İlginç Yayın Özetleri

(1)

İlginç Yayın Özetleri

Çikolata ve Koroner Kalp Hastalığı

Son yıllarda A.B.D . de çikolata tüketimi iki misline çıkmıştır. Ç ikolata tüketme alışkanlığı olan kişilerde koroner kalp hastalıklarının ya yg ın lığını ölçmek gayesi ile 50 yaşından yukarı erkekler arasında kısa süreli bir araştırma yapılmıştır.

Araştırma sonucunda koroner kalp hastası olan kişilerden % 45 inin çocukluklarından beri çikolata yemekte oldukları, % 18 inin ise böyle bir alışkanlıklarının olm adığı görülmüştür.

Askorbik Asit ve Arteriosklerosis

Deneyler sonucu arteriyel intimanın yapısında askorbik asitin büyük rolü olduğu saptanmıştır.

Vitam in C eksikliği geçiren kobayların arterlerinde birtakım m or folojik lezyonlar görülür. Bunlar insanlardaki arteriosklerosisin aynıdır. Vitam in C nin tekrar verilmeye başlanması ile lezyonlarda bir azalm a görülür. Bu da askorbik asitle arteriosklerosisin patojenesisi arasında bir ilgi olduğuna işaret etmektedir.

Yazarlar vitamin Cnin ne yolla arteriosklerosisi önleyici etki gös terdiğini ilginç bir şekilde anlatıyorlar.

Karaciğer Hastalıklarında Su ve Elektrolit Bozuklukları

A norm al sodyum , potasyum, klor absorbsiyonu ve vücutta su topla n ması problem leri, böbrek fonksiyonlarının bozukluğunda görülen d u rumlara benzemektedir.

(2)

K araciğer hastalıklarında ascit teşekkülü hallerinde diyetteki sod yum un kısıtlanması (10-22 m E q.) gerekmektedir. Bu hastalıklarda ayrıca yeteri kadar kalori ve vitamin verilmesi önemlidir. Protein miktarı 70 gr. civarında tutulur.

Kvvashiorkorlu Çocuklarda Demir Absorbsiyonu

16 K w ashiorkorlu hastanın ferro sülfat ve hem oglobin demirini çok iyi a bsorb c ettikleri görülmüştür. Buna karşın ferrik süspansiyonların emi- lim i gü ç olm aktadır.

İn cc barsaklarda dem ir absorbsiyonunda bazı intraluminal faktör ler, ferrik dem ir süspansiyonlarından faydalanılamamasına yol aç m aktadırlar.

Gf American Journal o f Public Health, c i l t 6 0 /1 9 7 0

© K o ro n e r K a lp Hastalığının Primer Devrede Önlenmesi Hakkında Çalışm a, M . D. K eller, J. R . A nthony ve G. E. Gresham, sayfa 1466. © “ Düşük O ra n d a ” İskemik K alp Hastalığı Üzerine Çalışmalar:

Bir Eleştiri, J. G . Brihn, ve S. VVolf, Sayfa 1477.

Çocukluk Çağında Peptik Ülser Epidemiyolojisi

Eskiden ender sayılan bir durum a son zamanlarda sık olarak rastlan m a ya başlanmıştır. Bunun sebebi daha önceleri bu olayların rapor edilm em iş oluşu m u, yoksa bu durum son yalların getirdiği bir özellik m idir, bilinm iyor.

A .B .D .’ de yapılan bu araştırmada özellikle 12-19 yaşları arasındaki erkek çocu klarda yüksek oranda peptik ülserlere rastlanmıştır. Ç ocuk ların geldikleri ailelerin sosyo-ekonom ik durumları iyi idi. Fakat bu çocu kların ailelerinde boşanm a ve tekrar evlenme nisbetleri ve anne- b a b a la rd a peptik ülser olayları, norm allerin üzerinde bulunmuştur.

(3)

62

İL G İN Ç Y A Y IN Ö Z E T L E R İ

D em ir İhtiyaçları

Y azar, A .B .D . de yapılan araştırmalara göre yedikleri yiyeceklerle istenilen miktarda dem ir ihtiyacını karşılayabilen insanlar da bile dem ir eksikliği anemilerine rastlandığına işaret ederek verilen dem ir ihti yacı rakamlarının doğruluğundan şüphe ediyor. Bazı insanların dem iri da ha iyi emebildikleri, veya demir absorbsiyonunu, beraber alındığı yiyecek lerin de etkilediği gibi gerçeklerin gözönüne alınmayışı sonucu, öğü t lenen günlük demir ihtiyacı miktarının yalnış olabileceğini ortaya atıyor. Burada günlük Amerikan besin maddesi ihtiyaçlarının İngilizlerce verilen miktarlarla bir kıyaslaması yapılmaktadır.

