Halid-i Bağdadi'nin İsmail'i Şirvani'ye Verdiği Hilafetname

HALiD-i BACDADl'NiN

iSMAiL-i SiRV ANl'YE VERDiGi

HiLAFETNAME

Prof. Dr. Ahmet Turan ARSLAN

Ke-mal inal'1n eserleri gene! olarak kOitOrO-mOz ve bzellikle de yak1n tarihimiz ic:in

paha bic:ilemez kaynaklard1r. Asl1nda on-larl takdir etmeye kendimi ehil gbrmOyo-rum. Onlartn takdirini ehline b1rak1yorum.

Ancak dikkatimi c:eken bu eserlerden Son Sadrazamlar'a bakarken ibnOiemln'in

Amasya'da-bulunan ismail-i Sirvanl'nin kabrini ziyaret ettigini ve Halid-i Bagda-dl'nin ona verdigi hilafetnameyi (tasavvufi'

anlamda icazetname) tOrbenin duvartn-da as1i1 gordogono okudum. Bunun Oze-rine bu k1ymetli eseri bulma ve nesre ha-Zirlayarak kaybolmaktan kurtarma

dOsOn-cesi akl1ma geldi. 2000 y1i1nda Amasya'ya I

50

<~~>

"' I

gittim ve k1ymetli dostum Amasya Lisesi Din KOitOrO ve Ahlak Bilgisi dersi ogret-meni Mehmet YOksek'in fedakarca

yar-d1mlar1yla tOrbeye ziyaret ettik. Fakat lev-hayl duvarda as1i1 bulamad1k. ilgililerden

de sadra sifa bir cevap alamadan dbnmek Ozereyken c:ars1da o zaman Tasova

mOf-tOsO olan Ali Asian beye rastlad1k. Ali Bey kendisinin o mescitte imaml1k

yapt1g1-n1 ve hilafetnamenin 1981 y1i1na kadar orada durdugunu sbyledi. Bunun Ozerine aramalar1m1z Ozerine hilafetname

levha-Sinln kabrin yan1na konulmus oldugunu bulduk ve bir resmini alarak yine

bulun-dugu yere koyduk. Bunun nesre

icazetname geleneginin islam ogretim tarihinde onemli bir yere sa hip oldugu

eh-lince bilinmektedir. islam ilim adamlan, icazetname gelenegine ilimlerinin nesebi olarak bakacak kadar onem vermislerdir. Nitekim bu hususa baska bir vesile ile de temas etmistim. (Bkz. "GOmOshanevl'nin verdigi baz1 icazetnameler", Ahmed Ziy6.uddin GUmUsh6.nevi' Sempozyum Bil-dirileri, Yayma hamlayan: Necdet Y1lmaz, Seha Nesriyat, istanbul1992).

ismail-i Sirvanl'ye verilen hilafetnamenin tercOmesini vermeden once Halid-i Bagdad! ve ismail-i Sirvanl'nin kimlikleri hakkmda ozetle bilgi vermemiz uygun olacaktJr:

Hatid-i Bagdadi:

EbO'I-Beha ZiyaOddln Halid b. Ahmed b. HOseyin es-SehrezOrl, 1193'te (1779) lrak'm SOieymaniye sehrine bagl1 Karadag kasaba-smda dOnyaya geldi. "Sesangost" (alt1parmak) lakab1yla tan1nan babas1 Pir Mlkail muhte-melen Kadinyye tarikatma bagl1 bir sOfi' idi; annesi de bu bolgenin OniO bir sOfi' ailesine mensuptu. Soyunun baba tarafmdan Hz. Osman'a, annesi tarafmdan ise Hz. HOseyin'e ulast1g1 rivayet edilir. Halid-i Bagdad!, Naksi-bendiyye mensuplan aras1nda "Mevlana" unvan1yla tan1nmaktad1r. Karadag'da, Ber-zenc ailesinden Seyh AbdOrrahim ve karde-si Seyh AbdOikerim basta olmak Ozere c:ekarde-sitli hocalardan ders alip ogrenimini tamamladl. Daha sonra mant1k ve kelam ilmi Ozerine yo-gunlasarak bolgedeki diger ilim merkezlerini dolast1ktan sonra Bagdat'a gitti. Seyh AbdOI-kerim Berzencl'nin 1213'te (1798-99) veba-dan olmesi Ozerine onun SOieymaniye'deki medresesinin sorumlulugunu Ostlenerek bu-rada yaklas1k yedi yil mOderrislik yapt1.

1805'te hac niyetiyle C:lkt1g1 yolculuk SJ-rasmda tasavvufa ilgi duymasm1 saglayan olaylar yasad1. Medine'de, seriata zahiren muhalif gordogo seyleri alelacele kmama-masJ hususunda kendisini uyaran Yemen-li bir zatla karsilast1. Mekke'ye ulast1gmda

PROF. DR. AHMET TURAN ARSLAN

I

Kabe'ye giden Halid-i Bagdad!, yozo kendi-sine, s1rt1 Kabe'ye donOk vaziyette oturan bi-rini gorOnce, Medine'de kendisine yap1lan tavsiyeyi unutarak, Kabe'ye saygJSJZilk ola-rak dOsOndogo bu tavn sebebiyle ic:inden adam1 kmad1. Bu zatm kendisine "Allah in-dinde mOmin bir kulun degerinin Kabe-nin degerinden daha yOksek oldugunu bilmi-yor musun?" demesi Ozerine hayret ve

pis-''

icazetname geleneginin islam

ogretim tarihinde onemli bir yere

sahip oldugu ehlince bilinmektedir.

islam ilim adamlan, icazetname

gelenegine ilimlerinin nesebi

olarak bakacak kadar onem

vermislerdir.

''

manl1k duygulan ic:inde ondan af diledi ve kendisini mOrld olarak kabul etmesini rica etti. Soz konusu kisi, mOrsidinin kendisini Hindistan'da bekledigini soyledi. Halid hac-dan sonra medresedeki vazifesine dondO. 1809'da SOieymaniye'yi ziyaret eden Mirza Rahlmullah Azlmabadl admdaki Hindistanll bir dervis kendisine Hindistan'a giderek Del-hili Naksibendl seyhi Abdullah-! Dihlevl'den el almasm1 tavsiye etti. Bunun Ozerine der-hal yola c1kan Halid, iran ve Afganistan Oze-rinden alt1 ay kadar sonra Delhi'ye ulas-tJ. Delhi'de Abdullah-! Dihlevl ile gorOse-rek ona intisap etti. Naksibendiyye'nin seyr 0 sOIOk mertebelerini bes ayda katet-ti ve seyhi tarafmdan halife olarak Kuzey lrak'ta bulunan SOieymaniye'ye geri gonde-rildi. Kendisine Naksibendiyye'nin yan1 s1ra Kadiriyye, SOhreverdiyye. KObreviyye ve Ces-tiyye tarikatlanndan da irsad ic:in izin verildi.

I REYHAN 2010/2

<f~>

gu yaklas1k elli gun sOrdo. SOieymaniye'ye

vard1ktan sonra Bagdat'a gidip k1sa bir sore orada kald1. Mevlana Halid'in

Nak-sibendiyye tarikat1n1 yaymaya baslamas1

SOieymaniye'deki Kadirlseyhlerini rahats1z

etti; bunlar valiyi ona kars1 kullanmaya

ca-IIStllar. Bu durum kars1s1nda Halid, 1813'te

tekrar Bagdat'a gitti; orada satin ald1g1 bir medreseyi Naksibendl zaviyesine cevirerek irsad faaliyetine baslad1 ve cok say1da mO-rid toplad1. SOieymaniye'de Seyh Ma'rOf

''

Halidller, mUsiUmanlarm birlik ve

kuvvetinin odak nokta-s1 olarak

Osmanll Devleti'ne kesin bagii

J\/'

IIk

gostermisler ve bunun sonucunda

Avrupa'nm somlirgeci gUclerine

kars1 daha uyamk olunmasm1

tavsiye etmislerdir.

