Kitabın evi:Kütüphane

CUMHURİYET

10

u

EKONOMİ

TÜKETİCİ

______________________ - ___ _________ ________

_

___ —

---

---—---— ---- --- . .. ■

---Kitap”ın evi: Kütüphane

r

oplumdaki değişim vegelişimlerden olumlu yönde etkilenen kütüphaneler, günümüzün bilgi ve belge merkezleri konumuna geldi. Artan talebe cevap

verebilmek için, ‘milli’ kütüphanelerin dışında; halk, üniversite, belediye, okul ve özel kütüphaneler de kuruldu.

Tarihsel süreç içinde gelişen kurumlar hakkındaki bilgiyi Hülya Genç’in yazısında bulabilirsiniz.

Milli kütüphaneler: Araştırma

kütüphaneleri olarak bilinir. Yerli ve ülke kaynaklı yabancı yayınlar, milli

kütüphanelerde toplanır. Geniş bilgi kaynaklan ve dokümanlanyla kendinden söz ettiren kütüphanelerin başında Paris’teki Bibliothque Nationale (Bibliyotek Nasyonal) gelir. Ülkelerin siyasal politikalan, kütüphanenin kurallannı belirler. Buralarda, Bakanlar Kurulu tarafından çıkanlmış

yönetmelikler doğrultusunda hareket edilir. Yabancı araştırmacıların bu kaynaklardan yararlanabilmeleri için özel izin gerekir. Milli kütüphaneler,

diğerleriyle olan iletişimini kesmez ve onlara öncülük yapar. Kendisine verilen yayınların ve makalelerin bibliyografyasını çıkartır. Milli kütüphanemizin kitap varlığı, bugün milyonu geçmiştir. Üniversite kütüphaneleri: Üniversite eğitimine destek vermek amacıyla kurulur. Öğrenci, öğretim üyesi ve bütün

araştırmacılara hizmet verir. İstanbul’daki üniversite kütüphanelerinin kuruluş tarihlerinin eski ve fakültelerinin dağınık olması, kaynakların bir kütüphanede toplanmasını engelliyor. Bir kampus içinde toplanan üniversitelerde kaynaklar, tek kütüphanede toplanıyor.

Okul kütüphaneleri: İlk ve orta dereceli okullarda çocukların eğitimlerini desteklemek ve kitap okuma

alışkanlıklarını geliştirmek üzere kurulur. Her okulun bünyesinde bulunması gerekir. Kütüphaneyi geliştirmek ve düzenlemek için görevlilerin bulunmaması,

organizasyon bozukluğuna neden olur. Okul kütüphanelerinin yetersiz olması öğrencilerin halk kütüphanelerine yönelmesine neden oluyor.

Halk kütüphaneleri: Bilimsel ve edebi yayınlar başta olmak üzere kültürel, eğlendirici, eğitici her türlü kaynaktan faydalanmasını sağlar.

Kültür Bakanhğı’na bağlı olan bu kütüphanelerde yaş ve eğitim ayrımı yapılmaz. Çoğunda çocuk yayınlarının ve

D erlem e Yasası nedir?

1934 yılında çıkarılan Basma Yazı ve kütüphaneler şöyle: İstanbul Resimleri Derleme Kanunu’yla, Üniversitesi Kütüphanesi, Beyazıt Türkiye’de yayımlanan her eserin 5 Devlet Kütüphanesi, İzmir Milli kopyası, kütüphanelere verilmek üzere Kütüphanesi, Ankara Milli alınır. 1976 yılında çıkanlan Kütüphanesi, Ankara İl Halk yönetmelikle kitap sayısı 6’ya yükseltilir. Kütüphanesi ve Türkiye Büyük Millet Yeni yayımlanan eserlerin dağıtıldığı Meclisi Kütüphanesi.

kitaplarının bulunduğu özel bölümler bulunur. 930’u aşkın halk kütüphanesinin fonksiyonlan arasında kütüphanesi bulunmayan yerlere “gezici kütüphane’’ yollamak da yer alır.

Özel konu kütüphaneleri: Bilimsel ve teknolojik alanda gözlenen yenilikler ve değişimler özel konu kütüphanelerinin doğmasına neden oldu. Bankalar,

şirketler, endüstri kuruluşları, ilaç firmaları ve resmi kuruluşlar tarafından kendi alanlannda araştırma yapmak ve verileri toplamak amacıyla kuruldu. Özel konu kütüphaneleri kendi sektörünü ilgilendiren her türlü yayına bünyesinde yer veriyor. Bilgi verilen konuyu çalışma alanıyla sınırlandırmak koşuluyla, yayınlarda ayrıntılara inilir.

K ütüphane

nasıl

oluşturulur?

Geniş kapsamlı kütüphanelerde kitaplann kütüphaneye giriş sırasına göre kataloglama işlemi yapılır. Her kitap için mutlaka katalog fişi çıkarılır. Konulanna göre sıralama işlemi küçük kapsamlı kütüphanelerde kullanılır. Dewey sistemine göre bilgi alanları 10 bölüme aynlmış ve bunlar yüzer yüzer büyüyen 3 basamaklı sayılarla gösteriliyor. Bu üç basamaklı sayıların onar onar büyüyen onlar basamağı da belirli konulan kapsıyor. Büyük bilgi kütüphanelerinde, kongre sistemi kullanılır. Konualanlan; alfabeninin büyük harfleriyle gösterilir. Aynntılara girmek için başka harfler ve sayılar eklenir. Bu yönteme göre bir yılda en az dört kez ekleme yapılması gerekir.

Evlerde nasıl yapılmalı? Beş binin üzerinde kitabı olan kişiler için kartotex sistemi önerilir. Kitaplar yazarlanna, kitap adına veya konulanna göre alfabeük olarak sınıflandmlır. Bin vealundaki kitaplarda konulanna göre sınıflandırma kullanılabilir. Damşma kaynaklan, romanlar, bilimsel eserler gibi. Eğer kitaplannızla ilgili envanteriniz olsun istiyorsanız aynca bir defter tutmanız gerekebilir.

Arkadaşlanmza, dostlannıza verdiğiniz kitaplan bu deftere not düşüp, kaybolmasını

önleyebilirsiniz. Dergiler ve bilimsel yayınlan ciltleyebilir ya da özel kutular kullanabilirsiniz, kupürleri dosyalamanın ve arşiv yapmanın da size faydası olur. Nasıl bakım verilir? Kitaplan dik olarak rafa yerleştirin. Üst üste konulan kitaplann yeterince hava alamayacağını unutmayın. Sıkışık konulan kitaplann çeşitli düzenlemeler sırasında yıpranmalara neden olur. Kitap temizliğini kuru veya hafif nemli bir toz beziyle yapın. Sararmasını ve tozdon yıpranmasını önlemek için en az altı ayda bir

havalandınn.

Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi