İNEKLERDE MEME PAPİLLOMATOZİSİ İLE MASTİTİS ARASINDAKİ İLİŞKİ

V~t. nil. Derg. (2001).17.3; 143-147

iNEKLERDE MEME PAPiLLOMATOzisi iLE MASTiTis ARASINDAKi iLi$Ki

Cahit Kalkan 1

Relationship between Mammary Papillomato

s

i

s

and

Ma

s

titi

s

in

Co

ws

Ozel: Bu ~all~mada, ineklerde meme papillomalozisi ile maslilis araslndaki iIi~kinin belirlenmesi ama~lanml~llr.

C;a-h~manln maleryalini ya~lan 2-16 araslnda de9~en 396'sl Esmer, 338'i Hol~tayn, 31'; Simental, 355'i Melez, 123'Q Yerli, 6'sl Jersey olmak uzere toplam 1249 lnek olu~lurdu. lneklerde mastilis bulunup bulunmadlgl klinik muayene, CMT ve mikrobiyolojik lesller ile tespit edildi. Oaha sonra elde edilen sonuylar meme papillomalozislnin oranlan He

kar~lla~tmldl. Sonu<; olarak; muayene edilen hayvanlann %13,37'sinde meme papitlomatozisinin oldugu gOrUldQ. Bu papiUomatozlsli hayvanlann %45,99'unda da mastitis bulundugu belirlendi. Yine Simental Irkl papillomatozisll Inek-lerde daha lazla mashtise rasllandlgl ve Jerseylerde de meme papillomatozismin en az oranda oldugu gOrUidO. Ay-nca, 2-4 ya~ grubundaki ineklerde de meme papillomatozisinin en az oranda gOriildOgO ve hayvanlann ya~lanna gOre papiliomatozisii hayvanlarda mastitis gOrQlme oran[an aylslOdan lark olmadlgl tespit edildi.

Anahtar Kelimeler: Mastitis, papillomatozis, inek

Summary: The aim of this study was to investigate the relationship between mammary papillomatosis and mastitis In cows. A total of t249 cows (396 Brown-Swiss, 338 Holstein, 31 Simental, 355 hybrid, 6 Jersey and 123 local strain) aged between 2-16 were used as subjects. The presence 01 mastitis was determined by clinICal examination, CMT and microbiological examinations. Then, this data were compared with mammary papillomatosis rates. In concluSion, II was determined that the incidence 01 mammary papillomatosis was 13.37%. In 45.99 percent of these cows, pa-pillomatosis were accompanied with mastitis. However, the rate 01 mastitis was higher in Simmenta! breed cows with papillomatosis than other breeds. The incidence of mammary papillomatosis was low in Jersey breed cows. Ad-dilionaly, mammary papillomatosis was found to be lowest in cows of 2-4 aged group. There was no difference bet

-ween cows regarding to the rate 01 mastitis when their ages were considered. Key Words: Mastitis, papillomatosis, cow

Glrl~

Papillom e;;ok kaltl yassr epitelin iyi huylu

to-mOrOdOr. Genellikle deri ve mukozalarda gorOlen bu tumor birden fazla olduQunda papillomatozis olarak isimlendirilir. Papillomlar ineklerde genetlikle ba~,

boyun, meme, omuz, str\, kann bOlgesinde ve eks-tremltelerde ortaya e;;lkar. HastallQm etkeni pa-povaviridae familyaslnm papilloma cinsi ie;;erisinde yer alan, Bovine Papilloma Virus (BPV) olarak bi-linmektedir. Bunun yanl Slra kalltlm, beslenme tam, vila min eksikliQi. fiziksel ve kimyasal irkiltiler gibi ne-denlerle de ortaya e;;rkabilmekledir (Deveei ve ark.,

1994, Aliba~oglu ve Ye~ildere. 1988). Pa-pillomatozis virusa ka~r bagl~lkllk olu~maslna baglt olarak gen~ hayvanlarda ya~ll hayvanlara nazaran daha lazla gOrOlmektedir. Memelerde geli~en pa-pillomlara lek veya daha lazla meme ba~mda

de-gi~en derecelerde rastlanabilmektedir (Jain, 1979; BOyOkpamuke;;u, 1980; Mousa va ark., 1983; Blood

va ark., 1988; Deveei ve ark., 1994; Dine;;, 1995). Memede olu~an papillomlar, saglml zor·

la~tlrmasl ve kopan papillomlann yerinde yaralann

geli~mesi nedeni ile mernede sOWn birikmesine yol atyarak mastitise sebep olabilmektedirler (Gibbs, 1984; Agger ve ark., 1986; Dine;; 1995; William ve ark., 1992).

MOlei'nin (1999) yap!lgl ~all~rnada, 139 inegin 9Tsinde meme ba~1 lezyonlarr tespit edilmi~ ve bunlann da %23,Tsinin meme papillomlan olduQu

belirlenmi~tir. Aynea meme ba~mda lezyon olu~an meme loblanmn %71'inde de subklinik mastitisin 01-dugu ve merne ba~mda lezyon olan mastitisli hay-vanlann sOtierinde en lazla Oreyen mik-roorganizmalarm da slraslyla Staph. aureus, Streptococcus spp ve Corynabacterium pyogenes

oldugu tespi! edilmi~lir.

Meme ba~lnda geli~en papillomlarrn g6rOime

Gcll~ Tanhi: 23.07.2001 @:arisvanli@yahoo.com

RI~VANLI, KALKAN

oranlan hayvanlann Ir'klna, ya§lna

va

bulundukJan b6lgeye gOre deQi§meklOOir (Buyukpamuk~u, 1980; Gibbs, 1982; Blood, 1988; Dine;: 1995).

Soban ve arkada§lannln (1976) 507 merne

10-bunda yaptlklan yah§mada, bu meme Ioblanmn

% 1.2'slnde meme ba§1 papillomu olduQu bU· dmlml§tlr.

Mesichke (1979) yaptlO' ~ah§mada, 721 ine{jin %37'sinde meme ve merne ba§1 papiliomuna rast· JandlQml bildlrmekledir. Ba§ka bir ~ah§mada ise (Ford ve ark., 1989), ineklerdeki merne ve merne ba§1 papillomlanmn insidensi 0;025-36 olarak bil· djrilmi~lir.

Olson ve arkada~lan (1982) yaptlklan t;:a· h§mada Hol~layn Irkl ineklerin %25'inde, Guemsey Irkl ineklerin %33'Onde meme ba§1 papillomuna rastlandlQIOI bildirirken; t;:ah§madaki Esmer, Jersey ve Hereford Irkl ineklerde ise papillomlara rast-lanmadlQI tespit edilml§tir.

Bu t;:ah§mada, ineklerde meme papillomatozisi tie mastitis araslnda bir ili§kinin olup olmadlOmm or· taya konulmasl amat;:lanml§tlr.

Materyal ve Melol

Bu t;:ah~maOln, maleryalml ya§lan 2-16 ara· slnda deQi§en 396'sl Esmer, 338'] Hol~tayn, 31'i Si· mental. 355'i Melez, 123'0 Yerli, 6'sl Jersey olmak uzere toplam 1249 inek olu~turdu.

Hayvanlann meme loblanndaki papillomlann durumlan palpasyon ve Inspeksiyonla belirlendi. lneklerde mastitis bulunup bulunmadlQI ise CMT, klinik muayene ve mikrobiyolojik testier ile lespit edildi. CMT'ye pozitil sonut;: veren ve klinik mastitisli hayvanlann meme Ioblanndan en az

5

ee sOt nu· muneSI ahnarak bakleriyolojik muayeneleri yaplldl. Mikrobiyolojik ineelemeler, Firat Universitesi Ve·

teriner FakOltesi Mikroblyoloji laboraluvarmda Va, plldl. Daha soma ekte edilen sonuc;lar, pa· pillomalozis son~lan lie birlikte deOerlendirildi.

Sonuc;larm Islatistiki deOerlendirilmesl Ki kare testi (Snedecor va Cochran, 1981) ile yaplldl.

Bulgular

Muayene edllsn 1249 IneOin 167'sinin en az bir merne lobunda blr veya daha lazla saYlda; aynea, deQi§en dereeelerde meme papillomu olduQu be· lirlendi ($ekil 1). Papillomlu hayvanlann 63'0 (%45,99) CMT'ye pozili' sonut;: verdi ve bu hay· vanlardan allnan sal numunelerinde mikrobiyolojik Oreme oldu. Papillomlu hayvanlann 41'i (%24,55) CMT'ye poziti! son~ verdiQi halde, bu hayvanlardan alman sOt numunelerinde herhangi bir etken izole edilemedi. Papiliomiu hayvanlann 63'OnOn ise (%45,99) CMT'ye negalif sonu~ verdiQi belirlendl (p<O,05) (Tablo 1).

Sonuc1ann Irklara gOre daQtllmmda ise pa -pillomalozisli Simental Irkl Inelderin daha fazla oran· da (%50,00) CMT'ye pozltif sonu~ verdiQi ve bu hay· vanlartn sOtlerinde daha fazla mikrobiyolojik Oreme olduOu belinendi (P<O,OO1). AYlca, Jerseylerde daha az oranda papillomalozise rastiandlOI tesplt OOIIdI (p<O,05) (Tablo 2).

Ya§a gOre sonut;:lann deQerlendirilrneslnde Ise, 2·4 ya~ grubundaki hayvanlarda daha az oranda (%22,54) papillomatozise rasliandlOI belirlendl (P<0,OO1). Aynea ya§ gruplanna gOre pa· pillomatozisli hayvanlarda mastitis gOrOlme oranlan a~lslndan lark gOrOlmedi (Tablo 3).

Yapllan t;:alt§mada papillomlu ve CMT'ye POZlti' sonut;: veren hayvanlartn sOtierine yapllan mik· robiyolojik kOIlOrler sonucunda en lazla oranda Ore· yen mikroorganizmamn Staph. aureus olduQu g6· rOldO (Tablo 4).

Tablo 1 Meme papiUomatoslzi ite mastitis som~lannm ka~ila~llfIlmas, (n:1249).

Papillom (+) Papfllom (-)

CMT (+) GMT (.) Toplam CMT (+) GMT (.) Toplam

Mlkro. (+) Mlkro.

H

Mlkro. (+) M'kro.

H

n % n % n % n % n

%

n % n % n %

63 4599' 41 24.55 53 45.99 167 13.37 382 3S3I)b 270 2495 430 39.74 1082 86.63 a. b: Aym sallrda far1<h harller1e gOsterilen degerler arsslndaki lark Onemli (P<O.05).

ineklerde Illellle papillolllatnzisi ile •••

Tablo 2. Son~lann Irltlara gOre OO9111ml.

Papillom (+) Papillom (-)

I~ CMT(+) CMT(-) Toplam CMT(+) CMTI-) Toplam

Mikro. (+) Mikro. (-) Mikro.(+) Mikro. (-)

"

%

"

%

"

%

"

%

"

%

"

%

"

%

"

% Hol~tayn 20 42.55'" 13 27.66 14 29.79 47 13.91 110 37.80 80 27.49 101 34.71 291 86.09 (n:338) Jersey 0

'"

100.0 0 0 16.67 2 40.00 0 0 3 60.00 5 83.33 (n",6) Simental 2 50.00- 25.00 25.00 4 12.91 4 14.81 12 44.44 11 40.74 27 87.09 In=31) Mele.: 16 35.56b 11 24.44 18 40.00 45 12.68 114 36.77 70 22.58 126 40.65 310 87.32 (n=355) Yer1i 6 40.00ab 5 3333 4 26.67 15 12.20 34 31.48 26 24.07 48 44.44 108 87.80 In=123) Esmer 19 34.55b 10 18.18 26 47.27 55 13.90 118 34.60 82 24.05 141 41.35 341 86.10 (n:396)

a. D. c: Aym sutunda farkJl harller1e gosterilen deger1er araslndaki fark ooemli IP<0.05) .

•• Grup yOzdeleri araslndaki larlt ooemli (P<O.OOI).

TabiD 3. Soo~lartn ya~ gOre dagilimi.

Papillom (+) Papillom (-)

V"~ CMT(+) CMT(·) Toplam CMT(+) CMT (-) Toplam

Mikro. (+) Mikro. (.) Mikro·I+) Mikro. (-)

"

%

"

,.

"

%

"

%

"

%

"

%

"

%

"

% 2-4 16 22.540 ₁₈ 25.35 37 52.11 71 15.07 B7 21.75 116 29.00 197 49.25 400 84.93 (n .. 471) 5-8 36 48.00a 18 24.00 21 28.00 75 13.18 207 41.90 119 24.09 168 34.00 494 86.82 (n:569) 9,16 11 52.38' 5 23.81 5 23.81 21 10.05 88 46.81 35 18.62 65 34.57 188 89.95 In:209)

a. b: Aynl sutunda larkh harllerte goslerilen degertef araslndaki larle. ooemli (P<O.ool) .

. Grup yOzdeleri araslndaki fark ooemsiz.

Tartl~ma ve Sonu(:

ineklerde

meme

papillomatozisi, memenin

go-rOnOmOnO bozmasl, sa{llml zorla~tlrmasl, insanlara

bula~abilmesi ve mastitise sebep olabilmesinden

dolaYI onem ta§lmaktadlr. Meme

pa-pillomatozisinin ineklerde gorOlme oranlan

ko-nusunda degi§ik gorO§ler bulunmaktadlr. Mesichke

(1979), yaptlgl tyalt§mada 721 inegin %37'sinde

meme papillomatozisine rasUandlglO1

bil-dirmektedir. Vine diger bir yah§mada (Ford ve ark.,

1989) ineklerdeki meme papillomatozisinin

in-sidenslnin %25-36 araslOda degi§tigi iled sO -rUlmektedir. Lindholm ve arkada§lannlO (1989)

yaptlgl tyalJ§mada, 1657 inegin %19,4'Onde meme

papillomlanna rastiandlgl bildirilmektedir. Yapllan

blr 9alJ§mada (MOlei. 1999) 139 inegin 91'sinde

meme ba§1 lezyonu te§his edilmi§ ve bunlann da

%23,1'sinin meme papillomu oldugu tespit edilmi§tir.

Su hayvanlartn %71'inde de subklinik mastitis

01-dugu belirlenmi§!ir. Su mastitisli hayvanlarda en

fazla Oreyen mikroorganizmalann da Staph. aureus,

Streptococcus spp. ve C. pyogenes oldugu tespi!

edilmi§tir. Sunulan c;alt§mada ise meme

pa-pillomatozisinin oranl % 13,37 olarak !espit edilmi§tir.

Vine bu tyah~mada meme papillomatozisi bulunan

hayvanlann %45,99'unda mastitis oldugu

be-lirlenmi~tir. Su hayvanlarda en fazla oranda Oreyen

mikroorganlzmanln da Staph. aureus oldugu tespit

edilmi~tir.

Meme papillomatozisine en fazla oranda hangl

slglr trktnda rastlandlQlna dair fazla bir bilgiye rast·

lanmaml~tlr. Olson ve arkada~lanmn (1982) yaptlgl

P

RI$VANLI. KALKAN

T ablo 4. Maslilisli sOtlerde ureyen baklerilerin daglflml Papillom Bakteri (+) (.) Staph. aureus Staph. epidermidis Staph. enteritis Maya Streptococcus spp. Proteus spp. Enlerobacter aeroginosa Corynabacterium spp. Pseudomonas spp. Actynomyces viscosus Eschenchia coli

Enterobacter gergoviae

Pasteurella hemolytica

Pasteurella pneumotropica

Pasteurella mutlocida

Bacillus sublilis

Toplam 37 15 3 5 63 217 89

•

3. 13

•

•

₃ 3 3 1 2 1 2 382

yall~mada HoJ~layn I/e Gurnsey trkl ineklerde

daha lazla meme papillomalozisine rastlanlrken

Esmer, Jersey ve Hereford Irkt ineklerde ise meme

papillamalazisine rasllanmadlgl bjldirilmi~tir.

lind-holm ve arkada~lanmn (1989) yapllgl vah~mada, 7 farkh Irkta meme papillomlanmn insidensi be·

lirlenmi~ ve en fazla aranda, Hereford ve bunlann

melezlerinde meme papillomlanna rastlandlgl kay·

dedilmi~lir. Sunulan yah~mada ise meme

pa-pillomatazisine en az afarak Jersey'lerde rasllanm

li-ve papilfamalozisli Simental Irkl ineklerde ise daha

fazla mastitis oranlan tespit edjlmj~tjr.

Inekferde meme papiflamatozisinin yogunlukla

geny hayvanlarda g6n1ldOgO bildirilmektedir (Erk ve

ark., 1980; Naruddin ve Dos. 19B4; Fenner ve ark.,

1987; Afiba~oOlu ve Yei-ildere. 1988). Sunulan

ya-h~mada 2-4 ya~ grubundaki hayvanlarda

pa-pillamalazis en az aranda tespil edilmi~tir. Elde edi·

len bu sonul( daha onceki Iiteraturierie tezat le~kil

elmekledir. Bu durumun hayvanlarda

pa-pillamatazisin geli~mesinde yai-In yanl sira diger

faktorlerin de raf oynamastndan kaynaklandtgl

lah-min edilmektedir. Ya~ gruplartna gore

pa-pillomalozisli hayvanlarda mastitis gon1lme oranlan

al(lslndan lark gorulmemi~tir.

Sonuy alarak; bu ((all~mada ele altnan

hay-vanlarda meme papillamalazisi ile mastitis arastnda Onemli derecede bir ilii-kinin oldugu gOruldu. Bu

al(l-dan meme papUiomatazisi bulunan hayvanlann bu

sarunlartntn hlzla ledavi edilmesi ve bOyle

hay-vanlan mastilise kar~1 karumada da daha dikkatli

olunmasl gerektiOi kanlStna vanldL.

incklerdt mtme llapillomllto1.isi ile ...

Kaynaklar

Agger. J.F., Willeberg, P. (1986). Epidemiology of Teat

Lesions m A Dairy Herd. U. Assaciations with Subclinical Mastitis. Non. Vet. Med., 38, 4, 220-232.

Ahba~o{jlu. M., Ye~ildere, T. (19as). ·Veteriner Sistemik Patoloji, Cilt I". Karde~ler Baslmevi, Istanbul.

Blood, D.C., Rodostits, a.M., Henderson, J.H. (1988). ·Veterinary Medicine" 7 th ed., Baillare Tindall, London,. Buyukpamukryu, M. (1980). ·Veteriner Patoloji, Cilt 3".

Ankara On. Baslmevi, Ankara,

Deved, H., Apaydm. A.M., Kalkan, C .• Ocal, H. (1994). "Evcil Hayvanlarda Meme Hastallklart. I. Baskl, Firat Un. Basimevi. Elazl{j.

Dmy, D.A (1995). "Evcil Hayvanlarda Memenin Deti

Hastallklan. Dola~lm Bozukluklan ve Operasyonlan" Konya

Erk, H., Do{janeli, M., Akkayan, C. (1980). "Veteriner Degum Bllgl51 (Obstetrik) ve Jinekoloji". 2. Baskl, Ankara On. Baslmevi, Ankara.

Fenner. F .. Bachmann, P.A., Gibbs. E.P.J., Murphy.

FA, Student, M.J., White, D.O. (1987), ·Veterinary Vir-loogy". Academic Press. London,

Ford., S.T., Ross, M.V., Adoind. H.M., MadiS()(l, J.B. (1989). Primary Teat Neoplisia in Two Yearling Heifers. JAVMA .• 195, 2, 238·239.

Gibbs, E.P.S. (1984) Viral Diseases of The Bovine Teat and Udder, Veterinary ClinICS 01 North America. Large Animal Practice, 6. I, 187·202.

Gibbs. E.P.S., Johson, A.H., Osborne, A.D. (1982). Field ObselVations on the Epidemiology of Bovine Herpes

Mammllihs. Vet. Rec .. 91, 395-401.

Jain, N. C. (1979). Common Mammary Pathogens and Factors in Infection and Mastitis. J. Dairy Sci., 62, 1,

128-134.

Lindholm,

I..

Murphy,

I..

O'neil. B.W .• Campo, S.M., Jarett.

W.F.H. (1989). Papillamar of the Teats and Udder of

Catt-le and Their Causal Viruses. Vet. Rec., 115, 574-577.

Mesichke, H.R.C. (1979). A SUlVey Bovine Teat

Pa-pillomatosis. Vet. Rec., 104, 28-31.

Moussa, A., Morand, M., Maillet, M., Millet, A., Vermot, G.

D., Belli, P. (1983). Clinical Aspects and Virological 01' agnosis with the Electron Microscope of Bovine Thelitis

Due to Papilloma Virus. Recueil-de-Medecine·Veterinaire.

159,7,639·644.

MQlei, C.M. (1999) Teat Lesions and Their Relationship to Intramammary Infections on Small-Scale Dairy Farms in Kiambu District in Kenya. J. S. Afr. Vet. Assoc., 70, 4,

156-157.

Norudidin, M., Dos, J.G. (1984). Bovine Cutoneous Pa-pillomatosis. Agri-practice., 5, 10,33.

Olson, A.O., Olson, C., Easterday, B.C. (1982).

Pa-pUlomatosis 01 the Bovine Teat (Mammary papilla). Am. J. Vet. Res.,43, 12,2250-2252.

Snedecor, G. W., Cochran, W. G. (1981). ·Statistical Met-hods." Iowa State Un. Press. Iowa.

Sobari, S .. Ladds, D.W., Flanoson, M., Lee, C. G. (1976).

A Pathological and Bacteriotogical Study 01 the Mammary Glands of Beef Cows In North Quennsland. Aus!. Vet. J., 52,10,458-461.

William, B. J., Kirubaharan. J.J., Uthuman K. M., Ku· manan, K., Balachandran, S. (1992). SUlVey of Incidence and Complications of Bovine Cutaneous Papillomatosis. Indian Veterinary Journal. 69, 9, 843-844.