[Mehmed Raşid'e ait biyografi]

-rr-b%3

33.

Tercümei hal.

1910 - 1912

1912 - 1913 1913 - 1914

İsmim: Raşid Morali

Babamın ismi: Suphi Paşa Zade Sami Bey Doğduğum tarih: 1308 (19 haziran 1892)

1905 - 1910 Orta tahsilimi Istambulda fransız Faure Lisesinde ikmal edip "Diplôme de tin d*études secondaires" şahadetnamesini aldım.

Pariste Ecole Duvignau da yüksek mühendis mektebine hazırlandım.

Balkan harbi dol ¡yısile Istambulda kaldım.

Lausanne üniversitesi Mühendis Mektebine kabul edilerek iki semestre ikmal ettim.

Seferberlikte ihtiyat zabit namzedi yazıldım ve sahra topçu sınıfına ayrıldım. Çanakkale harbine iştirak ettim. Düşman gemilerinin mesafelerini çabuk tayin etmek için bir nevi cetvel icad ettim ve bu suretle müteaddit harp gemilerine mermi isabet ettirdim. 1915 nihayetlerinde İmalatı Harbiyeye tayin edildim ve Tophane Fabrikalarında çalışdıın. Poligonda atımların yandan tarassutu için bir mesaho aleti icad ettim. Mütarekede milazimsani rütbesile terhis edildim. 1914 - 1919

1919 - 1922 Lausanne*a avdet ederek tahsilimi ikmal ettim ve dlplora

1922 - 1924

1924

vazifesi olarak buhar türöinli büyük bir elektrik san­ tralına ait raakina kısmının projesini yapıp makina mühendisi diplomasını aldım. Mektebin usulü mucibince elektrik mühendislerine ait bilcü le tedrisat ve tat­ bikatı takib ettim, ihtisasım her nevi (buhar,su ve Diesel motörlü)elektrik santrallarınm gerek makina, gerek elektrik tesisatıdır. Bir ihtisas üzerine çalış­ mak ilerde nasib planlayacağını bildiğim için sair saha­ larda da umumi fakat esaslı malumat edinmeye çalışdım. Staj görmek üzere Kiel*deki Fried KRTJPP, Germaniawerft fabrikalarına girdim. 15 gün ücretsiz çalısdıktan

sonra Müdürlüğün teklifi üzerine Diesel motörleri kons- trüksion bürosunda tavsif edildim. Henüz temrübe edil­ memiş evsafta, yüksek süratli bir motörüm etüdü ve kısmı azaminin konstrüksionu banatevdi edildi. Fabri­ kadan ayrılmadan evvel 3 ay motör tecrübehanesinde kudret ve sarfiyat mesabelerinde çalışdım.

Ahkaraya gelerek iki ay âskeri Fabrikalarında çalışdım. Maaşım 100 lira idi.

1924 - 1926 Krupp ve sair büyük alman firmalarının Tekili O. Diel mann ticarethanesine, imzaya selahiyetdar Ankara

Şubesi Müdürü ve fenni müşavir olarak girdim. Ticaret işlerinden mada muhtelif makina tesisatı projelerine, bu meyanda Askeri Fabrikalarına ait büyük bir elek­ trik santralı projeine çalışdım. Maaşım net olarak 250 lira idi, iş üzerine ayrıca ikramiyeler alıyordum Ankara Şubesinin ilgası üzerine bu raüessiseden ayrıl­ dım.

1926 iki ay Ankara Şehremaneti Elektrik Müdürü olarak santralı, şebekeyi ve aboneleri idare ettim. Tesi­ satın fenni bir şekle konması, ihtiyaca kâfi gelme­ yen santralın tevsii için hiç bir masraf kabul etti­

remediğim için istifa ettim.

1926 - 1927 Telsiz merkezlerinin montajı ve sair tesisat işle­ rinde müteahhit olarak çalışdım.

1927 - 1930 Mülga Türk Ocakları merkez binasının elektrik ve sahne tesisatını yaptırmaya memur edildim.

1928 - 1935 Maarif Vekâleti İnşaat Dairesine kalorifer ve elektrik mühendisi tayin edildin. Ankarada ve taşrada mevcut ve yeni inşa edilmekte olan orta ve yüksek mektep­

lerin kalorifer, elektrik, hava gazı, su, buharlı mutfak ve çamaşırhane, laboratuar ve saire gibi bil­ cümle tesisat işlerine ait proje, montaj planları, şartname, mukavele ve sair münakaşa evrakını tanzim ettikten sonra tesisatın kontrol ve tesellümünü ifa ettim. Yalınız başıma yaptığım bu işler 85 kadar ihale teşkil etmiş ve takriben 530 000 liraya baliğ olmuştur. Bidayette maaşım Türk Ocağından 200 lira ve Maariften 300 (net olarak ceman 485 lira) idi.

