A n k a r a E c z . Fak. D e r . J . F a c . P h a r m . A n k a r a 16, 1 (1986) 16, 1 (1986)
2', 4', 5 Trisübstitüc-2-fenilbenzimidazol Türevlerinin Sentez
ve İn Vitro Antitüberküloz Etkileri Üzerinde Çalışmalar-I.
Studies on the Synthesis and In Vitro Antituberculosis Activity of 2', 4', 5-Trisubstituted-2-phenylbenzimidazöles-I.
F a t m a G Ü M Ü Ş * S e ç k i n Ö Z D E N * * U f u k A B B A S O Ğ L U * * * •
Ö Z E T
Bu çalışmada, 4 tanesi orijinal, 10 adet 2', 4', 5-trisübstitüe-2-fenilbenzimidazol türevi bileşik, sentez edilmek istenen bileşiğe göre seçilen 4-sübstitüe-o-fenilendiamin ile orto ve parasübstitüebenzoik asitin polifosforik asit varlığında ısıtılması ile elde edilmişlerdir. Elde edilen bileşiklerin saflıkları İ T K ile kontrol edildikten sonra, ergime dereceleri saptanmış ve yapıları IR, N M R , Elementel Analiz yön temleri ile açıklanmıştır.
İn vitro antitüberküloz etkileri saptanan bu bileşiklerden 3 nu maralı 2-(o-Metoksifenil) benzimidazol hidroklorür ( M İ K : 16.28
g/ ml) ün etkisi dikkate değer bulunmuştur. •
S U M M A R Y
In this research, ten 2', 4', 5-trisubstituted-2-phenyl-benzimi-dazoles have been prepared and four of them are original. These compounds were synthesized by heating 4-substituted-o-phenylene-diamines and ortho and parasubstitutedbenzoic acids in the presence of polyphosphoric acid. After the purity control by TLG their chemical structures have been elucidated by IR, N M R and Elemental Analy sis.
T u n c e l Ö Z D E N * *
* F a r m a s ö t i k K i m y a A n a b i l i m Dalı, Eczacılık Fakültesi, G a z i Üniversitesi. * * F a r m a s ö t i k K i m y a A n a b i l i m Dalı, Eczacılık Fakültesi, A n k a r a Üniversitesi * * * Mikrobiyoloji Bilim Dalı, Eczacılık Fakültesi, G a z i Üniversitesi,
2 Fatma G Ü M Ü Ş , Seçkin ÖZDEN, Tuncel ÖZDEN, Ufuk ABBASOĞLU
The in vitro antituberculosis activity of all compounds were
de-termined, and activity of compound 3 (2-(o-M.ethoxyphenyl)
ben-zimidazole Hydrochloride) ( M I C : 16.28 g/ml) has been found
noteworthy.
Anahtar K e l i m e l e r : 2', 4',
5-Trisübstitüe-2-fenilbenzimida-zol; IR, N M R , Elementel Analiz; Antitüberküloz aktivite.
Benzimidazoller üzerinde yapılan çalışmalarda 2 numaralı
ko-num üzerinde yer alan çeşitli grupların aktiviteyi yönlendirdiği
bil-dirilmektedir. Ayrıca 5. konuma yerleştirilen grupların ise aktivitenin
şiddeti üzerinde etkili olduğu görülmektedir(l).
Bu araştırmada; benzimidazol halka sisteminin 2. konunmuna
planer bir yapı oluşmasını sağlayan fenil grubu yerleştirilmiş ve bu
grubun orto ve para konumlarındaki çeşitli sübstitüentlerin etki
şid-deti üzerindeki rollerini bulmak amacıyla metil ve metoksil grupları
yerleştirilmiştir. Metil ve metoksil gruplarının seçilmesi, bu
konum-lardaki elektron verici grupların etkiye katkılarının ortaya konulması
amacıyladır. Ayrıca 5 numaralı konumun etki şiddeti üzerindeki rolü
düşünülerek bu pozisyona hem elektron verici hem de elektron çekici
metil, klor, nitro grupları yerleştirilmiş veya boş bırakılmıştır.
Benzi-midazol halkası üzerinde, bu çalışmada seçilen aynı grupları taşıyan
bazı bileşiklerin, antibakteriyel (2-4), antitüberküloz (2,3,5),
spaz-molitik (6) ve antihelmentik (1) etkilere sahip olduğu bildirilmektedir.
Literatürde, 2-fenilbenzimidazol türevi bileşiklerin sentezi için
bir çok yöntem verilmektedir. Bunlar arasında en fazla kullanılanlar;
N-fenilamidinin halka kapama reaksiyonları (1,7) ile o-fenilendiamin'
in karboksilik asitlerle hidroklorik asitin çeşitli konsantrasyonlardaki
sulu çözeltileri içinde (4, 8-11) veya polifosforik asit varlığında (14, 15)
ısıtılması ve aldehitlerle bakır-II-asetat varlığında ısıtılması (2,12,13)
ile yürütülen kondensasyon reaksiyonlarıdır.
