M İL L İY E T İN İK İN C İ G A Z E TE S İ # 27 E K İM
198$ P A Z A R • P A R A İLE SATILM A Z
Darphane
ve Damga
Matbaası’nda
her gün
1 milyon adet
metal basılıyor
TT-
o
1
fabrikası
U V A L L A R DOLUSU
Basılan paralar tek tek kalite kontrolünden geçirildikten sonra sayılıyor ve paketleniyor. İsteyen vatandaş ve kurumlara, Darphane veznesinde kağıt para karşılığında veriliyor.HATIRA PARALAR VE MADALYONLAR
Darphanenin heykeltıraşlarından H.Baha Çavuşgil,hatıra para ve madalyonların kalıplarını hazırlıyor. Darphanede her yıl ortalama 25-30 ayrı madalya yapılıyor. Ayrıca yine her yıl 6-8 cins hatıra para çıkartılıyor ve bir yıl süre ile satışa sunuluyor.İstanbul’da bulunan Türkiye’nin en
büyük darphanesinde hatıra paraları,
altınları, madalyon, berat ve
mühürler de yapılıyor
İlginç n o tla r
ilk darphaneyi Fatih kurdu
•••• T arih te m adeni p ara b asım ı ilk kez A n a d o lu ’da M .Ö . 7. y ü z y ıld a L id y a lıla r ta ra fın d a n g e rç e k le ştirild i.
• D ünyadaki ilk büyük darphan e, Fa tih S u ltan M e h m e t tarafın d an İs ta n b u l’da S im k e ş h a n e ’de kuruldu.
• Bugün te d a v ü ld e 1985 M art ayı so nu itib a riy le 3 m ily a r 336 m ilyon 257 bin T L m adeni para bulunuyor.
• Y ıld a yaklaşık 10 ton a ltın işlen m ek te d ir. 1 kilodan az o lm a m a k üzere Darp- h a n e ’ye a ltın g e tire n h erkes, belirli bir ücret karşılığında (1 C um huriyet altını için
3 0 0 TL.) C u m h u riy e t a ltını b a s tırıla b ili-
y o r .
• H e r yıl o rta la m a 25-30 m a d a ly a ya pılıyor.
• İsteyen k iş ile r ve kuruluşlar, h a tıra para bastırabilirler. D evlet D arphanesi’nde h alktan her isteyen para bastırabilir. D ev letçe tespit edilen desen ve ağırlıktaki pa radan m e ta lin i g e tire n h e rk e s e para b a s ılıp v e rilm e k te d ir.
• Darphane ve D am ga M atbaası G enel M ü d ü rlü ğ ü 20 m ily a r lira d ö n e r s e rm a y e li b ir k u r u lu ş .
A F R İ K A ' D A N KELEBEK
Emekli Deniz Albayı Şerafettin Ercengiz, oyundan sonra Işık Yenersu’yu sahnede kutladı ve geçen yıl Kamerun’dan aldığı kelebek kanatlarından yapılan tabloyu armağan etti.
◦
Işık Yenersu ve Semih Sergen’e
seyirciden tatlı sürpriz
sıcak armağan
TANER DEDEOĞLU ANKARA’dan bildiriyor
•
BÎR tiyatro seyircisi, oyunlarını çok beğendi ği Işık Yenerso ile Semih Ser gen’e iki ayrı ülkeden aldığı eş yaları armağan etti. “ Hırçın Kız” oyununu izleyen emekli Dz. Mühendis Albay Şerafettin Ercengiz. çok duygulandığını belirterek, Kamerun ve Sene- gal’den aldığı hediyelik eşyala rı, başrol oyuncularına verdi.İNANILMAZ OYUN
Devlet Tiyatrosu Büyük Sahne’de sergilenen, William Shakespeare’nin yazdığı “ Hır çın Kız” oyununu izleyen Er cengiz, “ Bir tesadüf sonucu bu oyunu izleme olanağı buldum. Her iki sanatçımız da, inanıl maz derecede başanh oluyor lar. Oyun boyunca güldürüyor, sonunda ağlatıyorlar. Çok et kilendiğim için kendilerine ar mağan vermek istedim” şeklin de konuştu.
İLGİNÇ HATIRALAR
Şerafettin Ercengiz. “ Hırçın Kız” oyunundaki rolü için Ka merun’dan geçen yıl aldığı ke lebek kanatla nndan yapılmış tabloyu Işık Yenersu’ya arma ğan etti. Yenersu, ilk kez bir izleyiciden hediye aldığını be lirterek çok duygulandığını söy ledi.
“ Hırçın Kız” ın öteki oyun cusu Semih Sergen’i de kuliste ziyaret eden tiyatrosever hay ran, Senegal’in Dakar kentin den aldığı deri işlemeli ok ve yay takımını armağan ederek, kendisini kutladı.
Devlet Tiyatrosu’nda sahnelenen
oyundan sonra, bir izleyici, Kamerun ve
Senegal’den getirdiği hediyelik eşyaları,
oyunculara vererek kutladı
A S Y A ' D A N O K - Y A Y
Şerafettin Ercengiz adlı tiyatrosever, “ Hırçın Kız” oyunun daki rolünü çok beğendiği Semih Sergen e, Senegal’in Da kar kentinden aldığı deri işlemeli ok-yay takımını verdi
SA YG I GEREK
İstanbul’daki Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürü Salih Yardımcı, “ Para oldukça uzun teknik ve artistik çalışmalar so nucu ortaya çıkmaktadır. Kullanıcılar ve saklayıcılar olarak bize düşen görev de paraya geçirdiği evrelere ve zahmete uygun dü şecek saygıyı göstermek olmalıdır” dedi. ALTAN TUNK
S A T I S A H A Z IR
Paraya uygun metal ve desenin seçilmesi, kalıpların hazırlanması, dökümün yapılmasından sonra baskı presleri işler ve paralar basılır çeşitli evreler geçirerek piyasaya sürülecek kaliteye getiriliyor.
FİGEN AKTAR
•
ŞEHİR trafiğini aratmayacak bir gürültü, hızla dönen mekanik baskı presleri, kaynayan asit kazam ve makinelerden, kova ların içine dökülen sıcacık paralar... Osmanlı topraklan üzerinde ku rulan dünyanın en büyük ilk darp hanesinden sonra, bugün İstanbul’ daki madeni para makinelerinde her gün bir milyon adet çeşitli değerlerde metal para basılıyor.MADALYA VE BERATLAR
İstanbul’daki Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürü Salih Yardımcı, kuruluşun çahşma- lannı şöyle özetliyor:
“ Öncelikle Hazine ve Dış Ti caret Müsteşariığı'nca tedavüle çı kartılması kararlaştmlan madeni ufaldık para ve madeni hatıra pa ralarım basıp dağıtıyoruz. Halen 1, 5 ,1 0 , 25, 50 ve İOÖ liralık kupür lerde madeni para basılıyor.
“ Ayrıca Cumhuriyet alüm sik keleri ile Cumhuriyet ziynet altın ları basıyoruz. Bunun basımı halk tan gelen istek doğrultusunda ya pılıyor.
“ Resmi kuruluşlara hatıra ma dalyonu niteliğinde olmayıp, belirti amaçlarla belirli kişilere dağıtdan madalyaları imal ediyoruz. Kıymetli madenlerden ve taşlardan mamül süs ve ziynet eşyalarının kontrol lerini yapıp, ticaretini düzenlemek amacı ile standartlarım tespit edi yoruz.
“ Resmi mühürleri imal ederek, resmi mühür sicilini tutup, resmi mühür beraüanm hazırlıyoruz. Ha- zine'nin para, madalyon ve madal ya arşivini oluşturup, her çeşit damga ve harç pullan ile değerli kâ ğıttan basıp dağıtıyoruz.”
PARANIN EVRELERİ
Değeri nedeniyle çoğu zaman önemsemeden kullandığımız metal paralar elimize gelene kadar hangi evrelerden geçiyor? Salih Yardım cı, şu bilgileri veriyor:
“ Öncelikle paraya uygun bir metal seçilir. Metal maliyeti, para nın itibari değerinin üzerinde değil dir. Daha sonra yine paraya uygun bir desen oluşturulur ve kalıplar ha zırlanır. Kompozisyon belirlendik ten sonra döküm işlemine başlanır. Hadde denen tezgâhlarda plakalar haline getirilir. Plakalar hidrolik doğrama preslerinde doğranarak pul haline getirilir. Kenar yapma makinesinden geçirilerek kenarla rı hazırlanır. Yazı kalıplarına ko nur ve elektrik ve gaz ile çalışan tav makinesinde sertliği giderilir.
“ Sonra kimyasal ve mekanik sistemle temizlenen yüzeyleri par- laülır ve böyiece para rondelleri ha zırlanmış ohır. Hazırlanan işler, ka lıplar ve para dondelleri baskı atöl yesince zimmetle teslim alınır. Son ra baskı preslerine bağlanarak pa ra haline getirilir. Basılan paralar tek tek kalite kontrolünden geçi rildikten sonra saydır ve paketle nir. Hatalı paralar heyet huzurun da eritilerek imha edilir.” Önce paraya uygun metal seçiliyor. Sonra bir desen oluşturuluyor ve ka lıplar çiziliyor. Kompozisyon belir lenerek, döküm işlemine başlamyor. Plakalar hidrolik doğrama presle rinde pul haline getiriliyor. Kenar yapma makinesinden geçirilerek, ya zı kalıplarına alınan metal, sertliği giderilerek son şekil veriliyor...
Taha Toros Arşivi