1930 da her iki işe yetişemediğim içişi Türk Ocağın­ dan istifa ettim. Maarifte vazifemden çok memnun kalındığı için, her taraftan tasarruf yapıldığı bir sırada maaşım 350 liraya iblağ edildi.

înşşat Dairesinin ilgası üzerine Maarif Vekale­ tinden ayrıldım.

1935 - 1936 Zeytin Burnu Çimento Fabrikasına müdür muavini oldum. 230 amele çalıştıran bu fabrifada 10 ay müddetle fabrikasionun idaresi, ağır makina tesisatının tami­ ratı ve yeni yapılacak tesisata ait projelerle işti­ gal ettim. Maaşım 557 lira idi. işin çok tozlu ve g a y n sıhhi olması dolayısile ve ayrıca başıma gelen

küçük bir kaza neticesinde hastalanarak bir kaç ay tedavi ve istirahata mühtac kaldığımdan 1 mayıs 1936 da bu işden ayrılmağa mecbur oldum.

Türkceden mada fransısça, almanca ve İngilizce okur ve yazarım.

L e b e n s l a u f

Same: Mehaed Raschid.

Geboren ln Konstantinopel, am 19.6.26.

1905 - 1910 habe Ich die FransösIsche Schule *Lyce® Frinqala» in Kadlheuy und Pera, Konstantinopel besucht und den

»Diplo.tn de fln ü’ ötudes secondalres“ erhalten* 1910 - 19 12 Vorstudien für die Ingenieur Schule bei der »Kcolt

Duvlgnau de Lanneau“ in P aris.

19 12 - 1 9 1 3 während des BalF&nkrleges. bin ich zu Heus» ¿jeblieben. 1913 - 1 9 1L habe ich die ersten a-srei Semester der Ingenieur Schul®

in Lausanne e r le d ig t.

1914- - 1919 bin ich zuerst als O ffiz ie r Aspirant in die ? e id a r t ille r i 2. Regiment » i r ¿«zogen, habe von »*&i bis August 1 9 1 5 den

Kampf in G a illp o li mitgemacht, Jhide Auguat 1915 bin ich

nach den v i l l tu rf dbriXen abkomm midier t ?or ®n, und habe dort Dia Ende dos srlagas als Technicior gearbeitet. I » l 'Iri. 1 9 1 7 vurde ich ¿.um Artillerie Leutnant befördert. 1919 - 1522 habe ich ln Lausanne meine Studien vortgesetzt, vollen ­

det und ¿¿ein Diplom erhalten.

152z - 1924- am i3. l l.22 bin ich bei der Gemani w e r f t ln K ie l, Abt* Motorenbau zunächst als Volcntür in Dienst getreten, und

ab I . I.23 als Konstrukteur fe st engagiert vorden. Vom 1.1.24 bis zum 3 1,3 .2 4 bin auf deu Prüfstand für Diesel­ motoren tä tig g®«r«s#n.

1924 am 1 0.5 .2 4 bin ich bei den p i l i türfabriken in Angora in Dienst getreten. Nach drei penuten habe ich diese S t e ll« ,

-regen ungenügender Bezahlung verlasstn .

1924 - 1926 Am 1 3.8.24 bin ich ven H*rrn G. Dielmamj als v illa le le lt e

und

rroknrist für Angora

«rorden,

Jetzt

zahlreich», ric h tig e r« Geschäfte ein g^leltot und

-2

gafü rt. AUßaerdam habe Ich ln Verbindung mit den Pirmin ölsxa?na und a.d.G. Projekte für sehr grosse Anlagen aus-

gearb-eitet und auch auf eigene Rechnung diverse elektrische Installationen aus geführt.

Ich ver

i

ao

o

»**-»

aX. 1 *v &L± ? <w»Ui

«tede j i 'jß-es .ragen iinschrunkung das Geschäftes dar

dUX~™o>_ «2> -a j o^v\*v^ »tö o

<vU*~. <ft*a*dUU. va-wv^-r*H

Ich würde besonders ln folgenden ?ächer ta Dienste le iste n können; votoranbau, Dieselmotoren, ¿xploslonsmotoren.

Dumpfturolnan, Kesselanlagen, Kondansat 1 on3an 1 agen. Kr af t aen t r alen.

¡tlaktrotachullr, 3tarlcstroiuanlagen a lle r jart, Einrichtung r

elektrischer zentralen, In stallation en .

8cbvachstrci.;technilr, Telephonle, drahtlose Tele graphie und

\

Telephonle, elektrlscne yassimgen.

a ls Sprachen:« nitnlsse, ausserhalb meiner wutters; rache kann ich genu-aend Deu U cu, ua^r ^ut Pranscsisch, und gut In glisch .

*

Angora, len 20. Juli 1926.

Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi