A Rare Cause of Nosocomial Infections Associated
with Nephrolithiasis; Sphingomonas Paucimobilis
Özet
Sphingomonas paucimobilis, gram negatif, nonfer-mantatif, oksidaz pozitif, çok yavaş hareketli bir basil-dir. Sphingomonas türleri içinde patojen olarak bili-nen S. paucimobilis nadir bir hastane enfeksiyonu etkenidir. S. paucimobilis, hastane ortamında; distile sularda, laboratuvarlarda, nebulizatörlerde, mekanik ventilatörde, diyaliz sıvılarında izole edilmiştir. S. pau-cimobilis özellikle kronik hastalığı olan, immün sistemi zayıflamış, alkol ve intravenöz ilaç kullanımı öyküsü olan hastalarda enfeksiyona neden olduğu bildirilmiş-tir. Biz bu olguda nefrolitiazis tanısıyla serviste takip ettiğimiz ve yatışının 11. gününde ateş, titreme ve sağ kostovertebral açı hassasiyeti olması üzerine alınan kan kültüründe S. paucimobilis üreyen 3 yaşında kız hastayı sunduk. (J Pediatr Inf 2014; 8: 125-7)
Anahtar kelimeler: Hastane enfeksiyonu, Sphingomonas paucimobilis
Abstract
Sphingomonas paucimobilis is a gram negative, non-fermentative, oxidase positive, very slow acting bacil-lus. In species of Sphingomonas, S. paucimobilis, known as a pathogen, is a rare cause of nosocomial infection. S. paucimobilis is isolated from distilled water, labs, nebulizers, mechanical ventilators and dialysis liquids in hospital. S. paucimobilis is reported to have caused infection among the patients which have chronic disease or a weak immune system, and alcoholics and drug users. In this case we presented a three year old girl patient, diagnosed with nephroli-thiasis, who had S. paucimobilis her blood culture which was taken because of fever, chills and right costovertebral angle sensitivity on the 11th day.
(J Pediatr Inf 2014; 8: 125-7)
Key words: Nosocomial infection, Sphingomonas paucimobilis
Nefrolitiazisin Eşlik Ettiği Nadir Bir Hastane Enfeksiyonu Etkeni;
Sphingomonas Paucimobilis
Emrah Gün1, Nusret Ayaz1, Hakan Uzun1, Mesut Okur1, İbak Gönen2, Cemalettin Güneş1,
Zeyneb Soysal1, Kenan Kocabay1
1Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Düzce, Türkiye 2Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı, Isparta, Türkiye
Received/Geliş Tarihi: 08.04.2013
Accepted/Kabul Tarihi: 28.06.2013
Available Online Date / Çevrimiçi Yayın Tarihi: 31.09.2013 Correspondence Address Yazışma Adresi: Emrah Gün, MD Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Düzce, Türkiye Phone: +90 380 542 13 90 E-mail: emrhgn@hotmail.com ©Copyright 2014 by Pediatric Infectious Diseases Society - Available online at www.cocukenfeksiyon.org ©Telif Hakkı 2014 Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği - Makale metnine www.cocukenfeksiyon.org web sayfasından ulaşılabilir. DOI:10.5152/ced.2013.47
Giriş
Sphingomonas paucimobilis toprakta, bitki
yüzeylerinde, nehir ve içme sularında yaygın ola-rak bulunan ve bazen de insanlarda nadiren enfeksiyona neden olan gram negatif, aerobik bir bakteridir (1, 2). S. paucimobilis kanlı agarda S
şeklinde koloni oluşturan, sarı pigmentli, nonfer-mentatif, spor oluşturmayan, tek polar flajeli olan, çok yavaş hareketli, oksidaz ve katalaz pozitif, fırsatçı bir hastane enfeksiyonu etkenidir.
S. paucimobilis’in; toplum ya da hastane
kay-naklı bakteriyemi, peritonit, menenjit, gastroen-terit, katater ilişkili sepsis, üriner sistem enfeksi-yonları, solunum yolu enfeksienfeksi-yonları, septik artrit,
osteomiyelit, splenik ve beyin apsesine neden oluğu literatürde bildirilmiştir (1, 3). Biz bu olgu-da; nefrolitiazis tanısıyla takip edilen ve amikasin ile mayi tedavisi sonrası şikayetleri gerileyen ancak yatışının 11. gününde ateş, titreme, sağ böğür ağrısı olması üzerine alınan kan kültürün-de S. paucimobilis saptadığımız 3 yaşında kız
hastayı sunduk.