2- Fenilbenzimidazol halkası oluşturmak için, elde edilmek
istenen bileşiğe göre seçilen o-fenilendiamin ve karboksilik asitin
kon-densasyonunda kullanılacak en uygun su çekici ajanın, reaksiyon
sü-resinin kısalığı ve ürünün daha temiz olması nedeniyle polifosforik asit
olduğu bildirilmiştir (14).
Bu çalışmada; bileşikler, 4-sübstitüe-o-fenilendiamin ve
sen-tez edilmek istenen bileşiğe göre seçilen sübstitüebenzoik asitin
po-lifosforik asit varlığında kondensasyonu ile sentezlenmiş, yapıları
kanıtlandıktan sonra in vitro antitüberküloz etkileri incelenmiştir.
2 ' , 4 ' , 5 - T r i s ü b s t i î ü c - 2 - F e n i l b e n z i m i d a z o l Türevleri 3 Sentezleri yapıları ve in vitro antitüberküloz etkileri saptanan bileşiklerin taşıdıkları grupların etkiye katkılarının bulunması ama-cıyla yapılacak araştırma ayrı bir çalışma olarak sunulacaktır.
D E N E L K I S I M
Materyal ve Metod
Sentez çalışmalarında kullanılan 4—sübstitüe-o-fenilendiamin-ler(Ega), karboksilik asitler (Merck) ve polifosforik asit (Merck) saf bileşiklerdir. Kullanılan çözücülerin tümü teknik veya analitik nite-liktedir.
Aletsel analiz çalışmalarında, spektral saflıkta potasyum bromür (Merck), dimetilsülfoksit-d6 (Merck) ve kromatografik çalışmalarda
kiselgel H F2 5 4 (Merck) kullanıldı.
Mikrobiyolojik çalışmalarda, A.Ü. Tıp Fak. Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz Anabilim Dalı, Bakteriyoloji Lab. dan temin edilen Mycobacterium tuberculosis H 37 Rv suşu kullanılmıştır. Kullanı-lan monopotasyum dihidrojenfosfat (Merck), Magnezyum sülfat
(Riedel), magnezyum sitrat (Riedel), asparajin (Merck), gliserin (Atabay), malaşit yeşili (Merck) saf bileşiklerdir.
Aletsel analiz çalışmalarında, Ergime Derecesi Tayin Cihazı (Mettler FP-5), İnfrared Spektrofotometresi (Pcrkin-Elmer 1330), N M R Spektrometresi (Varian A-60) ve Elementel Analiz Cihazı (Perkin-Elmer Model 240-C) kullanılmıştır.
Benzimidazol Halka Sisteminin O l u ş t u r u l m a s ı
Bu çalışmada hazırlanan bileşikler, sentez edilmek istenen bile-şiğe göre seçilen 0.015 mol 4—sübstitüe-o-fenilendiamin ile 0.200 mol karboksilik asitin polifosforik asit varlığında ısıtılması ile elde edildi. Reaksiyon geri çeviren soğutucu altında her bileşiğe göre deği-şen ısı ve sürelerde, yağ banyosunda manyetik karıştırıcı ile karış-tırılarak yapıldı. Bu sürenin sonunda reaksiyon karışımı buzlu suya döküldü ve karıştırılmaya devam edilerek ortam N a2C 03 ile alkali
yapıldı. Oluşan çökelek süzülerek ayırıldı ve % l0 luk N a2C O3
çö-zeltisi ile 30 dakika manyetik karıştırıcı üzerinde karıştırıldı. Daha sonra süzülerek ayırılan çökelek turnusol kağıdına nötr reaksiyon ve-rinceye kadar su ile yıkandı ve açık havada kurulutuldu. Elde edilen bu çökelek % 60 lık etanol içinde çözüldü. Bu çözeltinin rengi aktif
4 F a t m a G Ü M Ü Ş , Seçkin Ö Z D E N , T u n c e l Ö Z D E N , U f u k A B B A S O Ğ L U
kömür ile giderildi ve soğukta kristallenmeye bırakıldı. Süzülüp alı-nan kristaller az miktarda susuz etanol içinde çözüldü, turnusol kağı-dına karşı asit reaksiyon verinceye kadar damla damla ve katıştırıla-rak derişik HCl ilave edildi. Oluşan kristaller süzülerek alındı. Bir kez daha etanolden kristallendirilen tuz halindeki bileşikler vakum etüvünde kurutuldu ve herbirisinin saflıkları İnce Tabaka Kroma-tografisi ile kontrol edildi.
İnce Tabaka Kromatografisinde adsorban olarak Kieselgel HF2 5 4 kullanıldı ve Camag İnce Tabaka Yayıcısı ile 0.300 mm
ola-rak hazırlanan plaklar, 105°C lik etüvde 1 saat tutulaola-rak aktive edildi. Denenen solvan sistemleri içinde en uygun olanının Kloroform: Me-tanol (40:2) solvan sistemi olduğu görüldü. Lekelerin belirlenmesin-de Ultraviyole ışığı ve Dragendorff belirtecinbelirlenmesin-den y a r a r l a n ı l d ı .
Sentezlenen Bileşiklerin İn vitro Antitüberküloz Etki T a y i n i :
Bu çalışmada, tüberküloz basillerini üretmek için aşağıda, ha-zırlaması bildirilen Löwenstein-Jensen besiyeri kullanılmıştır(16).
K H 2 P O 4 2.4 g MgSO4 0.24 g Magnezyum s i t r a t . . . 0.6 g Asparajin 3.6 g Gliserin 12 cc Distile su 600 cc
Maddeler bir balona konup, su banyosu üzerinde ısıtılarak eri-tilmiş ve 121 °C de 20 dakika sterilize edilmiştir. Diğer taraftan 2g malaşit yeşili 98cc steril distile su ile ayrı bir balona alınıp, 37°C lik etüvde ara sıra karıştırılarak malaşit yeşilinin 2 saat içinde erimesi sağlanmıştır.
Yukarıda hazırlanılışı verilen tuz solüsyonuna 20 cc malaşit yeşili solüsyonundan ilave edilmiş ve diğer bir steril boncuklu balon-da, iyice çalkalanmış 20 adet yumurta ile karıştırılmıştır. Karışımdan tüplere 5 cc taksim edilmiştir.
İn vitro antitüberküloz etki denemesinde Craig ve Ark. nın (17) ve Meindl ve Ark. nın (18) bildirdikleri teknikten yararlanılmıştır. İn vitro antitüberküloz etkisi denenecek 10 adet maddenin dilüe
2 ' , 4 ' , 5 - T r i s ü b s t i t ü e - 2 - F e n i l b e n z i m i d a z o l Türevleri 5
alkol içinde hazırlanmış 1 /125M konsantrasyondaki çözeltileri testte
kullanılmıştır. Tüplere taksim edilmiş Löwenstein-Jensen besiyeri
içinde her madde konsantrasyonları 1 /250, 1/500, 1/1000, 1/2000,
1/4000, 1/8000, 1/16000, 1/32000 olacak şekilde iki katlı
sulandırıl-mıştır. Her madde sulandırmasından iki seri hazırlansulandırıl-mıştır.
İçlerinde madde ihtiva eden ve etmeyen besiyerleri 80°C lik
fırında, yatık durumda 1 saat sterilize edilmişlerdir. Bu süre sonunda,
soğuması beklenen, katı besiyeri ihtiva eden tüplere, tüberküloz
basi-linden 0.2 cc miktarında inoküle edilmiştir. Çalışmada kullanılan
Mycobacterium tuberculosis H 37 Rv suşu, A.Ü. Tıp Fak. Göğüs
Hast. ve Tüberküloz Anabilim Dalı Bakteriyoloji Laboratuvarından,
1 mg/ml konsantrasyonunda eşele göre ezilerek distile su ile
süspan-siyone edilmiş halde temin edilmiştir.
Çalışmada kontrol olarak, madde ihtiva etmeyen besiyerine
tü-berküloz basilinden 0.2 cc miktarında inoküle edilmiştir.
Bütün tüplerin ağızındaki pamuklar steril lastik tıpalarla sıkıca
kapatılmış, 37°CTik etüvde 2 ay inkübe edilmişlerdir. Bu süre sonunda
sonuçlar okunmuştur. Okunan bu sonuçlar Tablo 2 de toplu halde
verilmektedir.
S O N U Ç V E T A R T I Ş M A
Sentez Edilen Bileşiklerin Yapı Açıklamaları
IR Spektrumları: Bileşiklerin IR Spektrumları potasyum
bro-mür ile pellet haline getirilerek alınmıştır. IR Spektrumlarında
gö-rülen bantlar hemen hemen tüm bileşikler için benzerdir. Bu bantlar
aşağıdaki şekildedir.
1) 3300 - 2100 cm
-1— N — H gerilimi (imidazol halkası için)
2) 3100 - 3000 cm
-1= C — H gerilimi
3) 2980 - 2900 cm
-1— C — H gerilimi
4) 1610 - 1490 cm
-1C = C gerilimleri
5) 1490 - 1470 cm
-1C—H eğilimi
6) 1380 - 1360 cm
-1C — H eğilimi
7) 870 - 750 c m
- ıC—H plan dışı eğilimi
(Sübstitüebenzen halkaları)
Yapısında — N 0
2grubu bulunan bileşikler için:
1530 c m
- 1Simetrik Nitro gerilimi
1365 cm
-1Asimetrik Nitro gerilimi
Yapısında — O C H
3grubu bulunan bileşikler için:
6 F a t m a G Ü M Ü Ş , Seçkin Ö Z D E N , T u n c e l Ö Z D E N , Ufuk A B B A S O Ğ L U Bil. N o R1 R2 R3 Isı (°C) S ü r e (Saat) E.d. (°C) E.d. (°C) (Lit. N o ) V e r i m (%) C H C l3: M e O H (40:2) 1 H H C H3 190 1 2 6 9 . 8 275(2) 5 6 . 9 3 0 . 7 5 4 7 264-6(19) 2 H H O C H3 180 1 2 7 0 . 1 267(2) 5 7 . 1 7 0 . 6 5 0 9 263-70(10) 3 H O C H3 H 140 G 2 4 2 . 5 179-80 3 7 . 0 7 0 . 8 9 6 2 Baz (9,20) 4 CH3 H O C H3 180 1.5 2 7 5 . 3 275(11) 4 4 . 8 9 0 . 7 0 0 9 5 * CH3 O C H3 O C H3 130 4 2 6 0 . 3 — 2 2 . 0 9 0 . 8 2 0 7 6 * CH3 O C H3 CH3 135 7 2 3 7 . 5 — 3 0 . 0 1 0 . 9 0 5 6 7 Cl H H 175 3 2 9 1 . 2 290-1(8) 5 4 . 1 0 0 . 7 3 5 8 8* Cl CH3 C H3 160 3 2 8 0 . 2 4 0 . 9 1 0 . 8 7 7 3 9 NO2 C H3 H 140 1 2 6 8 . 5 152 4 5 . 0 5 0.7452 Baz (21) 10* NO2 C H3 CH3 170 1 2 5 7 . 8 6 6 . 2 2 0 . 8 3 9 6
İlk kez bu çalışmada sentezlenmiştir.
1) 2- (p-Metilfenil) benzimidazol hidroklorür (Bileşik N o :
1)
1.62 g (0.015 mol) o-fenilendiamin ve 2.72 g (0.020 mol)
p-toluik asit kullanılarak ve genel yönteme göre yapılan sentezde
2.09 g saf bileşik elde edildi.
NMR Spektrumu: ppm. 2.55 (metil grubunun protonları,
3H, s), 7.65-8.73 (benzimidazol halkasının ve 2. konumdaki fenil
halkasının protonları, 8H, m).
NMR Spektrumları: Sentezlenen her bileşiğin N M R
Spek-trumu ayrı ayrı çözümlenmektedir. Çözücü olarak dimetilsülfoksit-d c
ve İnternal Standart olarak tetrametilsilan kullanılmıştır.
Elementel Analizleri: Sentezlenen bileşiklerin Elementel
Ana-liz sonuçları her bileşik için ayrı ayrı verilmektedir.
Sentezlenen bileşiklerin, reaksiyon süre ve ısıları, ergime dereceleri,
leri, % verim ve Rf değerleri Tablo 1 de toplu halde verilmektedir.
T a b l o 1. Sentezlenen Benzimidazol T ü r e v l e r i n i n , reaksiyon süre ve ısıları, ergime derecesi, % verim ve2',4',5-Trisübstitüe-2-Fenilbenztmidazol Türevleri 7
Elementel Analiz: G1 4H1 3C I N2 için,
Hesaplanan : C: % 68.71, I I : % 5.35, N: % 11.44 Bulunan : C: % 68.79, H: % 5.29, N: % 11.56 2) 2 (p-Metoksifenil) benzimidazol hidroklorür
(Bile-şik No:2)
1.62 g (0.015 mol) o-fenilendiamin ve 3.04 g (0.020 mol) p-anisik asit kullanılarak ve genel yönteme göre yapılan sentezde 2.23 g saf bileşik elde edildi.
N M R Spektrumu: ppm. 4.03 (metoksil grubu protonları,
3H, s), 7.30-8.88 (benzimidazol halkasının ve 2. konumdaki fenil hal-kasının protonları, 8H, m).
Elementel Analiz: C1 4,H1 3CIN2O için,
Hesaplanan : C: % 64.49, H: % 5.02, N: % 10.74 Bulunan : C: % 64.39, H: % 5.13, N: % 10.82 3) 2- (o-Metoksifenil) benzimidazol hidroklorür
(Bile-şik No:3)
1.62 g (0.015 mol) fenilendiamin ve 3.04 g (0.020 mol) o-anisik asit kullanılarak ve genel yönteme göre yapılan sentezde 1.45 g saf bileşik elde edildi.
N M R Spektrumu: ppm. 4.25 (metoksil grubu protonları,
3H, s), 7.41-8.70 (benzimidazol halkasının ve 2. konumdaki fe-nil halkasının protonları, 8H, m).
E l e m e n t Analizi: C1 4H1 3C I N2 O için,
Hesaplanan : C: % 64.49, I i : % 5.02, N: % 10.74 Bulunan : C: % 64.41, H: % 5.22, N: % 10.63
4) 5-Metil - 2 - (p-metokisifenil) benzimidazo l hidroklorür
(Bileşik N o : 4)
1.83 g (0.015 mol) 4-metil-o-fenilendiamin ve 3.04 g (0.020 mol) p-anisik asit kullanılarak ve genel yönteme göre yapılan sen-tezde 1.85 g saf bileşik elde edildi.
