2 H A Z İ R A N 1988
ANKARA NOTLARI
MUSTAFA EKMEKÇİ_____________
Nâzım Avustralya’d a...
Nâzım Hikmet “ Memleketimi Seviyorum” adlı şiiri, 1940-41’de Bursa Cezaevi’nde yazmış. “ Mazhar Lütfü” imzasıyla yayımlandı şiir, “Yeni Edebiyat” ya da “Yürüyüş” dergisinde. Kemal Sülker, cezaevinde Nâzım’dan aldığı şiiri dergiye götürmüş. Çok güzel bir şiirdir. Oldukça da uzun. Kimi dizelerini vermek istiyorum bu şiirin:
“... Sevgilim,/bu ayak sesleri, bu katliamda/hürriyetimi, ekme ğimi ve seni kaybettiğim oldu,/fakat açlığın, karanlığın ve çığlıkla rın içinden/güneşli elleriyle kapımızı çalacak olan/gelecek günlere güvenimi kaybetmedim hiçbir zaman...
Fevkalade memnunum dünyaya geldiğime,/toprağını, aydınlığı nı, kavgasını ve ekmeğini seviyorum./Kutrunun ölçüsünü santimi ne kadar bilmeme rağmen/ve meçhulüm değilken güneşin/yanında oyuncaklığı/dünya, inanılmayacak kadar büyüktür benim için./Dün- yayı dolaşmak,/görmediğim balıkları, yemişleri, yıldızları görmek isterdim.
Halbuki ben/yalnız yazılarda ve resimlerde yaptım Avrupa yol- culuğumu./Mavi pulu Asya'da damgalanmış/bir tek mektup alma dım./Ben ve bizim mahalle bakkalı/ikimiz de kuvvetle meçhulüz Amerika’dan./Fakat ne zarar,/Çin’den İspanya’ya, Ümit Burnu’ndan Alaska’ya kadar/her mili bahride, her kilometrede dostum ve düş manım var./Dostlar ki bir kere bile selamlaşmadık/aynı ekmek, aynı hürriyet, aynı hasret için ölebiliriz./Ve düşmanlar ki kanıma susa- mışlar/kanlarına susamışım./Benim kuwetim:/Bu büyük dünyada yalnız olmadığımdır./Dünya ve insanları yüreğimde sır/ilmimde mu amma değildirler./Ben kurtarıp kellemi nida ve sual işaretlerin den, /büyük kavgada/açık ve endişesiz/girdim safıma./Ve dışında bu safın/toprak ve sen/bana kâfi gelmiyorsunuz./Halbuki sen ha rikulade güzelsin/toprak sıcak ve güzeldir.
Memleketimi seviyorum/Çınarlarında kolan vurdum, hapishane lerinde yattım./Hiçbir şey gideremez iç sıkıntımı/memleketimin şar kıları ve tütünü gibi.
Memleketim:/Bedreddin, Sinan, Yunus Emre ve Sakarya,/kur şun kubbeler ve fabrika bacaları/benim o kendi kendinden bile giz- leyerek/sarkık bıyıkları altından gülen halkımın eseridir.
Memleketim./Memleketim ne kadar geniş:/Dolaşmakla bitmez, tükenmez gibi geliyor insana./Edirne, İzmir, Ulukışla, Maraş, Trab zon, Erzurum./Erzurum yaylasını yalnız türkülerinden tanıyorum/ve güneye/pamuk işleyenlere gitmek için/Toroslardan bir kere olsun geçemedim diye/Utanıyorum...”
Yurdunu böyle büyük bir sevgiyle seven Nâzım Hikmet’in ya rın, ölümünün 25. yıldönümü. İlhan Selçuk da yazdı, Mehmet Al- tan da neden Nâzım ölümünün yıldönümünde T V ’de anılmıyor, gösterilmiyor diye. Süper mürşit Necip Fazıl anılıyor ama T V ’de! Anmazlar, göstermezler TV ’de, gösterirler mi hiç? Anarlarsa, gös terirlerse hatırım kalır! Ruhi S u ’yu çıkarıyorlar mı TV ’ye sanki, anı yorlar mı?
Türkiye’de T V ’lerde gericiler anılır da Nâzım Hikmet anılmaz. İlk iş olarak Türkçe ezanı Arapça’ya çeviren DP iktidarı, Nâzım’ı yurttaşlıktan çıkarır!
Ama Türk dilinin büyük ozanı Nâzım, tüm dünyada anılır, ya şar... Nâzım, “Mavi pulu Asya’da damgalanmış, bir tek mektup alamadım” diyordu cezaevinde yazdığı şiirinde. Türkiye’den git tikten sonra, dünyayı dolaştı. Bir Amerika’ya gidemedi vize veril mediği için...
Gezip gördüğüm ülkelerde gözledim, Nâzım Hikmet'in adı ki taplıklara verilmişti. Sokaklara verilmişti.
Nâzım Hikmet, kırk bin dolayında Türkiyeli göçmenin yaşadığı Avustralya’da sürekli anıldı. Avustralya’da Sydney Türk Halkevi, 1978’de kurulmuştu. “Avustralya Demokratik Türk Dernekleri Fe- derasyonu” na bağlıydı. Başkanlığını siyasal göçmen olarak ora da yaşayan Ümran Baran yapıyordu federasyonun. Sydney Halkevi, on yıldır Nâzım’ı ölüm yıldönümlerinde anıyormuş. Bu toplantıla ra 1985’te Melike Demirağ-Şanar Yurdatapan çifti, 1986'da ozan Ataol Behramoğlu, 1987’de Nihat Behram konuk olarak katılmış lar. Bu yıl, büyük ozanın ölümünün 25. yılı nedeniyle, eşi Vera Tul- yakova Hikmet ile Sovyet ozanı Sadi İskender katılıyorlar. Türkiye’den de ozan Metin Demirtaş gidiyor. “ Nâzım Hikmet’in yaşamı ve şiiri” konulu toplantıların ilki 4 haziran cumartesi günü Sydney’de, ¡kincisi 11 haziranda Melbourne’de yapılacak...
Cumhuriyet sanat servisi, yarınki Cumhuriyet’te Nâzım için sayfa hazırlıyor.
Avustralya’da Ruhi Su için de bu yıl görkemli bir anma toplantı sı yapılacakmış. Ruhi Su, son yurtdışı gezisini Avustralya'ya yap mıştı. Ruhi Su, 1981 yılı martında Sydney’e gitti. Sydney'de, Melbourne’de iki dinleti verdi. Ruhi Su’nun kendi deyimiyle, Sydney dinletisi yaşamının en başarılı dinletilerindendi. Yaşamının tek fil mi, Avustralya Etnik Televizyonunca çekildi. Elde kalan yarım sa atlik film, bu filmdir. Ruhi Su’nun pasaportu da Avustralya dönüşünden kısa bir süre sonra iptal edildi. Bir daha yurtdışına çıkamadan öldü...
★ ★ ★
Yarın Diyarbakır’da, Cumhuriyet Kitap Kulübü'nde Muzaffer il han Erdost’la birlikte, imza günümüz var. Cumartesi günü de yi ne Diyarbakır’da İnsan Hakları Derneği'nin düzenlediği “Demokrasi ve İnsan Hakları” konulu açık oturum var; saat 12.00’de Emek Si- neması’nda Nevzat Helvacı, Muzaffer İlhan Erdost, Akın Birdal, Adnan Ekmen (SHP Mardin Milletvekili) konuşacaklar. Ben de ko nuşacağım. Güneydoğu’da demokrasinin, insan haklarının ne du rumda olduğunu daha yakından gözlemeye çalışacağım.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