''

Berzencl onu sahtekar, sap1k olmakla suc-ladl; bu arada Tahrfru'/-hit6.b fi'r-radd 'a/6. H6./idi'/-kezz6.b adl1 bir de risale yazarak

bunu Bagdat valisi Said Pasa'ya gonderdi.

Ancak Halid'in salih bir kisi olduguna ina -nan Said Pasa, Hille mOftOsO T opukcu-lu Muhammed Emin Efendi'ye, Mevlana Halid a.Jeyhindeki suclamalara reddiye ola

-rak e/-Kav/U's-sav6.b bi-reddi m6. summi

-ye bi-Tahrfri'7-hit6.b ad1yla bir risale

yazdlr-di. Bu olaydan sonra SOieymaniye'ye giden Halid icin Vali Mahmud Pasa bir zaviye

yap-tlrd 1. Ancak Hal id-i Bagdad!, bi r sore sonra

Bagdat'a donerek i rsad faa I iyetleri n i yi ne burada sOrdOrdO. Osman II topraklannda sa-I

52

<f~>

"'

Sam muftoso HOseyin Murad! Efendi'yi Halid'e intisap ettirmeye muvaffak oldu.

Murad!, 1823'te Halid'i Bagdat'tan Sam'a gelmeye ikna etti. Burada sayg1yla karslla-nan Halid, Umeyye Camii'ndeki Ben! Gazzl Halvethanesi'ne yerlesti. Bu arada Seyh

is-mail Gazzl'nin k1z kardesi Ayse Han1m'la

evlendi ve daha sonra satin ald1g1 bir eve tasmd1. Halifelerinden AbdOivehhab

es-SOsl'yi bag1ms1z bir seyh gibi hareket

et-mesi Ozerine hilafetten azletmesi, SOsl'nin

seyhi aleyhinde bulunmasma ve onu ag1r

bir sekilde suclamasma sebep oldu. UniO Hanefl fakihi ibn Abidln, Sel/u'l-hus6.mi'I-Hindl /i-nusreti Mev/6.na's-Seyh H6./id

en-Naksbendl ad1yla yazd1g1 risalede bu

sucla-malan reddederek onu savundu.

bmrOnOn geri kalan ylllann1 Sam'da

ge-ciren Mevlana Halid, sadece ikinci defa hac

yapmak icin Sam'dan aynld1 ve halifesi Seyh

Abdullah Ferdl ve cemaati taraf1ndan

bO-yOk bir coskuyla karslland1g1 KudOs'e gitti. 1826'da Sam civannda yay1lan veba salg lnln-dan olecegini anlay1nca ismail Enaranl, Mu-hammed en-Nas1h ve AbdOifettah ei-Akrl'nin

kendisinin yerine gecmelerini, Karadag'daki

emlakinin yegeni MahmOd es-Sahib'e veril

-mesini vasiyet etti. GomOiecegi yerin tesbiti

ve defniyle ilgili haz1rl1klann

tamamlanma-smdan sonra 14 Zilkade 1242'de (9 Haziran

1827) vefat etti. Bahaeddin ve Abdurrahman

ad1ndaki cocuklan da ayn1 y1l vebadan oldOier.

Sam yakmlanndaki CebeiOkasiyOn'un

tepele-rinden birine defnedilen Halid-i Bagdadl'nin kabrinin Ozerine daha sonra bir bina insa

edil-di. GOnOmOzde ziyaret edilmektedir. Sam'da

Halid-i Bagdad! degil de Halid-i Naksibendl olarak tan1nmaktad1r. (Ziyaret ettigimizde

tOrbedar kendisinin Mevlana Halid'in soyu n-dan oldugunu soyledi).

Mevlana Halid'e nisbet edilen ve

ta-rikatm geleneksel inane: ve

uygulamala-rl yanmda seriata baglli1ga ve cehrl

zikir-den kac:mmaya bzel bir bnem vermesiy-le tanmm1st1r. Bununla beraber Halid-i Bagdadl'nin goruslerinde Naksibendller arasmda bile ihtilaf konusu olan yeni un-surlar da vard1r. Bunlann bas1nda rab1ta yo-rumu gelir. Tasavvufi' meselelerle ilgili tek risalesinde rab1tay1 "seyhin suretinin mu-ridin gbzleri arasmda (zihninde) tasavvur edilmesi" olarak tan1mlam1s ve rabltan1n irtihalinden sonra bile sadece kendine ya-pliabilecegini sbylemistir. Halidl kolunun kimligi ac;:1s1ndan ayn1 derecede bnemli olan bir diger husus da bu kolun benim-sedigi siyasl taVJrdlr. Halidller, musluman-lann birlik ve kuvvetinin odak noktas1 ola-rak Osmanl1 Devleti'ne kesin baglli1k gbs-termisler ve bunun sonucunda Avrupa'nm somurgeci guc:lerine kars1 daha uyan1k olunmas1n1 tavsiye etmislerdir. Bundan dolay1 Dag1stan'dan Sumatra'ya kadar Halidiyye'nin yaylld1g1 hemen her yerde tarikat mensuplan Osmanlliar lehindeki faaliyetleriyle one c;:1km1slardlr.

PROF. DR. AHMET TURAN ARSLAN

I

Halidiyye, Mevlana Halid'in yuzlerce halifesi aracli1g1 ile son derece genis bir alana yaylid1, Balkanlar ve K1nm'dan Gu-neydogu Asya'ya kadar ulast1. Ancak ta-rikatm as1l etki alan1 Osmanl1 Devleti'ne bagl1 Kuzey lrak, Guneydogu Anadolu i le Kuzeybat1 iran bblgeleriyd i. Aralan n-da ibn Abidln. ROhu'l-me'anl adl1 tefsirin muellifi Sehabeddin MahmOd ei-AIOsl, 11. Mahmud'un seyhulislaml Mekklzade Mustafa As1m Efendi gibi tanmm1s isim-lerin de bulundugu pek c:ok Osmanl1 ule-masl Halidiyye'ye mensuptu. Bu sekil-de Halidiyye hem Anadolu'da hem sekil-de istanbul'da c:ok buyuk bir yay1lma gbster-di. Vine bu kol sayesinde Naksller Suriye, Filistin ve lrak'taki tasavvuf ehli arasmda ilk defa bnemli bir yer edindiler.

Halid ei-Bagdadl. Kurtler'in yogun olarak yasad1g1 Kuzey lrak'm dinl hayat1 uzerinde

bzel bir etkiye sahipti. Tarih boyunca hakim

tarikat olarak Kadiriyye'nin faaliyet gbster-digi bu bblgede Halidiyye'nin dogusuyla hakimiyet Naksibendiyye'ye kaym1st1r.

I REYHAN 2010/2

<~~>

53

olusur. Farsc:a siirler, Sadrettin Yuksel

ta-rafmdan Mevlana Hatid-i Bagdadl'nin

Di-van ve Serhi ad1yla Turkc:e'ye c:evrilmistir

(istanbul1977)

2. Risa/e fiisbati'r-rablta(istanbul1284; Kazan 1890; Sam 1289). Eser Turkc:e'ye ter -cume edilmistir (TercUme-i Reseh6t kena-nnda, istanbul1291 ).

3. Bugyetii'l-vacid fi mektabati't-Mev-lana Halid(Sam 1334). Halid ei-Bagdadl'nin

murid ve halifelerine hitaben yazd1g1 bir

kls-ml Farsc:a, c:ogu Arapc:a mektuplardan olusur. Yegeni Muhammed Es'ad Sahibzade tarafm-dan derlenen eser Mektub6t-i Mevlana Halid ad1yla Turkc:e'ye c:evrilmistir (trc. Dilaver

Sel-vi- Kemal Ylld1z, istanbul1993).

