GAZĐ ÜNĐVERSĐTESĐ
EĞĐTĐM BĐLĐMLERĐ ENSTĐTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞĐTĐMĐ ANABĐLĐM DALI
MÜZĐK EĞĐTĐMĐ BĐLĐM DALI
TRT POPÜLER ÇOCUK ŞARKILARININ OKUL MÜZĐK
EĞĐTĐMĐNDE KULLANIMI
YÜKSEK LĐSANS TEZĐ
Hazırlayan Serap SELAMET
GAZĐ ÜNĐVERSĐTESĐ
EĞĐTĐM BĐLĐMLERĐ ENSTĐTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞĐTĐMĐ ANABĐLĐM DALI MÜZĐK EĞĐTĐMĐ BĐLĐM DALI
TRT POPÜLER ÇOCUK ŞARKILARININ OKUL MÜZĐK EĞĐTĐMĐNDE KULLANIMI
YÜKSEK LĐSANS TEZĐ
Hazırlayan Serap SELAMET
Tez Danışman
Yrd. Doç. Dr. Salih AYDOĞAN
Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü’ne:
Serap SELAMET’in “TRT Popüler Çocuk Şarkılarının Okul Müzik Eğitiminde Kullanımı” başlıklı tezi ………..tarihinde, jürimiz tarafından Müzik Öğretmenliği Programı Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans Tezi olarak kabul edilmiştir.
Adı Soyadı Đmza
Üye (Tez Danışmanı):
Üye :
Üye :
ii ÖNSÖZ
Araştırmam süresince çalışmalarımı denetleyip bana yol gösteren yardımlarını esirgemeyen tez danışmanım Sayın Yrd. Doç. Dr. Salih Aydoğan’a sonsuz teşekkürlerimi sunarım. TRT Popüler Çocuk Şarkıları arşivine ulaşmamı sağlayan TRT Çoksesli Müzikler Müdürü Sayın Ümran Sönmezer’e, araştırmamın ilerlemesinde katkıları bulunan, yardımlarını ve manevi desteklerini esirgemeyen değerli arkadaşlarım Aytaç Aliyazıcıoğlu’na, Ali Osman Abdurrezzak’a, Burcu Kalkanoğlu’na, Demet Aydınlı’ya, Göker Durmaz’a, Selen Özay’a ve sevgili kuzenim Pelin Muslu’ya çok teşekkür ederim. Ayrıca beni destekleyen, sevgi ve ilgileriyle her zaman yanımda olan sevgili anneme ve babama sonsuz teşekkürlerimi sunarım.
ANKARA Serap SELAMET
ÖZET
TRT POPÜLER ÇOCUK ŞARKILARININ OKUL MÜZĐK EĞĐTĐMĐNDE KULLANIMI
Selamet, Serap
Yüksek Lisans, Müzik Eğitimi Bilim Dalı Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Salih Aydoğan
08.04.2009
Bu araştırma TRT Popüler Çocuk Şarkılarının okul müzik eğitiminde kullanılma durumlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Araştırmada, TRT Popüler Çocuk Şarkıları Yarışmasında yarışmanın düzenlendiği her yıldan ödül alan ve örneklemi oluşturan şarkılar ile Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulunun 17.07.2007 gün ve 6748 sayılı yazısı ile eğitim aracı olarak kabul edilen ilköğretim müzik ders kitaplarında yer alan ve örneklemi oluşturan şarkılar incelenerek müzikal özellikleri analiz edilmiş, elde edilen veriler frekans ve yüzde kullanılarak tablolaştırılmıştır. Araştırmada, şarkılar birbirleriyle karşılaştırılmış, benzerlilikleri ve farklılıkları tespit edilip yorumlanmıştır.
Araştırmada ulaşılan sonuçlara dayalı olarak önerilerde bulunulmuştur.
Bilim Kodu : Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı Müzik Eğitimi Bilim Dalı
Anahtar Kelimeler : TRT Popüler Çocuk Şarkıları, Okul Şarkıları Sayfa Adedi : 57
iv ABSTRACT
THE USE OF TRT POPULAR CHILD SONGS IN THE MUSIC EDUCATION
Selamet, Serap
Master of Fine Arts in Musical Education
Master of Fine Arts Thesis: Salih Aydoğan, Assist. Prof. Dr. 08.04. 2009
This research was done to determine the using facts of TRT Popular Child Songs.
In this study, the songs which take part in the music coursebooks and their sample are formed with the songs got reward every year and form their samples which were accepted as an education tool by Ministry of Education, 17.07.2007 day and number 6748 article of Board of Education and Disipline were examined and analysed in musical features and also the acquired data were written on the spreadsheets by using frekans and percentage. In this study, the songs were compared to each other and their differences were determined and interpreted.
The suggestions were given by taking into consideration the results gained in this study.
Science Code : Fine Arts Education Department Music Education Department
Key Numbers : TRT Popular Child Songs, School Songs Number of Pages : 57
ĐÇĐNDEKĐLER
JÜRĐ ÜYELERĐNĐN ĐMZA SAYFASI ... i
ÖNSÖZ ... ii
ÖZET... iii
ABSTRACT... iv
ĐÇĐNDEKĐLER ... v
TABLOLAR LĐSTESĐ ... vii
ŞEKĐLLER LĐSTESĐ ... viii
BÖLÜM 1 GĐRĐŞ ... 1
1.1.Eğitim... 1
1.2.Sanat Eğitimi... 3
1.3.Müzik ve Müzik Eğitimi ... 4
1.4.Okul Müzik Eğitimi ... 5
1.5.Türk Milli Eğitiminin Genel Amaçları ... 8
1.5.1. Genel Amaçlar ... 8
1.6.Müzik Dersi Öğretim Programının Temel Yapısı... 8
1.6.1. Genel Amaçlar ... 9
1.6.2. Temel Beceriler ve Değerler ... 9
1.6.3. Öğrenme Alanları... 10 1.6.4. Kazanımlar ... 10 1.7. Çocuk Şarkıları ... 12 1.8. Popüler Kültür... 15 1.9. Popüler Müzik... 16 1.10. TRT Çocuk Koroları ... 18
1.11. TRT Popüler Çocuk Şarkıları Yarışması ... 18
1.12. Problem ... 19
1.13. Alt Problemler... 20
1.14. Amaç ... 20
vi 1.16. Sınırlılıklar ... 20 1.17. Varsayımlar ... 21 1.18. Tanımlar ... 21 BÖLÜM 2 ĐLGĐLĐ ARAŞTIRMALAR ... 23 BÖLÜM 3 YÖNTEM... 26 3.1. Araştırmanın Modeli ... 26 3.2. Evren ve Örneklem ... 26 3.3. Verilerin Toplanması ... 27 3.4. Verilerin Çözümlenmesi ... 27 BÖLÜM 4 BULGULAR VE YORUMLAR... 28 BÖLÜM 5 SONUÇ VE ÖNERĐLER ... 50 5.1. Sonuçlar ... 50 5.2. Öneriler ... 53 KAYNAKÇA... 55 EKLER ÖZGEÇMĐŞ
TABLOLAR LĐSTESĐ
Tablo 4.1. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının Müzik Ders Kitaplarındaki Yeri... 28 Tablo 4.2. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının Bestecileri ve Söz Yazarları ... 29 Tablo 4.3. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının Konularının Dağılımı ... 29 Tablo 4.4. Müzik Ders Kitaplarında Yer Alan Şarkıların Konularının
Dağılımı ... 30 Tablo 4.5. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının Tempolarının Dağılımı ... 32 Tablo 4.6. Müzik Ders Kitaplarında Yer Alan Şarkıların Tempolarının
Dağılımı ... 32 Tablo 4.7. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının Ölçülerinin Dağılımı ... 34 Tablo 4.8. Müzik Ders Kitaplarında Yer Alan Şarkıların Ölçülerinin
Dağılımı ... 34 Tablo 4.9. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının Tonlarının Dağılımı... 36 Tablo 4.10. Müzik Ders Kitaplarında Yer Alan Şarkıların Tonlarının
Dağılımı ... 36 Tablo 4.11. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının Alt Ses Sınırlarının Dağılımı... 38 Tablo 4.12. Müzik Ders Kitaplarında Yer Alan Şarkıların Alt Ses Sınırlarının
Dağılımı ... 39 Tablo 4.13. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının Üst Ses Sınırlarının Dağılımı ... 41 Tablo 4.14. Müzik Ders Kitaplarında Yer Alan Şarkıların Üst Ses
Sınırlarının Dağılımı... 42 Tablo 4.15. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının Nota Değerlerinin Dağılımı... 44 Tablo 4.16. Müzik Ders Kitaplarında Yer Alan Şarkıların Nota Değerlerinin
Dağılımı ... 44 Tablo 4.17. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının Tekseslilik ve Çokseslilik
Durumlarının Dağılımı ... 46 Tablo 4.18. Müzik Ders Kitaplarındaki Şarkıların Tekseslilik ve Çokseslilik
Durumlarının Dağılımı ... 46 Tablo 4.19. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının Ezgisel Çizgilerinin Dağılımı... 48 Tablo 4.20. Müzik Ders Kitaplarında Yer Alan Şarkıların Ezgisel
viii
ŞEKĐLLER LĐSTESĐ
Grafik 4.1. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının ve Müzik Ders Kitaplarında Yer Alan Şarkıların Konularının Dağılımlarının Karşılaştırılmalı
Grafiği ... 31 Grafik 4.2. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının ve Müzik Ders Kitaplarında Yer
Alan Şarkıların Tempolarının Dağılımlarının Karşılaştırılmalı
Grafiği ... 33 Grafik 4.3. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının ve Müzik Ders Kitaplarında Yer
Alan Şarkıların Ölçülerinin Dağılımlarının Karşılaştırılmalı
Grafiği ... 35 Grafik 4.4. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının ve Müzik Ders Kitaplarında Yer
Alan Şarkıların Tonlarının Dağılımlarının Karşılaştırılmalı
Grafiği ... 37 Grafik 4.5. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının ve Müzik Ders Kitaplarında Yer
Alan Şarkıların Alt Ses Sınırlarının Dağılımlarının
Karşılaştırılmalı Grafiği ... 40 Grafik 4.6. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının ve Müzik Ders Kitaplarında Yer
Alan Şarkıların Üst Ses Sınırlarının Dağılımlarının
Karşılaştırılmalı Grafiği ... 43 Grafik 4.7. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının ve Müzik Ders Kitaplarında Yer
Alan Şarkıların Nota Değerlerinin Dağılımlarının
Karşılaştırılmalı Grafiği ... 45 Grafik 4.8. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının ve Müzik Ders Kitaplarında Yer
Alan Şarkıların Tekseslilik ve Çokseslilik Durumlarının
Dağılımlarının Karşılaştırılmalı Grafiği... 47 Grafik 4.9. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının ve Müzik Ders Kitaplarında Yer
Alan Şarkıların Ezgisel Çizgilerinin Dağılımlarının
BÖLÜM 1
GĐRĐŞ
1.1.Eğitim
Eğitim insanlığın doğuşundan beri daima olagelmiştir; günümüzde de uygarlık düzeyi ne olursa olsun her toplumda süregelmektedir. Nüfusu sınırlı bir ilkel kabilede, insanoğlu, bir taraftan temel ihtiyaçlarını karşılamak için kullandığı araçları geliştirmeye çalışmış, bir taraftan da toplumdaki çocuk, genç ve diğer yetişkinlere, örgün olmayan bir eğitim vermiştir. Böyle bir toplumda birey, canlı-cansız çevre ile etkileşim yoluyla öğrenmiştir ve öğrenmektedir. Öğrenmenin oluştuğu her durumda, insan davranışlarını değiştiren bir eğitim sürecinden söz edilebilir (Varış, 1988: 12).
Davranışçı psikolojiye göre eğitim, kişide öğrenme yaşantıları yoluyla istendik davranış değişiklikleri oluşturma sürecidir. Yapılandırmacı yaklaşıma göre ise eğitim, yaşantılar yoluyla deneyimleyerek, gözlemleyerek, deneme-yanılma yoluyla, kendi bilişsel şemalarını yapılandırma sürecidir. Tarih boyunca eğitimin ana amacı, kültürün tüm nesillere yayılmasını sağlamaktır. Eğitim insan doğduğunda başlar ve yaşam boyu sürer. Bebeklere anne karnında müzik dinletme ve hikaye okuma eğilimlerinden yola çıkarak eğitimin doğmadan önce de başladığını ifade edebiliriz.
“Yalın ve özlü anlatımıyla eğitim, bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve istendik değişme meydana getirme sürecidir (Ertürk, 1972)” (Uçan, 1997: 39).
Eğitim, yaşam biçimi ve düzeyi ne olursa olsun, herkes için bir zorunluluktur. Bu zorunluğun daha iyi görülebilmesi için eğitimin yalnızca sistemli ve örgütlü çabalar olarak düşünülebilmesi davranış kazanma ve değiştirme ile
ilgili her oluşumun, eğitimin bütünü içinde olduğunun gözetilmesi gerekir (Başar, 1998: 1).
Eğitim bir süreçtir ve eğitim sürecinde bireyin kendi yaşantıları esastır ve
davranışlarındaki değişim kasıtlı olarak gerçekleştirilmektedir. Bireyden
davranışlarını istenilen yönde değiştirmesi beklenir.
Eğitim insanın kendi başına kazandığında, edindiğinde çok uzun yıllar alacak olan bilgiyi, beceriyi kısa sürede insana kazandırmak için vardır. Eğitim geçmiş kuşakların ömürlerini harcayarak edindikleri bilgi, beceri birikimini, kısa sürede, düzenli bir biçimde, insana kazandırmak için uğraşır (Başaran, 1994: 35).
Eğitimin öncelikli amacı; eleştirel düşünebilen, araştırmalar yapabilen, bilgiye ulaşabilen ve teknoloji konusunda belirli bir aşinalık düzeyine sahip bireyler yetiştirmektir. Pedagog Booker; “Gençleri eğitmenin amacı, onları yaşamları boyunca kendi kendilerini eğitmeye hazırlamaktır.” der (Özsoy, 2003: 26).
“Eğitim; “bilim, teknik ve sanat”ın her üçünü de kapsayan bir içerikle düzenlenip gerçekleştirilerek, bireyleri ve toplumları biçimlendirme, yönlendirme, değiştirme, geliştirme ve yetkinleştirmede en etkili süreç niteliği kazanır”(Uçan, 2005: 122).
Atatürk; “Bir millet savaş meydanlarında ne kadar parlak zaferler elde ederse etsin, bu zaferlerin sürekliliği ancak eğitim ve kültür ordusuna bağlıdır.”der. Kuşkusuz bu konuda en önemli görev öğretmenlere düşmektedir.
Çağdaş eğitim bilgiyi değil, öğrenciyi odak noktası yapar. Çağdaş eğitimde öğrenci bilgi yüklenen bir obje değildir, bilgi öğrenci içindir, öğrenci bilgi için değil.
Amaç öğrenciye bilgi yığmak değil, öğrencinin bilgiyi anlayabilmesi,
Gerçekten eğitim-öğretimin birinci işlevi çocuğa gerektiğinde bilgiyi nereden nasıl öğrenebileceğine ait temel becerileri, yani öğrenmeyi öğretmesi; ikincisi, çocuğun zihinsel üretimini, yaratıcılığını geliştirici yöntemleri kazandırması olmalıdır.
Başka bir deyişle, eğitimin görevi bilgi hamalı değil, bilgiye nasıl ulaşabileceğini bilen, ulaştığı bilgiyi kullanan ve edindiği bilgiler aracılığı ile öğrenme yaşantıları arasında ilişkiler kurarak yeni bilgiler üretebilen bireyler yetiştirmektir (Özsoy, 2003: 27).
1.2. Sanat Eğitimi
“Sanat, bir duyguyu yaşayan insanın, o duyguyu bilerek ve isteyerek başkalarına aktarma olayıdır”(Tolstoy, 2004: 2).
Sanat eğitiminin temelinde, sanatsal etkinlik ve etkileşimler yoluyla bireyin yaratma güdüsünü doyurmak, estetik gereksinimlerini karşılamak, beğeni duygusunu geliştirmek ve yaşadığı çevreye daha duyarlı olmasını sağlamak bulunmaktadır. Sanat eğitimi, bireyin bilişsel ve devinişsel yönlerinin yanında, özellikle duyuşsal yönünün gelişmesinde çok önemli rol oynamaktadır. Sanat eğitimi; fonetik sanatlar eğitimi, plastik sanatlar eğitimi ve dramatik sanatlar eğitimi olarak üç dala ayrılmıştır. Müzik eğitimi, fonetik sanatlar eğitiminin başlıca dallarından birini oluşturmaktadır (Uçan, 1997: 40).
Sanatın varlık nedeni hiçbir zaman bütünüyle aynı kalmaz. Sınıflara bölünmüş, bir iç çatışmayı sürdüren toplumda sanatın görevi başlangıçtaki görevinden birçok bakımlardan ayrılır. Bununla birlikte, toplumsal durumlar değişse bile, sanatın hiç değişmeyen, bir gerçeği yansıtma niteliği de vardır. Yirminci yüzyıl insanını tarih öncesi mağara resimleri karşısında ya da çok eski ezgileri dinlerken heyecanlandıran, sanatın bu niteliğidir (Fischer, 1995: 13).
1.3. Müzik ve Müzik Eğitimi
Müzik; insanın yaşamında, doğduğu andan itibaren ölümüne kadar var olan evrensel, ulusal, kültürel ve yöresel çeşitliliğiyle geniş yelpazeli bir olgudur.
Say’ a (1997) göre; müzik iki temel öğeyi içerir: Ses malzemesi ve onun insan tarafından değerlendirilmesi. Bu iki öğe, müziği hazırlayan “seçme ve yönlendirme” eylemine olanak sağlamıştır. Đnsanoğlu böylece sesleri kendi amacına uygun biçimde kullanmayı başarmıştır.
“Müzik, birey olarak insanın duygusal ve düşünsel dünyasına hareket getirir.
Đnsanın kendisini tanımasına ve kanıtlamasına, duyguları inceltmesi ve yüceltmesine, düşündürüp duygulandırmasına olanaklar açar”(Say, 2001: 19).
Doğduğu çevrede müzikle etkileşim içinde olan birey, müzikle ilgili olarak
birtakım davranışlar kazanır. “Dinleme”, “benzetme”, “oynama”,
“mırıldanma”, “söyleme”, “tıngırdatma”, “çalma”, “yaratma”, “eleştirme”, “beğenme”, “beğenmeme”, bu davranışlardan başlıcaları sayılabilir. Bu davranışlar kazanıldıkça birey, müzikle ve müzik çevresiyle daha bilinçli ve daha etkili bir etkileşim içine girer. Bu davranışlarla bağlantılı olarak ayrıca, “müzikle uyuma”, “müzikle oynama”, “müzikle yürüme”, “müzikle dinlenme”, “müzikle eğlenme”, “müzikle öğrenme”, “müzikle çalışma”, “müzikle anlaşma”, “müzikle kendini gerçekleştirme” vb. daha kapsamlı ve çok yönlü davranış örüntüleri geliştirir (Uçan, 1994: 17).
Birey olarak insan, bebeklik döneminde ninnilerle; erken çocukluk döneminde sayışma, tekerleme, müzikli masal ve oyunlarla; geç çocukluk ve gençlik dönemlerinde türkü, şarkı, marş ve başka çeşitli müziklerle yoğrulur, yetişkinlik ve yaşlılık dönemlerinde de yaşamının önemli bir bölümünü müzikle doldurur, müzikle geçirir (Uçan, 1997: 40).
“Küçük yaşlardan itibaren müziksel aktivite içinde bulunarak müzikle beslenen ve desteklenen çocukların ruhsal ve bedensel yönden daha sağlıklı bir gelişim sergiledikleri gözlenmektedir” (Yıldız, 2002: 6).
“Çocuklarımızı, gençlerimizi müziğe, müzik etkinliklerine yöneltmekten çekinmeyelim. Müziği seven çocuk insanı sever, insanları ve toplumu sever, yaşamı sever, eşsiz bir ruh kudreti ve zenginliği kazanır” (Say, 2001: 20).
Eflatun’un “müzik, terbiyenin esaslı vasıtasıdır, müzik bir eğlence aracı değil, güzellik, iyilik ve eğitim aracıdır” sözü müziğin eğitimdeki yerinin ne kadar önemli olduğunu vurgulamaktadır.
Eğitim amacıyla yapılan müzik öğretimine “Eğitsel müzik eğitimi” denir. Bu kapsam tüm okulları içermektedir. Çağdaş bir anlayışla Türk okul müziği eserlerinin yaratılması ve eğitsel müzik öğretimine temel alınması ile eski müziklerimizin seçkin örneklerine de önemleri oranında yer verilmesi gereklidir. Temel olarak kaynağını halk ezgilerimizden alan, evrensel verilerden de yararlanarak yaratılan Türk okul müziklerinin evrensele ulaşmaları kaçınılmazdır (Gedikli, 2003: 6).
1.4. Okul Müzik Eğitimi
Okul öncesi eğitim kurumlarından yüksek okul sonuna değin her derecedeki okullarda eğitim-öğretim amacıyla yapılan müzik ders ve etkinliklerine “Okul Müzik Eğitimi” denir. Bu eğitimin amacı, toplumların müzik kültürü bakımından geliştirilip biçimlendirilmeleri ve çağdaş düzeyde ulusal müzik zevkinin yaygınlaştırılması olarak açıklanabilir.
“Okul Müzik Eğitimi” müziksel işitme eğitimi, çalgı eğitimi, estetik ve zevk eğitimi etkinlikleri ile ve bir bütünlük içinde yürütülür. Okullarda yapılan müzik eğitiminin temeli “ses eğitimi”dir. Müzik eğitiminin önemli amaçlarından biri, çocukların seslerini doğru bir biçimde kullanmalarını sağlamaktır. Bu amaçla her sınıf ve yaştaki çocuğun kendi yaşına ve yaşantısına uygun şarkıları doğru konuşma kuralları içinde doğru seslerle ve ritimlerle söylemesi sağlanmalıdır (Çiçek, 2005: 5).
“Okul müzik eğitimine çocuk ve halk ezgileriyle başlanmalıdır. Okul öncesinde ninni, saymaca, tekerleme ve türkülerle kendi müziğini tanımaya başlayan
çocuklarımızı okul çağında bunlara benzer ezgilerle yönlendirmemiz gerekir”(Çiçek, 2005: 5).
Okul müziğinde amaç, kaynağını halk türkülerimizden alan Türk okul
şarkılarının yaratılması, teksesli ve çoksesli halk türküleriyle Türk okul müziği şarkılarının eğitime temel alınmasıdır; bu yoldan, halkın yarattığı müziklerin yok olmaktan, yozlaşmaktan korunması, geliştirilmesi, toplumun kendi değerlerine açılarak kendisini anlamasına, aşmasına yardımcı olunmasıdır (Sun, 1968: 5).
Uçan’a (1994: 14) göre “Müzik eğitimi temelde, bir müziksel davranış kazandırma veya bir müziksel davranış değişikliği oluşturma sürecidir. Bu süreçte daha çok, eğitim gören bireyin kendi müziksel yaşantısı temel alınır, bu temelden yola çıkılarak, belirli amaçlar doğrultusunda planlı ve yöntemli bir yol izlenir ve bu yolla belirli hedeflere erişilir”.
Uçan’a (1997: 14-15) göre müzik eğitiminin genel kapsamını “davranışsal” ve “içeriksel” olmak üzere iki ayrı açıdan inceleyebiliriz:
Davranışsal açıdan ele alındığında, müzik eğitimi, temelde şunları kapsamaktadır:
• Müziksel işitme-okuma-yazma eğitimi
• Şarkı söyleme eğitimi
• Çalgı çalma eğitimi
• Müzik dinleme eğitimi
• Müziksel yaratma eğitimi
• Müziksel bilgilenme eğitimi
• Müziksel beğeni geliştirme eğitimi
• Müziksel kişilik kazanma eğitimi
• Müziksel duyarlılığı artırma eğitimi
• Müziksel iletişim ve etkileşimde bulunma eğitimi
Đçeriksel bakımdan ele alındığında ise:
• Müziksel işitme (kulak) eğitimi
• Ses eğitimi
• Çalgı eğitimi
• Müziksel devinim ve ritim (tartım) eğitimi
• Müzik bilgisi eğitimi
• Yaratıcılık eğitimi
• Beğeni eğitimi
• Müziksel kişilik eğitimi
• Müziksel duyarlılık eğitimi
• Müziksel iletişim ve yararlanım eğitimini kapsar.
Müzik eğitimi, “genel müzik eğitimi”, “özengen müzik eğitimi”, ve “mesleki müzik eğitimi” olmak üzere üç gruba ayrılır.
Genel müzik eğitimi, iş-meslek, okul, bölüm, kol-dal ve program ayrılığı gözetmeksizin, her düzeyde, her aşamada, herkese yönelik olup, sağlıklı ve dengeli bir ‘insanca yaşam’ için gerekli asgari-ortak genel müzik kültürünü kazandırmayı amaçlar.
Özengen müzik eğitimi, müziğe yada müziğin belli bir dalında özengence (amatörce) ilgili, istekli ve yatkın olanlara yönelik olup, etkin bir müziksel katılım, zevk ve doyum sağlamak ve bunu olabildiğince sürdürüp geliştirmek için gerekli müziksel davranışlar kazandırmayı amaçlar.
Mesleki müzik eğitimi ise, müzik alanının bütününü, bir kolunu ya da dalını, o bütün, kol ya da dal ile ilgili bir işi meslek olarak seçen, seçmek isteyen, seçme eğilimi gösteren, seçme olasılığı olan ya da öyle görünen, müziğe belli düzeyde yetenekli kişilere yönelik olup, kolun, dalın, işin ya da mesleğin gerektirdiği müziksel davranışları ve birikimi kazandırmayı amaçlar.
1.5.Türk Milli Eğitiminin Genel Amaçları
1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’na Göre Türk Milli Eğitiminin Genel Amaçları:
1.5.1. Genel Amaçlar
Türk milli eğitiminin genel amacı, Türk milletinin bütün fertlerini,
1. Atatürk inkılap ve ilkelerine ve Anayasa’da ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine bağlı; Türk milletinin milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını, millletini seven ve daima yüceltmeye çalışan; insan haklarına ve Anayasa’nın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek,
2. Beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip; insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan; yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek,
3. Đlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranış ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak,
Böylece, bir yandan Türk vatandaşlarının ve Türk toplumunun refah ve mutluluğunu artırmak; öte yandan milli birlik ve bütünlük içinde iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınmayı desteklemek ve hızlandırmak ve nihayet Türk milletini çağdaş uygarlığın yapıcı, yaratıcı, seçkin bir ortağı yapmaktır.
1.6. Müzik Dersi Öğretim Programının Temel Yapısı (1-8. sınıflar)
Müzik Dersi Öğretim Programı’nın yapısı; genel amaçlar, temel beceriler, öğrenme alanları, kazanımlar, etkinlikler ve açıklamalardan oluşmaktadır.
1.6.1. Genel Amaçlar
Müzik öğretiminin amacı, Türk Milli Eğitiminin genel amaçları ve temel ilkelerine uygun olarak öğrencilerin;
• Müzik yoluyla estetik yönünü geliştirmek,
• Duygu, düşünce ve deneyimlerini müzik yoluyla ifade etmelerine imkan tanımak,
• Yaratıcılık ve yeteneğini müzik üretme yoluyla geliştirmek,
• Yerel, bölgesel, ulusal, uluslararası müzik kültürlerini tanımak,
• Kişilik ve özgüven gelişimlerine katkı sağlamak,
• Müzik yoluyla zihinsel becerilerinin gelişimini sağlamak,
• Müzik yoluyla bireysel ve toplumsal ilişkileri geliştirmek,
• Bireysel ve toplu olarak, değişik türlerde şarkı dinleme, söyleme ve çalma etkinliklerine imkan sağlamak,
• Müziksel algı ve bilgilerini geliştirmek,
• Türkçe’yi doğru ve etkili kullanmalarını sağlamak,
• Đstiklal Marşı başta olmak üzere milli marşlarımızı özüne uygun
söylemelerini sağlamak,
• Müzik yoluyla sevgi, paylaşım ve sorumluluk duygularını geliştirmek,
• Milli birliğimizi, bütünlüğümüzü pekiştiren ve dünya ile bütünleşmemizi
kolaylaştıran müzik kültürü ve birikimine sahip olmalarını sağlamak,
• Atatürk’ün Türk müziğinin gelişmesine ilişkin görüşlerini kavramak ve Atatürk ilke ve inkılaplarına gönülden bağlı bireyler olarak yetişmelerini sağlamak.
