temel ekonomik bilgileri ic;:eren raporlard1r. "Economist Intelligence Unit'' taraf1ndan yay1mlanan Olke ra-porlan bu konuda en fazla kullarnlan yayinlar olup, toplam 7.4 adet Olke raporuna Ki.itOphanemiz abonedir. OECD tarafmdan Oye Olkelerle ilgili olarak ayn ayn c;:1-kanlan "Economic Surveys" ise bu alanda ayn bir ornek olu~turmaktad1r.

(8)

M. Tayfun Guile Bilgl Dii11yas1 2()()(), 1(1):205-118

le$mi$ Milletler ve I MF gibi kurulu$1ar tarafindan yay,mlanan genel raporlar (Eco -nomic and Social Survey of Asia and Pacific, Trade and Development Report, World Economic Outlook) belirli i.ilke gruplan i<;:in kapsaml1 ara$t,rmalar olup,

uzun araltklarla yay1mlanmaktad1rlar. Amerikan Tarim Bakanhg1 taraftndan de-gi$ik araltklarla yay1mlanmakta olan "Foreign Agricultural Services", di.inya ta-nmsal i.iretiminde i.ilkelerin paylanni veren temel kaynaklardandtr. Yurt i<;:inde ise DI$ Ekonomik ili$kiler Kurulu, Ti.irk i$birligi Kalkinma Ajans1 ve <;:e$itli kuru1U$1arin yay1mlad191 i.ilke raporlan Ki.itophanemizde bulunmaktadtr.

e) <;e~itli Dani~ma Kaynaklari: Yabanc, dil sozli.ikleri, ticari ve sektorel terim sozli.ikleri, atlaslar, ansiklopediler bun!ardan baz1land1r. Bunlann yani s,ra ara$-t1rmalann yi.iri.iti.ilmesinde gerekli olan ve paketleme, ula$1m, fuarlar, pazarlama,

ticari s6zle$meler vb. konularda yay1mlanan teknik kitaplar ki.itophaneye ka-zandtrtlmakta ve kataloglanip sintflanarak kullantma sunulmaktadtr. Bu kay-naklar ag,rltkh olarak iGEME'nin ara$ttrma geli$tirme etkinliklerine seminer, burs, ortak proje gibi degi$ik destekler veren Uluslararas, Ticaret Merkezi (ITC), Hollanda'ntn Geli$mekte Olan Ulkelerden ithalat, Geli$tirme Merkezi (CBI), Japon DI$ Ticareti Geli$tirme brgi.ito (JETRO), Kanada Ticareti Geli$tirme Bi.i-rosu (TFOC) vb. kurulu$1ardan i.icretsiz olarak gonderilmektedir.

2. Ticaret ve Madde Konusunda Bilgi Veren Kaynaklar:

Belirli bir mal1 belirli bir pazara belirli bir s0rede satmak zorunda otan ih-racat<;:1ya teknik hizmet vermek_ amac,yla ki.itophaneye saglanan yayinlard1r. Bunlar genellikle uluslararas1 madde ve pazar haberleri veren si.ireli yayinlard1r. Tanmsal i.iri.inler ve demir dl$1 madenlerin fiyatlari ve pazar geli$meleri hakkinda bilgi veren 'The Public Ledger"; kimyasal Ori.inlerin di.inya fiyat ve pazar ge-li$meleri hakkinda bilgi veren "Chemical Marketing Reporter"; taze meyve ve sebze hakktnda ayrn bilgileri veren "Fresh Produce Journal"; metaller hakkinda yine ayrn bilgileri veren "Metal Bulletin Weekly" bunlardan baz1larina ornektir. in-giltere'de haftahk olarak yay1mlanan ve di.inya g1da piyasas1 hakktnda bilgi veren "Foodnews" isimli yayin1n internet versiyonuna ki.iti.iphanemizce 1998 y1linda

(9)

Dt§ Ticareue Ticari Bilginin 6nemi ve

ihracatt Geli§tirme Eli.id Merkezi (lgeme) Kiitiiphanesi BllglDunyas, 1000, J(/)205·118

abone olunarak, soz konusu bilgilere yay1mlad1g1 hafta i9inde eri~im olanag1

dog-mu~tur. Bunlarm d1~mda Birle~mi~ Milletler Ticaret ve Kalk1nma Konferans1

ta-rafindan ayltk olarak yay1mlanan "Monthly Commodity Price Bulletin" isimli yaym da ticari degeri bulunan butOn mallann dunya fiyatlanni listelemektedir.