4. Risa/e fi adabi'z-zikr (BugyetU '1-vacid

i<;:inde).

5. Risale fi adabi'1-miirid ma'a sey-hih (Kazan, ts.).

6. Risa/e fi't-tarik (Bulak 1262). 1257'de (1841) Serif Ahmed b. Ali tarafmdan

Turkc:e'ye c:evrilmistir.

7. Cila'ii'l-ekdar: Bed ir gazilerinin

isim-lerini ihtiva eder. (istanbul'da ihlas Vakf1

ta-rafmdan 1991 yll1nda nesredilmistir).

8. Fera'idii'l-feva'id: Cibril hadisinin Farsc:a serhidir.

9. Vasiyyetii's-Seyh Ha/id(istanbul1284). 10. RisUietii'l-'ikdi'l-cevheri (istanbu I

1259; Sam 1334). Es'arller'le Maturldller'in

kesb ve irade-i cuz'iyye konusundaki go-ruslerini inceleyen bir risaledir. Halid-i

Bagdadl'nin bunlann d1smda akaid, f1k1h

ve kelama dair birkac: sayfal1k risale, hasiye ve serh tarz1nda yazllan bulunmaktad1r. Mevlana Halid'in Arapc:a, Farsc:a ve Kurt -c:e butCin eserleri Molla Abdulkerlm Muder

-ris tarafmdan Kurtc:e uzun bir girisle

birlik-I

54

<f$>

'0'

I

Halid el-Bagdadl ve tarikat1 hakkm-da mi.istakil eserler de yaz1lm•st•r:

1. Seyh Osman b. Sened ei-Basrl, Asfa'

/-mevarid min selsali ahvati'i'-lmam Halid (Kahi

-re 1313). Eser, EbO Bekir ei-Ahsal taraf1ndan

en-NesrU'/-verdl bi-ahb6ri Mevlana es-Seyh Halid

en-Naksbendl e/-KUrdl ad 1yla k1saltllm 15t1 r.

2. ibrahim Faslh ei-HayderT,e/-MecdU'

t-talid ff menakibi's-Seyh Halid (istanbul

1292). Yen iseh i r Fener Mekteb-i idadl

Muduru Mahmud Hamdi tarafmdan

Turkc:e'ye tercume edilmis Hudavendigar

Vilayet-i Celllesi matbaasmda 1307'da

basllm1s, Yakup Cic:ek tarafmdan da yeni

harflerle nesredilmistir. (istanbul, ts.).

3. Sehabeddin MahmOd ei-AIOsl. ei-Fey

-zU'7-varid 'ala ravzi mersiyyeti'7-Mev/6na

ei-Halid (Kahire 1278). M. Cevad SiyahpOs'un

yazd1g1 mersiyenin serhidir.

4. DavOd b. Seyh Suleyman b. Circls

(Ge-orge), MUse/11'1-vacid ve mUslrU't-tevacUd

ff tastlrl mersiyyeti Mevlana Halid. Ibn

Abidln'in yazd1g1 mersiyenin tastiri olup

her ikisi birlikte yine ibn Abidln'in Sei/U'

I-hUsami'I-Hindl adl1 risalesinin sonunda

ba-s1lm1stlr (D1mask 1331 ).

5. Muhammed b. Suleyman ei-Bagdadl,

e/-HadlkatU 'n-nediyye fi't-

tarlkati'n-Naksiben-diyye ve'7-behceti'7-Halidiyye (Asfa'l-mevarid'in

kenannda. Kahire 1313; istanbul1986).

6. Muhammed b. Abdullah ei-Hanl,

e/-BehcetU's-seniyye ff adabi't-tarlkati'

l-'a/iyyeti'I-Halidiyyeti'n-Naksbendiyye

(Ka-hire 1303, 1319).

Simdi de burada, derli toplu bir tercume-i hal olarak gordugumuz ic:in ibnulemin

Mah-mut Kemal inal'm Son Sadrazamlar adl1 eserinde ismail-i Sirvanl hakkmda verdigi malumat1 nakledecegiz:

ismail-i Sirvani:

"Seyyid ismail Sirikuddln Efendi, Hicrl 1197 senesinde Sirvan muhafazasmm

Semahl kasabasma tabi Kurdemir karye-sinde dogdu.

Aba u ecdad1n1n isrine ittiba ile Semahl

ulemasmdan Mehmed Nuri Efendi'den tahsil-i ilme baslad1. 1215'te Erzincan'a

git-ti. Meshur fadlllardan Evliyazade Abdurrah-man Efendi'nin dersine devam ederek icazet

ald1. Muahharen Tokad'a ve birkac: sene

son-ra Bagdat'a azimetle Seyh Yahya ei-Mervezl el-imadl'den ilm-i hadls ve Malia Mehmed b.

Adem' den uiOm-i hikemiyye okudu. 1220'de Burdur'a gitti. Erbab-1 ilimden

bazllarma f1k1h okudu. Memleketine

avde-tinde yedi sene tedris ile mesgOI olduktan sonra farlza-i haw eda ve ravza-i mutahha-rayl ziyaretle 1228'de istanbul'a geldi.

Bir-kac: ay oturduktan sonra Mevlana Abdullah-! Dihlevl - kuddise sirruhu-enfas-1 kudsiyye-sinden istifade etmek uzere Basra'ya gitti.

Vaki alan sikayet uzerine Bagdat'a azlmet ve Mevlana Ziyauddln Halid'i - kuddise

sirruh- ziyaret etti. Seyr ve suiOktan sonra

uiOm-i zahire ve batma ile halk1 irsada me-zuniyet ve hilafet-i mutlaka ald1. Mursidi

-nin emriyle 1233'te Sirvan'a giderek dokuz

sene havas ve avam1 irsad ve tedris ile

mes-gul oldu. Orada evlendi.

Sirvanl, Muhammedu'I-Yeragl'ye o da meshur Seyh Samil'e hilafet verdi. Bu zatlarla ve yirmi bin muridi ile beraber Rus harbinde bulundu. Ruslar tarafmdan habs olundu. Halifelerinden Ahmed Efen-di, ana bedel kendini hapsettirdi. Hazret, 1tlak olunarak 1242'de Ah1sha'ya ve Rus-lar, oray1 isgal edince Amasya'ya gitti. Ora-d a Ora-dart ve S1vas'ta dokuz sene ikamet ve

nesr-i marifet etti. Bilahare Amasya'ya dondu. 17 Ramazan 1264'de irtihal eyle-di. Kasabanm ustundeki mahalle defno-lundu. Oglu Rusdi Pasa tarafmdan muah-haran tu rbe yapt1r1ld 1.

PROF. DR. AHMET TURAN ARSLAN

I

Tarikat-1 Halidiyye mesayihinin her

su-retle ekabirinden bir mursid-i kamil ve

mefhar-i efadlld1r. Mursidi Mevlana Halid

Hazretleri hilafetname'de

"el-alimu'l-fadll, merciu'l-urafa ve'l -efadll, hablbune'l-ecellu'l-ekram" .

-Vaslflanyla izaz ediyor.

Buyuk oglu Abdulhamid Efendi 1262'de

garlkan (soda bogularak) vefat etti. ikinci oglu Rusdi Pasa'd1r. Uc:uncu oglu Anadolu kad1askerligi payelulerinden Ahmed HuiOsl Efendi'dir. Mecelle cemiyetinde ve meclis-i tedklkat ve intihab-1 hukkam riyasetinde bu-lunduktan sonra suret-i teb'ldde (baskentten uzaklast1 nlarak) D1yan beki r n iyabeti ne (kad 1 naibligi) tayin olundu. Niyabet muddetinin hitammda Amasya'ya gitti. 1306'da vefat etti. Dorduncu oglu Mustafa Nuri Bey tica-ret ve nafia muhasebecisi iken 1316'da

ve-fat etti. K1z1 Serife Fatma Han 1m, Haremeyn payelulerinden Sirvanl isa Ruhi Efendi'nin zevcesidir. Oglu Mehmed Nuri Efendi'nin

Safranbolu niyabetinde bulundugu esnada 1321 'de vefat etti."