Olgu Sunumu
Üç yaşındaki kız hasta, sağ böğür ağrısı, kusma ve iştahsızlık şikayetleri ile acil polikliniği-mize başvurdu. Hastanın nefrolitiazis nedeniyle hastanede çok sayıda yatışı olduğu ve son
şının 1 ay önce olduğu öğrenildi. Soygeçmişinde kardeşi-nin de nefrolitiazis tanısıyla takip edildiği öğrenildi. Hastanın genel durumu orta, şuur açık ve koopere idi. Fizik muayenede sağ kostovertebral açı hassasiyeti dışın-da patolojik bulguya rastlanmadı. Hastanın yapılan labo-ratuvar tetkiklerinde; Hb: 11,2 g/dL, beyaz küre sayımı: 16400/mm3, trombosit sayımı: 376000/mm3, C-reaktif
protein (CRP): 22,8 mg/dL idi. Böbrek ve karaciğer fonk-siyon testleri, koagülasyon tetkikleri normal idi. Tam idrar tahlilinde dansite: 1023, ph: 5,5, lökosit: ++, eritrosit: +++ ve nitrit: pozitifti. Flow sitometri yöntemi ile bakılan idrar mikroskopisinde 432 eritrosit/High Power field (HPF), 713 lökosit/HPF, 4 bakteri/HPF mevcuttu. Hastanın ayakta düz batın grafisinde sağ böbrek hizasında opasite veren kalkül mevcuttu. Tüm batın ultrasonografide sağ böbrek pelviste 9 mm ebatlı posteriorda gölgesi bulunan hipere-kojen kalkül imajı mevcuttu. Hasta nefrolitiazis tanısıyla servise yatırıldı. İdrar kültürü ve kan kültürü tetkikleri alı-nan hastaya damar yolu açılarak 15 mg/kg/gün’den ami-kasin, 1/3 2000 cc/m2’den sıvı tedavisi ve lüzum halinde
10 mg/kg/doz’dan parasetamol tedavisi başlandı. Hastaya idrar sondası takıldı. Hastanın taş etiyolojisine yönelik kalsiyum, parathormon, 25-hidroksi vitamin D, spot idrarda kalsiyum, kreatinin ve kalsiyum/kreatinini normal aralıkta idi. Hastanın immünglobülin A (İgA), immünglobülin G (İgG) ve immünglobülin M (İgM) düzeyi normal aralıkta idi. Kan ve idrar aminoasitleri tetkikinde; idrarda hafif derecede glutamin artışı dışında patolojik bulguya rastlanmadı. Ürolojiye danışılan hastanın operas-yona gerek olmadığı ancak hastanede takip edilmesi gerektiği söylendi. İdrar ve kan kültüründe üreme olma-yan hastanın yatışının yedinci gününde şikayetleri gerile-di. Yedinci gününde alınan tam idrar tetkikinde lökosit, eritrosit ve nitrit negatifti. Beyaz küre sayımı: 8400/mm3,
CRP: 0,4 g/dL’ye gerileyen hastanın antibiyotik tedavisi kesildi ancak oral alımı iyi olmadığından mayi tedavisine devam edildi. Yatışının 11. gününde ateş, titreme şikayet-leri olan hastanın yapılan fizik muayenesinde sağ kosto-vertebral açı hassasiyeti dışında patolojik bulguya rast-lanmadı. Hastanın laboratuvar tetkiklerinde beyaz küre sayımı: 10900/mm3, Hb: 11,4g/dL, CRP: 2,3 mg/dL idi.
Böbrek ve karaciğer fonksiyon testleri, koagülasyon tet-kikleri normal idi. Tam idrar tetkikinde lökosit: +, eritrosit ve nitrit negatifti. İdrar ve kan kültürü gönderildi. Hastaya 100 mg/kg/günden seftriakson tedavisi verildi. İdrar kül-türünde üreme olmadı. Hastadan yatışının 11. gününde alınan kan kültüründe gram negatif üreme saptandı. Bakteri VITEK 2 otomotize sistemi (bioMerieux Inc, Mercy L’etoli, Fransa) kulanılarak S. paucimobilis olarak
isimlen-dirildi. Bakterinin seftriakson, gentamisin, amikasin, pipe-rasilin, siprofloksasin, seftazidime duyarlı; kolistine dirençli olduğu bildirildi. Hastanın seftriakson tedavisine 7 gün devam edildi. Hastanın şikayetleri gerilemişti ve oral
alımı iyiydi. Beyaz küre sayımı: 8000/mm3, CRP: 0,10 g/
dL’ye gerileyen, genel durumu iyi ve vital bulguları stabil olan hastanın antibiyotik tedavisi parenteral olarak 10 güne tamamlanacak şekilde taburcu edildi. Hasta çocuk nefrolojisi olan bir merkeze yönlendirildi.
