Başlık: ANKARA, BURSA VE İzMİR YÖRELERİNDE TAVUKLARDA RASTLANAN TÜMÖRLERİN TIPLERİ VE YAYILIŞIYazar(lar):KÖKÜUSLU, Cemalettin;ÖZKUL, İ. AyhanCilt: 24 Sayı: 1 DOI: 10.1501/Vetfak_0000000481 Yayın Tarihi: 1977 PDF

(1)

A. Ü. Veleriner Fakiiltesi Genel ve Denqsel Patoloji Kürsüsü

Prof

Dr. Satı Baran

ANKARA,

BURSA VE İzMİR

YÖRELERİNDE

TAVUKLARDA

RASTLANAN

TÜMÖRLERİN

TIPLERİ VE YA YILIŞI*

Cemalettin l{öküuslu

* *

İ. Ayhan Özkul***

The Types of ehieken Tumors Seen in the P(lIu!tryFarms of

Ankara, İzmir and Bursa.

Suınınary: Thirty one types of tumoı's were identified by histologie,:l examination among 361 tumor speeimens obtained from poultry farms in Ankara, İzmir and Bursa. The distributions and origines of these tumors in the different genotypes of ehieke~ were repor-ted.

The results were:

1- Hundred forthy five (40.1 %) out of 361 tumors were see n in the Leghorn and Hi-sex Genotypes. Seventy six of these tumors were found to originate from ovarial and ovi-ductal tissucs.

2- Among 361 tumor cases, Icucosis (Iymphomatosis), adenocarcinomas, hepatoeel-luler careinomas, pancreas-Langerhans lslet cancers, teratomas and leiomyomas were 23.8 %, 16.6 %, 9.1 %,6 %, 13.8 %, 7.4 % rcspectivcly.

3- Lcucosis (Iymphomatosis) appcared to be important in chickens as a tıımoral in-vasion.

••

_'.

Alınan sonuçlara göre:

4- The incidence of the tumors was 0.37

%

in the poultry fa'rms of Beypazarı district

of Ankara. i

Özet: Ankara, İzmir ve Bursa ılleri tavuk çiftliklerinden elde edilen 361 tavuk tümö-rünün histolojik olarak incelenmesiyle 31 tip tavuk tümörü seçilmiştir. Bu tümörlerin 19 tavuk genotipi içerisinde dağılımı ve tümörlerin hangi organlard~,gcliştiği tespit edilmiştir.

'"

1- 361 tümörden 145 adedinin %40.1 oranı ilc Leghorn ve Hi-sex genôriplerinde ge-liştiği ve 145 tümörden 76'sının da yumurtalık ve yumurtalık yolu tümörü ö@uğu saptan-mıştır.

• Bu Araştırma Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu tarafından desteklen-miştir (Proje No VHAG-255).

**

A.Ü. Veteriner Fakültesi Genel ve Deneysel Patoloji Kürsüsü Profcsörü, Ankara.

(2)

52

'. 'Cemalettin Köküuslu.

1.

Ayhan Özkul

:1

2-

Toplam tümör sayısı içinde löykosis (lenfomatosis)'in

%

23.8, adenokarsinom'un % 16.6, hepatoseııuler karsinom'un % 9.1, pankreas-Langerhans adacığı kanseri'nin % 6, teratom'un %jjI3.8 ve leioınyom'un % 7.4 oranında bulunduğu görülmüştür.

3-

Löykosis (lenfomatosis)'in tavuklarda en tehlikeli bir tümör invazyonu olduğu ortaya çıkmışw.

4-

Ankara Hi Beypazarı bölgesi'ndeki tavuk çiftliklerinde gelişen tümör sayısının tavuk populasyonu arasında

%

0.37 oranında olduğu tespit edilmiştir.

.1

Giriş

Son yıllarda

tavuk yetiştiriciliğinin

ckonomik

bakımdan

öncmli

bir yer alması, salgın tavuk hastalıklarının

yanısıra kitle halinde

ölüm-lere sebep plan türnöral oluşumların

da tanınmasını

zorunlu

kılmak-tadır.

