BİRAZ M EDEBİYAT
İsmail Hobib'in Ardından
YAZAN'BEHÇET KEMAL (ACLAU
İ
S T . .IjB U L A to p a n m ış e- d ip - o .in ya b ir b ir in in g ö z ü n ü o y d u ğ u y a b 'r b .r i n e k ö p - rü a ltın d a n -su b a ğ ış altçasın a u n v a n vc m a k a m d a ğ ıt.ığ ı g ü n le r de idi. M illî m ü c a d e le n n a te ş i iç ;n d e n çjksnı?, m il e t v e v a ta n sç v g isi ile yuğru- m u ş s e v iy e li s a n ’a t n n e o ld u ğ u n u k a v ra m ış, d ü n d e n b u g ü n e k a d a r b ü tü n m ü n e v v e r e d e b iy a tın ; o k u y u p h a z m e tm e k .e k a lm a y ıp h a lk e d e b iy a tın ın da iç in e g irm iş b ir g enç ad am , e lin d e b ir k ita p a g e lip o d e ğ e rle r c u rc u n a s ı o rta s ın d a d e- d eb î k ıy .n e tle r e â d e ta n a rh k o y m a s ın ı b ilm iş ti! «S en şu su n , d e m iş ti, se n d e busun. Ren zek ân ı k u T a n a ra k h a ss a s g ö rü n m e k , sen sığ su y u n b u a n d ır d ıra ak d e rin o d u ğ u z a n m n ı u y a n d rm a k i s t i y o rs u n ar,i n a Anad-o’u o k u m u ş la rı iş in a s lın ı a n a-.:ış b u 'u n u - y o o !..K 'ani k o c a R e ş it P a ş a iç in Şi- r.asi ta r a fın d a n k a le m e a lın m ış b .r k a s id e n in m e ş h u r b ir m is r â ı v a i'd ır: B ild ir h a d d in i S u lta n a se n in k a n u n u n ! O n u n k ita b ı d a n ic e e d e b iy a t s u lta n ın a ( ! ) h a d d in i b ild ire n , n ic e k ö şed e b u c a k ta k a ’cnış k ıy m e ti ve k a b iliy e ti h a tı r l a tı p öne s ü re n b ir k ita p o lm u ştu .. D e v le rin su s tu ğ u , c ü c e le rin b ir b irin e g ird iğ i y a h u t b ir b ir in i p o h p o h ladığı; b i r d e v ird e b ir g e rç e k ve ö lç ü lü ses. O nu H a m id ’e f a z 'a h a y ra n o 'm a k la , k ita b ın d a fazla e d e b iy a t y a p m a k la s u ç la n d ıra n - la r o ld u ! B e lk i de h a k lı id ile r. O yT a r s ü r e n e m e ğ in i, te c r ü b e sin i v e z e v k in i bu k ita b a k o r k en e lb e tte lü zu m u n d a n f a z a ö zen m iş ve e d e b iy a tım ız ın en b ü y ü k ş a irle r in d e n b irin e en çok sa y g ty ı a y ırm ış o la c a k tı. N a sıl a y ırm a s ın k i b ü tü n y e n ilik 'e r o n d an b aş am asa b ile onda s e v iy e ye k a v u ş u y o r d u : A b d ü lh a h H a- m id ’de..
C en ab bey, e m s a ’siz ü s ’ûp s a h i bi b ir m e ş h u r ü s t a i edasiy'.e, şö y le b ir k ım ıld a n ış ta b u k ö rp e c ü r ’e tk â r ı d e v iriv e rm e k k a ra r ı iç in d e k alem i e lin e a d ı . Fakat-,
F a k a t y e n ile n iista d o 'd u ! Ç ü rk ii h a k sız d ı. Ç ü n k ü s a n ’a't v e d i a y a g ö rü şü , h e le m e m ’e k e t v e dâva g ö rü ş ü , ç o k ta n if lâ s e tm iş ti!.. B ir az s o n r a o z a m a n ın re v a ç ta ş a ir le r i -şiir’e rin i i k d e fa ona o k u m ay a, o n a b e ğ e n d irm e y e k o y u ld u la r. O b ir o to r ite o lu v e r- miişti. K o ’a y e m e k le rle u c u z ş ö h r e t s a ğ 'a y a n la r, b u n a h iç şa -o ıa - m a m a lı idi. D o s tu n u n b ir te k k i ta b ın ı d o ğ ru d ü rü s t o k u m a d a n o- n u g ö ğ e ç ık a r a ra k te n k itç i g e ç i n e n le r , k a rş ıla r ın d a y a z d ık 'a r ı h e r s a t ır ı m e m 'e k e tin b i r k ö şe- s ;n d e in c e le m iş, fişe g e ç irm iş, ta s n ife ta b i tu tu p d e ğ e r le n d ir m iş b ir c a n lı e m e k v e m ih e n k k a rş ıs ın d a id ile r. S o n ra la rı onu kâh eski O sm an lı ü 'k e s in in k â h b u g ü n k ü T ü r k v a ta n ın ın b ir k ö şe s in d e n , g a z e te s ü tu n la rın d a , T ü r k o k u rla rın a s e s ’e n iy o r b u ’duk. G e rç i d o la ş tığ ı h e r y e ri b iz e b ü y ü lte n b i r ad e se a rk a s ın d a n s e y r e tti r i y o r du. G e rç i ü s tü n d e n g e ç tiğ i ıbir ço k n e h ir d e e sk i a k ın c ı a tla r ın ın le r le r in d e n k ö p ü k le r, g e rç i -bir c o k aştığr. d ağ d a K ö ro ğ ’.unun Ç a m lıb e lin d e n e m a r e 'e r g ö rü y o rd u . F a k a k t h iç b i r zam a n s e v im li E v liy a ç e le b in in b u rn u m u zu n d ib in d e k i Y û sa te p e s in i H i- m a 'â y a g ib i a n la ta n p e rv a s z ö l ç ü sü z lü ğ ü n d e n o n d a e s e r y o k tu . G e rç i n u tu k çekm eye ç o k h e v e sli idi. M a a rif V ek ili M u s ta fa N e c a ti ile H am d u T a h S u p h i A- ra s ı, d ah a ziy ad e N e c a ti’ye kayan
b ir ş a ta f a tlı h ik â y e ta r z ı v a rd ı. A b d ü lh ak H a m id ’in b e y itle r in i B u rh a n T e p s i gi-bi o k u d u ğ u çok o lu rd u . F a k a t b u m ü b a â ğ a ve y a p m a c ık h a v a s ı iç in d e , s ö y 'e - d iğ i s ö z le rd e h e r z a m a n te m iz b ir h e y e c a n ın rü z g â r ı e se r, in a n m ış -biı- in s a n ın k a n a a tin i b a ş k a la r ın a d a te lk in e tm e k için o lıır o lm az ç a re ’e re b aş v u rm a k e n d iş e si k e n d in i e rg e ç b e lli e d e r di. O T ü rk lü ğ ü n ş u u ru n u çok iy i k a v ra m ış fa k a t z e v k le rin in b ir ç o k la r’n d a O sm a n ’ı k a im ş -bir d e ğ e rli ad am d ı. A la fra n g a g ü re ş i d ah a in ce b u lu y o r, d a h a m ü k e m m e l g ö rü y o r fa k a t yağ ı g ü re ş e d e a ğ z ın ın s u y u a k ıy o r d u ! A ta tü r k ’te n f a ’a n M a a rif V e k ilin e k a d a r m ü n a s e b e tle rin d e , S ü le y m a n N a z if v a ri, te r b iy e li ve h a k lı, s e r t v e k e s k in kaf-a tu tu ş u n d a n en h a k sız ş e y le ri k e ra m e te y o rn la k k a d a r el o v u ş tu r m a la r ı b ir b ir in i k o v a lıy o rd u . C o şm ası ve d a lg a la n m a s ı çok, m u v a z e n e si azd ı v e ço ğ u za m a n m a z u r g ö rü lm e k şö y le d u rs u n h o ş k a r ş ı’a n m a k b a h tiy a r lığ ın a d a e riy o rd u . O n u n k u s u r la r ı ş a r k lı c e m iy e t in s a n la rın ın m ü ş te r e k k u s u r la rı, m e z iy e tle ri ise k en d i k e n d in e u z u n e m e k le r ve ç a b a la y ış la rla eld e e d i’m iş ş a h sî ve m ü s te s n a m e z iy e t’e r idi... D a h a ö m ed e n b eş on g ün ö nce g ö rm ü ştü m . K e y ifli ve s ıh h a tli g ö rü n ü y o rd u . A cele ve acem ice so y u m u ş a rm u tla b ir a iç iy o rd u . Ü z e rin d e ç a lış tığ ı N a im a ”d an b a n a p a r ç a la r okudu. « N a m a 1 - g ü n y a şa s a idi b ö y e y a z a rd ı h< h a l d e !» d e m e k te n k e n d im i al; m ad ım . O n d ak i -kusur ve m e t y e t iç içe n s k a d a r ö z e llik v a r: h e p sin i y en i n e s ’in an a y a c a ğ ı 'b d i'l e n a k le tm e y i b a şa rm ıştı'. A; ric a b ü tü n k ita p la r ın ı h e 'e edı b iy a t ta r ih le r in i o lg u n ’aştırır.ıay ta m a m la m a y ı d ü ş ü n ü y o r ve e yi n o tl a r ı en u z u n e m e k le rle c k a r p h a z ır lıy o rd u .
H e p y a p ıy o r, e d iy o rd u . D ünk ’ a r a ’a r v e h a m le le r -bugün şadı ce riv a y e t ve m a z i o ’du. Is m a H a b ib g itti. O n a h e p im iz yandı! E n b ü y ü k ş a irle r in d e n en yeı h ik a y e c is in e , e n n a m lı k ita p ç :î n d a n en g en ç m ü re ttib in e - k; d a r b ü tü n s a n ’a t â le m i, b ü tv m a tb a c ıla r d ü n y a sı c e n azesin i a rk a s ın d a n g itti. İs m a il H a b ib ı s e r le rin d e y a şıy o r. O n u eb ed d iy e t y o lu n d a u ğ u rla m a k ta n dc ner.ken Y a h y a K ecnale m iri d a n d ım :
Ö lü m a su d e bahar ü lk e s id ir b, rindi
« B ’zim rin d e le r in y zdeııdi, d< ğ il m i ü sta d ? » d ed im . G ö z le ri dc lu d o lu id i; « E 'h a k !» d iy e fisi dadı. O g e rç e k te n se v ile c e k in sar dı. A ra m ız d a yaş f a r k ın - u n u t: ra k b e n im ’e ö y le a rk a d a ş ç a kc n u şd u ğ u za m a n ’a r o’u rd u ki cne: h u m b a b a m d a n k ü ç ü k k a r d e ü m -kadar n ic e y a k ın la rım ı on u n sı sin d e ve davranı şın d a b u lu r gi-l o’u rd u m . H e rk e s m ü ş te re k ma- be b ir te b e s s ü m ’e u y d u rm a sel k a t d a ğ ıta n iistad h a 1 i yoktı H e rk e s le ru h u n u n b ir kö şesiy l a lâ k a la n ır ve on u k e n d isiy l m ü ş te re k ta r a f la r d a n tu t u p b: ço k ş a h s iy e tle rim iz in h ak k ın d k ita p ’a rın d a v e rd iğ i h ü k ü m bı gün da a y a k ta d u n m a k ta d ır. ( g itti, f a k a t e s e r le rin d e n dah
n ic e g e n ç le r kâh «ne d iy o r ne di
y or» d iy e -kaşlarını ç a ta ra k kâ m o d a s ı g e ç m iş fa n ta z ile rin e g i le re k fa k a t h e p fa y d a ’an p ö ğ r n-'p fe y iz a 'a c a k ’a r d ır .
Taha Toros Arşivi
