Kapalı Çarşı [Kapalıçarşı]

Belediye taşınmazlarından sağladığı geliri

arttırıyor

Belediyeye ait taşınmazların günün koşullarına gö­ re değerlendirilmesi ve bu yoldan da gelirin arttırılması için harekete geçilmiştir. Belediye Başkanı Ahmet îsvan, Belediye Şube Müdürlüklerinden bölgelerinde ecrimisil veya îşgaliye karşılığında özel kişilerin faydasına sunul­ muş yerlerle Belediye malı oup da bölgesi itibariyle bü­ yük gelir getirebilecek nitelikte fakat terkedilmiş yerin kısa zamanda saptanıp krokileriyle birlikte kendisine acele bildirilmesini istemiştir.

Îsvan ayrıca her Belediye Şube Müdürünün böl­ gelerinde dükkân, büfe gibi gelir getirici tesislerin ya­ pmama elverişli yerlerin de saptanmasını bildirmiştir. Belediyece alman bir karar gereğince, bundan böyle işgaliye resmî karşılığında kullanılmasına izin verilen yerlere ( İnşaatlarda olduğu gibi ) işgal edilen yerin yüz ölçümü, işgal eden kişi, işgalin başlangıç ta­ rihini gösterir bir levlıa astırılacaktır.

Belediye, taşınmazların durumunu kesinlikle ve krokileriyle saptayarak gelir kaybını önleyeceği gibi, yeni gelir kaynaklarına kavuşacaktır.

Demirciler çarşısı

Zeytinburnu'nda

kuruluyor

îstanbulda Zeytinburnu Merkezefendi bölgesin­ de kurulacak olan Demirciler çarşısının mevziî imar plânında gerekli değişikliği Belediye Meclisi görüşerek uygun görmüştür.

Belediye İmar Encümenince incelenerek Belediye Meclisine getirilen tutanakta, Demirciler çarşısını ku­ racak Kooperatifin satın aldığı iskân dışı parsellerin bir kısmı iskân sahasına alınmış, Londra asfaltı kena­ rındaki yeşil tecrit bandı ile Ayvalıdere-Londra asfaltı arasında kalan kısmın yeşil saha olarak yollarla birlik­ te kamu yararına bedelsiz bırakılması öngörülmüştür. Bu durumun yerine getirildikten sonra Demirci­ ler çarşısı inşaatına başlanabilecektir.

BU YIL ÎSTANBULDA 2283 YANGIN OLDU : İstanbul Belediyesi İtfaiye Müdürlüğü 1974 yılının 10 ayı içinde kentimizde 2283 yangın olayının meydana geldiğini açıklamıştır. Son hafta içinde meydana gelen 56 yangından 46’sı başlangıç halinde iken söndürülmüş, 6 bina kısmen, 5 bina tamamen yanmıştır.

İtfaiye örgütü aynı süre içinde kentin çeşitli böl­ gelerinde 119 ton su tahliyesi yapmış, itfaiye polisi 114 iş yerini denetleyerek, yangına karşı alınması gerekli tedbirleri işyeri sahiplerine bildirmiştir.

Belediye Tanzim satış

mağazalarında 9 ayda

1 7 .9 8 5 .7 6 9 liralık

satış yapıldı

Belediyece işletilen Tanzim Satış Mağazalarında 9 aylık süre içinde 17.985.769 leiralık çeşitli gıda maddesinin satışı yapılmıştır.

Verilen bilğiye göre 2.743.658 liralık margarin ve sıvı yağı, 5,225.287 liralık kuru tahıl, 5.178.344 lira­ lık sebze, meyve, 1.039.034 liralık temizlik malzemesi,

1.859.957 ıdiralık çeşitli peynir, 58.292 liralık bal ve reçel, 387.550 liralık konserve, 963.152 liralık zeytin, 530.495 liralıkta çeşitli gıda maddeleri satılmıştır.

Satışlarda 4.406.501 üra ile Kadıköy Tanzim Sa­ tış Mağazası önde gelmekte, Kadıköyü 3.525.188 lira ile Üsküdar, 3,362.685 lira ile Beşiktaş mağazaları iz­ lemektedir.

Sular idaresi şebekeye çelik boru

hatları ekliyor

İstanbul Belediyesi Sular İdaresi Genel Müdürlü- p kentin su ihtiyacını karşılamak üzere su şebekesine gereken ekleri yapma çalışmalarını sürdürmektedir.

Verilen bilgiye göre Anadoluhisarı-Kanlıca, Yeşil- köy-Yeşilyurt, Kanlıca-Paşabahçe, Istinye-Yeniköy- Tarabya ; Gaziosmanpaşa-Küçükköy bölgelerine çe­ şitli boyutlarda çelik boru hattı döşenecektir. Bu ko­ nudaki hazırlıklar ilerlemektedir. ,

Elmalı ile Anadoluhisan arasındaki 700 lük çelik boru hatı ise tamamlanmıştır.

Sular idaresi Kınalı ve Burgaz adalarında da su şebekesi kurmaktadır.

Su faturaları

üç ayda bir

gönderilecek

Sular idaresi Genel Müdürlüğü bir açıklama ya­ parak, su faturalarının her zaman olduğu gibi yine abonelere 3 ayda bir gönderileceğini, su paralarıma bundan böyle 6 ayda bir alınmasının söz konusu olma­ yacağını bildirmiştir. 1974 yılının birinci ve ikinci dö­ nem 6 aylık faturaların bir arada gönderilmesinin su tarifelerinde yapılan değişiklikten ileri geldiği, bunun bir kez uyguladığı, 6 aylık faturaların da abonelere gönderilmiş b u lu n d u p yapılan açıklamada belirtil­ miştir.

ÇENBE

R

L

l T

A

Ş

BE VUIT

C ADI RC I L A R

20

Dünyaca ünlü tarihi Kapalıçarşı Fatih Sultan Mehmet tarafından

yaptırılmıştır

BUGÜN ÇOK YÖNLÜ OLUŞUYLA, BÜYÜK BÎR İNSAN TOPLULUĞUNU KENDİNE ÇEKEN

KAPALIÇARŞI ;

30.000 M2’L1K BİR ALAN İÇİNDE, 82 CAD­ DE VE SOKAĞA YAYILAN 1 CAMI VE MESCİDİ

TARİHÇESİ

Doğu âleminin en büyük özelliklerinden birini teşkil eden kapalı çarşılar içinde, dünya çapında bir üne sahip olan kapalı çarşı, İstanbul’un ikinci ve üçüncü tepesinin kuzey batısında bulunan «Büyük Kapalı Çarşı» dır.

Günümüzde gerek yerli halkın gerekse turistlerin büyük ilgisini çeken Çarşı; 500 seneyi aşkın mazisi, tarih ve sanat tarihi açısından değeri dolayısıyla aynen korun­ ması gerekli anıtsal bir eserdir.

Bugün büyük bir alan içinde ekonomik bir şehir manzarası arz eden çarşı hakkında tarihi kaynaklarda ge­ niş bilgiye rastlanmamaktadır.

Bazı kaynaklar çarşının ilk nüvesinin Bizans devri­ ne ait olduğunu ileri sürerler. Ekrem Hakkı Ayverdi ve Nihat Sami Banarlı Kapalı Çarşının Fatih Sultan Mehmet tarafından Şehir ticaretinin düzene sokulması ve güven ligi amacıyla kurulduğu düşüncesindedirler.

Genel düşünüş; Kapalı Çarşı’nın Bizans kalıntıları üzerine Türkler tarafından yeniden yapıldığı merkezin­ dedir.

Tarih kitaplarında, Şehrin fethinden sonra, Fatih Sultan Mehmet’in bugün Iç Bedesten dediğimiz yer ile çevresinde 849 dükkânı inşa ettirdiği ve bu dükkânları Ayasofya Camii’ne vakfettiği, bir kaç yıl sonra da «San­ dal Bedesteni» ile yakınında 265 dükkân inşa ettirdiği ve sonradan bu dükkânları bütün hayratına irat bıraktığı ya­ zılmaktadır.

Bu davranışın günümüz deyimiyle hayrat yapma hu­ susunda öncülük yapmak için Fatih tarafından başlatıl­ dığını tarihçiler belirtmektedirler.

Bu modaya uyan zamanın ileri gelenlerinden Molla Hüsrev, Muhittin Kocavi, Mimar Atik Sinan, Muslihittin Yarhisari, Çakırağa, Daya Hatun, Sarı Beyazıt ve diğer devrin ileri gelenleri 10 ile 40 dükkân olmak üzere çar­ şıya ilâve yaptırmış; sadece Fatih devrinde çarşı 1800 dükkân ve iki bedesten hacmine ulaşmıştır.

Zamanla büyüyen çarşı Kanuni Sultan Süleyman ta­ rafından da büyük oranda genişletilmiştir.

1546 ve 1651 yangınları sonucunda büyük bir kıs­ mı yanan Çarşıda yapılan onarımlar ilk kuruluşdaki asli karakterini bozmuştur.

Ekrem Hakkı Ayverdi’ye göre: 17. yüzyılda çarşı- nuı en geniş sınırı içinde üçbini aşan dükkân, iki büyük bedesten, binbeşyüzü aşkın odaları kapsayan yirmibir han bulunmaktadır.

Çarşı, bugünkü şeklini 1701 de almıştır. Bu tarih­ lerde 65 sokağa yayılan çarşı yine sürekli olarak gelişme­ ye devam etmiştir.

16 HANI, 2 BEDESTENİ, 7 ÇEŞMESİ, 1 KUYUSU, 1 SEBİLİ, 1 ŞADIRVANI, 3000’! AŞAN DÜKKA­ NI İLE İSTANBUL İÇİNDE AYRI BİR ŞEHİR GÖRÜNÜMÜNDEDİR

19. yüzyılın ikinci yarısında (aşağı yukarı 1860’lar- da) Haluk Şehsuvaroğlu’nun bir makalesine göre Kapalı Çarşı’nın durumu şöyledir: 61 sokağında iki bedestan, bir hamam, oniki hazine dairesi, bir cami, on mescit, iki şa­ dırvan, bir sebil, onaltı çeşme, bir türbe, sekiz tulumbah kuyu, yirmidört han, bir okul 4399 dükkân ve 2195 o- dası vardır.

1894 de zelzele sonucu büyük bir kısmı çöken Çar­ şı, dört yıl olağan üstü bir çaba gösterilerek yeniden yap­ tırılırken alanı bir defa daha küçülmüştür.

Bu gün çok yönlü oluşuyla, büyük bir insan toplu­ luğunu kendine çeken Kapalı Çarşı, 30.000 metrekarelik bir alan içinde, 82 cadde ve sokağa yayılan, 1 camii 1 mes­ cidi, 16 hanı, 2 Bedesteni, 7 çeşmesi 1 kuyusu, 1 sebili, 1 şadırvanı, 3000’i aşan dükkânı (bunların bin kadarı çarşı ile bağlantılı hanlar içindedir) ile âdeta İstanbul içinde ayrı bir ekonomik şehir görünümündedir.

SANAT VE TA RİH İ DEĞERİ

Bugün Çarşı’nın en büyük özelliğini yapısından çok içindeki iki bedesten teşkil etmektedir.

Cevahir Bedesteni: Bu bedesten antika eşya satıldı-

ği için Cevahir Bedesteni, çarşının ortasında olduğu için Iç Bedesten, Sandal Besdesteni’nden daha önce yapıldığı için de Eski Bedesten adlarıyla andır.

Evliya Çelebi, Seyahatname’sinde, İç Bedesten’in Fatih zamanında yapıldığından söz eder. Bir çok araş­ tırmacılar da bu tezi desteklediği halde Bizans Tarihi kaynaklarına bir göz atılacak olursa; 6. yüzydda (Jüstini- anus Devri) Nika İsyanı sırasında Bedesten’de saklanan paraların yandığına dair sözler vardır. Genel düşünce Bi­ zans kalıntıları üzerine Fatih Şultan Mehmet tarafından yeniden yaptırıldığıdır. Çünkü, yapı tekniği ve kaim ke­ merler Türklere özgü bir özellik göstermektedir,

Bedesten’in 15 kubbesi 3 sıra halinde 8 fil ayağı üzerine oturtulmuştur. Yüz ölçümü 45,3 x29 ,5 metre toplam olarak 1336 metrekaredir.

Bedeste’de; Dünya’nın ve İmparatorluğun geniş ül­ kelerinden getirtilmiş, mücevherler, altınlar, silahlar, kıy­ metli kumaşlar, halılar ve hernevi kıymetli eşya saklanır­ dı. Bundan başka zenginler de paralarım buralarda mu­ hafaza ederlerdi. Günümüz modern bankacılığının başla­ masıyla bedestenler hükmünü kaybetmişlerdir.

Sandal Bedesteni: Sandal Bedesteni’nin kalın fil ayakları üzerinde Fatih Sultan Mehmet tarafından yap­ tırılmış olduğu, söylenir. Genel düşünüş bu Bedesten’in de yıkıntıların üzerine oturtulduğu şeklindedir. Kemerlerde kullanılan tuğlaların kabalığı bunların Türk yapısı oldu­ ğuna şüphe bırakmaz. Payelerdeki taş kesmesi de her yer­

-de rastlanan Türk işçiliğinin açık birer örneğidir. Kubbe kasnakları düz yüzeyli sekiz köşelidir. Bizans eserlerinde böyle bir kasnağa rastlanmaz.

Bu Bedestenin, Sandal Bedesteni ismini alması ise, yapıldığı devirde, içinde bir yolu pamuk, bir yolu ipekle dokunan ve adına sandal denilen kumaşın satışına tah­ sis edilmesindendir.

Bu Bedesten 1914 yılında İstanbul Şehremaneti ta­ rafından alınarak umumi mezat yeri haline getirilmiştir, halen de İstanbul Belediyesince mezat yeri olarak kulla­ nılmaktadır.

İLGİLİ KANUNLAR VE 1954 YANGININDAN SONRAKİ DURUM

28 Kasım 1954’te çıkan yangında Çarşının aşağı yukarı dörtte üçünün yanması üzerine, Hükümet tarafın­ dan Çarşı’nın korunması için özel kanunların çıkarılma­ sı gerekli görülmüştür.

5805 Sayılı özel bir kanunla Eski Eserler ve Anıt­ lar Yüksek Kurulu’nun kararları gereğince, eski eserliği tasdik ve Kapalıçarşı içinde yapılacak her çeşit onarım, değişiklik ve resterasyon için Eski Eserler ve Anıtlar Yük­ sek Kurulun’dan izin alınması kabul edilmiştir.

15.4.1955 te yine Kapalı Çarşı ile ilgili 6538 sayılı özel bir kanun çıkarılmış ve Çarşıda yapılacak işler için taahhütlere girme yetkisi Nafıa Bakanlığına veril­ miştir. On milyon lira ile sınırlandırılan onarım ve ihya fonunun, altı milyon lirası da 1955-1957 yılları bütçe­ lerine konulacak ödenekle, 4 milyon lirası da İstanbul Belediyesi tarafından istikrazla temin edileceği belirtil­ miştir.

Yapılan incelemelerde Belediye’nin paraca her hangi bir katkısına rastlanmamıştır.

Onarılan dükkânların sahipleri paylarına düşen mik­ tarı 10 yılda 10 eşit taksitte ödemişlerdir.

Çarşının onarımına 1956 yılında başlanmış, 1959 yılında bitmiştir. Bugün bu Kanunlar gereğince Çarşı,mn asli karakterine hiç bir ilâve yapılmamaktadır.

1580 Sayılı Belediyeler Kanunu’nun 115. Madde­ sinde Kapalıçarşı ve Bedesten gibi emlâkin onarımı ile ilgili konular yaşanmıştır. Belediyelerce bildiri yapıldık­ tan sonra gerekli onarım sahiplerince yapılmadığı takdir­ de bunların yapımı Belediye’ye aittir. Belediye yapmış ol­ duğu giderleri ilgili kanun gereğince tahsil yönüne gider.

GÜNÜMÜZDE KULLANILIŞI

Çarşı’nm tarihi ve sanat tarihi açısından olan büyük değeri yanında şehirsel yerleşme yönünden olan bir değeri vardır ki, kanaatımızca üzerinde durulması gerekli en ö- ııemli konuda budur.

Günümüz modern şehirciliğinde merkezi ticaret böl­ gesin en uygun ulaşım imkânına sahip, yayaların içinde emin olarak dolaşması genel bir prensip olmuştur.

Bu gün . 18 mevcut kapısından 16 sımn sürekli açık kaldığı Çarşı’da 15000 kadar esnaf çalıştığı tahmin edil­ mektedir Pazar günleri dışında diğer günler 7-19 arası hizmetin yürütüldüğü Çarşıda hemen hemen ne aranılırsa bulmak olanağı vardır.

Kapalı Çarşı esnafının haklarını korumak amacıyla kurulmuş olan Konfederasyon mahiyetindeki «Kapalı çarşı Esnaf Tesanüt ve Koruma Cemiyeti» adlı kuruluşun verdiği bilgiye göre :

( Henüz 15000 esnaftan 3500’ü bu Cemiyet’e üye olduğu için tam bir meslekî grup tasnifi yapılamamıştır.)

Yaklaşık olarak Çarşı’da meslek grupları miktarı şu şekildedir.

I — KUYUMCULAR ve ANTİKACILAR : Bu bö­ lüm 45 caddeye yayılmış olup, Cevahir Bedesteni ve çev­ resinde 700 kadar dükkânı kapsamaktadır. Bu kısımda al­ tın ve gümüş eşya işlemeciliği, mücevherat ve antika eşya satanlar bulunmaktadır.

II — HALICILAR : 3 büyük sokağa yayılmış olup, cevahir Bedesteni çevresinde 50 kadar dükkân toplu ola­ rak bulunmaktadırlar.

III — MOBİLYACILAR : Çarşının merkezinde, 10 sokakta, 200 kadar dükkân toplu halde bulunmaktadır. IV _ TURİSTİK ve HATIRA EŞYA SATICILARI ve DER1-SUET KONFEKSİYONU: Yukarıdaki dört bö­ lümdeki esnaf toplu olarak bulunduğu halde hatıra eşya satan esnaf çarşının bütün sokaklarına yayılmış olarak fa­ aliyet göstermektedir.

Bunlardan deri-süet konfeksiyonu çarşısı ise, Kürk­ çüler, Kalpakçılar, Fesçiler, ve yandaki sokaklarla, Sipahi Sokağında yer almıştır.

Hatıra ve turistik eşya deri-süet esnafmın 300 kadar dükkânı kapsadığı tahmin edilmektedir.

V — MANİFATURACILAR : Manifaturacılar eş- njfı hemen hemen Yağlıkçılar Caddesin’de, Manifaturacı­ lar Caddesi diye anılan yerde 100 kadar dükkân olarak toplu halde bulunmaktadır.

VI — DERİ ve KÖSELECILER : Deri, meşin ve köseleyi ham madde olarak satan bu esnaf 7 sokağa yayı­ lan 250 kadar dükkâna sahiptir.

VIII — KÜRKÇÜLER : 6-7 dükkân olarak Kürkçü­ ler Çarşısı denilen yere toplanmışlardır.

VIII — KARYOLACILAR : Çarşı ile bağlantılı Ce­ beci Han, Ağa Han, ve Sarraf Han’da 50 kadar dükkânı kaplayan bu esnaf, karyola imal etmekte ve satmaktadır.

IX — YORGANCILAR : Cebeci ve Ağa Han’da yapımı, Çarşı içinde de satışıyla uğraşan 100 kadar dükkân vardır.

X — ELBISECILER : Çarşı’nın Beyazıt yönünde 200 kadar dükkân olarak toplanmışlardır.

XI — TUHAFİYECİLER : 50 kadar dükkân olarak Aynacılar Caddesi’nde (Çukur Muhallebicisinden başlaya­ rak Mahut Paşa’da son bulan cadde) faaliyet göstermek­ tedirler.

Çarşı’nın ayrıca, lokantaları, muhalebicileri, banka­ ları ve postahanesi vardır.

Resterasyon sırasında dükkânlardan bazı kısımlar alınarak tek tip yapılmıştır.

MÜLKİYET DURUMU

Kapalı Çarşı’daki dükkânların bugün yüzde 95’i şa­ hıslara ait bulunmaktadır. Ayrıca Belediyemize, Vakıflar idaresine ve Milli Emlâk’e ait olan kısanlar da vardır.

-Vakıflar’a ait 39 tam ve 35 hisseli olmak üzere 74 dükkân bulunmaktadır. Ayrıca yine Vakıflar îdaresi’nin Kapalıçarşı külliyesine ait hanlarda 35 adet tam, 7 adet hisseli odası bulunmaktadır. Milli Emlak’e ait ise 9 dük­ kân vardır.

Belediye’nin Sandal Bedesteninden gayri 1954 yan­ gınından sonra Kapalıçarşı’da elde etmiş olduğu turistik tesisler vardır. Bunlar; Şark Kıraathanesi, Havuzlu Lo­ kanta, Türkiye Halk Bankası ve Türkiye îş Bankası’nm işgal ettiği mahaller, Turistik eşya satan Ali Baba adlı yer ile P.T.T.nin bulunduğu mahallerdir.

KAPALI ÇARŞININ KAPILARI

1 — Beyazıt Kapısı

2 — Çarşıkapı ~ ' 3 — Sorgunçlu Han Kapısı

4 — Kürkçüler Kapısı

5 — Kürkçüler Tavuk Pazarı Kapısı 6 — Nuruosmaniye Kapısı

7 — Kılıçlar Kapısı

8 — Sandal Bedesteni Kapısı 9 — Mahmut Paşa Kapısı 10 — Mercan Kapısı 11 — Tacirler Kapısı 12 — örücüler Kapısı 13 — Yorgancılar Kapısı 14 — Lutfullah Sokak Kapısı 15 — Fesçiler Kapısı

16 — Hacı Hüsnü Sokak Kapısı

ÇARŞI İLE BAĞLANTILI OLAN HANLAR

1 — Çuhacı Han (Yalnız bu handa 250 dükkân vardır) 2 — Cebeci Han

3 — Aktarcı Han 4 — Çukur Han

5 — Büyük Safran Han 6 — Küçük Safran Han 7 — Sarraf Han 8 — Ağa Han 9 — Bodurum Han 10 —Yarımtaş Han 11 — Sorguçlu Han 12 — Rubiye Han 13 — Varakçı Han 14 — Kuyumcular Han 15 — Zincirli Han 16 — Sıra Odaları Han

İstanbul’un nüfusu

süratle artarak

4 milyona ulaştı

İ S T A N B U L hızla artan nüfusu ile dört milyona ulaşmış ve dünyanın nüfusu en yoğun kentleri arasında ön sıralara yükselmiştir. Bugün için doğumdan yılda binde 16 ve binde 39’u aşan göçsel artışların katılmasıyla rekor düzeye ulaşmıştır. Son yıl­ larda çok daha belirginleşen nüfus patlaması ekono mik-sosyal sorunları da beraberinde getirmiş, üzerinde önemle durulacak konu olmuştur.

Yurdumuzda genel sayımların ilk yapıldığı 1927 yılında İstanbul’un nüfusu 794.444 olarak saptanmış, daha sonraki yıllarda artış oranı binde 18 gibi düşük seyir göstermiştir. Ne varki 1950 sayımı sonuçlan in­ celendiğinde büyük kentlere doğru hızlı bir göç ve bu arada İstanbul’da binde 54,17’ lik artışla nüfusun bir milyon 166 bin 477’ye yükseldiği görülmüştür. 1970 genel sayımlarında üç milyon 19 bin 32 olan İstanbul’ un nüfusu Devlet istatistik Enstitüsü tahminlerine göre önümüzdeki yıl üç milyon 901 bin 628 olacaktır. An­ cak genel sayımlarda tahminlerin hayli üzerinde sonuç alındığı gözönünde tutulursa 1975 İstanbul’unun nüfusunun dört milyonu rahatça aşacağı söylenebilir.

İstanbul’un 5712 metrekarelik yüzölçümünde 19 ilçeye dağılan nüfus grupları en yoğun olarak 417.662 ile Fatih, 365.621 ile Şişli ve 341.743 ile Bakırköy ilçe­ lerinde bulunmaktadır. Bu arada dört kilometrekare ile en küçük ilçe durumunda olan Şişli’de kilometrekareye düşen nüfus 89.833’dür.

Nüfusun cinsiyet olarak ayırımında erkekler bir milyon 624 bin 658, kadınlar bir milyon 394 bin 374 tutmaktadır. Bu arada 12 ve daha yukarı yaş grupların­ da hiç evlenmemiş 489.460 erkeğe karşı 249.bin 623 kız bulunmaktadır.

Nüfusun tahsil dereceleri ve mesleklerindeki mev­ kilerini şöyle sıralayabiliriz. 12 ve daha yukarı yaştaki bir milyon 85 bin 665 kişiden okuma yazma bilmeyen­ lerin sayısı 133.966’dır. Mesleklerinde ücretli olarak çalışanlar 218.296, işveren durumunda olanlar 26.301, kendi hesabına çalışanlar 218.296, iş görmeyenler baş­ ka bir değişle hazır yiyenler 68.439 kişiyi bulmaktadır. Esas iş veya meslek nüfus grupları açısından d a­ ğılışta ise tarım dışında çalışan sanatkârlar ve işçiler 285.988 kişi ile başta gelmektedir. Tarımcı, hayvancı, ormancı, balıkçı ve avcılar 155.122, ticaret ve satış personeli olarak da 114.916 kişi sıralamayı takip et­ mektedir.

Genel nüfus yazımında İstanbul’da 643.343 aile­ nin varlığı saptanmıştır. Bu arada hayret uyandıracak konu 15 bin 4 9 i ailenin diğer illere örnek olarak gös­ terilen İstanbul’da mağara, çadır gibi yerlerde yaşamla­ rını sürdürdüğüdür.

İstanbul, Batı’da Silivri ve Çatalca, Doğu’da ise Şile, Kartal ve Yalova ilçelerini dışa doğru gittikçe ar­ tan bir hızla zorlayarak genişlemektedir. İzmit, İstan­ bul ile körfezde birleşmekte sınırsal ayrım gözetmedi­ ğinde tek bir şehir olarak görülmektedir.

_

23

Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi