Almus Meslek Yüksekokulu Ormancılık ve Orman Ürünler Laboratuarı

GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ

Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu

Sonuç Raporu

Proje No: 2012/06

Almus Meslek Yüksekokulu Ormancılık ve Orman Ürünleri Laboratuarı

Proje Yöneticisi Yrd. Doç. Dr. Fatih Polat

Almus Meslek Yüksekokulu Ormancılık Bölümü

Araştırmacı

Öğr.Gör. Ersin Dursun

Almus Meslek Yüksekokulu Ormancılık Bölümü

I

ÖZET

Almus Meslek Yüksekokulu Ormancılık Bölümü

Ülkemiz orman varlığı 21.2 milyon hektardır. Hem ulusal bazda hem de uluslararası bazda ormancılık eğitiminin önemi giderek artmaktadır. Ormancılık eğitiminde temel kavramların iyi anlaşılması gerekir. Temel kavramların iyi anlaşılması iyi bir teori eğitiminin yanında iyi bir uygulama eğitimiyle mümkün olmaktadır. Bu bağlamda yapılan alt yapı projesiyle, öğrencilerimiz teorik olarak aldığı ormancılık eğitiminin uygulamasını yapabileceği laboratuara sahip olmuştur.

Kurulan laboratuar ile temel düzeyde ormancılık deneyleri yapılabilmektedir. Ayrıca laboratuara eklenecek sarf malzeme ile orta ve ileri düzey deneyler ve yeni projeler üretebilecek altyapı oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ormancılık, Ormancılık Eğitimi

*Bu alt yapı projesi (Proje No: 2012/06) Gaziosmanpaşa Üniversitesi Bilimsel Araştırma Komisyonu Başkanlığınca desteklenmiştir.

II

ABSTRACT

Almus Vocational School Department of Forestry

In our country, forests cover an area of 21.2 million hectares.Both on a national basis as well as the increasing importance of forestry education on an international basis. Have a good understanding of the basic concepts of forestry education. Besides a good understanding of the basic concepts of good practice in education, training theory, it is possible. In this regard, the infrastructure project, the students can practice the theoretical laboratory which has had forestry education.

Forestry established by laboratory tests to be conducted at a basic level. Also to be added to the lab supplies and infrastructure to produce intermediate and advanced experiments and created new projects.

Keywords

III

ÖNSÖZ

Gaziosmanpaşa Üniversitesi Bilimsel Araştırma Komisyonunca desteklenen bu çalışma (proje no: 2012/06) bir alt yapı projesi olup, sağlanan destek ile Üniversitemiz Almus Meslek Yüksekokulu Ormancılık Bölümünde temel seviyede arazi ve laboratuar uygulamalarının yapılabileceği ormancılık laloratuarı kurulmuştur. Oluşturulan laboratuar Ormancılık ve Orman Ürünleri programı önlisans öğrencilerinin başta Ormancılık Uygulamaları I-II (T/U) (0/4) dersleri olmak üzere ormancılık ile ilgili tüm uygulama derslerinde kullanılacaktır. Ayrıca öğretim elemanları geliştirecekleri projelerde mevcut makine teçhizatı kullanarak yeni araştırmalar yapabileceklerdir.

Bölümümüze kalıcı ve işlevsel bir laboratuarın oluşması için destek veren GOÜ-BAP komisyon başkanı ve üyelerine, işlemlerin yürütülmesinde desteklerini gördüğüm BAP personeline teşekkürlerimi bildiririm.

Yrd. Doç. Dr. Fatih Polat Eylül, 2013

IV

İÇİNDEKİLER

ÖZET ... I ABSTRACT ... II ÖNSÖZ ... III İÇİNDEKİLER ... IV ŞEKİLLER LİSTESİ ... V GİRİŞ ... 1 MATERYAL VE METOD ... 2 Örnek Uygulama ... 3 SONUÇLAR ... 6 KAYNAKÇA ... 7

V

ŞEKİLLER LİSTESİ

Şekiller Sayfa Şekil 1.. ..Dikili Ağaçların Yaşını Tespit Etmede Kullanılan Artım Burgusu 4

1

GİRİŞ

Orman, orman ürünlerinin üretimi, hidroloji, erozyonu önleme, iklim koruma (klimatik), toplum sağlığı, estetik, ekoturizm ve rekreasyon, ulusal savunma fonksiyonu gibi bir çok fonksiyonu bir arada bulunduran bir kaynaktır (Bilici, 2008). Ormanlar, geçmişten günümüze kadar insanoğlunun ihtiyacını karşılayan, hiçbir ekonomik sektörde olmadığı kadar uzun üretim süresine sahip, dinamik bir yapı arz eden ve sürdürülebilirlik ilkesine göre işletildiği takdirde gelecek nesillerin de ihtiyacını karşılayacak yegâne doğal kaynaklardır (Sivrikaya, 2008).

Ülkemiz yüzölçümünün % 27,6’sını ihtiva eden ve 21,5 milyon hektar olan orman varlığımızın % 52’ si verimli orman, % 48’i ise bozuk ve verimsiz orman özelliktedir (OGM, 2011a). Orman Genel Müdürlüğü başta orman koruma hizmetleri olmak üzere temel ormancılık hizmetlerinin gerektiği şekilde yerine getirebilmesi amacıyla bünyesinde orman mühendisleri yanında orman muhafaza memurları da istihdam etmektedir. Yatırım ve teknik ağırlıklı bir kurum olan Orman Genel Müdürlüğü ormanların korunmasında ve üretim işlerinde yoğun olarak görevlendirilen 5439 orman muhafaza memurları çalışmaktadır (OGM, 2011b). Orman Ürünleri mezunları kamu sektörü olarak; Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Selüloz ve Kağıt Endüstrisi Genel Müdürlüğü (SEKA), TEAŞ, TELEKOM, TCDD, MKE; özel sektör olarak; yonga levha, lif levha, kereste, kağıt, parke, kontrplak, kaplama, mobilya, suni ipek, selüloz ve selüloz türevleri ile diğer özel ürünlerin üretimini yapan, odun hammaddesi işleyen işletmelerde orman endüstri teknikeri olarak çalışmaktadır.

Gerçekleştirilen bu proje ile üniversitemiz Almus Meslek Yüksekokulu Ormancılık ve Orman Ürünleri önlisans programı öğrencilerinin ders ve uygulamalarında yardımcı olacak ormancılık ve orman ürünleri laboratuvarı kurulmuştur. Kurulan bu laboratuvar ile önlisans düzeyinde uygulamalı derslerin yürütülmesi sağlanacak ve bundan sonraki bilimsel araştırmaların alt yapısı büyük ölçüde oluşturulmuştur. Arazi çalışmalarında, teorik bilgi yanında teknik bilgi ile desteklenerek önlisans öğrencilerimize uygulamalı eğitim imkânı sağlanmıştır. Daha da önemlisi öğrencilerimiz 2012-2013 yılında laboratuarın işler hale gelmesinin hemen ardından, başta Ormancılık Uygulamaları dersi olmak üzere bir çok uygulama dersini yapma imkanı bulmuş ve gelecek yıllarda da bulma imkanına kavuşmuştur.

2

MATERYAL VE METOD

Gerçekleştirilen proje ile Ormancılık ve Orman Ürünleri önlisans programına uygulama ekipmanları alınarak ormancılık bölümü için ormancılık ve orman ürünleri laboratuarı oluşturulmuştur. Aşağıda alınan aletlerin ve ekipmanların neler olduğu, ayrıca nasıl ve hangi amaçla kullanıldığı belirtilmiştir.

Arazi Uygulamalarında Kullanılmak Üzere Alınan Alet ve Ekipmanlar:

 Artım Burgusu Takımı 400mm: Yaşayan dikili haldeki bir ağacın yaşını hesaplamak için kullanılacaktır.

 Ağaç Çap Ölçer 1270mm (Kumpas) : Dikili ağaçların yerden 1,30 m ağaçın çapını ölçmek için kullanılacaktır.

 Ağaç Kabuk Kalınlık Ölçer 5cm kadar : Ağacın kabuk tabakasını ölçmek için kullanılacaktır.

 Saplı Çelik Şerit Metre 30m : Arazi kısa mesafeli ölçümünde ve ağacın tomruk halinde boyunu ölçmek için şerit metre kullanılacaktır.

 Elektronik Eğim ve Boy Ölçer : Arazin eğimini ölçmek ve Arazideki bir çok Dikili ağaçların toprak mesafesinden tepe çatısına kadar olan boyunu ölçmek için kullanılacaktır.

 El Tipi GPS : UTM (Universal Transverse Mercator) koordinatlarının ve yükseklik bilgilerinin kaydedilmesinde kullanılacaktır.

 Pusula : Harita üzerinde yön bulmak için kullanılacaktır.

 Lazerli Mesafe Ölçer : Kısa mesafe ölçümlerinde kullanılacaktır.

 Benzinli Ağaç Kesme Motoru Testeresi : Dikili ağaçların kesiminde kullanılacaktır.

 Yüksek Dal Kesme Budama Testeresi (Benzin Motorlu) : Dikili ağaçların dalların budamasında kullanılacaktır.

 Dijital Fotoğraf Makinesi : Ağaç ve Bitki tanıma amaçlı arazide çekilecek fotoğraflardan yararlanarak bölgede bulunan ve bulunmayan türler öğrencilerimize tanıtılacaktır. Ayrıca ormancılık laboratuarında ağaç ve bitki

3

resim köşesi oluşturulacaktır. Bu resim köşesinde ağaç ve bitkilerin tüm özellikleri ayrıntılı olarak gösterilecektir.

Laboratuar Uygulamalarında Kullanılmak Üzere Alınan Alet ve Ekipmanlar:  Dizüstü Bilgisayar : Arazi uygulamalarında GPS ile bağlantılı olarak kullanımı

ve laboratuarda çeşitli bilgisayar yazılımlarının (NetCAD, ArcGİS, AutoCAD vb.) çalıştırılması, gerekli verilerin değerlendirilmesi, saklanması ve çoğaltılması için yüksek işlem hızına ve hafızaya sahip ve veri kaydı sürücüsü olan bir dizüstü bilgisayar gerekmektedir.

 Lazer Yazıcı : Dijital ortamda oluşturulan verilerin çıktı formatında alınması için kullanılacaktır.

Örnek Uygulama

2012-2013 Eğitim-Öğretim Döneminde ve 2013-2014 Güz Döneminde aşağıda listelenmiş olan ön lisans ders uygulamalarının bir kısmı kurulumu gerçekleştirilen ormancılık laboratuarında yapılmıştır ve yapılmaktadır.

S.No Dersin Adı 01 Orman Botaniği 02 Ormancılık İş Bilgisi 03 Orman Yolları

04 Ormancılık Hasılat Bilgisi 05 Ormancılık Uygulamaları 06 Orman Amenajmanı

Odunda, Ağaçta ve Meşcerede Yapılan Ölçümler (Genç, M., 2007); Odunda Yapılan Ölçümler;

 Odunda Çap Ölçümü  Odunda Çevre Ölçümü  Odunda Uzunluk Ölçümü

4 Ağaçta Yapılan Ölçümler

 Ağaçta Çap Ölçümü  Ağaçta Boy Ölçümü  Ağaçta YaşTespiti Meşcerede Yapılan Ölçümler

 Meşcerede Çap Ölçümü

 Meşcere Göğüs Yüzeyi Miktarı  Meşcerede Boy Ölçümü

 Meşcere Orta YaşıTespiti  Ster

Ağaçta Yaş Tespiti; Dikili ağaçların yaşını tespit etmede artım burgularından yararlanılmıştır. Öğrencilerimize uygulamalı olarak gösterilmiştir.

5

SONUÇLAR

Gerçekleştirilen bu altyapı projesi ile Gaziosmanpaşa Üniversitesi Almus Meslek Yüksekokulu içerisinde Ormancılık Laboratuarı Kurulmuştur. Laboratuarda Artım Burgusu Takımı, Ağaç Çap Ölçer, Ağaç Kabuk Kalınlık Ölçer, Saplı Çelik Şerit Metre, Elektronik Eğim ve Boy Ölçer, El Tipi GPS, Pusula, Lazerli Mesafe Ölçer, Benzinli Ağaç Kesme Motoru Testeresi, Yüksek Dal Kesme Budama Testeresi, Dijital Fotoğraf Makinesi, Dizüstü Bilgisayar ve Lazer Yazıcı'nın yer alması sağlanmıştır. Böylece Ormancılık Laboratuarının alt yapısı oluşturulmuş, oluşturulan laboratuar imkânlarından faydalanılarak “Ormancılık Bölümü” öğrencilerinin; Ormancılık Uygulamaları, Ormancılık İş Bilgisi, Orman Amenajmanı, Orman Yolları, Ormancılık Hasılat Bilgisi, Orman Botaniği gibi bazı derslerinin uygulamaları yapılmaya başlanmıştır. Bu laboratuar ile kadrosunda 2 öğretim elamanı bulunduran Ormancılık Bölümü öğretim elamanlarının bilimsel çalışmalarında da kullanabilecekleri bir laboratuarın temelleri atılmıştır.

6

KAYNAKÇA

1. BİLİCİ, E., Orman Yangın Emniyet Yolları ve Şeritleri ile Orman Yol Şebekelerinin Entegrasyonu, Planlamaları ve Uygulamaları Üzerine Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 134 s. (2008).

2. SİVRİKAYA, F., Türkiye’de Orman Amenajman Planlama Model Yazılımının Geliştirilmesi, Doktora Tezi, K.T.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.166s. (2008)

3. OGM, Orman Genel Müdürlüğü 2011 Yılı Faaliyet Raporu. Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı. Ankara. (2011a).

4. OGM, Orman Genel Müdürlüğü 2011 Yılı Performans Programı. Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı. Ankara. (2011b).