N M R Spektrumu: ppm. 2.56 (5. konumdaki metil grubu
F a t m a G Ü M Ü Ş , Seçkin Ö Z D E N , Tuncel Ö Z D E N , Ufuk A B B A S O Ğ L U
(bcnzimidazol halkasının ve 2 .konumdaki fenil halkasının proton-ları, 7 H, m).
Elementel Analiz: C1 5Hı 5C I N2O için,
Hesaplanan : C: % 65.57, H: % 5.50, N: % 10.19 Bulunan : C: % 65.49, H: % 5.67, N: % 9.97
5) 5 Metil-2-(o, p-dimetoksifenil) benzimidazol
hidro-klorür (Bileşik No: 5)
1.83 g (0.015 mol) 4-metil-o-feniIendiamin ve 3.64 g -0.020 mol) o, p-dimetoksibenzoik asit kullanılarak ve genel yönteme göre yapılan sentezde 1.01 g saf bileşik elde edildi.
N M R Spektrumu: ppm. 2.55 (5. konumdaki metil grubu
pro-tonları, 3H, s), 3.46-3.96 (2. konumdaki fenil halkasının orto ve para konumundaki metoksil grupları protonları, 6H, s), 7.20-8.56 (benzimidazol halkasının ve 2. konumdaki fenil halkasının proton-ları, 6H, m).
Elementel Analiz: C1 6M 1 7C I N 20 için,
Hesaplanan : C: % 63.05, H: % 5.62, N: % 9.19 Bulunan : C: % 63.12, H: % 5.69, N: % 9.27
6) 5 Metil-2 (o-metoksi- p metilfenil) benzimidazol
hid-roklorür (Bileşik No: 6)
1.83 g (0.015 mol) 4-metil-o-fenilendiamin ve 3.32 g (0.020 mol) o-metoksi-p-metilbenzoik asit kulanılarak ve genel yönteme göre yapılan sentezde 1.30 g saf bileşik elde edildi.
N M R Spektrumu: ppm. 2.58 (5.konumdaki metil grubu ve
2. konumdaki fenil halkasının metil grubu protonları, 6H, s), 4.21 (2. konumdaki fenil halkasının metoksil grubu protonları, 3H, s) 7.08-8.76 (benzimidazol halkasının ve 2. konumdaki fenil halkası-nın protonları, 6H, m).
Elementel Analiz: C1 6H1 7C I N 2O için,
Hesaplanan : C: % 66.54, H: % 5.93, N: % 9.70 Bulunan : C: % 66.43, H: % 5.81, N: % 9.86
2',4',5- Trisübstitüe-2-Fenilbenzimidazol Türevleri 9
7) 5-Kloro 2- fenilbenzimidazol hidroklorür (Bileşik N o : 7)
2.13 g (0.015 mol) 4-kloro-o-fenilendiamin ve 2.44 g (0.020 mol) benzoik asit kullanılarak ve genel yönteme göre yapılan sen-tezde 2.15 g saf bileşik elde edildi.
N M R Spektrumu: ppm. 7.75-8.50 (benzimidazol halkasının
ve 2 . konumdaki fenil halkasının protonları, 8H, m).
Elementel Analiz: C1 4H1 3C I N2 için,
Hesaplanan : C: % 58.89, H: % 3.80, N: % 10.56 Bulunan : C: % 58.79, H: % 3.71, N: % 10.53 8) 5-Kloro-2- (o, p-dimetilfenil) benzimidazo l hidroklorür
(Bileşik N o : 8)
2.13 g (0.015 mol) 4-kloro-o-fenilendiamin ve 3.00 g (0.020 mol) o, p-dimetilbenzoik asit kullanılarak ve genel yönteme göre ya-pılan sentezde 1.58 g saf bileşik elde edildi.
N M R Spektrumu: ppm. 2.50 (2. konumdaki fenil halkasının
para konumundaki metil grubu protonları, 3H, s), 2.70 (2. konumdaki fenil halkasının orto konumundaki metil grubu protonları, 3H, s), 7.40-8.58 (benzimidazol halkasının ve 2. konumdaki fenil halkasının protonları, 6H, m).
Elementel Analiz: C1 5H1 4C I N 2 için,
Hesaplanan : C: % 69.90, H: % 5.47, N: % 10.86 Bulunan : C: % 70.03, H: % 5.44, N: % 10.82
9) 5-Nitro-2-(o-metilfenil) benzimidazol hidroklorür
(Bileşik No:9)
2.29 g (0.015 mol) 4-nitro-o-fenilendiamin ve 2.72 g (0.020 mol) o-toluik asit kullanılarak ve genel yönteme göre yapılan sentezde 1.95 g saf bileşik elde edildi.
N M R Spektrumu: ppm. 2.73 (2. konumdaki fenil halkasının
metil grubu protonları, 3H, s), 7.66-8.68 (benzimidazol halkasının ve 2. konumdaki fenil halkasının protonları, 7H, m).
Elementel Analiz: C1 4H1 2C I N2O3 için,
Hesaplanan : C: % 58.04, H: % 4.17, N: % 14.50 Bulunan : C: % 58.16, H: % 4.01, N: % 14.39
1 0 F a t m a G Ü M Ü Ş , Seçkin Ö Z D E N , T u n c e l Ö Z D E N , U f u k A B B A S O Ğ L U
10) 5-Nitro-2-(o, p-dimetilfenil ) benzimidazol
hidro-klorür (Bileşik N o : 10)
2.29 g (0.015 mol) 4-nitro-o-fenilendiamin ve 3.00 g (0.020
mol) o, p-dimetilbenzoik asit kullanılarak ve genel yönteme göre
ya-pılan sentezde 3.01 g saf bileşik elde edildi.
NMR Spektrumu: ppm. 2.50 (2. konumdaki fenil halkasının
para konumundaki metil grubu protonları, 3 H, s), 2.73 (2.
konumda-ki fenil halkasının orto konumundakonumda-ki metil grubu protonları, 3H, s)
7.40-8.45 (benzimidazol halkasının ve 2. konumdaki fenil halkasının
protonları, 6H, m).
Elementel Analiz: C
1 5H
1 4CIN
3O
2için,
Hesaplanan : C: % 59.31, H: % 4.64, N: % 13.83
Bulunan : C: % 59.42, H: % 4.81, N: % 13.72
İn vitro Antitüberküloz Etki Ç a l ı ş m a s ı :
Bileşiklerin în Vitro Antitüberküloz Etki Sonuçları Tablo 2 de
verilmektedir.
T a b l o 2: Sentezlenen Benzimidazol T ü r e v l e r i n i n in vitro Antitüberküloz Etki Sonuçlan-Bileşik N o . M İ K ( l / M ) M İ K g/ml Bileşik No M İ K ( l / M ) M İ K g/ml 1 1000 2 4 4 . 5 0 6 1000 2 8 8 . 5 0 2 2000 130.00 7 1000 2 6 8 . 7 5 3 1G000 16.28 8
—
—
4 1000 2 7 4 . 5 0 9—
—
5 2000 152.25 10 2000 1 5 1 . 7 5Çalışmada kontrol olarak kullanılan basilsiz besiyeri temiz,
mad-de ihtiva etmeyip samad-dece basil inoküle edilen tüplermad-de ise tipik
tüber-küloz basilleri koloniler halinde görülmüştür. Kolonilerden alınan
ör-nek Ziehl-Neelsen le boyanıp mikroskobik incelemeleri yapılmış ve
saf tüberküloz basilleri gözlenmiştir.
Bu araştırmada, benzimidazol halkasının 5. konumundaki ve 2.
konumda yeralan fenil halkasının orto ve para konumlarındaki
grup-ların etkiye katkıgrup-larının bulunması açmacı ile 4 tanesi orijinal toplam
10 adet 2', 4', 5-trisübstitüe-2-fenilbenzimidazol türevi bileşik
sen-tezlenmiştir. Bileşiklerin 5 numaralı konumları, metil, klor, nitro
2 ' , 4 ' , 5 - T r i s ü b s t i t ü e - 2 - F e n i l b e n z i m i d a z o l Türevleri 1 1
Resim 1. 2 ay inkübasyon m ü d d e t i s o n u n d a kontrol tüplerin makroskobik görünüşleri, a- Hakleri inoküle edilmemiş, m a d d e ihtiva etmeyen ,temiz Lövenstein-Jensen besiyeri b- M a d d e ihtiva etmeyen besiyerinde, M y c o b a c t e r i u m tuberculosis H 37 Rv s u s u n u n
oluş-t u r d u ğ u koloniler
c- T e s t t e kullanılan m a d d e l e r d e n 10 n u m a r a l ı olanın 4000 ( l / M ) d i l ü s y o n u n u n , M. tu-berculosis in üremesini inhibe edememesi sonucu oluşan koloniler
d - 1 0 n u m a r a l ı m a d d e n i n 2000 ( l / M ) d i l ü s y o n u n u n , M . tuberculosis i n üremesini i n h i b e ettiği ve kolonilerin oluşmadığı besiyeri
grupları ya da hidrojen atomu taşırken, 2 numaralı konumlarında yer
alan fenil halkasının orto ve para konumda metil, metoksil grupları
veya hidrojen atomu bulunmaktadır.
Bileşikler, 4-sübstitüe-o-fenilendiamin ve sübstitüebenzoik
asi-tin polifosforik asit varlığında ısıtılmasıyla elde edilmiş ve IR, N M R
1 2 F a t m a G Ü M Ü Ş , Seçkin Ö Z D E N , T u n c e l Ö Z D E N , U f u k A B B A S O Ğ L U
ve Elementel Analiz yöntemleri ile yapıları açıklanmıştır. Bileşiklerin
in vitro antitüberküloz etkileri çift katlı sulandırma yöntemi ile
çalı-şılarak yapılmıştır.
Günümüzde tüberküloz tedavisinde kullanılan ilaçların
anti-tüberküloz aktiviteleri üzerinde çalışılmış ve şu sonuçlar bildirilmiştir
(18):
İlaç M Î K ( g/ml) ilaç M Î K ( g/ml)
İzoniyazid 0.030 Dapson 5.120
Rifampisin 0.512 Trimetoprim 179.000
Sikloserin 25.600 Aminosalisilik asit 0.025
Benzer yöntemle in vitro antitüberküloz etkilerini araştırdığımız
10 adet bileşikten 8 ve 9 numaralı olanlarda hiç etkiye
rastlanmamış-tır. 1, 4, 6 ve 7 numaralı bileşiklerde M İ K (1 /M.) 1000 olarak 2,5 ve
10 numaralı bileşiklerde M İ K ( 1 /M) 2000 olarak saptanmıştır. 3
numaralı bileşiğin M Î K (l/M) 16000 ( g/ml) 16.28 olarak
bulun-muştur. Bu bileşiğin in vitro antitüberküloz etki sonucunun
literatür-deki değerlerle kıyaslanabilir ölçüde olması dikkate değer
bulunmuş-tur.
• L İ T E R A T Ü R
1- R o b e r t , E.J., N o r t h , M . M . , V i c t o r , J.G., E d i s o n , N.J. Berızimidazole Synthesis a n d I n t e r m e d i a t e s e m p l o y e d T h e r e i n , U . S . P a t . 3 . 3 2 5 . 5 0 6 , 1 3 J u n e 1967.
2 C h a r l t o n , P.T., M a l i p h a n t , G.K., O x l e y , .D.,Peak, D.A., A n t i t u b e r c u l o u s C o m -p o u n d s . P a r t V I I . S o m e F u r t h e r N - S u b s t i t u t e d Amidines a n d Analogues, J. Chem.
Soc. 485 (1951)
3 - C y m e r m a n - C r a i g , J., R u b b o , S.D., L o d e r , J.W, P i e r s o n , B.J., C h e m i c a l Consti t u t i o n a n d Anti-tuberculous Activity: P a r t I I I Heterocyclic Bases, Brit. J. exp. Path.,
36, 261 (1955)
4 - M n d z h o y a n , A.L., T e r - Z a k h a r y a n , Yu. Z., P a r o n i k y a n , G.M., Z h u r u l i L.D.,
A p o y a n , N.A., Biol. Svoistva Khim. Soedin, (1) 235 (1962), Ref. : C A . , 6 0 : 884 h (1964)
5 - C y m e r m a n - C r a i g , J., R u b b o , S.D., P i e r s o n , B.J., C h e m i c a l C o n s t i t i o n a n d Anti-t u b e r c u l o u s AcAnti-tiviAnti-ty: P a r Anti-t I I . Bases Possessing Anti-t h e D i p h e n y l S Anti-t r u c Anti-t u r e , BriAnti-t. J. exp.
Path., 36, 254 (1955)
6 - K o m i s s a r o v , I.V., F i l i p p o v , LT., P r o k o p e v a , T . M . , D a d a l i , V.A. L i t v i n e n k o ,
L.M., S i m a n e n k o , Yu, S., Effect of S t r u c t u r a l Factors on t h e Spazmolytic Activity
of S o m e I m i d a z o l e a n d Benzimidazole Derivatives, Khim-Farm. £h. 16 (5), 570 (1982). Ref.: C A . , 9 7 : 84764 r (1982)
2 ' , 4 ' , 5 - T r i s ü b s t i t ü e - 2 - F e n i l b e n z i m i d a z o l T ü r e v l e r i 13
7 V i c t o r , J . G . , R o b e r t , E.J., G e o r g e , G., M e y e r , S., N o v e l P r e p a r a t i o n o f B e n z i m i -dazoles from N - A r y l a m i d i n e s . N e w Synthesis of T h i a b e n d a z o l e 1, J. Org. Chem. 30 (1) 259 (1965)
8 - P o r a i - K o s h i t s , B.A., E f r o s , L . S . , G e i n z b u r g , O . F . , I m i d a z o l e d e r i v a t i v e s I I . Syn-thesis of S o m e N e w P h e n y l a n d A l k y l p h e n y l d e r i v a t i v e s of b e n z i m i d a z o l e , Zhur Obshehey Khim., 1 9 , 1542 ( 1 9 4 9 ) . Ref.: C A . , 4 4 : 1100g (1950)