1.6.2. Temel Beceriler ve Değerler
Müzik Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı içerdiği öğrenme alanları ve kazanımlarla öğrencilerde aşağıdaki temel becerilerin ve değerlerin gelişmesini sağlayacaktır. Bu programla ulaşılması beklenen temel beceriler ve değerler;
Temel beceriler;
• Sözlü müziklerde Türkçeyi etkili, güzel ve anlaşılır kullanma,
• Müziksel yaratıcılık,
• Müziksel algı, bilgilenme, müziksel etkinlik ve kültürel boyutlarında eleştirel düşünme,
• Müziksel etkinliklerinde olabildiğince teknolojiden yararlanma,
• Müzik okur yazarlığı,
Değerler; • Paylaşım, • Hoşgörü, • Sorumluluk, olarak sıralanmıştır. 1.6.3. Öğrenme Alanları
Müzik Dersi Öğretim Programı, “Dinleme – Söyleme – Çalma”, “Müziksel Algı ve Bilgilenme”, “Müzik Kültürü” ve “Müzikte Yaratıcılık” adı altında dört temel öğrenme alanı üzerine oturtulmuştur. Bu öğrenme alanları, içerikleri bakımından birbirleriyle kenetli olup sadece gerekli hallerde yapay olarak ayrılabilirler.
Programda, geleneksel öğretim anlayışının yanı sıra çağın gereği olan katılımcı ve aktif öğretme yöntemlerine de yer verilmiştir. (Dalcroze, Orff, Kodaly, Suzuki vb.) Özellikle 1-3. sınıfların ve kısmen de geçiş dönemi olan 4-5. sınıfların müzik dersi öğretiminde, “Oyun, Dans, Devinim” ekseninde ilgili çağdaş yöntemlerden yararlanılması, dersin işlenişinde ayrı bir önem taşıyacaktır.
1.6.4. Kazanımlar 6. Sınıf Kazanımları
1.Đstiklal Marşı ve toplum hayatında önemli yer tutan diğer marşlarımızı doğru söyler.
2.Öğrendiği notaları seslendirir. 3.Basit çok sesli şarkılar söyler.
4.Farklı ritmik yapıdaki ezgileri seslendirir. 5.Bildiği ezgileri çalgısıyla seslendirir.
6.Atatürk ile ilgili marşları, şarkıları anlamlarına uygun seslendirir (Geleneksel Türk halk ve Türk sanat müziği, pop müzik, çoksesli ve çağdaş Türk müziğinden seçkin örnekler seslendirilmelidir).
7.Müzik çalışmalarını sergiler.
8.Yurdumuzdaki müzik türlerinden seçkin örnekler seslendirir. 9.Temel müzik yazı ve ögelerini kullanır.
10.Bildiği müziklerde aynı ve farklı bölümleri ritim çalgılarıyla ayırt eder. 11.Müzikte tonal dizileri tanır.
12.Ergenlik dönemi ses değişim özelliklerini farkeder. 13.Sesin oluşumunu araştırır.
14.Dinlediği değişik türdeki müziklerle ilgili duygu ve düşüncelerini farklı anlatım yollarıyla ifade eder.
15.Kendi oluşturduğu ezgileri seslendirir.
16.Farklı ritmik yapıdaki ezgileri harekete dönüştürür.
17.Bildiği ezgilere kendi oluşturduğu ritim kalıbı ile eşlik eder. 18.Bildiği müziklerde aynı ve farklı bölümleri dansa dönüştürür. 19.Yurdumuzdaki başlıca müzik türlerini ayırt eder.
20.Atatürk’ün müzikle ilgili temel düşüncelerini kavrar. 21.Atatürk’ün Türk müziğine ilişkin düşüncelerini kavrar.
22.Atatürk’ün müzikle ilgili görüşlerini anlamak için çeşitli kaynaklardan yararlanır.
23.Müziklerle ilgili araştırmalarında bilişim teknolojilerinden yararlanır. 7. Sınıf Kazanımları
1.Đstiklal Marşı ve toplum hayatında önemli yer tutan diğer marşlarımızı doğru söyler.
2.Düzeyine uygun iki sesli örnekler seslendirir. 3.Müzikte hız ve gürlük basamaklarını uygular. 4.Müzik çalışmalarını sergiler.
5.Atatürk’ü konu alan müzik eserlerini dinlemekten hoşlanır.
6.Yurdumuzdaki müzik türlerinden seçkin örnekler seslendirir (Geleneksel Türk halk ve Türk sanat müziği, pop müzik, çoksesli ve çağdaş Türk müziğinden seçkin örnekler seslendirilmelidir).
7.Ses ve çalgı grupları oluşturmaya istekli olur. 8.Temel müzik yazı ve ögelerini kullanır. 9.Müzikte makam dizilerini tanır.
10.Duyduğu müziklerdeki makamsal etkileri ayırt eder. 11.Đnsan sesi ve ses topluluklarını ayırt eder.
12.Çalgı ve çalgı topluluklarını ayırt eder.
13.Farklı ve tekrarlanan motiflerden oluşan ezgi kalıpları yaratır. 14.Bildiği ezgilere kendi oluşturduğu ritim kalıbı ile eşlik eder.
15.Dinlediği değişik türdeki müziklerle ilgili duygu ve düşüncelerini farklı anlatım yollarıyla ifade eder.
16.Halk türkülerinin yaşanmış öykülerini canlandırır.
17.Farklı ve tekrarlanan motiflerden oluşan ritim kalıpları oluşturur. 18.Halk türkülerinin yaşanmış öykülerini araştırır.
19.Uluslararası müzik türlerini tanır.
20.Dinlediği müzikleri türlerine göre ayırt eder.
21.Müziklerle ilgili araştırmalarında bilişim teknolojilerinden yararlanır. 22.Atatürk’ün güzel sanatlar içinde Türk müziğinin geliştirilmesine verdiği önemi anlatır.
23.Atatürk’ün Türk müziğinin gelişmesine ilişkin görüşlerini öğrenmeye istekli olur.
8. Sınıf Kazanımları
1.Đstiklal Marşı ve toplum hayatında önemli yer tutan diğer marşlarımızı doğru söyler.
2.Türk toplum ve topluluklarının müzik kültürlerinden uygun örneklerini dinlemeye istekli olur.
3.Düzeyine uygun iki sesli örnekler seslendirir. 4.Uluslararası müzik türlerini dinlemekten hoşlanır. 5.Müzik çalışmalarını sergiler.
6.Yurdumuzdaki müzik türlerinden seçkin örnekler seslendirir (Geleneksel Türk halk ve Türk sanat müziği, pop müzik, çoksesli ve çağdaş Türk müziğinden seçkin örnekler seslendirilmelidir).
7.Atatürk’ün belirlediği müzik ilkeleri doğrultusunda yapılan çalışmaları ve sağlanan gelişmeleri anlatır.
8.Atatürk’ün güzel sanatlar içinde müziğe verdiği yeri ve önemi kavrar. 9.Müzik etkinliklerini takip eder.
10.Müzikle ilgili bireysel arşiv oluşturur. 11.Müzikte tonal dizileri tanır.
12.Müzikte makam dizilerini tanır.
13.Dinlediği müziklerdeki tonal ve makamsal etkileri ayırt eder. 14.Bildiği ezgilere basit ritim eşlikleri yazmaktan hoşlanır. 15.Bildiği ezgilere basit ezgisel eşlik yazmaktan zevk alır. 16.Halk türkülerinin yaşanmış öykülerini canlandırır.
17.Farklı ve tekrarlanan bölümlerden oluşan ritim kalıpları yaratır. 18.Müzikte bilişim teknolojileirinden yararlanır.
19.Ulusal ve uluslararası alanda tanınmış müzik sanatçılarını araştırır. 20.Geleneksel Türk müziklerine ilişkin türleri ayırt eder.
21.Dinlediği değişik türdeki müziklerle ilgili duygu ve düşüncelerini açıklar. 22.Halk türkülerinin yaşanmış öykülerini araştırır.
23.Popüler müzik türlerine ilişkin seçkin örneklerden dağarcık oluşturmaya istekli olur.
24.Atatürk’ün yeni müzik kurumlarımızın açılmasında ve müzik
sanatçılarının yetiştirilmesindeki önderliğini anlar.
1.7. Çocuk Şarkıları
“Genel müzik eğitiminin başlıca öğelerinden biri çocuk şarkılarıdır. Çünkü örgün genel müzik eğitiminde şarkı, en ortak ve en kapsamlı, en etkili ve en verimli, en kalımlı ve en soylu müziksel iletişim aracıdır” (Uçan, 2003: 7).
Konuşma dilinin gücü gibi, müzik dilinin gücü de tartışılmaz. Şarkı, bu iki gücü bünyesinde toplayan, her tür engeli aşabilecek, her tür zorlukla baş edebilecek muhteşem bir güçtür. Dolayısıyla şarkı; müzik eğitiminin amacı, aracı, kazanımı denilebilir.
Çocuk sevgiyle, sevgi sanatla büyür. Sevgiyi kalıcı kılabilmenin yolu
şarkılardan geçer. Denizin mavi duru sularındaki huzur, hırçın dalgalarındaki korku şarkılarla ölümsüzleşir. Dağların karlı, sisli doruklarındaki ulaşılmazlık
şarkılarla süslendiğinde güzeldir. Ormanın bin bir canlıya yaşam veren koyu gölgesi, şarkılarla boyandığında kalıcı kılınabilir (Aydoğan, 2007: 7).
Çocuk şarkıları müzik sevgisini aşılayan ve müzik becerisini geliştiren, aynı zamanda toplumsal kuralları, millli değerleri öğreten, kişisel gelişime katkıda bulunan, oyunlara eşlik eden çocuklara mutluluk veren, bireyler arası iletişimi sağlayan, özellikle ilk çocukluk yıllarında bilişsel gelişime, dil gelişimine katkıda bulunan bir unsurdur (Göher, 2006: 1).