Tartışma
S. paucimobilis ilk olarak 1977 yılında insanlarda bir
ajan olarak keşfedildi ve Pseudomonas paucimobilis
ola-rak adlandırıldı (3). 1979 yılında bacak ülseri, menenjit, septisemi nedeni olarak bildirildi ve 1990 yılında adı S. paucimobilis olarak değiştirildi (1, 3). Sphingomonas
tür-leri içinde Sphingomonas mucosissima ve Sphingomonas adhesiva gibi klinik önemi olmayan mikroorganizmalar
mevcuttur ancak patojen etkisi en iyi bilinen
S. paucimobilis’tir (4). S. paucimobilis’in, Pseudomonas’a
göre virulansı daha düşüktür ve nadiren hastane enfek-siyonuna neden olur (5). S. paucimobilis’ in hücre
duva-rında lipopolisakkaritleri içermemesi ve dolayısıyla endotoksin üretiminin olmaması bundan sorumlu tutul-maktadır (6).
Hastane ortamında su sistemlerinde, distile sularda, lavabolarda, diyaliz sıvısında, respiratörlerde, nebüliza-tör gibi çeşitli ortamlarda izole edilen S. paucimobilis
toplum ve hastane kaynaklı enfeksiyonlara sebep olabil-mektedir (1). Kronik böbrek yetmezliği, kronik akciğer hastalığı gibi altta yatan kronik hastalığı olanlarda ve alkol, intravenöz ilaç kullanımı, immünsüpresif ilaç kulla-nanlarda S. paucimobilis’e bağlı ciddi enfeksiyonların
gelişebileceği bildirilmiştir (7).
Etken olarak S. paucimobilis saptanan 16 hastayı
içeren bir çalışmada, hastaların ortalama yaşı 48,5 yıl olup hastaların %57'sinde malignite, %40’ında immün-supresif kullanım öyküsü ve %11,9’unda diyabetes mel-litus gibi altta yatan bir hastalığın mevcut olduğu rapor-lanmıştır. Bu çalışmada S. paucimobilis
enfeksiyonları-nın %69’unun hastane kökenli bakteriyemi ile ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmada S. paucimobilis’ a
bağlı ölüm bildirilmemiştir. Bu çalışmada en etkili antibi-yotiklerin florokinolon, karbapenem, beta-laktam ve betalaktamaz inhibitör kombinasyonları olduğu bildiril-miştir (8). Bizim hastamızda immünglobulin düzeyi nor-mal aralıktaydı ve belirgin bir immün yetmezliği yoktu.
S. paucimobilis’in, akut miyeloid lösemisi tanısı ile
takip edilen bir hastada kök hücre transplantasyonu öncesinde septik şoka, periton diyalizi yapılan bir hasta-da peritonite ve başka bir olguhasta-da endoftalmite neden olduğu bildirilmiştir (9, 10). Kardiyak cerrahi öyküsü olan Down sendrom’lu bir hastada pnömoniye ve ventrikülo-peritoneal şantlı bir hastada bronkopnömoniye neden olduğu bildirilmiştir (1, 3). Ülkemizde yapılan bir çalışma-da submandibuler sialolitiazis zemininde S. paucimobilis’
Gün et al.
Sphingomonas Paucimobilis and Nephrolithiasis J Pediatr Inf 2014; 8: 125-7
in üretildiği bildirilmiştir (11). Bizim olgumuzda
nefrolitia-zis mevcuttu ve literatürde nefrolitianefrolitia-zis ile ilişkili S. pauci-mobilis enfeksiyonuna rastlamadık. S. Paucipauci-mobilis’in
sialolitiazis zemininde ve olgumuzda olduğu gibi nefroliti-azisli bir hastada üretilmesi taş zemininde görülme riski-nin artmış olabileceğini göstermektedir (11).
Sonuç
Doğada yaygın olarak bulunan ve bazen de hastane ortamında izole edilen S. paucimobilis, nadir bir hastane
enfeksiyonu etkenidir (1). Özellikle kronik hastalık öyküsü olan ve immün sistemi zayıf hastalarda ciddi enfeksiyon-lara neden olabilir (9). Hastalar antibiyogramdaki duyarlı antibiyotiklerle tedavi edilmelidir.