Tavuklarda

tümörlcr

sıkça vc çok çeşitli olarak görülmektedir:

Yumurtalik

ve yumurtalık

yolu tümörleri,

(2, 7, 12, 22) teratomlar,

(5, 8, 15)"karaciğer

tümörleri,

(9, 21, 28) nefroblastomlar,

(lo,

13)

liposarkom,

(14) pankreas

tümörleri,

(16) mezotelyomalar,

(17)

he-mangiopc'tisitomlar,

(19) akciğer tümörleri,

(23) fibrom ve

fibrosar-kom, (24;~25) miksom, (27) ve löykosis, (26) birçok araştırıcılar

tara-fından yayımlanmıştır.

Bazı iraştırıcılar

(I, 3, 4, 6, 18, 20) da bu tümörlerin

birçoğunu

bir arada}oplayan

daha geniş kapsamlı araştırmalar

yapmışlardır.

Değişi~

tipteki

tavuk

tümörleri,

pratisyen

veteriner

hekimler

tarafındanı

makroskobik

olarak ilk bakışta löykosis olarak

tanımlan-maktadır.j,Oysa

ki tavuk tümörleri

üzerinde

daha

önce yaptığımız

çalışmaları; (I

O,

ll) tavuklarda

birçok tipte tümörün

geliştiğini ortaya

koymuştur,

Ancak bu tümörlerin

hangi tavuk genotiplerinde

ve

han-gi organlarda

daha çok geliştiğinin

tespiti ise çok sayıda materyalin

incelenme~ine

bağlıdır.

Bu nedenle çalışmamız ın konusunu

teşkil eden Ankara,

İzmir ve

Bursa İlleri tavuk çiftliklerindcn

elde cdilen tavuk tümörlü

materyal-lerin patolojik yönden incelenmesiyle

bu İllerdeki tavuk tümörlerinin

tipleri,

hangi

tavuk gcnotiplerinde

vc hangi

organlarda

daha

çok

oluştuklar!

saptanmaya

çalışılmıştır.

OL

ii'

Materyal ve Metot

Tavuıklarda

gelişen tümör tiplerini

saptamak

ıçın

gerek"otopsi-si yapılan: tavuktan,

gerekse gönderilen

tümörlü

materyallerdcn

(3)

Ankara, Bur.a "c İzmir Yörelerinde Tavuklarda Rastlanan ... 53

edildi. 5-

LO

mikron kalınlığındaki

kesitler H.E. ve Van~ Gieson ile

boyandı. Konumuzu

te~kil eden materyalimiz

Etlik Veteriner

Kont-rol ve Araştırma

Enstitüsün'den,

Beypazarı

tavuk

çiftliklerinden,

Ankara Veteriner Fakültesi Yem Maddeleri ve Hayvan Besleme

Kür-süsü'nden,

İzmir Yu-Pi tavuk mezbahasından,

Bursa Gı'da Kontrol

Laboratuvarı

ve Bursa İline ait tavukların kesildiği İstanbul-Tophane

Tavuk kesimhanelerinden

elde edilmiştir. Teplam

olarak 361 tümör

olayından

i

78 olayı Ankara,

132 olayı Bursa ve 51 olayı da İzmir

İlleri tavuk çiftliklerine aittir.

Bulgular

Li

.Jl

Ankara,

İzmir ve Bursa İlleri tavuk çiftliklerindeki tavuklarda

oluşan 36

i

tümör olayının, 31 tip tümör halinde ve çeşitli tavuk

ge-notiplerine göre yayılışı Cetvel 1. de gösterilmiştir. Bu cetvelin

ince-lenmesinden de anlaşılacağı gibi tümörlerin

sık ,rastlandığı tavuk

ge-notipleri:

Leghorn

(77), Hi-sex (68), Şaver (37), Dekalb

(36), ve

Cross (30) olarak saptanmıştır.

Bunlar arasında çla Cetvel 3. de

be-lirtildiği gibi, tümörlerin en fazla görüldüğü Leghorn gen9,tipinde,

ge-nital sistemde (40) ve sindirim sisteminde

(22), Hi-sex, genotipinde

de genital sistemde (36) ve sindiİ'im sisteminde (28) yerlyşme

göster-diği dikkati çekmiştir. Histolojik inceleme sonucu belirl~nen tümör

tipleri arasında en sık rastlanan tümörlerin Leghorn'lard4'

20 teratom

(12 yumurtalık

-+-

4 deri altı -!- 4 bilinmeyen),

13 adenokarsinom

(2

barsak

-+-

8 yumurtalık

+

3 yumurtalık

yolu), 12 leiom~om (8

yu-murtalık

-+-

3 yumurtalık yolu

-+-

i

bilinmeyen) ve'ı

Opankreas-Langer-hans adacığı kanseri olayının olduğu görülmüştü'r.

Hi-sex'lerde

ise,

33 adenokaı sinom (1O barsak

-+-

9 yumurtalık

-+-

9 yumiirtalık yolu

-+-

5 pankreas),

9 pankreas-Langerhans

adacığı kanseri ve 9 teratom

olayının (6 yumurtalık

+

2 yumurtalık yolu

+

I.'bilinmeyen) olduğu

seçilmiştir. Tavuklarda

rastlanan tümörlerin orgahlara göre yayılışını

gösteren Cetvel 2. nin incelenmesiyle de malign tümörler ,erasında

en-çok sayıda rastlanan

ve metastaz

yapan

tümör Jipininı~6

olay ile

löykosis (lenfomatosis)'in

olduğu. ve bunu

sırasıyla adt<pokarsinom

(59), hepatosellüler

karsinom

(33) ve pankreas-Langerlı;;ı.ns adacığı

kanseri'nin

(22) takip ettiği görülmüştür.

Benign, tümörl~r içinde en

sık rastlanan

tümörlerin

ise, teratom

(50) ve leiomyom (27) olduğu

tespit edilmiştir. Bunun sonucu olarak da löykosis (lenfomatosis)'in

toplam

tümör

olayları

içinde

%

23.8, adenokarsinomun

%

16.6,

hepaıoselluler

k~rsinomun

%

9. 1,

pankreas-Lang~rhans

a.cı.acığıkan-serinin

%

6, teratomun

%

13.8, leiomyomun ise

'%

7.4 oranında bir

(4)

Cetvel i

Tavuklarda Rastlanan Tümör Tipleri ve Bunların Genotiplere Göre Yayılışı

TAVUK GENOTıPLERı

-...

_1:

"

S

:.a

o

_o.

c TÜMÖR TtPLERt u "ı:l C ..<::

_"

~

_U _ı- _.ı:ı _c ı- ı- bOı- C C

S

':5

>-

_"

>< ol o

_"

.,

ol ol _o ı-

_S

o

_.s:

_~

_c:;

"

.ı:ı c .ı:ı c

_S

..<::

_'-"

_~

ı-"

"ı:l

"

ı- .ı:ı ..<:: ol

_S

c 'ö

'"

~

'1' .ı:ı .ı:ı

S

..<:: ı-

~

_':5

"

~

.ı:ı o

_ci

"

>-

C bD >-

"

> ol ı-

ı-"

i

>-

:2 :2

"

o

" "

o.

ol

~ ~

U Q c)

~

....•

z

15::

en

<il

en-

~

--

-

-- -- --

--

-

--

-

-- --

--Adenokarsinom 7 i

33

3

13

i i

-- -

--

-

--

-

--

-- -

-

-- -

-

--Adenosarkom i

-

- -- --

-

--

-

--

-

-- --

- -

-

--

--Arenoblastoma i i i

-

-- -- - --

-

--

-

- -- -

-

--Fibrom i

- -- -- - -- -

--

-

- --

-

--Fibromiksosarkom i

-

--

-- -

--

-

--

-- --

- -- - -

- -

-

--Fibrosarkom i

-

--

- --

-

--

-- -

-

--

-

- -

-

--

--Granüloza Hücreli Tümör i i

-

-- --

-

--

-

-- --

-

-- -

-

--

-

-- -- --

--Granüloza Teka Hücreli Tümör i

-

-- -- - -- -

--

-

--

- -

-

--Hemangiom i i

-

-- -- - -- -

-- -- -

-- --

- - -

- -

--Hemangioendotelyoma Malignum i i i -

-

-- -- - --

-

--

-

- -- - -

-

--Hemangioperisitom i

-

-- -- - --

-

--

-

--

- - -

- - -- --

--Hepatoselluler Karsinom 4

5

2

3

2

3

i

2

9

2

en "'" c")

Ei

.,

[

5'

~

c'

.,.

c:

~

C

~

>-....,

:=-••

~

O

"

:>:"

E..

(5)

Cetvel

i

'in Devamı

Tavuklarda Rastlanan Tümör Tipleri ve Bunların Genotiplere Göre Yayılışı

TAVUK GENOTİPLERİ

~

"

~

TeMÖR TiPLERİ

g

_ı:: LS. ı::

"

..>: u

"

•..

en ı:: ı::

6 '"

O

•..

.D _t; y. ri

_"

;:;

•..

_"

_'"

5 •..

"

u

"

'"

;;;

"

.D çı

_C

_.D C

₆

.t:: v-

_"

•..

6

c

rs

_"

:r; .D ii

₆

.D .t::

~

:::

6

ı:: u ı:: .D

~

..>: Ô

,

>.

ı:: bl) .t::

•..

r.; _>

'"

U

"

-

:ı >.

~ ~

r.;

..s

"

r.;

.->

ol

;::::

::ı

ü

-

::ı::

....ı

~

Z

il.

0'

cil

rJjO

iii

--

-

-- --

-

-- - --

--

-

-- --

-

- -

-

---

--

--Hipernefrom

2

i i i i i

- - -- --

-

--

-

--

-- -

-

-- -

-

--

--Histiositik Sarkom i

- -

-- --

-

--

-

-- --

-

-- -

-

-- -- --

--

--Kavernöz Hemangioendotelyom

2 - - -- --

-

--

-

-- --

-

-- -

-

--

_-

-- --

--

--Kolangioselluler Karsinom i i i i

- -- -- --

-

--

-

--

-- -

--

-

----

-

-- --

--Langerhans Adaeığı Kanseri

9

2

LO i

-

- -- --

-

--

-

--

-- -

--

-

-- --

--Leiomyom 4

5

4

12

2 -

-

--

-

-- - --

--

-- -

--

-

-- --

-

-- -- --

--Leiomyosarkoın i i i i

-

---

--

-

--

-

--

-

--

---

-- -

--

--Löykosis (Eritroblastosis) i

2

2 ---

-- -- -- --

-

-- -

--

- -

-- -

-

-- --

--Löykosis (Lenfomatosis) i i 10

8

2

i 3

5

i

8

i i 3

9

21

9 ---

-

-- -- --

-

--

-

-- --

-

-- -

-

---

-

--Löykosis (Mydoblastosi,) 3 1

2 I-M;;:;;;,,~m ---

-- -

-- -- - -- ---

-- -

-- -- -

---

-- -

--

--i i i

---

--1-Polip 7

~

_cl

..•

!' t:ı:i

S

.,

.-'"

-~.

..•

-<

~:

'"~

S"

•..

'"

ı-3

.-"

~

"

a..

.,

;;j

.,

"'

,;

5 '"

'"

(6)

Cetvel i'nin Devamı

Tavuklarda Rastlanan Tümör Tiplcri ve Bunların Gcnotiplcre Görc Yayılışı

TAVUK GENOTİPLERİ

i

t:

.~

TÜ:\10R Tİpl.ERİ

_E

'"

₅

o c. _.<::

-'"

u "o

•..

_:-:

t:"

c:: > .

ı:

;;

'"

u

t

.tO c:: :< ol

"

ol

o

'"

~

u .tO o c:: .3

_"

o ..c <.:r

t

i• U Ô "o

Ji

.tO

ii

_E

.-'=l ..c

1:

'"

_~

E

_"

u .tO _'ö ..:.: Ö

,

"

>- ;;., c:: tJi)

t

>-

_'"

₂

;> ol

•..

;)

"

i

~ ~

_"

o ;:ı. '" :ı:: :ı::

:::

0 ::ı::

~

::ı::

....•

z

f":

:s::

'fJ J; c.r:.

i:i:i

---

-- --

--

-

--

-.---

-- --

-

-- --

_. -

--

--Polipozis i 3 i

-

--

-- --

-

-- -- -

-

--

-

_.-

_{-- --}

--Retikulocndotclyosis 2 ;)

₂

_i

---

_--

--

-- -

--

-

-- --

_o.

_-

_{-- -- --}

_--

--Rctinoblasıoııı i

---

-

--

-

-- -

--

-- -

-- -- -

-- -

-

--

--Şeffaf Hücrcli Tümör

₃

i i 1

_.

_-

_{-- -- -}

_{-- -}

_-- _--

_--

_{-- --}

_.._-

_-

_{_}

..

_--

--Teratom

_{_.}

i 5

9

2 10 20

3 --

--

-

--

-

--

-

-- --

-

--

._-

-

-- --

--Teratoblasıom ₂ _i _i

-

_.,.

_--

-- -

_--

--

_-

_---

_{-- -}

--

_-

--Timoma _i

-

--

_{-- --}

-

--

-

--118

-- --

--

-

-- -

._-

_.

--TOPLAM ₂

₈

₃₀

₃₆

:;

68

3

24

7 i 77 i

2

.') i i 17 37 III <.n o' (..;'

S

ro

~

;o: c'

:--~

;;.

~

S

C s

[

(7)

Cetvel 2.

Tavuklarda Rastlanan Tümörlerin Organlara Göre Yayılışı

TÜMÖRLER1N

H1STOLO]lK D1AGNOST1Gl OLUŞTUCU ORGANLAR METASTAZLARI Adenokarsi nam i Bezli Mide i llarsak

15 Barsak 7 Periton

5

Pankreas 5 Periton

18 Yumurtalık i Barsak ve Karaciğer i Karaciğer ve Periton 4 Periton, 3 Yumurtalık Yolu

20

Yumurtalık Yolu

2

Periton, i Yumurtalık

---Adenosarkom i Akci~er

_---

i Karaciğer

Arenoblastoma 3 Yumurtalık

-Fibrom i Yumurtalık Yolu

-

---Fibromiksosarkom 1 Akciğer

---

---Granüloza Hücreli Tümör

2

Yumurtalık -Granüloza Teka Hücreli Tümör i Yumurtalık

---

---Hemangiom

2

Bilinmeyen

-Hemangioendotelyoına Malignum i Karaciğer

-2

Periton i Barsak

Hemangioperisi tom i lskelet Kas!

--- ---

---Hepatoselluler Karsinom 33 Karaciğer i Barsak, i Dalak ve Böbrek

2

Periton

---Hipernerrom

i

6 Böbrek i Yumurtalık

1---Histiositik Sarkom i Barsak, Pankreas ve Yumurtalık i Barsak, Pankreas

(8)

Cetvel 2'nin Devamı

TtMORLERIN

HtSTOLOJIK DIAGKOSTtCI _OLUŞTlJGU _ORGANLAR

METASTAZLARI Kavernöz Hcmangioendotelyom _{2 :Vlczantcr}

i Bczli Midc,

i Bezli Mide, Barsak ve Karaciğer

---Kolangioseııulcr Karsinom _{4 Karaciğer}

-Langerhans Adacığı Kanseri _{22 Pankreas}

i Barsak ve Yumurtalık

13 Periıon, i Periton ve Yumurtalık Lciomyom _{19 Yumurtalık} -6 Yumurlalık Yolu -2 Bilinmeyen -Leiomyosarkom _{4 Yumurtalık} -Löykosis (Eritroblastosis) _{2 Karaciğer}

-i Dalak

-1 Böbrek

-1 Yumurtalık

-Löykosis (Lenfomatosis) _{1 Akciğer}

-2 Barsak

-51 Karaciğer

_ı

_Barsak _{ve Yumurtalık} 15 Dalak, i Dalak ve Barsak

4 Böbrek, 2 Yumurtalık

10 Dalak

₂

_Barsak,I _Böbrek _{vc Yumurtalık} 6 Böbrek _{2 Yumurtalık}

2 Periton _{1 Barsak ve Pankreas}

10 Yumurtalık

-1 Kas Dokusu -1 Deri

-2 Bilinmeyen

-CIL co

(9)

Cetvel 2'nin Devamı

TÜMÖRLERtN

HtSTOLOjtK DtAGNOSTtCt OLUŞTU Cu ORGANLAR METASTAZLARI

Löykosis (Myeloblastosis)

5

Karaciğer i Dalak

i Yumurtalık

-

---Mczotelyom i Göğüs Boşluğu -i Per-iton -i Yumurtalık -Polip 7 Barsak -Polipozis

2

Barsak -3 Yumurtalık Yolu

-Retiküloendotelyosis i Barsak i Yumurtalık 7 Karaciğer 2 Dalak i Dalak

-2 Yumurtalık -i B-il-inmeyen

-

---Rctinoblastom i Bilinmeyen

-Şeffaf Hücreli Tümör

6

Böbrek i Karaciğer

i Pankreas ve Periton Teratom

33

Yumurtalık

-2 Yumurtalık Yolu

-2 Periton

-8

Deri Alt. -5 Bilinmeyen

---

---1

Teratoblastom 4 Yumurtalık i ~ıezaııter

(10)

.-Cetvel 3.

Leghorn Genotipinde Tümörlerin Organlara Göre Yayılışı

13 Adenokarsinom: Barsak (2), Yumurtalık (8), Yumurtalık Yolu (3) i Granuloza Hücreli Tümör: Yumurtalık (I)

ı

Hemangioendotelyoma Malignum: Periton (i) I ~emangioperisitoma:

t

skelet Kası (I) 1 Hipernefroma: Böbrek (I)

I Histiosiıik Sarkom: Barsak, pankreas ve yumurtalık Il) LO Langerhans Adacığı Kanseri: Pankreas (10)

12 Leiomyom: Yumurtalık (8), Yumurtalık Yolu (3), Bilinmeyen (I) i Leiomyosarkom: Yumurtalık (I)

8 Löykosis (Lenfomatosis): Akciğer (I), Barsak (I), Karaciğer (3), Böbrek (I), Yumurtalık (I), Bilinmeyen, (I) I Löykosis (Myeloblastosis): Karaciğer (I)

I Mezot"lyom: Yumurtalık (I)

ı

Polipozis: Barsak (I)

.'i Retiküloendotelyosis: Karaciğer (3), Yumurtalık (I), Bilinmeyen (I) 20 Teratom: Deri altı (4), Yumurtalık (I2), Bilinmeyen (4)

(11)

Ankara, Bur.a vc İzmİr Yörelerindc Tavuklarda Rastlanan ... (,1

İzmir

ve Bursa

İllerine

ait çeşitli

tavuk

çiftliklerinden

elde edilen

tavuk

tümörlerinin,

tavuk

populasyonları

içinde

hangi

oranda

geliş-me gösterdiğini

saptama

olanağı

bulunamadı.

Ancak

Ankara

ili

Bey-pazarı

tavuk

çifUiklerinden

64 tümörün

elde

edildiği

ve bu

tümör

sayısının

bu

bölgedeki

tavuk

populasyonu

arasında

ancak

%

0.37 oranına

ulaşabildiği

tespit

edilmi~tir.

Tartışma

ve Sonuç

Ankara,

İzmir

ve Bursa

İlleri

tavuk

çiftliklerinden

elde ettiğimiz

36 ı

tavuk

tümörünün

tavuk

genotiplerine

göre

dağılımı

incelenince,

bu

tümörlere

karşı

en fazla

duyarlık

gösteren

tavuk

genotiplerinin

Leghorn

ve Hi-sex

olduğu

anlaşılmaktadır

(Cetvel

ı). çalışmamızda

tümörlerin

her iki genotipte

de ençok

genital

sistemde

gelişme

göster-mesi dikkati

çekmiştir.

Şöyle

ki: Lehgorn'larda

77 tümör

olayından

40'nın,

Hi-sex'lerdc

ise 68 tümör

olayından

36'sının

yumurtalık

ve

yumurtalık

yolunda

oluştuğu

saptanmıştır.

Bu sayıların

bazı

araştırı-cıların

(ı ı,

20)

tavuklarda

rastladığı

genital

sistem

tümör

sayısının

da

üzerinde

olması,

yumurta

tavukçuluğu.muz

yönünden

önemlidir.