Süt Çocuğundan Adolesana Kadar Dem ir Tüketim i

A .B .D .’ de günlük demir ihtiyaç miktarları norm al diyetin karşılaya m ayacağı oranda arttırılmıştır. Bu sebepten bu günlerde gıdaların verilen demir miktarlarını karşılayabilmesi için dem ir bakım ından zenginleştirilmeleri yoluna gidilmektedir. Bu araştırmada dem ir veya protein tüketimi ile hem oglobin ve hematokrit seviyeleri arasında ilişki bulunamamıştır. Araştırma orta halli şahıslar arasında yapılm ıştır. Hernekadar tüketilen dem ir miktarı ihtiyacın altında idiyse de dem ir eksikliği anemisi görülmemiştir.

Yazarlar, günlük demir ihtiyacı seviyesinin gerektiğinden dah a fazla olarak tespit edildiği sonucuna varıyorlar.

M ensturasyonda çok miktarda kan kaybeden kızlarda h em atolojik indekslerin daha düşük olduğu görülmüştür. Bir kadının dem ir ihtiyacı tayin edilmeden önce mensturasyonda ne kadar kan kaybettiği araştırıl malıdır.

Bir Okul Sisteminde Uygulanan Etkili Ağırlık Kontrol Program ı

Yazarlar, yetişkinlerdeki obesitenin önlenmesi için problem i çözm eye, şişman çocuk ve adolesanları eğiterek başlamayı öneriyorlar. Bu yaş larda beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi daha kolaydır.

Y apılan araştırma göstermiştir ki bir okul sisteminde egsersiz, diyet eğitimi ve psikolojik yardım ihtiva eden bir zayıflam a program ı başarılı olabilir. Böyle bir program ın uygulanm asında ailenin de yardım ı sağlanmalıdır.

Bütün okullara ağırlık kontrol program ları sokulmalı ve çocu klara yiyeceklerini bilgili bir şekilde seçmeleri gerektiği erken yaşlardan itibaren öğretilmelidir. A ynı zam anda okullarda verilen b eden eğitim i dersleri de tekrar gözden geçirilmeli ve bu derslerden şişman çocukların da fayda sağlayabilmeleri temin edilmelidir.

(4)

K oroner K alp Hastalığının Prim er Safhada Önlenmesi Hakkın da Çalışm a

A .B .D . deki bir bucakta 40-59 yaşlan arasındaki erkeklerde koroner kalp hastalığı belirtileri araştırılmaktadır. K a lp hastalığına yakalanma riski olan erkekler ve bunlara tekabül eden kontrol grubu 6 yıl m üddetle takip edilecek ve hastalanma ve ölüm durumları incelenecektir.

Bu zam an zarfında risk grubundaki erkeklere önleyici tedbirlerin tatbik edilmesi düşünülmektedir. Bu tedbirler arasında diyetin düzel tilmesi, sigara içim inin azaltılması, egzersiz yapılması ve tansiyonun düşürülmesi vardır.

Bu makalede yazarlar deneyin yapılış tarzı hakkında bilgi vermek tedirler. Bir kısım neticeler de çıkarmış bulunuyorlar.

“Düşük Oranda” İskemik Kalp Hastalığı Üzerine Çalışm alar: Bir Eleştiri

Bazı m em leketlerde yapılan iskemik kalp hastalığı araştırmaları bu m em leketlerde hastalığın az olduğuna işaret etmektedirler. Ancak bu araştırmaların yapılış tarzları dikkatle incelendiğinde bazı hususların ihm al edildiği görülür. Yazarlar bu önem li hususları 9 m adde halinde veriyorlar.

İleride yapılacak olan araştırmalarda gözönünde bulundurulması gereken faktörler arasında şahısların diyet kom pozisyonları ve ağırlıkları, kan lipidleri, sigara içip içm edikleri, fiziksel aktiviteleri, şahısların sosyal ve psikolojik özellikleri, diabet ve tansiyon durum .arı da ince- lenm elidir. A yrıca araştırma ve teşhis m etodolojisi geniş bir şekilde verilm elidir. Araştırm aların h om ojen toplum lar üzerinde yapılmasında fayda vardır.