9- M o n t a n a r i , F., P a s s e r i n i , R . , B e n z i m i d a z o l e s . I I I . , Boll. Sci. Facoltà Chim. Ind. Bo-logna, 1 1 , 42 ( 1 9 5 3 ) , Ref.: C A . , 4 8 : 6437 a (1954)
1 0 P o r a i K o s h i t s , B.A., K h a r k h a r o v a , G . M . , Synthesis a n d P r o p e r t i e s o f S o m e D e -rivatives o f B e n z i m i d a z o l e . R e a c t i o n o f o - p h e n y l e n e d i a m i n e w i t h [ S o m e C a r b o x y l i c a c i d s . , Zhur. Obshei Khim. 2 5 , 2 1 3 8 ( 1 9 5 5 ) , Ref.: C A . , 5 0 : 8 6 0 9 b (1956)
1 1 - R o p e , M . , I s e n s e e , R . W . , J o s e p h , L., D e r i v a t i v e s o f 2 - P h c n y l - b e n z i m i d a z o l e , J . Amer. Chem. Soc. 7 4 , 1095 (1952)
1 2 K i p r i a n o v , A.I., S h r u b o v i c h , V . A . , Steric H i n d r a n c e a n d Salts o f 2 A r y l b e n z o t h i -zoles, 2 - A r y l b e n z i m i d a z o l e s a n d 2- A r y l p y r i d i n e s , Zhur. Obshchei Khim., 29, 1290 ( 1 9 5 9 ) . Ref.: C A . , 5 4 : 9956 a (1958)
1 3 - D e S e i m e s , R . C . , B e n z i m i d a z o l e s . I., 2 - ( H e t e r o c y c l i c S u b s t i t u t e d ) b e n z i m i d a z o l e s , J. Amer. Chem. Soc. 2 7 , 2 1 6 3 (1962)
1 4 I c h i k a w a , M . , N a b e y a , S., M u r a o k a , K., H i s a n o , T . , A c i d i c p r o p e r t i e s o f B e n z i m i dazoles a n d S u b s t i t u t e d Effects. I V . R e l a t i o n s h i p b e t w e e n t h e Acidities o f N ' ( S u b -s t i t u t e d P h e n y l ) a r y l a m i d i n e -s a n d R i n g Clo-sure-s to I m i d a z o l e , Chem. Pharm. Bull., 27 (5), 1255 (1979)
1 5 - H e i n , D . W . , A l h e i m , R . J . , L e a v i t t , J . J . , T h e U s e o f P o l y p h o s p h o r i c A c i d i n t h e Synthesis o f 2 - A r y l a n d 2 - A l k y l - s u b s t i t u t e d B e n z i m i d a z o l e s , Benzoxazoles a n d B e n z o t h i a z o l c s , J. Amer. Chem. Soc, 7 9 , 427 (1957)
1 6 - A r d a , M . , G e n e l Bakteriyoloji, Ank. Un. Bas. A n k a r a , 4 1 3 (1978)
1 7 C y m e r m a n C r a i g , J . , R u b b o , S . D . , P i e r s o n , B.J., C h e m i c a l C o n s t i t i o n a n d A n t i -t u b e r c u l o u s A c -t i v i -t y : P a r -t I. P r i m a r y A r o m a -t i c A m i n e s , Bri-t. J. exp. Pa-th., 3 5 , 4 7 8 (1954)
1 8 - M e i n d l , W . R . , A n g e r e r , E . , S c h o n e n b e r g e r , H . , R u c k d e s c h e l , G., B e n z y l a m i n e s : Synthesis a n d E v a l u a t i o n of A n t i m y c o b a c t c r i a l P r o p e r t i e s , J. Med. Chem., 27 ( 9 ) , 1111 (1984)
1 9 - V a u g h n , J . , S m i t h , A . S . , Effect o f S o m e S u b s t i t u e n t s o n t h e T h e r m a l B r e a k d o w n of D i a r y l T e t r a z o l e s , J. Org. Chem., 2 3 , 1903 (1958)
2 0 L e a n d r i , G., M a n g i n i , A., M o n t a n a r i , F., P a s s e r i n i , R., R i c e r c h e Sugli E t e r o c i c -lici: S p e t t r i d i A s s o r b i m e n t o U . V . e P r o p r i e t à C r o m o f o r i c h e - N o t a I : I m i d a z o l i , b e n z i m i d a z o l i e f e n i l - b e n z i m i d a z o l i , Gazz. Chim. Ital., 8 5 , 769 (1955)
2 1 - B a p a t , D . G . , S h i r s a t , M . V . , C h e m o t h e r a p y o f B a c t e r i a l Infections X V . Synthesis o f S o m e N e w A l k y l - , 2 - A r y l - a n d 2 - P y r i d y l - 5 ( 6 ) - A m i n o b e n z i m i d a z o l e s , Indian J . Chem. 3 (2), 81 ( 1 9 6 5 ) . Ref.: C A . , 6 3 : 599 a (1965)