Sınıf öğretmeni; sadece öğrenim gördüğü okuldaki müzik öğretimi derslerinde ve ilköğretim kurumları müzik dersi öğretim programlarına göre hazırlanmış olan tek bir ders kitabındaki şarkılarla yetinmemelidir. Bunun için her sınıf öğretmeni okul müzik eğitimi ile ilgili eski-yeni bütün şarkı kitaplarını almaya ve onların içerisinde uygun olan parçaları öğrencilerine öğretme yöntemini seçmelidir. Televizyonda ve radyoda yayınlanan çocuk şarkılarını kayıt yapmalı ve Kültür Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı’nın yayınlamış olduğu çocuk şarkıları kasetlerini temin etme yoluna gitmeli, müzik ve müzik eğitimi ile ilgili her konuya araştırmacı bir yaklaşım sergilemelidir (Özgül, 1996: 40-41).
Türkiye’de müzik eğitimi içerisinde kullanılan “çocuk müziği” terimi ise aynı zamanda “eğitim müziği”, “okul müziği”, ve “çocuk şarkıları” olarak da adlandırılan ve çoğunlukla resmi müzik eğitimi içerisinde uygulanan, sözlü (vokal) müzik çeşidini kapsamaktadır. Çocuk müziği’nin genel olarak işlevi ise müziği dinleme yoluyla algılamadır. Yani çocuğun teorik olarak değil kulak yoluyla dinleyerek müzik eserini öğrenmesidir. Çocuk müziği’nin uygulanma süreci ise genellikle ilkokul ve lise eğitimi arasındaki zamandadır. Ayrıca okul öncesi eğitim de çocuk müziğinin uygulanma süreci içine girebilir.
Türkiye’de çocuk müziği formlarına bakıldığında başlıca beş farklı yapı ortaya çıkmaktadır:
1. Marşlar,
2. Türkçe söz yazılmış yabancı ezgiler, 3. Türkü uyarlamaları,
4. Türkü yapısında bestelenen ezgiler, 5. Özgün şarkılar.
Yukarıda bahsettiğimiz çocuk müziği formları “çoksesli müzik” bestecileri tarafından Batılı müzik yapısı içerisinde uyarlanan ya da yaratılan, kimisi “çoksesli” çoğunluğu ise “teksesli” olarak yazılmış eserlerden oluşmakta ve günümüzde de resmi müzik eğitimi içerisinde kullanılmaktadır. Bunların dışında 1990’dan itibaren o dönemdeki Devlet Bakanlığı desteğiyle Türk (Sanat) Müziği çocuk şarkıları oluşturulması çabasına girilmiş, açılan yarışmalarla çoksesli ve geleneksel müzik bestecilerinin yazdığı Türk Müziği çocuk şarkıları repertuarı oluşturulmuş ve bu eserler kurulan TRT destekli çocuk korolarınca da bir süre icra edilmiştir. Ancak bu eserler geleneksel çalgılarla icra edildiği için resmi müzik eğitimi içerisinde pek yer almamış sadece kendi amacı içerisinde süregelmiştir. Bu eserler ise bilinen Türk Sanat Müziği şarkı yapısında olup sadece şarkı sözlerinin çocuklara yönelik olması açısından farklı olarak ortaya çıkmaktadır.
Ancak bahsettiğimiz tüm bu çocuk müziği eserleri değişen yaşam tarzları ile birlikte çekiciliğini kaybetmiştir. Çünkü 1980’lerden başlayıp 1990’dan bugüne kadar en yüksek boyuta ulaşan “popüler kültür” , yaşamın birçok yönüyle birlikte sanatı da değiştirmiştir. Bu bağlamda birçok alanın güncellendiği gibi sanatın da güncellenmesi gereği ortaya çıkmıştır. Müzik açısından bakıldığında 1990’da doğup bugün on dört yaşında popüler kültür içerisinde yetişen bir çocuğun yukarıda bahsedilen çocuk müziği eserlerini dinlemesi veya seslendirmesi gerçek dışı bir yaklaşım olarak ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte çocuk müziği içerisinde dikkat edilmeyen bir durum da çocukların müziği hangi amaçla dinlediği ve varolan eserlerin “didaktik” olması dışında hangi amaçla yazıldığıdır.
Günümüz koşullarında değerlendirildiğinde alternatif birçok müzik eseri tanıyan çocuğun duygularının da göz önünde tutulması gerekmektedir. Yani müziğin çocuk için sadece eğitim süreci içerisinde bir aktivite olması dışında, kendi yaşamı içerisinde zevk alabileceği unsurlardan biri olarak düşünülmelidir.
Bu bilgiler ışığında özellikle 1990’lı yıllara kadar çeşitli formlarda oluşturulan çocuk müziği eserlerinin uygun olanlarının “düzenleme” yapılıp güncellenmesi ve pop müzik yapısı içerisinde icra edilmesi, bugün çocuk müziği yapan ve yapacak olan bestecilerin de zevke yönelik çocuk müziği eserleri yazmak konusunda çalışmaları gerekmektedir. Dolayısıyla bu yaklaşımla resmi müzik eğitim repertuarı da güncellenmeli ve müzik öğretmenleri de çocuk müziği repertuarını inceleyerek güncel bir yapı oluşturmaya ve sunmaya çalışmalılardır. Çocuk müziği alanında yeni-güncel
yaklaşımların yapılması, özellikle ilkokul ve lise arasındaki çeşitli yaşlardaki çocukların değişim süreci ve buna bağlı psikolojik durumları açısından önem taşımaktadır (Yöre, 2004: 38-39).
1.8. Popüler Kültür
Popüler kültür tanımlamasının ortak bir tanımlamada buluşmasının neredeyse imkansız olduğu görüşü sosyologlar tarafından ortak bir görüştür. Popüler kelimesi, Latince “popularis” kelimesinden gelen “halka ait” anlamına karşılık gelmektedir. Popüler kavramı, büyük bir kitlenin beğendiği ve benimsediği şeklinde de tanımlanabilir.
Popüler kültür, en geniş ve kabul gören tanımıyla, gündelik hayatın kültürüdür.
Popülerin dilbilimsel temeli ve tanımlaması geç ortaçağ dönemindeki “halkın” anlamından, bugünkü egemen “birçok kişi tarafından sevilen veya seçilen” anlamına doğru bir seyir izlemiştir. Bu kavramsal evrim, sivil toplumun evrimine karşılıktır. Burjuva demokrasilerinin yükselmesiyle, bu demokrasilerin popüler seçim özgürlüğüne/bağımsızlığına dayanan meşruluk iddiasıyla ve bunun siyasal alanda ifadesi olan seçim süreciyle birlikte popüler terimine belli bir anlam yüklendi. Bu anlamda popüler, yönetici etkinliklerin ve programların (televizyon programları dahil) kabul damgası oldu. Popülerin bu egemen kullanılışı, popüler alandan kültürel alana da yayıldı ve bu egemen tanımı yeni alanlara taşıyarak, yeni ifade biçimleri vererek ve toplumsal sistem için yeni dayanak rolü sağlayarak devam etmiştir (Çağan, 2003: 31-32).
“Popüler kültürü üreten halktır, kültür endüstrisi değil. Kültür endüstrilerinin elinden gelen tek şey, çeşitli halk oluşumlarının kendi popüler kültürlerini yaratma sürecinde kullanabilecekleri ya da reddedebilecekleri bir metinler ya da kültürel kaynaklar dağarcığı üretmektir”(Fiske, 1999: 36).
Gündelik kullanıma göre, pek çok insan tarafından sevilen olgulardan oluşan popüler kültür, herhangi bir toplumun herhangi bir zamandaki egemen kültürü olarak da tanımlanabilir. Aslında popüler kültür herhangi bir
toplumdaki elit, yüksek, aristokrat kültürden ayrı düşünülemez. Her şeye rağmen, aydınlanma çağında olduğu gibi, bazı aristokrat toplumlarda bu iki kültür arasında suni bir ayrım yaratılmıştır McGregor’un bazı aristokrat toplumlarda ve suni olduğunu düşündüğü ayrımlama belki tarihsel başlangıç noktası olarak doğru bir anı işaretliyor olabilir. Ama bugün bu ayrımlamanın daha detaylandırılarak sürdürüldüğünü söylemek yerinde olur (Çağan, 2003: 33).
1.9. Popüler Müzik
Popüler müzik, popüler kültürün en önemli alanlarından biridir. Eğlenceye yönelik sektörün müziği ve gündelik yaşamın müziği olarak da tanımlanabilir. Ayrıca, halkın büyük bir kısmının kabul ettiği severek ve seçerek dinlediği müzik olarak da nitelendirilebilir. Popüler müzik, özellikle yirminci yüzyılın başlarında ortaya çıkmış ve etkinliğini günümüzde de sürdüren bir müzik türüdür (Öztürk, 2006: 16).
Popüler müzik geniş kitlelerce dinlenmesi ve beğenilmesi amaçlanan müzik türüdür. Pop müzik çoğunlukla profesyonel müzikçiler tarafından yazılır. Batı’da 1950’lerden bu yana “Rock and Roll” adıyla bilinen elektronik olarak güçlendirilmiş bir müzik türünden kaynaklanan ve sürekli değişen üslupları tanımlamakta kullanılmıştır.
Rock müziği 1960’larda solo şarkıcılardan çok, dört yada beş çalgıdan oluşan pop gruplarının yapıtlarıya etkili oldu. Đngiliz grupları başlangıçta siyah rhytm and blues üsluplarını taklit ediyorlardı. Fakat daha sonra kendi deneysel üsluplarını geliştirdiler ve bu tür sonraları A.B.D’ de popüler oldu. Popüler toplulukların en etkilisi olan The Beatles 1960 ve 1970’ lerde rock müziğinin aydın çevrelerde saygınlık kazanmasında önemli rol oynadı.
Pop müzikte yeni açılımların elektronik çalgılarla ve synthesizerın olanaklarıyla beslendiği de görülür. Sonuçta, Rhythm and Blues’dan başlayarak rock adı altında kendi türlerini yaratmış, 20. yüzyılın ikinci yarısında örneğin, soul,
country, disco, reggae, new wave, heavy metal, folk, soft, progressive rock, punck rock gibi stillerle geniş bir yelpaze sergilemiştir (Say, 2002: 433).
Türkiye’de kaynağı yabancı olmakla birlikte türkçe sözlü tango parçalar ilk popüler müzik türü olarak düşünülebilir. Radyoların yaygınlaştığı, müzikli lokal ve salonların gözde olduğu o dönemlerde, halkın güncel müzik gereksinimini karşılayacak orkestralar da kurulmaya başladı. Zehra Eren, Celal Đnce, Secaattin Tanyeli-Fehmi Ege orkestrası dönemin önemli popüler sanatçıları oldular (Bilgin, 1998: 9).
1960’lı yıllarda Anglo-Amerikan popunun etkileri Türkiye’ye de yansımış, ancak Türkçe sözlü şarkılar daha çok tercih edilmiştir. Bu dönemde halk müziğimizden de yararlanılmış, Modern Folk Üçlüsü, Moğollar, Cem Karaca, Barış Manço, Fikret Kızılok ve Esin Afşar gibi topluluk ve şarkıcılar ün kazanmıştır. Kendi özgün stillerini kullanan Yaşar Güvenir, Özdemir Erdoğan, Alpay, Erol Evgin, Erol Büyükburç gibi müzisyenler de geniş ilgi görmüşlerdir (Say, 2002: 434).
“20. yüzyılın son çeyreğinde, özgün söz ve melodilerin yanı sıra Garo Mafyan’ın armonizasyon desteğiyle pop müziğimizde yeni bir hava yaratan grup ise “Mazhar, Fuat, Özkan” olmuştur” (Say, 2002: 434).
Besteci ve aynı zamanda aranjör olan sanatçılarımızın önde gelenleri arasında Selmi Andak, Melih Kibar, Ali Kocatepe ve Timur Selçuk yer almıştır. Garo Mafyan, Esin Engin, Onno Tunç, Atilla Özdemiroğlu, Turan Yükseler gibi isimler de aranjmanlarıyla dikkat çekmiştir.
Günümüze uzanan süreçte adını duyuran bazı pop müzik şarkıcılar şöyle sayılabilir: Ajda Pekkan, Sezen Aksu, Kayahan, Nilüfer, Neco, Aşkın Nur Yengi, Sertab Erener, Tarkan.
1.10. TRT Çocuk Koroları
Ülkemizdeki çocukların, ortak şarkı söyleme biçimi ve ortak bir çocuk
şarkıları repertuarı oluşturmak amacıyla TRT Kurumunca 1979 yılında Ankara ve
Đstanbul Radyoları bünyelerinde, 1983 yılında Đzmir Radyosu bünyesinde, 1996 yılında ise Trabzon ve Diyarbakır Radyoları bünyelerinde kurulan TRT Çocuk Koroları, 8 yaşından gün almış ve ses değişimi dönemine girmemiş çocuklardan oluşan amatör ses topluluklarıdır.
TRT Çocuk Koroları Ulusal etkinliklerinin yanı sıra Uluslararası festival ve seminerlerde de ülkemizi temsil etmişler ve ödüller almışlardır.
TRT Çocuk Müziği repertuarının % 95’i özgün Türk Çocuk Şarkıları ile Halk Türkülerinden oluşmaktadır. Korolar Dünya Çocuk Edebiyatının dilimize uyarlanmış seçkin örneklerini de seslendirmektedir. Oluşturulan repertuar a-capella (eşliksiz koro eseri), piyano ve çalgı eşlikli olarak seslendirilmektedir.
1.11. TRT Popüler Çocuk Şarkıları Yarışması
1990 yılına kadar TRT Çocuk Korolarının repertuarı eğitim ağırlıklıydı. TRT Çocuk Koroları kurumu günümüz çocuklarının eğitim müziğinin yanı sıra popüler müzik dinleme ve şarkı söyleme ihtiyaçlarını karşılamak ve bu ihtiyacı karşılarken iyi ve doğru örneklerle çocuklara olumlu birşeyler de kazandırmak amacıyla 1990 yılında “TRT Popüler Çocuk Şarkıları Yarışması” adı altında bir yarışma düzenlemiştir. 1990, 1993, 1995, 1998, 2000, 2002, 2004 ve 2007 yıllarında düzenlenen yarışmalar sonucunda repertuara toplam 82 eser kazandırılmıştır. 1990 yılındaki ilk yarışmada final yapılmamış 10 mansiyon ödülü verilmiştir.
1993 yılından itibaren TRT Popüler Çocuk Şarkıları Yarışması iki aşamalı olarak düzenlenmiştir. Birinci aşamada TRT Müzik Dairesi Başkanlığının ve Genel Müdürün onayı ile teşkil edilen eleme kurulu, kuruma teslim edilen tüm eserleri nota ve söz üzerinden değerlendirerek, finalde yarışacak en çok 10 eseri tespit etmektedir.
Finale kalan 10 eser Ankara, Đstanbul ve Đzmir Çocuk Koroları tarafından seslendirilmektedir. Bu şarkılara finaldeki seslendirilmede kullanılmak üzere aranjörlere çalgı eşlikleri sipariş edilmekte, aranjörlerden eşliklerin stüdyo kayıtları (play-back) istenmektedir. Aranjör ya da aranjörler, bestecilerin önerisi alınarak TRT Müzik Dairesi Başkanlığınca tespit edilmektedir.
Đkinci aşama olan final, popüler çalgı eşliği modeline uygun yapılan play-back kayıtları üzerine koroların canlı icraları ile gerçekleştirilmektedir. Finalde yarışacak eserler arasından birincilik ödülü alacak eserin seçimi TRT Çocuk Korolarının çalışmalarını sürdürdüğü Ankara, Đstanbul, Đzmir, Trabzon ve Diyarbakır’ da 8-15 yaş arasındaki gruplardan oluşturulacak çocuk jürisi aracılığıyla gerçekleştirilmektedir.
Yarışmaya katılacak şarkılarda bazı nitelikler aranmaktadır. Şarkılardaki sözlerin milli birliği bozucu, moral yıkıcı olmaması, kurum yayın ilkelerine, çocuk ruhuna zevk ve beğenisine uygun, yüceltici, çocuklar tarafından kolayca anlaşılabilir, doğru ve dilbilgisi kuralları çerçevesinde Türkçe yazılmış olması ve şarkıların alt ses sınırında dördüncü oktav do, üst ses sınırında da beşinci oktav fa notalarının dışına çıkılmaması şarkılarda aranan bazı niteliklerdir (TRT 2009 Popüler Çocuk Şarkıları Yarışması Şartnamesi).
Repertuara kazandırılan toplam 82 eserin notaları TRT Çocuk Koroları repertuarında, kayıtları CD ve kasetlerde yer almaktadır.
1.12. Problem
Bu bağlamda araştırmanın ana problemi aşağıdaki gibi ifade edilebilir:
TRT Popüler Çocuk Şarkılarının müzikal özellikleri nelerdir? ve müzik öğretim programıyla ilişkisi nedir?
1.13. Alt Problemler
1. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının müzikal özellikleri nelerdir?
2. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının ilköğretim müzik öğretim programının amaçlarıyla ilişkisi nedir?
3. TRT Popüler Çocuk Şarkıları, müzikal özellikleri bakımından müzik ders kitaplarında yer alan şarkılarla benzerlikleri nelerdir?
1.14. Amaç
Bu araştırmanın temel amacı, TRT Popüler Çocuk Şarkılarının okul müzik eğitiminde kullanılma durumlarının belirlenmesidir.
1.15. Önem
Araştırma; TRT Popüler Çocuk Şarkılarının müzikal özelliklerinin belirlenmesi ve bu şarkıların okul müzik eğitiminde yer alan şarkılarla benzerlilikleri olup olmadığının saptanması ve bu şarkıların okul müzik eğitiminde kullanılabilirliliğinin belirlenmesi açısından önemlidir. Daha önce bu alanda bir çalışmanın yapılmamış olması araştırmanın önemini ortaya koymaktadır.
1.16. Sınırlılıklar
Bu araştırmanın sınırlılıkları şunlardır.
1990, 1993, 1995, 1998, 2000, 2002, 2004 ve 2007 yıllarında düzenlenen TRT Popüler Çocuk Şarkıları Yarışmasında ödül alan 1’er şarkı ile sınırlıdır.
Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulunun 17.07.2007 gün ve 6748 sayılı yazısı ile eğitim aracı olarak kabul edilen 6., 7. ve 8. sınıf müzik ders kitaplarındaki şarkılar ile sınırlıdır.
6., 7. ve 8. sınıf müzik ders kitaplarında yer alan marşlar araştırma kapsamı dışında tutulmuştur.
Araştırma, araştırmacının kendi araştırma imkanları ve Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü'nün belirlediği çalışma süresi ile sınırlıdır.
1.17. Varsayımlar
Seçilen araştırma yöntemi, araştırmanın amacına, konusuna, problemin çözümüne uygundur.
Araştırma örneklemi evreni temsil etmektedir. Ulaşılan kaynaklar, güvenilir ve yeterlidir.
1.18. Tanımlar
Popüler Çocuk Şarkıları: Pop müzik unsurları taşıyan ve pop üslubunun kullanıldığı, çocuk ruhuna, zevk ve beğenisine uygun çocuk şarkılarıdır.