0 Nutrition Today, c i l t 5/1970

sayfa 10.

Sigara İçim inin C Vitam inine Etkisi

Sigara içenlerin çoğu sigara kullanm ayanlara oranla daha fazla kalp- d a m a r ve akciğer hastalıklarına yakalanm a eğilimi gösterirler. Günlük vita m in G ih tiyacı sigara içenlerde içm eyenlere nispetle daha fazladır; b u ih tiy a ç sırasında iki misline kadar çıkabilir.

(5)

64

İL G İN Ç Y A Y IN Ö Z E T L E R İ Bu yazıda sigara içenlerin bu alışkanlıklarından vazgeçem iyorlarsa C vitam ininden zengin bir diyet takip etmeleri tavsiye olarak veriliyor.

Hamilelikte Takip Edilmesi Gereken Esaslar

Bu yazıda verilen önemli noktaları yazarlar şu şekilde sıralamış b u lu nuyorlar: (a) Hamilelik sonunda kazanılan kilo norm al ağırlığın 10 kg. kadar üstünde olmalıdır, (b) Ciddi kalori kısıtlanması anne ve fetüs için zararlı olabilir, (c) Ağırlığın artma hızının bir önem i v a rd ır; ağırlıkta 19. cu haftadan sonra birdenbire bir artış vücutta öd em ve pre eclampsia başlangıcına işaret edebilir, (d) Anne adolesan çağında ise beslenmesi daha önemlidir. Annenin kendisi büyüm e devresinde olduğundan besin ihtiyaçları çok artar, (e) Beslenmesi iyi olm ayan ve yalnış alışkanlıkları olan hamile kadınlara itina ile beslenm e eğitim i yapılmalıdır, (f) Hamilelikte yaygın olan dem ir eksikliği anemisini önlemek için hamileliğin ikinci yarısından sonra 30-60 m g. kadar demir günlük doz şeklinde verilmelidir, (g) G ünde alınacak 0.2-0.4 m g. kadar folat, folik asit eksikliğini önler, (h) T opra k ve suda iyot miktarı yetersiz ise iyodize tuz kullanılmalıdır.

Gf The British Journal ö f Nutrition. c iL T 24/1970

Sakkaroz’un Alım Sıklığı

Bazı kişilerde sık karbonhidrat tüketimi kandaki lipid seviyesinde bir artış ortaya çıkarmaktadır. Karbonhidratlı yiyeceklerdeki Sakkoroz’ un bu bakımdan önemli olması m üm kün görülmektedir.

Erkek öğrenciler üzerinde yapılan küçük bir araştırma sonuçlarına göre, sık sık sakkoroz alan kişilerde serum lipid (özellikle gliserid) seviyesinin hemen arttığı görülmüştür. Buna karşılık serum album in yoğunluğunda önemli bir azalma olmuştur.

Sakkoroz azar azar verildiği takdirde serum lipidleri tedricen artmış ve album in seviyesi daha yavaş bir şekilde düşmüştür.

Tropik Bölgelerde Yerleşen Avrupalılar ve Ascorbik A sit Seviyesi

T ropik bölgelerde yerleşmiş sağlıklı, norm al avrupalı erkeklerin kan örneklerinde serum askorbik asit seviyeleri düşük bulunm uştur. Buna karşılık kadınlarda böyle bir durum a rastlanmamıştır.

(6)

Y azarlar bu bölgelerde yaşayan avrupalıların daha fazla vitamin C tüketmelerini salık veriyorlar.

Cf İstanbul Çocuk Hastanesi Tıp Bülteni, s a y i 2/1970

1000 Süt Çocuğunun Beslenme Anketi

H astanede yapılan bir araştırmaya göre 1000 süt çocuğundan çoğunda fizik gelişmede gerilik bulunmuştur.

Bu çocukların beslenme yöntem leri araştırıldığında fizik geriliğin bulunduğu çocuklardan % 35-65’inin daha ilk aylarda unlu ek besinler alm aya başladıkları anlaşılmıştır.

Suni beslenen çocukların % 50 si konserve süt tozu, % 50 sinin de sulandırılmış süt ile beslendikleri, ek besinlere önem verilmediği ve özellikle yem ek suları ile beslendikleri bulunmuştur.

Ç ocukların ailelerine ait soruşturmada ailelerden % 4 3 .8 inin ekonom ik durum larının kötü olduğu anlaşılmıştır.