Açık erişim standartları ve DSpace yazılımı

(1)

PROJESİ EĞİTİM SEMİNERİ

AÇIK ERİŞİM STANDARTLARI

VE DSPACE YAZILIMI

05.03.2014

3 Mart 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, Bilkent, ANKARA

Sönmez ÇELİK

Doğuş Üniversitesi

Kütüphane ve Dokümantasyon Merkezi Müdürü

(2)

05.03.2014 2

• _{Açık Erişim Standartları}

• _{DSpace Genel Bilgi}

• _{Sistem Gereksinimleri}

• _Kurulum

• _{Konfigürasyon (URL, handle, e‐mail, dil seçimi vb.)}

• _{Kullanım (üye, bölüm‐koleksiyon, kayıt, veri}

yönetimi, ambargo)

Sunum Planı

(3)

05.03.2014 3

OAI 2.0’nin desteklediği üst

veri standartları:

1)

OAI_DC

2)

DIDL

3)

DIM

4)

ETDMS

5)

METS

6)

MODS

7)

OAI‐ORE

8)

QDC

9)

RDF

10)

MARC

11)

UKETD_DC

12)

XOAI

Driver’in desteklediği

standartlar:

1)

OAI_DC

2)

DIDL

3)

METS

OpenAIRE’in desteklediği

standartlar:

1)

OAI_DC

2)

METS

Üst Veri Standartları

Dokümanların belirli bir yapı içerisinde tanımlanabilmesi, farklı uygulamalar ile kolay iletişim

kurabilmesi ve yapısal değişikliklerin bir bütün olarak kendi içerisinde tutulabilmesi için

oluşturulmuş veri yapısı modelidir.

(4)

05.03.2014 4

DSpace

DSpace açık kaynak kodlu kurumsal arşiv yazılımıdır ve kurum bünyesinde üretilen

akademik çıktıların uzun süreli depolanması, koruması, dizinlenmesi ve erişime

sunulması gibi amaçlarla kullanılır.

Neden DSpace?

• _{Dünya çapında geliştirici ve kullanıcılardan oluşan büyük topluluk}

• _{Ücretsiz açık kaynak kodlu yazılım}

• _{İhtiyaçlarınız için tamamen özelleştirilebilir}

• _{Eğitim, devlet, özel ve ticari kurumlar tarafından kullanılır}

• _{Farklı işletim sistemlerine kurulabilir}

• _{Her çeşit dijital içeriği korur ve yönetir}

(5)

05.03.2014 5

DSpace İçin Yazılım ve Donanım

Donanım Gereksinimi

• _Sana sunucu

_{için en az}

_100GB

_{sabit disk ve}

_4GB

_{geçici bellek}

• _{Fiziksel sunucu için daha}

_{yüksel kapasiteli}

_sabit disk

• DSpace büyük ölçekli bir kuruluş için kurulacaksa yazılım ve donanım

gereksinimleri için

fizibilite çalışması

yapılmalıdır.

Yazılım Gereksinimi:

Bir DSpace sunucusu için bazı üçüncü parti yazılımlara ihtiyaç duyulur.

DSpace 4.0 sürümü için:

1)

OpenJDK 7

2)

Apache Maven 3.x

3)

Apache Ant 1.8 veya üstü

4)

PostgreSQL (Veri Tabanı)

5)

Apache Tomcat 7 veya üstü

(6)

05.03.2014 6

DSpace Kurulumu

DSpace farklı yöntemlerle kurabilirsiniz:

• _{DSpace dokümantasyonunda önerildiği şekilde}

https://wiki.duraspace.org/display/DSDOC4x?src=breadcrumbs‐homepage

• Örnek kurulum uygulamalarını takip ederek

https://www.yok.gov.tr/web/acikerisim/dspace

(Centos 6.5 x64 Linux; Ubuntu 12.04 x32 Linux)

• LiveCD ile

http://acikerisim.ankos.gen.tr/dspace‐31‐sueruemue‐livecdsi‐tuerkce‐dil‐

destei‐ile‐kulanma‐hazr.html

• _{Hazır sanal sunucu ile}

(7)

05.03.2014 7

Konfigürasyon

Genel Ayarlar(/dspace/config/) :

• _dspace.cfg

Veri tabanı, temel web adresi, e‐posta, depolama, arama, indeksleme, handle,

ambargo, görüntüleme, listeleme, dil, otorite kontrol, istatistik vb. ayarları

e‐posta ayarları (/dspace/config/) :

• _dspace.cfg

• _{##### Email settings ###### başlığı altındaki ayarlar}

e‐posta içeriği düzenleme (/dspace/config/emails)

• _emails

_{klasörü altındaki dosyalar}

Veri giriş formu düzenleme (/dspace/config/):

• _{input‐forms.xml; item‐submission.xml}

_dosyaları

LDAP ayarı (/dspace/config/modules/):

• _{authentication‐ldap.cfg}

_dosyaları

(8)

05.03.2014 8

Konfigürasyon

Logo ve diğer görseller (/dspace/xmlui/webapps/xmlui/themes/Mirage/images):

• _{dspace‐logo‐only.png}

Sayfa başlığı (/dspace/mxlui/webapps/xmlui/themes/Mirage/lib/xls/core):

• _{page‐structure.xls}

Harmanlama ayarları (/dspace/config/modules/)

• _modules

_{klasörü içindeki dosyalar}

Sayfa üstü bilgi notu (/dspace/config/):

• _{news‐xmlui.xml}

Dil seçeneği ekleme (/dspace/config/):

• _dspace.cfg

# may be used, e. g: webui.supported.locales = en

yerine

webui.supported.locales = tr, en

(9)

05.03.2014 9

Konfigürasyon

Arama Operatörü (/dspace/config/) :

• _dspace.cfg

search.operator = OR

yerine search.operator = AND

Dil dosyası (/dspace/webapps/xmlui/i18n/):

• _{messages_tr.xml}

Ambargo seçenekleri (/dspace/config/) :

• _dspace.cfg

#### Embargo Settings #### başlığı altındaki ayarlar

css dosyası (/dspace/webapps/xmlui/themes/Mirage/lib/css/):

• _style.css

Tema seçimi (/dspace/config/):

• _xmlui.xconf

_{(Mirage, Reference, Classic, Kubrick)}

(10)

05.03.2014 10

Handle (Kulp)

http://hdl.handle.net/

11147

/

25 Handle uygulaması hakkında detaylı bilgi:

http://sonmezcelik.blogspot.com.tr/2013/05/dspacede‐kulp‐handle‐ve‐kulp‐sunucu.html

Handle uygulamasını daha sonra düşünüyorsanız /dspace/config/dspace.cfg

dosyasında aşağıdaki düzenlemeyi yapınız:

# to use your site's URL, eg. handle.canonical.prefix = ${dspace.url}/handle/

yerine

handle.canonical.prefix = ${dspace.url}/handle/

handle.canonical.prefix = http://hdl.handle.net/

yerine

# handle.canonical.prefix = http://hdl.handle.net/

handle.prefix = 123456789

yerine

# handle.prefix = 123456789

(11)

05.03.2014 11

DSpace

Mirage

Ara Yüzü

(12)

05.03.2014 12

Sisteme Giriş

(13)

05.03.2014 13

DSpace Kullanım Araçları

(14)

05.03.2014 14

Bölüm Oluşturma

(15)

05.03.2014 15

Bölüm Yetkilerini Düzenleme

(16)

05.03.2014 16

Koleksiyon Oluşturma

(17)

05.03.2014 17

Koleksiyonda Yetkilendirme

(18)

05.03.2014 18

Bireysel Kullanıcı Kaydı

(19)

05.03.2014 19

Bireysel Kullanıcı Kaydı

(20)

05.03.2014 20

Doğrulama Mesajı

(21)

05.03.2014 21

Profil Oluşturma

(22)

05.03.2014 22

(23)

05.03.2014 23

Profil Oluşturma

(24)

05.03.2014 24

Bilgilendirme Mesajı

(25)

05.03.2014 25

Kayıt Girişi

(26)

05.03.2014 26

Kayıt Girişi

(27)

05.03.2014 27

Kayıt Girişi

(28)

05.03.2014 28

Kayıt Girişi

(29)

05.03.2014 29

Kayıt Girişi

(30)

05.03.2014 30

Kayıt Girişi

(31)

05.03.2014 31

Kayıt Girişi

(32)

05.03.2014 32

Bilgilendirme Mesajı

(33)

05.03.2014 33

Kontrol ve Yayınlama

(34)

05.03.2014 34

Kontrol ve Yayımlama

(35)

05.03.2014 35

Kontrol ve Yayımlama

(36)

05.03.2014 36

Bilgilendirme Mesajı

(37)

05.03.2014 37

Görüntüleme

(38)

05.03.2014 38

Veri Düzeltme

(39)

05.03.2014 39

Gönderici Atama ‐ İptal

(40)

05.03.2014 40

Erişim Sınırlama

(41)

05.03.2014 41

Erişim Sınırlama Ayarı

(42)

05.03.2014 42

Erişim Sınırlama Durumu

(43)

05.03.2014 43

Düzenleme

(44)

05.03.2014 44

Düzenleme

(45)

05.03.2014 45

Düzenleme

(46)

05.03.2014 46

DSpace, OpenDOAR, ROARMAP ve OpenAIRE’e kayıt

DSpace’e Kayıt: DSpace kurulumu tamamlanıp yayın yapacağı alan adı

(domain) kesinleştikten sonra.

http://registry.duraspace.org/register‐repository

OpenDOAR: Kurumsal açık arşiv sitelerinin listesini veren ve içerikleri

üzerinde toplu arama yapamaya aracılık eden bir dizindir.

http://www.opendoar.org/suggest.php

ROARMAP: Tüm akademik konu alanlarında yayınlanmış serbest erişimli

dijital kaynakları toplu olarak bir arada sunan ve AB Araştırma Komisyonu

tarafından desteklenen bir işbirliği projesidir.

http://roarmap.eprints.org/

(47)

05.03.2014 47

OpenAIRE Uyumluluk Testi

http://www.openaire.eu:8380/dnet‐validator‐openaire/welcome.action

DSpace ‐ OpenAIRE uygumluluğu hakkında daha fazla bilgi:

(48)

05.03.2014 48

İstatistik : İlk 10

(49)

05.03.2014 49

İstatistik : Detaylı

• General Overview

• Archive Information

• Items Viewed (more than 20 times)

• All Actions Performed

• Words Searched (more than 5 times)

• Averaging Information

• Log Level Information

• Processing Information

(50)

05.03.2014 50

Bilgi / Tecrübe Paylaşımı

Tartışma Listeleri:

• ANKOS Açık Erişim Tartışma Listesi

ankos-ae@ankos.gen.tr

• DSpace Genel Tartışma Listesi

https://lists.sourceforge.net/lists/listinfo/dspace-general

• DSpace Teknik Tartışma Listesi

https://lists.sourceforge.net/lists/listinfo/dspace-tech

Web Sayfaları

• ANKOS Açık Erişim ve Kurumsal Arşivler Web Sayfası

http://acikerisim.ankos.gen.tr/

• YÖK Ulusal Akademik Arşiv Projesi

http://acikerisim.yok.gov.tr

• DSpace Web Sayfası

(51)

TEŞEKKÜR EDERİM…

05.03.2014 51