TRT :Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu
A3 : Üçüncü oktav la notası
A4 : Dördüncü oktav la notası
B3 : Üçüncü oktav si notası
B4 : Dördüncü oktav si notası
C4 : Dördüncü oktav do notası
C5 : Beşinci oktav do notası
D4 : Dördüncü oktav re notası
D5 : Beşinci oktav re notası
E4 : Dördüncü oktav mi notası
F4 : Dördüncü oktav fa notası
F5 : Beşinci oktav fa notası
Fd5 : Beşinci oktav fa diyez notası
f :frekans
BÖLÜM 2
ĐLGĐLĐ ARAŞTIRMALAR
Bu bölümde, bu araştırmada yararlanılan, konu ile ilgili araştırmalara ilişkin bilgilere yer verilmiştir.
Bilgin (1998) “Türkiye’ deki Đlköğretim Okullarının II. Kademesindeki Müzik Eğitiminde, Popüler Müziklerin Yeri Ve Öneminin Đncelenmesi” adlı yüksek lisans tezinde, müzik dersinde popüler müziklerin ne ölçüde kullanıldığı ve yararlanıldığı araştırılmıştır. Bu çalışma doğrultusunda, Ankara ili merkez ilçe ilköğretim okulları II. Kademesinde görevli 40 müzik öğretmenine anket uygulanmıştır. Anket sonucunda müzik eğitiminde kullanılan şarkı türlerinin müzik öğretmenleri tarafından önem sıraları tespit edilmiş, birinci sırada özgün Türk okul
şarkıları, ikinci sırada halk türküleri, üçüncü sırada popüler şarkılar, dördüncü sırada öykünme şarkılar ve beşinci sırada aktarma şarkılar yer almıştır. Araştırmada, müzik öğretmenlerinin büyük ölçüde ders içi ve ders dışı etkinliklerde popüler şarkılara yer verdiklerini ancak müzik ders kitabı ve yardımcı ders kitapları ve diğer kitapların
öğretmenlerin müzikteki popüler şarkı ihtiyaçlarını karşılamada yeterli
bulmadıklarını ve bu ihtiyaçlarını başka kaynaklardan karşıladıkları da belirlenmiştir. Bu kaynaklardan en çok kaset çalardan yararlandıklarını belirtmişlerdir. Müzik öğretmenlerinin ders içi ve ders dışı etkinliklerde daha çok yerli pop müzik yorumcularına yer verdikleri görülmüştür. Müzik öğretmenleri, müzik eğitiminde kullanılan popüler şarkıların konu çeşitliliği ve zenginliği bakımından müzik dersinin amacına kısmen uygun bulduklarını belirtmişlerdir. Ayrıca müzik eğitiminde kullanılan şarkıların, öğrencilerin okul dışı günlük yaşamlarında hemen hemen hiç yer almadığını, öğrencilerin okul dışı günlük yaşamlarında popüler şarkıların yer aldığı göürüşündedirler. Araştırmacı, müzik eğitiminin hedeflerine ulaşmasında öğretilen şarkıların öğrencilerin günlük yaşantısıyla bütünleşmesinin önemi üzerinde durmuş, kitap yazarları ve eğitim müziği bestecilerinin şarkı bestelerken bu durumu
göz önünde bulundurmalarının önemini vurgulamıştır. Araştırmada, müzik dersinde kullanılan ders kitaplarının müzik öğretmenlerinin popüler şarkı ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde bu alanda uzman kurum ve kişilerin ortak çalışmaları ile düzenlenmesi ve müzik öğretmenlerinin eğitimlerinde popüler müzikler konusunda müzik öğretmenlerinin yeterli bilgi ve beceri ile donatılması önerilmiştir.
Özen (1994) “Ankara’daki Đlk ve Orta Öğretim Öğrencilerinin Genel Müzik Eğitiminden Beklentileri” adlı yüksek lisans tezinde, 60’Đlkokul, 60’ı Ortaokul, 60’ı Lise son sınıf olmak üzere toplam 180 öğrenciye anket uygulanmış elde edilen bulgular değerlendirilmiştir. Araştıma sonucunda, öğrencilerin çok büyük bir bölümü; çeşitli türlerde bir çok şarkı öğrenmeyi, öğrenecekleri şarkıların konularının çok çeşitli ve zengin olmasını, müzik dersinin, Türk ve Dünya müziklerinin belli başlı tür ve çeşitlerini kapsamasını, bunlar hakkında bilgi kazandırmasını, müzik dersinin kendilerini okul içinde ve dışında çeşitli müzik etkinliklerine katılmaya yönlendirmesini, müzik dersinde, müzik türlerinden en uygun ve en iyi örneklere yer verilmesini istediklerini belirtmişlerdir.
Göher (2006) “Türk ve Batı Çocuk Şarkılarının Karşılaştırılmalı Analizi” adlı doktora tezinde, 1000 Türk ve 1000 Batı çocuk şarkısı çeşitli açılardan incelenerek birbiriyle karşılaştırılmış ve bu şarkıların benzerlik ve fraklılıkları ortaya konulmuştur. Araştırmada, çocuk şarkılarının doğasındaki sadelik benzerlik gösterirken farklı kültürlere ait olmanın getirdiği farklılıklar gözlemlenmiştir. Türk ve Batı çocuk şarkılarında en sık kullanılan diziler arasında parallellik olduğu, Batı çocuk şarkılarında Türk şarkılarına göre daha tiz seslerin yoğun olarak kullanıldığı saptanmıştır. Türk çocuk şarkılarında makamsal şarkıların tonal şarkılara göre daha fazla olduğu görülmüştür. Şarkılar konular bakımından karşılaştırıldığında büyük farklılıkların olduğu, genel olarak Türk çocuk şarkılarının okullarda çocuğu eğitmek amacını taşıyan konulu şarkıların çok fazla olduğu, Batı çocuk şarkılarında en fazla işlenen konuların günlük yaşam ve eğlence olduğu saptanmış, en büyük farkın ise vatan sevgisi konulu şarkılarda görüldüğü öne sürülmüştür. Türk çocuk şarkılarında vatan sevgisi konusu en sık kullanılan konu iken, Batı şarkılarında bu konuya çok daha az yer verildiği saptanmıştır.
Uluçay (2006) “Đlköğretim Đkinci Kademe Müzik Eğitimi Dersinde 2005-2006 Eğitim Öğretim Yılında Okutulan Müzik Ders Kitaplarında Yer Alan Şarkıların Müziksel Amaçlar Bakımından Analizi” adlı yüksek lisans tezinde, ilköğretim kurumları ikinci devre müzik müfredatına uygun olarak hazırlanmış ve 2005-2006 Eğitim Öğretim yılında okutulmakta olan müzik ders kitaplarında yer alan okul
şarkıları üzerine bir araştırma yapılmıştır. Araştırmada 390 okul şarkısı çeşitli kriterler bakımından incelenmiştir. Şarkılar konuları bakımından incelendiğinde, aşk, vatan sevgisi ve tabiat konularının sıklıkla kullanıldığı bunları takip eden konuların da müzik, Atatürk, dostluk, oyunlar, tekerlemeler olduğu saptanmıştır. Şarkılar ton, makam, modal ve ayaklar bakımından incelenmiş, Klasik Batı Müziği dizilerinden majör ve minör dizilerin en fazla kullanılan diziler olduğu, makamsal dizilerden de en sık kullanılan dizilerin hüseyni ve kürdi makam dizileri olduğu görüşüne varılmıştır. Ayrıca incelenen şarkıların büyük çoğunluğunun tek sesli olduğu çok sesli şarkılara az sayıda yer verildiği saptanmış, çok sesli şarkıların ders kitaplarındaki sayısının arttırılması önerisinde bulunulmuştur.
Sak (1997) “Đlköğretim Okullarında Müzik Eğitimi ve Çocuk Şarkıları Üzerine Bir Araştırma” adlı yüksek lisans tezinde, çocuklara öğretilecek şarkıların seçiminde şarkıların çocukların yaşına ve gelişim düzeylerine uygun ve ortak ses alanına uygun şarkılar olmasının önemini vurgulamıştır.
Öztürk (2006) “Đlköğretim Okullarındaki Đkinci Kademe Müzik Eğitimi ve Sorunları” adlı yüksek lisans tezinde, Ordu ili Ünye ve Fatsa ilçelerinde görev yapan onbir müzik öğretmenine anket uygulanmıştır. Anket sonuçlarına göre, müzik öğretmenlerinin tamamı popüler müziklerden yararlandıklarını ve popüler müziklerin öğrenciler üzerinde oldukça etkili olduğunu belirtmişlerdir. Öğrencilere sorulan “evinizde hangi tür müzik dinlenmektedir?” sorusuna öğrencilerin büyük çoğunluğu türkçe sözlü pop müzik cevabını vermişler ve “siz hangi tür müziği seviyorsunuz?” sorusuna yine öğrencilerin büyük çoğunluğu yabancı sözlü pop müzik ve türkçe sözlü pop müzik cevabını vermişlerdir. Bu çalışmada öğrencilerin günlük yaşamlarında pop şarkılarının yer aldığı tespit edilmiştir.
BÖLÜM 3
YÖNTEM
TRT Popüler Çocuk Şarkılarının Okul Müzik Eğitiminde kullanılma durumlarını belirlemek amacıyla yapılan araştırmanın bu bölümünde yöntemin genel niteliği, evren ve örneklem ile araştırma için gerekli veriler yer almaktadır.
3.1. Araştırma modeli
Bu araştırma; TRT Popüler Çocuk Şarkılarının müzikal özelliklerinin ve bu özelliklerin Đlköğretim müzik programı ile ilişkisini belirlemeye yönelik olduğundan betimsel bir çalışmadır.
3.2. Evren ve Örneklem
Bu araştırmanın evrenini, TRT Popüler Çocuk Şarkıları Yarışmasında ödül alan şarkılar ve Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulunun 17.07.2007 gün ve 6748 sayılı yazısı ile eğitim aracı olarak kabul edilmiş müzik ders kitaplarında yer alan şarkılar oluşturmaktadır.