İncelediğimiz

toplam

tümörler

arasında

löykosis

(lenfomatosis)'in

%

23.8 oranı

ile en ön sırayı alması,

löykosis'in

tavuk

yetiştiriciliğinde

en tehlikeli

bir tümör

invasyonu

olduğunu

ortaya

koymaktadır

(ll).

Ancak

bazı

yazarlara

göre

bu oran

%

19.5 ve

%

66 olarak

da

bulunmuştur

(ı,

ı

ı).

Viraraghavan

ve

Chandrasekharan

(26)

ın

yaptıkları

bir çalışmada

ise yapılan

tavu.k otopsileri

arasında

löykosis

oranının

%

13.9 a ulaşabiıdiği

tespit

edilmiştir.

361 tümör

olayı

içinde

löykosis'den

sonra

en

yüksek

oranda

(%

16.6)

adenokar~inomun

görüldüğü

ve 59 adenokarsinom

olayın-dan

33'ünün

Hi-sex

genotipinde

topıandığı

dikkati

çekmiştir.

Bu

olayların

18'inin

yumurtalık

ve yumurtalık

yolunda

yerleşme

göster-mesi, bu tavuk

genotipinde

yumurtlama

görevi

yapan

organlarla

ade-nokanser

arasında

yakın

hir ilişkinin

olabileceğini

ortaya

koyar.

çalışmamızdaki

hepatosellüler

kanser

olaylarının

genotipler

arasında

dikkati

çekmeyen

bir dağılım

göstermesine

karşılık,

22 pank-reas-Langerhans

adacığı

kanserinin

Leghorn

(10) ve Hi-sex

(59)

geno-tiplerinde

toplandığı,

yine

teratomların

çoğunlukla

Leghorn

(20)

genotipinde

oluştuğu

göze

çarpmıştır.

Sonuç

olarak

çalışmamızda

incelediğimiz

361 tümör

olayından

19 tavuk

genotipi

içinde

145 olayın

%

40.1 oranı

ilc Leghorn

ve Hi-sex

(12)

yumur-62

Cemalettin Köküııslı, -

ı.

Ayhan Özkııl

talık ve yumurtalık

yolunda

geliştiği ortaya

çıkmaktadır.

Löykosis

(lcnfomatosis)'in

%

23.8 oranı ile en tehlikeli bir tümör invasyonu

oldu~u saptanmaktadır.

Literatür

1- Ajınkya, S.M. and Sardeshpande,

P.D. (i 969):

Observations

on the Occurrence of Neoplasıns in the Domestic Birds.

Indian

Yet.

J. 46, 380-385.

2- Awadhiya, R.P. and Jam, S.K. (i 967):

Studies on the Pathology

of Neoplasms

rif

Animals

I. Ovarian Tumors in Fowls.

Indian

Vet.

J. 44,

917-J120.

3- Biester, H.E. and Schwarte, L.H. (1965):

Diseases of PoultlJ!.

The Iowa State University

Press, Ames, Iowa, U.S.A. 863-924.

4- Ertürk, E. ve Paınukçu, M.A. (1974): 1933":'1974

Yılları

Ara-sında Ankara

ve Yö'resinde Kanatlı

Hayvanlarda

Rastlanan

Hastalık

ve Tümör

Olo;)!ları.

A.Ü.Y.F.D.

21-1-2,

13-20.

5- Helmboldt,

C.F. et aL. (1974):

Teratome in Domestic Fowl

(Gal-lus gal(Gal-lus).

Avian

Diseases,

18, 142-148.

6-

Hofstad, M.S., Calnek, B.W., Helmboldt,

C.F., Reid, W.M.,

Yoder, H. W.Jr. (1972):

Diseases of poultıy.

The

Iowa

State

University

Press, Ames. 467-585.

7- Goodchild, W.M. and Cooper, D.M. (i 968):

Oviduct

Adeno-carcinoma in Laying Hens.

Yet. Rec. 82, 389-390.

8-

Jones,

L.D.

(1964):

Avian

Cerebellar Teratoma.

Avian

Diseases,

8, 580-584.