Informed Consent: Written informed consent was
obtained from patients who participated in this study.
Peer-review: Externally peer-reviewed.
Author Contributions: Concept - E.G., M.O.; Design -
E.G., N.A.; Supervision - H.U., İ.G.; Funding - C.G., Z.S.; Materials - E.G., N.A.; Data Collection and/or Processing - E.G., N.A.; Analysis and/or Interpretation - E.G., N.A.; Literature Review - E.G., N.A.; Writing - E.G., N.A.; Critical Review - M.O., H.U., K.K.; Other - E.G.,N.A.
Conflict of Interest: No conflict of interest was
dec-lared by the authors.
Financial Disclosure: The authors declared that this
study has received no financial support.
Hasta Onamı: Yazılı hasta onamı bu çalışmaya katılan
hastalardan alınmıştır.
Hakem değerlendirmesi: Dış bağımsız.
Yazar Katkıları: Fikir - E.G., M.O.; Tasarım - E.G.,
N.A.; Denetleme - H.U., İ.G.; Kaynaklar - C.G., Z.S.; Malzemeler - E.G., N.A.; Veri toplanması ve/veya işleme-si - E.G., N.A.; Analiz ve/veya yorum - E.G., N.A.; Literatür
taraması - E.G., N.A.; Yazıyı yazan - E.G., N.A.; Eleştirel İnceleme - M.O., H.U., K.K.; Diğer - E.G., N.A.
Çıkar Çatışması: Yazarlar herhangi bir çıkar
çatışma-sı bildirmemişlerdir.
Finansal Destek: Yazarlar bu çalışma için finansal
destek almadıklarını beyan etmişlerdir.
Kaynaklar
1. Bulut C, Yetkin MA, Koruk ST, et al. Sphingomonas paucimo-bilis: A rare nosocomial bacteriemia agent. Mikrobiyol Bul
2008; 42: 685-8.
2. Mutlu M, Bayramoglu G, Yilmaz G, et al. Outbreak of
Sphingomonas paucimobilis septicemia in a neonatal intensive
care unit. Indian Pediatr 2011; 48: 723-5. [CrossRef]
3. Özdemir M, Pekcan S, Demircili ME et al. A rare cause of bac-teremia in a pediatric patient with Down syndrome:
Sphingomonas paucimobilis. Int J Med Sci 2011; 8: 537-9.
[CrossRef]
4. Al-Anazi KA, Abu Jafar S, Al-Jasser AM et al. Septic shock caused by Sphingomonas paucimobilis bacteremia in a patient
with hematopoietic stem cell transplantation. Transpl Infect Dis 2008; 10: 142-4. [CrossRef]
5. Seo SW, Chung IY, Kim E, Park JM. A Case of Postoperative
Sphingomonas paucimobilis endophthalmitis after cataract ex-traction.
Korean Journal of Ophthalmology 2008; 22: 63-5. [CrossRef]
6. Hsueh PR, Teng LJ, Yang PC, et al. Nosocomial infections caused by Sphingomonas paucimobilis: clinical features and
microbiological characteristic. Clin Infect Dis 1998; 26: 676-81.
[CrossRef]
7. Perola O, Nousiainen T, Suomalainen S, et al. Recurrent
Sphingomonas paucimobilis-bacteraemia associated with a
multi-bacterial water-borne epidemic among neutropenic pati-ents. J Hosp Infect 2002; 50: 196-201. [CrossRef]
8. Lin JN, Lai CH, Chen YH et al. Sphingomonas paucimobilis
bacteremia in humans: 16 case reports and a literature review. J Microbiol Immunol Infect 2010; 43: 35-42. [CrossRef]
9. Kilic A, Senses Z, Kurekci AE, et al. Nosocomial outbreak of Sphingomonas paucimobilis bacteremia in a hemato/oncology unit. Jpn J Infect Dis 2007; 60: 394-6.
10. Dervisoglu E, Meric M, Kalender B, Sengul E. Sphingomonas paucimobilis Peritonitis: a Case Report and Literature Review.
Peritoneal Dialysis International 2008; 28: 547-50.
11. Karabıçak C, Karabıçak H, Ağalar C, Kazkayası M.
Sphingomonas paucimobilis infection with underlying
subman-dibular sialolithiasis. Kulak Burun Bogaz Ihtis Derg 2011; 21: 49-51.
127
Gün et al. Sphingomonas Paucimobilis and Nephrolithiasis J Pediatr Inf 2014; 8: 125-7