Bu alanda yerli yayinlar 90k zengin olmasa da, degi~ik kurulu~lar tarafindan

yay1mlanmakta olan sureli yaytnlann (Asomedya, Dunya Gazetesi, Ekonomik

Forum) belirli bolumlerinde ag1rl1klt olarak talepler bulunmaktad1r. Yurt i9i ve

d1-~1ndaki ihale, proje ve yatmmlar hakkmda "Detay" ve "Ulusal ve Uluslararas1

Ya-tmmlar" isimli dergiler ba~ta olmak uzere 9e~itli yay1nlara ba~vurulmaktadtr.

3. Elektronik Ortamda Bilgi Tarama Hizmetleri:

iGEME KutOphanesinin koleksiyonunu, "ticari bilgi" a91s1ndan

in-celeyecegimiz son grup, elektronik ortamda bilgi tarama hizmetleri olacakt1r.

is-tatistiksel kaynaklar bolumunde sozunu ettigimiz "D1~ Ticaret Muste~arltg1 D1~ Ti

-caret istatistikleri" ile Merkezimizin on-line (9evrim-i9i) baglant1s1 bulunmaktad1r.

Bu 9er9evede, Turkiye'nin urun ve ulkeler bazinda aynnt1l1 dt~ ticaret is

-tatistiklerine eri~ildigi gibi ihracat91 ve ithalat91 firma bilgilerine, serbest bolgelere,

ulke ve sektor gruplarina gore d1~ ticaret bilgilerine eri~ilmektedir. Ticaret ve

madde konusunda bilgi veren kaynaklar bolumunde sozunu ettigimiz "

Fo-odnews" veritabani d1~1nda "GreenBuss" veritabanma da kutOphanemiz

abo-nedir. CBI tarafindan olu~turulan bu veritabani son y1llarda onemi artan 9evre

ol-gusu dikkate al1narak ticaret ve teknolojinin geli~tirilmesi esas1na gore

hamlanan bilgileri bunyesinde bulundurmaktad1r. Vine, ithalat91, ihracat91, arac1,

dag1t1c1 vb. firmalann adreslerini bulmak i9in "Kompass International", ticaret

fu-arlannin adres, duzenleyen kurulu~. tarih vb. bilgilerini bulmak i9in "M+A

In-ternational Tradeshow Directory" kutOphanemizin abone oldugu diger elektronik

veritabanland1r. Compact Disk kanal1yla bilgi tarama hizmetleri en fazla

Ulus-larararas1 Ticaret Merkezi taraf1ndan haz1rlanan PC/ TAS (Trade Analysis

System) kullan1larak verilmektedir. Dunya ticaret istatistiklerinin ulke ve mal

gruplanntn SITC sistemine gore verildigi bu kaynak Turkiye'de yaln1z iGEME

(10)

M. Tayfun Giille _Bilgi_Dii,1yas1₂₀₀₀_{, /}_(/).20_5-2₁₈ tophanesi'nde bulunmaktad,r. Soz konusu CD dt$1nda yurt ic;:i ve di$tnda c;:e$illi kurulu$1ar taraftndan yay,mlanan ve elimizde biriken CD'lerin hizmete sunumu ise onOmOzdeki donem ic;:in planlanmaktad1r. iGEME taraf,ndan yay,mlanan ve ingilizce olarak haz,rlanan TOrk ihracat Rehberi (Turkish Export Directory) nin CD versiyonu ise, bilgi taramalannda yogun bir $ekilde kullanilmaktad1r. iGEME kOtOphanesinde bulunar rehber, sOreli yayin, istatistik ve Olke raporlarinin tam listesine ayni zamanda http://www.igeme.org.tr adresli web sayfam,zdan da eri -$ilebilinmektedir. iGEME bilgisayar ag,nin kapasite geni$1etme c;:a11$malan ta-mamland1ktan sonra kOtophane katalogunun tomO web sayfam,zdan iz-lenebilecektir.

4. iGEME Yaymlart:

iGEME KOtOphanesinin koleksiyonunu tamamlayan en temel kaynaklardan

bir bolOmOnO de iGEME yayinlan olu$turmaktad1r. iGEME'nin kurulu$undan bu yana yay,mlanan yakla$1k 900 adet Olke ve OrOn profili, ara$ttrma raporu, rehber, katalog, sOreli yayin, bOlten ve tanit,m br0$0rlerinin tOmO kOtophanemizde

bu-lunmakta olup, ic;:erdikleri verilerin gOncelligine gore geriye donOk veya gOnlOk ara$1trmalarda kullanima sunulmaktad,r.

Ticari bilgi ac;:1s1ndan degerlendirmeye 9al1$t1g1m1z kOtophanemiz yayinlan ic;:inde say,sal olarak en bOyOk grubu kitaplar olu$turmaktad1r. Yakla$1k 4.500 teknik ve ticari bilgi veren kitap d1$1nda, 410 adet yerli ve yabanc, sOreli ya yin ve Olke raporu, 350 adet yerli ve yabanc, rehber ve katalog, yakla$1k 100 adet yerli ve yabanc, istatistik, 50 adet sozlOk, 2 adet ansiklopedi ve 2 adet de atlas bu-lunmaktadir.

IV.SONUC

iGEME KOtOphanesinin vermekte oldugu ticari bilgi hizmetinin artarak devam etmesi en ba$1a Olke ekonomisinin kalkinmas, giri$imlerine katk, saglayacakt1r.

Bu dogrultuda, kOtophanemizin hizmetlerinin geli$tirilmesi henOz yeterince

(11)

gi-D1§ Ticareue Ticati Bilginin 6nemi ve

ihracau Geli§tirme Etiid Merkezi (Igeme) Kiitiiphanesi llilgl Dunyas, 2000, l{l):205-218 ri!;,imlerinin geleneksel yontemlerden uzakla!;,masina neden olacakt1r. Sonw;:ta, ticari bilgi kullan1larak yap1lacak di!;, ticaret i!;,lemleri ve pazar ara!;3t1rmalann1n he-define ula!;,ma olas11ig1 daha da artacakt1r. Bu a!;,amada yap1lmas1 gereken, ku-tuphane olanaklannin daha etkili bir !;,ekilde tanit1m1 ve varolan bilgilere yurt du-zeyinde duzenli eri!;,imin saglanmas1 i<;:in 9aba harcamakt1r.

Ticari bilginin varllg1 ve bu alanda hizmet veren enformasyon ve do-kumantasyon merkezlerinin yeterince bilinmeyen i!;,levleri ise, ku-tuphaneciligimiz ai;:1s1ndan potansiyel ara!;3t1rma konulanndandir.

KAYNAK~A:

Aktn, M. Ali. (1995). "D1:;, Ticarette Ticari Enformasyonun Gerekliligi I" Du~unceler/

Turk Kutuphaneciler Dernegi Ankara $ubesi Yaym Orgam Say1: 20: 2-6,

Anglo American Cataloguing Rules (1984) 2nd ed. Chicago: American Library

As-sociation,

Aydemir, Gulsema.( 1991 ). "01~ Ticareti Geli~tirmede Ticari Bilgi Sistemi ve Bilgi Agl"

Ankara: T.C. Ba:;,bakanhk Hazine ve D1!;, l'icaret Muste~arhg1 ihracat1 Geli!;,tirme

Etud Merkezi, (Yay1mlanmam1~ UzmanhkTezi).

DI!;, Ticaret Muste!;3arh91 Te~kilat ve Gorevleri Hakktnda Kanun Hukmunde Kararname.

T.C. Resmi Gazete No: 21949, 3 Haziran 1994 mukerrer, KHK No: 534 (Kabul

Ta-rihi: 2/06/1994).

Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararas1 Standart Sanayii Sm1flamasma Dayall imalat

Sanayii Madde Sm1flamast/ ISIC Rev.2'nin Rev.3'e ~evirimi. (1994).Ankara:

T.C. Ba!;,bakanhk Devlet istatistik Enstitusu,

Gemici, Yusuf. (1996 ). "iGEME Kutuphanesi Dermesinin Kurulu!;, Amac1 Bak1mmdan incelenmesi" Ankara: Ankara Oniversitesi Oil ve Tarih Cografya Fal~Oltnsi Ku -tuphanecilik Bolumu Dokumantasyon ve Enformasyon Anabilim Dall, ( Ya-y1mlanmam1!;3 Lisans Tezi).

Gurdal, Oya. (1996). "Tekstil Endustrisinin Enformasyon Gereksinimleri" Ankara:

An-kara Oniversitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Kutuphanecilik Anabilim Dall, (Ya

-y1mlanmam1~ Doktora Tezi).

(12)

M. Tayfun Giille B/Jgl Dunyas, J(X)(). J(JJ 105218 Harmonized Commodity Description and Coding System Explanatory Notes.

(1994-). Brussels: World Customs Organization,

Hazine ve D1~ Ticaret Muste~arhg1 i~levi, Gorevleri ve Te~kilat Yap1s1. (1992). An-kara: HDTM EkonomikAra~t1rmalar ve Degerlendirme Genel Mudurlugu,

ihracat1 Geli~tirme AyIsmdan iGEME Kutuphanesi. (1979). Haz1rlayan: Sevim Tez-can. Ankara: lhracall Geli~tirme Etud Merkezi,

ihracat1 Geli~tirme Etud Merkezi 35.Yil. (1996). Ankara: T.C. Ba~bakanllk ihracat1 Geli~tirme Etud Merkezi,

"ihracat1 Geli~tirme Etud Merkezi Faaliyetlerinin Projelendirilmesi" {1988).Hazirlayanlar: A. Acar ve digerleri. Ankara: Orta Dogu Teknik Oniversitesi i ~-letmecilik ve Yonetim Sistemleri Ara~t1rma Merkezi, (Yay1mlanmam1~ Ara~t1rma Ra-poru).

"ihracat1 Geli~tirme Etud Merkezi Kurulmas1 Hakkmda Kanun" T.C. Resmi Gazete No:

10644, 2 Kas1m 1960, Kanun No: 118 (Kabul Tarihi: 27/10/1960).

Thesaurus of International Trade Terms. (1997). Revision 3. Geneva: International Trade Centre UNCTAD/WTO,

METiNDE ADI GE~EN KAYNAKLARIN LiSTESi•

ARGE/ into (01~Ticaret Bulteni Ekleri). Ankara: iGEME, 1997 Asomedya. Ankara: Ankara Sanayi Odas1, 1994

Bulletin International des Oouanes/ The International Customs Journal. Brussels: International Customs Tariffs Bureau, ( degi~ik tarihler).

*Kutiiphanemizde bulunan temel kaynaklardan okuyucu hizmetlerinde yogun olarak kul-lamlanlann bir b6/um0n0n metinde ad, ge9tigi i9in tam kOnyelerinin verilmesi geregi duyulmu$tur. KOtOphanemizin elektronik ortamda abone oldugu yaym/ar,n internet adresleri aynca verilmi$ olup, sOreli yaymlarm yanlanndaki tarih kOtOphanede bulunan en eski say1Jar,n, nitelemektedir.

(13)

01~ Ticarette Ticari Bilginin 6nemi ve

ihracau Geli~tirme EtUd Merkezi (lgeme) KUtUphanesi Bilgl D1111)'l1SI 2{X}()' J(/)·205-218

Chemical Marketing Reporter. Washington: Schnell Publishing, 1995

Cotton World Statistics/ Bulletin of the International Cotton Advisory Committee.

Washington: International Cotton Advisory Committee, 1992

Detay/ Haftallk Ekonomik Haber Dergisi. Ankara: Delay Yayinlan, 1995

D1{> Ekonomik ili~kiler Konseyi 0lke Raporlan. istanbul: DEiK, 1994

DI{> Ticaret Bulteni. Ankara: iGEME, 1992-D1~ Ticaret Musta~arllg1 Elektronik Bilgi

i~lem Merkezi Kay1tlan. Ankara: DTM EBiM, 1999 (on-line baglant1).

Diesel and Gas Turbine Worldwide Catalog/ Product Directory and Buyers Guide.

Wisconsin, 1995.

Dunya Gazetesi/ Ekonomi Politika. istanbul: Dunya Globus Basinevi, 1998

Economic and Social Survey of Asia and the Pacific. New York: United Nations E

co-nomic and Social Commission for Asia and the Pacific, 1993

Economist Intelligence Unit Country Reports. London: The Economist Intelligence

Unit, 1998

Ekonomik Forum. Ankara: Turkiye Odalarve Borsalar Birligi, 1994

Europages/The European Business Directory. Paris: Euredit, 16th ed, S.A., 1999

FAQ Fisheries, Forestry, Production, Trade Yearbooks. Roma: Food and Ag

-ricultural Organizations of the United Nations, 1995

Foodnews. Kent: The Foodnews Company Ltd., 1998- http://www.agra-food

-news.com

Foreign Agricultural Services. USA: United States Department of Agriculture, 1998

Fresh Produce Desk Book. London: Lockwood Press, 1999

Fresh Produce Journal. London: Lockwood Press, 1996

Green Buss. ljssel, The Netherlands: Centre for the Import from Developing Countries,

1998- http://www.kommanet.nl

IMF World Economic Outlook. Washington: International Monetary Fund, 1994

International Directory of Importers. Washington: Interdata, 1999.

International Trade Statistics Yearbook. Geneva: United Nations Department for

Economic and Social Information and Policy Analysis Statistical Division, 1990

iGEME'den BakI~. Ankara: iGEME, 1997

(14)

M. Tayfun Guile BilglDunyas, l(XX), 1(1):205-218

Kompass International. West Sussex, England: Reed Information Services Ltd.,

1998-http://www.kompass.com

M+A International Tradeshow Directory. Frankfurt: M+A Publishers for Fairs, E

x-hibitions and Conventions Ltd., 1999- http://www.expobase.com (bas1h ve elekt-ronik versiyon aboneligi).

Malta Trade Statistics. Malta Central Office of Statistics, 1996

Metal Bulletin Weekly. London: Metal Bulletin pie., 1995

Monthly Commodity Price Bulletin. Geneva: International Trade Center UNCTAD/ WTO, 1994

Monthly Statistics of Foreign Trade. Paris: OECD, 1998

OECD Economic Surveys. Paris: OECD, 1997

Oil World/ The Weekly Forecasting and Information Services for Oilseeds, Oils,

Fats and Oilmeals. Hamburg: ISTA Mielke GmbH, 1996

PC/ TAS-Trade Analysis System 1993-1997 CD. Geneva: International Trade Center

UNCTAD/WTO, 1998.

The Public Ledger. London: Agra Europe Ltd., 1995

Trade and Development Report. Geneva: United Nations UNCT AD/ WTO, 1994 Turkish Export Directory. Ankara: iGEME, 1998. (bas1h ve CD halinde)

Turk i~birligi ve Kalkmma Ajans1 Ulke Mevzuat ve Raporlan. Ankara: Ti KA, 1993

Turkiye Makina imalat~1lan Katalogu. istanbul: M. Komurluoglu, 1997.

Turkiye Plastik Sektoru Katslogu. istanbul: Turk Plastik Sanayicileri Ara§t1rma, Ge-li§tirme ve Egitim Vakf1, 1999.

Ulusal ve Uluslararas1 Yatmmlar/ Haftahk Proje ve ihale Ara~t1rma-inceleme Der-gisi. Ankara: Yat1nmlar Yay1nc1hk, 19

95-World Directory of Trade Promotion Organizations and Other Freign Trade

Bo-dies. Geneva: International Trade Center UNCTAD/WTO, 1999

World Textile Communication Guide- Exporters/ Importers. Ankara: Alto Co. Ltd., 1997/98.