9- Kolte, G.N. et aL. (1968):

Hepatocelluler

CarciılOma in a Fowl.

Indian

Vet.

J. 45, 578-580.

10- Köküuslu,

C., Özyazgan, A.

(i

970):

Bir tavukta

Nephroblasto-ma olayı.

A.ü.Y.F.D.

17, 2, 234-237.

11- Köküuslu,

C., Özkul, İ.A. (i 975):

Evcil Kanatlılarda

Gijrdüğü-müz

Tümör

Çeşitleri.

A.Ü.Y.F.D.

22, 1-2, 41-49.

12- Krishnan, R. (1966) :

C)stic Adenoma of the Ovary in a }Owl.

Indian

Vet.

J. 43, 486-488.

13- Krishan, R. (1969):

A note on an Embryonal Nephroma Met with

in a Fowl.

Indian

Yet.

J. 46, 287-288.

14- Mohiddin,

S.M. and Raınakrishna.

K. (ı 972):

Liposarcoma

(13)

Ankara, Bursa ,'e ızmİr Yörelerinde Tavuklarda Rastlanan... 63

15- Narayana, J.V. et al. (1966):

Conadal

Teratomas

in Birds

(A

study of Three Gases).

Indian Yet.

J. 43, 119-122.

16- Parihar, N.S. and Chouhan, H.V.S. (1965):

Pancreatic

Adeno-ma in Poultry.

Indian Yet.

J. 42, 660-661.

17- Patnaik, G.M. and Mohanty, D.N. (1970):

Mesothelioma

in a

Fowl.

Indian Yet.

J. 47. 941-944.

18- Rateliffe~H.L.

(1933):

Incidence and Nature of Tumors in Gaptive

Wild Mammals

and Birds.

Am.

J. Canc. 17, 116-135.

19- Sastry, G.A. et aL. (1967):

Haemangiopericytoma,

(A Report

of

Three Gases).

Indian Yct.

J. 44, 30-32.

20- Sehettler, H. (1967):

Die Lipome beim Wellensittich.

Hannover,

21- Sharına, D.N. (1968):

On the Occurrence of Neoplasms

in Domestic

Fowl-a/'i Angiosarcoma

and a Malignant

Hepatoma.

Indian Yet.

J. 45, 992-995.

22- Sharnıa, S.D. and Kuppuswaıny, P.B. (i 970):

Cranulosa-Gell

Tumors in Poultry.

Indian Yet.

J. 47, 630-631.

23- Sharma, S.D. and Kuppuswanıy,

P.B. (1970):

Adenocarcino-1

ma of the Lung.

Indian Yet.

J. 47, 827-828.

24- Singh, N.P. and Singh, G.K. (1968):

Observations on Fibroma in

Poultry.

Indian Yet.

J. 45, 476-478.

25- Strafuss,

A.C. and Ladds, P.W. (1970):

Fibrosarcoma

in a

Young Ghicken.

Avian Diseases. 14, 406-409.

26- Viraraghavan,

K. and Chandras~kharan N.K.P. (1965):

Studies on Avian Leucosis Gomplex (Autopsy Incidence).

Indian Yet.

J. 42, 901-908.

27- West, J.L. (1974):

An Avian Splenic M)'xoma.

Avian Diseases, 18,

139- 14

ı.

28- Zaki, S. and Mahiyuddeen, S. (1968):

Goncomitant Neoplasia

in the Liver of a Hen.

Indian Yet.

J. 45, 913-915.

(14)

Resim i. Tavukta yumurtalıkta oluşan adenokanser. A, Tümörün karın boşluğuna yayılışı. B, Tümörün histolojik görünümü, H.E. x 250.

Adenoeareinoma of the ovary of a erneken.

A, Observe, the metastasis of the abdOlninal tissues of the tumor. B, The appearence of the tumor by histologieally.

(15)

Ankara, Bursa ve İzmir Yörderinde Tu\lıklarda Rastlanan ..•

Resim 2. Bir tavukta ıeratablastom olayı. A, Tüınörün makroskobik görünümü.

B, Türr.örün kesiti, H.E. x 100. Teratoblastaına in a chieken. A, The gross appcarence of the tumo!".

B, Section of the tumo!".