Bu araştırmanın örneklemini ise; TRT Popüler Çocuk Şarkıları Yarışmasının düzenlendiği yıllardan ödül almış birer şarkı ve Đlköğretim 6. 7. ve 8. sınıf müzik ders kitaplarındaki 45 şarkı oluşturmuştur.
TRT Popüler Çocuk Şarkılarının örneklemini oluşturan şarkılar; birincilik ödülü alan şarkılardır ancak 1990 yılında düzenlenen yarışmada final yapılmadığından dolayı, bu yılda mansiyon ödülü alan şarkı araştırma da yer almaktadır.
3.3. Verilerin Toplanması
Araştırma için gerekli nitel veriler ilgili kaynak kitapların ve özel arşivlerin taranmasıyla elde edilmiştir. Kaynak tarama, araştırmanın dayanacağı temel gerçekleri saptamak ve kuramsal temeli oluşturmak amacıyla işlenen bir teknik olarak düşünülmüş ve gerçekleştirilmiştir.
Araştırmada kullanılan şarkılar, Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulunun 17.07.2007 gün ve 6748 sayılı kararı ile ders kitabı olarak kabul gören kitapların ve TRT Popüler Çocuk Şarkıları Yarışması’ nda ödül alan şarkıların incelenmesi sonucu belirlenmiştir.
3.5.Verilerin Çözümlenmesi
Kaynak tarama sonucu elde edilen şarkılar, müzikal özellikleri bakımından incelenip değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda şarkıların; konu, tempo, ölçü, ton, ses alanı, nota değerleri, tekseslilik ve çokseslilik durumları, ezgisel seyir bakımından gösterdiği özellikler saptanmıştır.
Bulgular önce tablolar ve grafikler halinde gösterilmiş ve ardından sözel olarak ifade edilmiş, bulgulardan çıkan sonuçlar özetlenmiş ve çeşitli önerilerde bulunulmuştur.
BÖLÜM 4
BULGULAR VE YORUM
Araştırmanın bu bölümünde alt problemlerin çözümüne, verilerin çözümlenmesi sonucunda elde edilen bulgulara ve bu bulgulara ait yorumlara yer verilmiştir.
Tablo 4.1. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının Müzik Ders Kitaplarındaki Yeri
Şarkı Aldığı Ödül Müzik Dersi Kitaplarındaki Yeri
Küçük Çevreciler 1990_ Mansiyon Ödülü Yer Almamış
Savaşlar Olmasa 1993_ Birincilik Ödülü Yer Almamış
Đstiyorum 1995_ Birincilik Ödülü Yer Almamış
Kırma Fidanı 1998_ Birincilik Ödülü Yer Almamış
Düşlerimiz 2000_ Birincilik Ödülü Yer Almamış
Sevgi 2002_ Birincilik Ödülü Yer Almamış
Mavi Gezegen 2004_ Birincilik Ödülü Yer Almamış
Tik Tak 2007_ Birincilik Ödülü Yer Almamış
Tablo 4.1’ de görüldüğü gibi düzenlenen TRT Popüler Çocuk Şarkıları Yarışması’nın düzenlendiği yıllardan 1’er şarkı yer almaktadır. 1990 yılında yarışmada final yapılmamış 10 mansiyon ödülü verilmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulunun 17.07.2007 gün ve 6748 sayılı yazısı ile eğitim aracı olarak kabul edilen 6., 7. ve 8. sınıf müzik ders kitapları incelenmiş, bu şarkıların hiçbirisinin müzik ders kitaplarında yer almadığı saptanmıştır.
Bu kitapların hazırlanması sırasında yeterince kaynak taramasının yapılmadığı düşünülmektedir.
Tablo 4.2. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının Bestecileri ve Söz Yazarları
Şarkı Besteci - Söz Yazarı
Küçük Çevreciler Đbrahim Hakkı KORHAN- Serap KORHAN
Savaşlar Olmasa Đbrahim Hakkı KORHAN- Serap KORHAN
Đstiyorum Nedim YILDIZ- Nedim YILDIZ
Kırma Fidanı Yakup KIVRAK- Yakup KIVRAK
Düşlerimiz Nedim YILDIZ- Nedim YILDIZ
Sevgi Nedim YILDIZ- Nedim YILDIZ
Mavi Gezegen Yavuz DURAK- Yavuz DURAK
Tik Tak Yavuz DURAK- Yavuz DURAK
Tablo 4.2’ de görüldüğü gibi, TRT Popüler Çocuk Şarkıları Yarışmasında ödül alan şarkıların besteci ve söz yazarları yer almaktadır.
Bu şarkıların bestecilerinin ve söz yazarlarının özgeçmişleri incelendiğinde bu kişilerin müzik eğitimcisi oldukları anlaşılmaktadır.
Dolayısıyla söz ve müzikleri müzik eğitimcilerince oluşturulmuş bu ve benzeri şarkıların çocukların düzeylerine ve zevklerine uygun düştüğü kolay öğrenilir ve öğretilir şarkılar olduğu düşünülmektedir.
Tablo 4.3. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının Konularının Dağılımı
Konu f % Dünya Barışı 4 50 Doğa 2 25 Çocuk 1 12,5 Sevgi 1 12,5 Toplam 8 100,0
Tablo 4.3’ de TRT Popüler Çocuk Şarkılarının konularının dağılımı verilmiştir. Bu şarkıların % 50’sinde dünya barışı, % 25’inde doğa, % 12,5’inde
çocuk, % 12,5’inde sevgi konuları işlenmiştir. Bu şarkılarda % 50 ile büyük oranda dünya barışı mesajını veren şarkı konusunun söz yazarları tarafından işlenen en çok
şarkı konusu olduğu görülmektedir.
Çocukların kişisel gelişimlerinde barış kavramının öğretilmesi önemli bir unsurdur. Bu nedenle, bestecilerin ve söz yazarlarının şarkılarda çoğunlukla bu konuya yer verdikleri düşünülmektedir.
Tablo 4.4. Müzik Ders Kitaplarında Yer Alan Şarkıların Konularının Dağılımı Konu f % Sevgi 12 26,7 Hayvanlar 6 13,3 Doğa 5 11,1 Müzik 5 11,1 Dostluk 3 6,7 Günlük Yaşam 3 6,7 Atatürk 2 4,4 Meslek 2 4,4 Bayrak 1 2,2 Vatan Sevgisi 1 2,2 Memleket 1 2,2 Kahramanlık 1 2,2 Dans 1 2,2 Çocuk 1 2,2 Gençlik 1 2,2 Toplam 45 100,0
Tablo 4.4’ de müzik kitaplarında yer alan 45 şarkının konularının dağılımı yer almaktadır. Bu şarkıların % 26,7’sinde Sevgi, % 13,3’ünde Hayvanlar, % 11,1’inde Doğa, % 11,1’inde Müzik, % 6,7’sinde Dostluk, % 6,7’sinde Günlük Yaşam, % 4,4’ünde Atatürk, % 4,4’ünde Meslek, % 2,2’sinde Bayrak, % 2,2’sinde Vatan Sevgisi, % 2,2’sinde Memleket, % 2,2’sinde Kahramanlık, % 2,2’sinde Dans, % 2,2’sinde Çocuk, % 2,2’sinde Gençlik, konuları işlenmiştir. Sevgi konusunu işleyen şarkıların diğer konulara göre daha fazla yer aldığı görülmektedir.
Çocukların kişisel ve sosyal gelişim süreçlerinde bu konuların olumlu yönde etki edeceği düşünülmektedir.
Grafik 4.1. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının ve Müzik Ders Kitaplarında Yer Alan Şarkıların Konularının Dağılımlarının Karşılaştırmalı Grafiği 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% 90,0% 100,0% Düny a Barışı Doğa Sev gi Çocuk Hay v anlar Müzik Dostluk Günlük Yaşam Atatürk Meslek Bay rak Dans Gençlik Kahramanlık Memleket Vatan Sev gisi
%
TRT Popüler Çocuk Şarkıları Müzik Ders Kitaplarındaki Şarkılar
Grafik 4.1. de TRT Popüler Çocuk Şarkıları ile müzik kitaplarında yer alan
şarkıların konularının dağılımı karşılaştırılmıştır. Đki grup arasında şarkılarda işlenen ortak konular; çocuk, sevgi ve doğa konularıdır.
Tablo 4.5. TRT Popüler Çocuk Şarkılarının Tempolarının Dağılımı Tempo f % Belirtilmeyen 4 50 Orta yavaş 2 25 Orta çabuk 1 12,5 Çabuk 1 12,5 Toplam 8 100,0
Tablo 4.5’ de TRT Popüler Çocuk Şarkılarının tempolarının dağılımı verilmiştir. Bu şarkıların % 25’i orta yavaş tempoda, % 12,5’i orta çabuk temposunda, % 12,5’i çabuk tempoda bestelenmiştir. Şarkıların % 50’ sinde
şarkıların tempoları belirtilmemiştir.
Temposu belirtilmemiş şarkıların şarkı öğretim sürecinde, öğreticiye şarkı seslendirme konusunda dezavantaj yaratabileceği düşünülmektedir. Dolayısıyla,
şarkıların tempolarının belirtilmesi; şarkıları icra edenlere ve öğreticilere kolaylık sağlayacaktır ve şarkıların nasıl yorumlanması gerektiği anlaşılacaktır.
Ayrıca çeşitli tempolu şarkıların da yer almış olması çocukların farklı tempoları tanımış olmaları ve kendilerini geliştirmeleri açısından yararlıdır.
Tablo 4.6. Müzik Ders Kitaplarında Yer Alan Şarkıların Tempolarının Dağılımı Tempo f % Orta çabuk 20 44,4 Çabuk 12 26,7 Orta yavaş 10 22,2 Yavaş 2 4,4 Belirtilmeyen 1 2,2 Toplam 45 100,0