(Bkz. ibnu'I-Emin, Mahmud Kemal inal,

Son Sadrazamlar, Dergah Yaymlan, i

stan-bul, 1982 (Uc:uncu Bask1), I, 436)

Seyh ismail-i Sirvanl Efendi'nin, gunu

-m uzde A-masya' da Yu kan Tu rbe Ca-m i i d iye bilinen yerde insa ettirdigi Tekke Camii halen mevcut olup son senelerde tamir edilmistir. Ancak Amasya Muftulugu'nden ogrendigimize gore tekke kUtuphanesin-de bulunan kitaplar ve baz1 levhalar, Va-klflar Gene! Mudurlugu'nin 9.5.1996 ta-rih ve 1817 sayll1 yaZISma cevaben

Amas-ya MuftuiUgu'nun 31.05.1996 tarihli tu-tanaglyla Vak1flar Genel Mudurlugu Kul-tur ve Tescil Dairesi Baskanl1g1'na gonde

-rilmistir. (Teslim alanlar: Ali Cak1r [muter-cim] ve sofor ibis Senturk).

I

REYHAN 2010/2

<t&>

'V

HiLAFETNAMENiN TERCUMESi

Bismillahirrahmanirrahlm

Rahman ve Rahim olan Allah'm ad1yla

Allah'a, kendi zatma lay1k gordogo sekilde hamd olsun ..

Salat ve selam, vahyi ve hitab1 iein seetigi (ve) Allah'1n yaratt1klar1 ieinde hallfesi olan

Muhammed'e ve O'nun aline ve ashab1na olsun!

Bundan sonra (derim ki): Sefkatli kardes, eok dO rust yoldas, ariflerin ve fazllet sahiplerinin basvur-dugu kisi, Naksibendltarlkatinin efendilerinin imdad1yla desteklenmis olan en buyuk ve en deger-li dostumuz Hac1 ismail Efendi'ye, -ki Allahu Teala lutfuyla (manevl) derecelerini ve hallerini artt+ F-sm ve talebelerine olan feyzini ve naslbini bol bol ve noksans1z eylesin!-talebelere nazannm teslrini, nurlan ogretmeye (ilkau'l-envar) ve (manevl) perdeyi kald1rmaya (ref'u'l-hicab) guzelce muktedir olu

-sunu denedikten sonra pek yuce Naksibendl Tarlkati'nde zikir telklni, teveccuh ve irsad husOsunda

icazet verdim. Ona bu icazeti ancak, silsile-i 'aliyye(yi teskil eden) Efendiler(im)den izin ald1ktan ve

sunnete uygun ser'l istihareden sonra verdim. Bu sebeple evliyanm yoluna sanl1p yap1smak

iste-yen herkes ona dost ve arkadas olmay1 (sohbetini) ganlmet bilsin. Onun emrini tutup hizmetinden

aynlmayan herkese aklllllann akllnln kusatamayacagl ve alimlerin ilminin yetmekten aciz kalacagl

(manevl) nimetleri elde edecegine kefil olurum.

Kendisine (de) Kitap ve Sunnete s1ms1k1 sanlmas1n1 ve kesfve vicdan imamlannm ittifak etti

-gine gore f1rka-i naciye (kurtulan f1rka) olan ehl-i sunnetin goruslerine uygun olarak akaidi (inane -ian) tashlh etmeyi emretmesini tavsiye ederim. (Vine) ona Kur'an'1 ezberleyen (ve onunla amel

ederek Kur'an ehli olanlara), faklhlere (alimlere), (ihtiyac1n1 Allah'a arz eden) fakirlere/dervislere saygi11 olmay1, goniOn (manevl kirlerden) annd1nlmasm1, nefsini itaatkar k1lmay1, eli ae1k ve gu-ler yuzlu olmay1, iyilik severligi, kimseye eziyet etmemeyi, kardeslerin hatalann1 affetmeyi,

bO-yuk kueuk herkese nasihat etmeyi (onlara kars1 samimi olmay1), dusmanl1klan ve tamahkarl1g1

(dunyaya duskunlogo) terk etmeyi tavsiye ederim. Aynca ona ihtiyaelann giderilmesinde

Alla-hu zu'l-celal'e guvenmesini -zira O'na guvenen asia ziyan etmez!-, kurtulusu ancak

dogruluk-ta, Allahu Teala'ya vas II olmay1 ise ancak Muhammed - sallallahu aleyhi ve ala ali hive sahbihl ve

sellem-'e tabi olmakta ummas1n1, kendisinin hie kimseden daha Oston oldugunu

zannetmemesi-ni hatta nefsi iein bir varl1k gormemesini, soz tas1ma ve hasetle kendisine kars1 buyuklenen

her-kesin durumunu Allah'a havale etmesini ve onun serrini gidermek iein yok yere gayretini

harca-mamaslnl tavsiye ederim. Zira bu pek yuce tarlkatm mesay1h1 ieinde oyle adamlar vard1r ki,

dile-seler AllahO Teala'n1n kudretiyle onun fesadma (sebep olan) seyi olabilecek en suratli bir sekilde

kokunden sokup atarlar.

Allah Omml peygamber Muhammed'e ve O'nun aline ve ashabma, mahiOkatm say1smca ve

kendisinin nzasma uygun sekilde, Ars1'nm ag1rl1gmca, kelimelerini yazllmas1 iein kullan1lan mu-rekkep miktannca salat eylesin ve ayn1 sekilde selam eylesin.

Hamd alemlerin rabbi Allah'a mahsustur.

Ben blcare dervis

Halid en-Naksibendl ei-MOceddidl ei-Mazharl, kerem

sahibi Mevla'dan (gelecek) buyuk IOtufla affedilsin!

BiBLiYOGRAFYA :

• Algar, Hamid, "Halid ei-Bagdad\", DiA,

istanbul1997,c.XV,s. 283-5.

• Bursal! Mehmed Tahir, Osmanll MUe/lifleri, Matbaa-i Am ire, istanbul1333, c. I, s. 66-7.

• Hanl, AbdOimecid, ei-HadikaW'I-verdiwe, (Naksi-bendllerin Kitabl), eeviren: AbdOikadir Akcicek, Rehber Yay1nclllk, istanbul, 1986, s. 971.

• Hor Mahmut Yocer, Tasavvuf, insan Yaymlan, istanbul 2003.

• HOseyin Vassaf (Osmanzade), Seflne-i Evliya, (Hz Mehmet Akkus-Aii Ylimaz), Kitabevi, istanbul 2006, c. II, s. 304-6; 363.

• inal, ibnulemin, Mahmud Kemal, Son Sadra

-zamlar, Dergah Yaymlan, istanbul, 1982 (Uco n-co Bask1), I, s. 436-482; IV, s. 2181.

(MUhUrde yazllanlar):

Halid en-Naksibendl ei-MUcediddl ei-Kadirl es-SUhreverdi ei-KUbrevi

ei-Cesti • , •

• Pakailn, Mehmed Zeki, Sici/1-i Osman/ Ze y-li Son Devir Osman/1 Meshurlan Ansiklopedisi,

(Haz: Cengiz Karten), TOrk Tarih Kurumu, Ankara 2008, c. XII, s. 106-7.

• Server Revnakoglu Koleksiyonu, Dosya no:

181 (istanbul'da Divan Edebiyatl MOzesinde