~ANLlURFA YORESiNDEKi BETON AGREGASI KAYNAKLARININ iNCELENMESi VE BETON YAPlMINDA KULLANILABiLiRLiGiNiN ARAŞTIRlLMASI

"3.GAP MUHENDisLiK KONGRESi 24-26 MAYIS 2000 ~ANLlURFA"

~ANLlURFA YORESiNDEKi BETON AGREGASI KAYNAKLARININ iNCELENMESi VE BETON YAPlMINDA KULLANILABiLiRLiGiNiN

ARA~TIRlLMASI

Salih Y AZICIOGLU Servet YILDIZ Ahmet KATRANCI

F. U. Teknik Egitim Fakiiltesi Yapl Egitimi Boliimii, Elazlg F. O. Teknik Egitim Fakultesi Yapl Egitimi Bolumu, Elazlg Harran Oniversitesi Meslek Yiiksek Okulu, ~anhurfa

OZET

GAP yoresindeki yah~malar ve kentlere yapilan gOyler, tanm, sanayi ve konut

yapllannda onemli bir artl~a sebep olmu~tur. Bu yah~mada, ~anhurfa yoresinde onemli

bir so run haline gelen uygun ozelliklere sahip beton agregasmm temini iyin bolgedeki

agrega kaynaklan incelenerek en ekonomik ve verimli ~ekilde temin etmenin yollan

ara~tmlml~tlr. Aynca TS' ye uygun olmayan agregalann uygun olmayan ozelliklerinin iyile~tirilmesinin nasil yapllabilecegi tespit edilmi~tir. Sunulan bu yah~madaki deneyler TS' ye gore yapIlml~tlr.

Anahtar Kelimeler: Beton, Agrega, Basmy Dayamml

TlU: INVI~STIGATION OF CONCRETE AGGREGATE RESOURCES IN

~ANLIURFA REGION AND THE EXAMINATION OF UTILIZATION

POSSIBILITY AT THE CONCRETE PRODUCT

ABSTRACT

The migration to urban area and growth in urbanization due to SEAI' (GAP) have ledto increase in the construction of agriculture, industry and housing. In this study, providing quality aggragate for concrete stmcture has became an important problem in region of

Sanliurfa. The aggregate sources in the area were investigated to asses the most

economically and efficient way to provide. Furthermore the way of modification of

aggregate which are improper according to TS was investigated. Key Words: Concrete, Aggregate, Strength of Compression.

l.GiRi~

<,:agnmzlTl en onemli yap I malzemesi olan beton, su, baglaYlcl (yimento), agrega ve

gerektiginde katkl maddesi ilavesi ile olu~maktadlr. Kompozit bir malzeme olan

betonun kalitesi onu olu~turan malzemelerin iizelliklerine ve iiretim ~ekline bagh

olmaktadlr. Kaliteli bir beton yaplml iyin iincclikle beton iiretiminde kullamlan

malzerneJerin kaliteli olmasl gerekmektedir. Beton hacminin yakla~lk 3/4' nii agrega

olu~turmaktadlr. Kan~nnda en biiyiik hacmi olu~turan agregal1ln yok ye~itli ozeliklerde

olmasl beton iiretimine katllacak agrcganm uygunlugunu belirleyecek bir dizi

deneylerin yapllmasml zorunlu hale getirmektedir. Agregalann standart snmlarda olup

olmadl81 agrega kaynaklannm siirekli denetimiyle miimkiin olmaktadlr.

Bu yah~mada, ~anhurfa yoresindeki agrega ocaklannm yerleri tespit edilerek ocaklara

ait agregalann fiziksel ozellikleri belirlenmi~ ve beton yaplmmda kullamlabilirligi

ara~tmlml~tlr. Farkh ocaklardan alman agrega numunelerinden aym beton slmfma gore

kan~lm hesabl yapllarak standart beton silindir numuneler hazlrlanml~ ve numunelerin 7

ve 28 gunluk basmy dayammlan bulunmu~tur. Daha soma elde edilen sonuylar detayh

olarak irdelenmi~tir.

2. $ANLIURFA YORESiNDEKi AGREGA KA YNAKLARI

~anhurfa' da beton iiretiminde kullamlan beton agregasmm onemli bir klsml Birecik ve

Oaksu agrega ocaklanndan temin edilmektedir. Bahsedilen her iki ocak da FIrat nehri

iizerinde bulunmaktadlr. Giiksu agrega ocagl Adlyaman il silurIan iyinde oldugu iyin bu

yah~mada yer almaml~ttr. Birecik ilyesinde Firat nehri uzerinde olmayan Baymdlr kum

ocagmdan ocak agregasl ylkanlmaktadtr. ~anhurfa merkez ve civannda ise yogunlukla

ta~ ocaklan bulunmaktadlr. ~anhurfa' da klrmata~la belon uretimi ilk olarak hazlr belon

tesislerinin yapllmasl ile yaygmla~ml~tIr. :)anllUrfa'nm sanayisi tanma dayandlgl iyin

sanayi atlklan beton agregasl olarak kullamlacak nitelikte degildir. Siverek ilyesi

civarmda toplama ~eklindeki bazalt ve klrmata~ beton yap"ntnda kullamlabilecek

11iteliklerde olmasma ragmen maliyeti fazla olmasl nedeniyle tercih edilmemektedir.

Fakat GAP' la birlikte hlzh bir ~ekilde bliyiiyen ~anhurfa' da ycni beton agrcgasl

kaynaklarmm bulllnmasl veya mevcut agrega kaynaklannm iyile~tirilrnesi guniimuzde

zorunlu olmaktadlr. (:ah~mada kullandan agrega kaynaklannm malzeme tliru, ~anhllrfa

merkezine olan mesafesi, yol durumu, kullamlma amaCI, rezervi, ta~una bedeli vb.

bilgiler tablo.) 'de verilmi~tir

3. DENEY SONlJ(:LARININ DEGERLENDiRiLM[t;si

3.1. $anhurfa Yiiresindeki Agregalarlll Fiziksel ve Mekanik OzelIiklcl'i

~anhurfa yiiresindeki agrega kaynaklanndan alman numuneler uzcrinde TS 706 ve TS

707 ye gore yapllan deneyler sonucllnda agregalann tiziksel ve mekanik iizellikleri

tespit edill11i~tir.Bullman degerler tablo 2 ve rde verill11i~tir.

3.2. ii.,etHen Bcton Numuuelcrin Kan~lm Ol'anlan vc Baslll~ Dayalllmian

Him agrega ocaklanndan TS 70Tye gijre ahnan nllll111nelerieTS 802' ye uyglln olarak

beton kan~lIm hesaplamasl yaptlmJ~tlr. Kan~lmda BS 20 hetonll esas allilarak klvam

sabit olacak ~ekilde ayarlanl11l~tJr. Bll sebeple de sU/yimento oralll agregallill su emme ve kirlilik ozelliklerine bagh olarak degi~iklikler gi)stcrmi~tir Nehir agrega gruplannda

hiybir iyile~tirme vah~masl yaptlmanll~ olup ta~ ocaklannda ise sadece graniimelriler

llygun hale getirilmi~tir. Agregalarda l11aksil11ul11dane yapJ 31.5 mm allllml~ olup tOm

agrega kaynaglill lemsil eden nlll11unelerde yimento dozajJ sabit tutlllmll~tllr (:il11ento olarak da ~anhllrfa (:imento Fabrikasmda liretilen KPC;:325 yill1entosll kllllanllml~tJr. Her agrega kaynagl iyin hazIrlanan standart beton silindir nllmlll1eterin 7 ve 28 glinILik

basllly dayanlmlan tespit edilmi~lir(tablo 4). Eldc edilen sonllylara gore yliksek

dayamma sahip beton elde cdebilmek iyin Birccik, Ba~hostan, SUI1epeve Ziyaret koyti

nehir agregalannm kllllanilabilecegi, normal beton yaplInll1da Biiyukkarglli ve Otinsayll

ta~ ocagl agregalannlll kullamlabilecegi, onemsiz beton i~lerinde isc diger klfll1a ta~

ocaklan agregalanmn kllllamiabilccegi tespit edill11i~tir.

~I

-d -d -d -d -d oj -d

j

-d

j

j

j

.~ .~ .~ _~~~.~ '0 .~ _'" '0 _'" ,~ ,~ "0 "0

"

"

" "

"

0) >. 0)

_!

~~~~vi

0 0

vi

! !

.(5 .C\ B C\ C\ ... B ~.C\rf» rf» I!J:~ _:.i00 :.i ~~19 ~~~~~~1;. 1;'

~~.

_~'"

_.a

~;;

i.

] ]

",'

]

.a

]

] ] ]

~~~~~~]

~~~1;'

~~~~...

~~~(jo

(jo (jo (jo (jo

'" '" (jo (jo '"

'"

'"

~.~

_~~~~.§

_.§

s

_~s

.~

_s

.§ .§ .m .m

:r:: :r:: .;:1 .;:1 :r:: .;:1

N E-< E-< E-< f-< E-< E-< E-< E-< E-<

~.-.j.-.j .-.j .-.j .-.j N N ~~~~~~~f~ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 8 8 8 0 'C_".. 00...,. 000 ~00 ...,.0 ...,. ...,._'C 0N 0 00 00 _~0 0...,. '" ..,: 0; _N ...,. N ₀₀ ,... ...,. -t: 0 ...,. ..,: ..,: ",A _'C 0 '"00 "\ on ~'C N ...,. 00 _'C 0 '" 00 '" N ~-.:'" ~-t: ..., _~'C 00 00 on _~'" ,... _~~'" N _-t: f-<J:Q _{~N ~N N} ...,. '" ~'C '" '" ...., ~'" ~~'> 8 8 0 25 25 8 0 0 25 8 25 8 8 0 0 0 0 ~~0 0 0 0 0 0 0 0 _{~0 ~~0 0} ~0 _{~~0 0} 0 0 ~!:j 0 0 _{0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0} 0 on _{0 0 0 0 0} 0 0 ~0 0 0 0 0 00 ~0 N ~~N 00 '" 0 on 'D ...,. _on 'C ...., ~N -~- 1-- -.

'---1

vi. .g .g ....; .g

1

~13

.~

I

'"

§

.~

i

'"

8 '"

'" '"

vi.

'" '"

i::

;.:

'"

a

tf) '" 0)

1

tf) '" 0 0 .~ 0 0 0 p:) 0 0 ~~~'" ~~0) ~~~~0)0) 0) 0) 0) !:o ~0) p:) p:) .. p:) p:) :> (]:I (]:I cij .,,9 ... '" ~~'".~ .~ .~ .~

~8

~~8

"0 "0 >< ><

e

-§ '§ .g -§ .0 -§ -§ ~-§

s~

_:i§ t/) t/) ~cij tf) tf)j;! t/) tf) _{:i§ ;s}

;s

~~~3 _:i§ ~3 t/)

><ffi~~~~~~~~~~~~~~~~A N _'" 0 'D~~...., ~~00 0 on ~~~~~~'" N N '" 'n ~'C 00 on ,... 0 'n 0 0 00 ~0 '" N _~'C 'C ~'" ".. ~...,. ,') on 'C

~P

- ~~.

-~~...

... ... ..._~~~~0)... ... ... b b ..._~~~<1) '" E 21 21 ~I I I I I

~:2 '"_{:.i :.i}"', (]:I <1)_{~:.i'" :0<: :.i'" '" :2 :2 :0<:'"}

-- ---

--~~bb

bb bb .,. ~.,. .,. .,. .,. .,. .,. ~~~N'P ~<t <t j;! j;! ~j;! j;! j;! j;! j;! j;! J3 J3

~~~~{I

~~§

§

§ § § §

§ § § §

<1) <1)

0

0) " :2 :2 :2 :2 :2 :2 :2 :2 :2 :2 :2 a

a

a a

-_.

_-

_-

_--. ---- ,- --. - --0 0 0 0 ~0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 _{~~0 b} b b b

~Q

~<C ~b ₀

-

_d b po; b b b f-< po; t: b ....1 ~W

.-5

~-u-.: _.~ ,n

_~W

f-< b ~><

t/)-g

!

~u

0 @ ~~UW CJ _<t -<

~U

~t/) u d ~tf) (]:I i.L .~ t/)- ><_{~<t <t} 2:;

~~z

CJ_~N .3 ....1 v ,>-<

8

.;:::J "'.

~(]:I (IJ p:) t/) _{N ~W} (]:I _{CJ :0<: ~v z}

-- -, _-- L._ -- --~

]

., f-< i;) '01)

is

_.,

>-u

oj

~

E

a

~

"5 ~

g

E

2

;j Q .,

.§

~_., v;. ...

E

,,;, oj ~_, ~_., ,~ -;;; :::2 oj

§

"'" oj I-<

c'

., ;;; N oj ., E

p::-<=Ic: a-B

- <=I

'-' oj ..'01<;::

~ a

Q

-olfJ ., oj '-' bf).Q eo o.[)., « <=I r~ "5 ,-,-::3~

-

--a 03 oj _N V'roQ -o :is_OJ f-<

.~ _~~~,£:j,£:j ~.£:j.£:j ~c: ~c: ~c: c: c: c: c:

" 1)\

"

1)\

" "

"

j

.... .... ....

~~~'"

.... .... .... ....

'"

.... ....

_'"

....

_{'" '"}

.... (;)

gJ [S

_&

~& &

~~~~~~~~~~~0 IX ::r: ::r: ::r: ::r: ::r: ::r: ::r: >< ~~~~on0 on 0 0 on on 0 0 0 on 0 on on 0 0 ;f, 00

-

t-

_'oD 0> C) 0> 0> t- _~0>

-

-

00

'"

"! '~ ₀ t..- '" .;: N '" '"

-

0 6 6 0 0 ....; ....; 0 0

-W ~1=1

~-~~~W g on 'oD ..,.

-

M N 00 on 00 on ,,~ on 00 00 'oD N ~r-: r-:

-

r-:

00 M N 6 _{..= >6} 0 '"

'"

r-:

- - -

-

'"

00

~0

.~

-

W

_t-

_o

~0

00 on 'oD 0> N on N or., ₀ ..,. _{N M} M N

-

-

M

-

-

..,.

..,. M N N M ,~ '" M M '" 0 0 ~,..., ~~~.gE ;> _{0 on on on} 0 0 0 00 N on

-

t-V> W N 00 0 'oD 0> M "" N N '" 'r; "! on _'" 00 N ..,. 0 .;: _{..= 00} .... on N

-'"

>6 >6

t-

r-: 'oD r-: r-: 'oD 0

-

-0

-

--Z ~~0 N 'oD N ,..., N 0 ,..., ,..., 00 ,..., _{'oD 0 0 0} or,

8

~t- ~0 t- I'-:

-

N

-

C)

-

_N

-

_..,.

-'"

N ;2 ~...;

-

-

-

-

'"

'"

00 '" N N N N N

-

N W

~w

Q

:?

0 on N ₀₀ 0 u

~0

-

N on _{I I I I} I I I 1 1 1 I .2S t..- N N

- -

N 0 . ~on 0 on 0 00 on 00 'oD ...., 0 f2 on _'oD 00 0 00

~~'oDt- ,..., 00 t- ~onor; t- ~.t- 'oD 'oD t- 'oD

.~ ~if)

-

-

- - - -

-

-g

_t

CQ '" C

>

0 0 ,..., ,..., 00 0 ,..., ,..., 0 ,..., N 'oD 00 _'oD

-

..,. "" W M "t: "! ..,. "; ,~ "! "! ..,. "! '': _'" N "! "t: N 0

- - - -

- -

-

-~I'-: on I _'"

t-

I I I I I 1 I I 1 I 1

~-

- -

...; ~u-W t..-:::>

~'oD "t: _'" 00 'oD

-

N

-

N ...., ..,. ...., _'oD ..,.

"t: or; if) ~-

-

N

-

-

_{'" '" '"}

-

- -

-

-

-

-

-,.

~N

0 0> 0 ~~I'-:00 I on t- I I 1 I I I I I I 1 I .;:]

t

N N N N (;)

g

u-N '0 ,0 ""

c

~0

N 0 ...., on on 0 0 0 to::

-

0 '" N ...., 00 '" t- N ,..., ,..., 0 '" 0 00 'oD '" ..,. ...., ,..., 'n ~N "j N '" N N

-

N '" '" N N N N '" rI -.-- -'-0 0 (j 0 (j .,: ₀ 0 0 0 ₀ 0 0 (j (j ~~~:?.,: ~0 f-' f": ~~.,: -< .,: (j

-

_d

I-< pO I-< ;::) f-~ u f-< _""

-

_{I.U f~} f-< _~-' Ll.) >-- ~1 _{~?-< u} 0 ~CF' _~P-. {j W f-< _G '/J' ...1 0 Ll.) <t' ..,: ~I. ~:.~ Lq U w 0:: if) U ..J "" rj} o:J ::) ..,' _{,I- -'!~ :..1.} IJj ::r: _)-< f-- --r. w i~ <'( '/ _u' rG I~ n _0~ 1'1' ex:

-

v I:~ 2:i 1<1: :.J i>.. ,?; _N 1co' j<') ';..J ..,: .-1~ .-:(' : ~"~ ,..; (JJ OJ 1:'1.1 V) _''''-I :...,. _{I~' "-,} 'C;:.j _,'.J ,:.J :/. ..,~, '" '..~ ~7 .. .- I . ---.. .'.--,.,.-.---... --.... <J) ~ OJ N '0 ..I<: '2 oj ..I<:_<J) ~ <J) > OJ '" ..I<: :~ I.L. ~ <J) c: 'r:: <U OJ c: ::1 E ::1 Z oj OJ) <U .... bfJ -< "i ..s , -

f-u

0 N 00 M _"'T .;:: 0 _{\0 M N} ... 00 '" N Q) ... -;::_Q) >00_Q) Q .... (:Q 0 0 N r-- r-- 00 00

a

o. 00 ... 00 \0 _"'T M N ... <Zi \0 0 r--<Z1 ₀ E-< _~0 0\ r--'" M N 0\ '" ... 00 r-- \0 '" "'T N ... .... :.a u; Q) Z ro '" '" 'n _'" 00 _{r-- r-- '"} on '" ~Q) "'T -.:t 0 _'" '" Q)

~r--

N ... ~0\ 00 \0 "'T ''1 N ;.-, .

z

N

'"

l> .... t§

.-

..cQ) U; ri'?- Z ro '" 'n _'" bf) _r-- r--'" Q) Q) ... _on 'n '" N .~ 0.. .... \0 00 N ,... ,... _N Q) _{cD 0\} \0 "'T N E-< 1:: ~~::I t::1 <Z1 ----. .~ .!<: +... f---'" u _U; ~0 _ro .... 00 0 0 _0\ .n '" '" -a Q).... 0... 0... 0\ 0\ ... 0\_"'T \0 _"'T <:: _~00 r-- ... >., ro (:Q .... :.aQ)

z

U; '" <:: ₀₀ r-- N 0\ 0\ 0\ '" ,... '" II) ,... ~50 0\ "'T 0\ ... "'T \0 \0 r--on \0 _{"'T "'T} M N ... 0 ..c ~<f>-ro (:Q _... .... .-_..c U; II) Z _'"bf) 0 _"'T 0\ r-- _'T N ... 0\ .!<: Q) 0 _{N \0} 'T _"'T 'T ... .u

~...

00 '" M N 00 II) .!:= (:Q ... SZ (:Q ,-, '"

a

.n

'"

_a

... \0_... 00 _"'T N ... .n N ~M 0 0 '--'

'"

....J

'"

_... ~. .;:: Q) -;::Q) >00Q) Q E .v;. Q) :-g (:Q .!<: .;:: ~Q) E o "3 <:: ro .... CJ ~ ::;: Q) <:: .;:: Q) V <:: ~ ::I Z '" ~_.... CD ~ r') o ::c OJ E-< 538

7 giinliik 28 giinliik

Slump Ortalama Ortalama

Agrega gruplan C;:okme W/C Silindir Basm~ Silindir Basm~

Miktarl Dayalllmian Dayalllmian

(em) IN/mm2) (N/mm2)

Birecik agrega ocagl 6.2 0.50 11.3 22.3

Da~hostan agrega ocagl 6.5 0.53 10.2 21.5

Baymdlr agrega ocagl 6.8 0.58 9.0 11.8

Surtepe agrega ocagl 5.9 0.52 9.8 21.2

Ziyaret agrega ocagl 6.4 0.58 9.2 19.5

Akyamescit ta~ ocagl 6.2 055 7.1 12.5

Yenice ta~ ocagl 5.8 0.51 6.8 12.0

Ezgil ta~ ocagl 5.9 0.53 7.0 13.0

l3iiyiikkargll1 ta~ ocagl 5.4 0.51 8.0 . 16.5

GiinsaYll ta~ ocagl 5.7 0.51 8.5 ]8.0

G6lba~1 ta~ ocagl 6.0 0.52 7.6 13.2

Kiiyiik]er ta~ ocagl 6.4 0.56 7.0 12.6

Karaali koyii ta~ ocagl 5.9 0.53 7.4 13.2

<;aykuyu ta~ ocagl 5.7 0.54 7.5 12.9 .

Kapaklt ta~ ocagl 6.2 0.56 7.1 12.5

Narkeci ta~ ocagl 6.4 0.55 7.0 12.2

Tablo 4. Agrega Ocaklanna Ait Beton Numunelerinin Ortalama Basmy Dayammlan

I. SONUC;:VE ONERiLER

{apllan bu yah~mada, $anl1urfa yoresindeki agrega kaynaklanmn beton yaplmmda

:ullantlabilirligi ara~tlnlnu~tIr. Ara~tlrInada TS' da belirtilcll slim degerler esas

thm1ll~tlr. $anhurfa Meslek Yiiksek Okulu laboratuvarlannda yapllall bu 9ah~malar

leticesinde ~u sonuylar ortaya ylkIl1l~tIr

'lrat nehri havzasmda bulllllan Birecik agregasmm gran[ilometrik birlqim egrileri TS

:mlrlan iyinde en uygun olan I. bblgcde ylkml~tIr. Diger agrega ocaklanmn (Ba~hostan, ;urlepe, Ziyaret) graniilometrik birle~im egrileri birbirine yakm olup TS slIurlan iyinde

'akat 2. bolgede kalr;lI~tlr. Baymdlr ocak agregasmm graniilometrik birlqim egrisi ise

TS slmrlanmn yok dl~mda ve iyile~tirilebilecek durumda olmadlgl tespit edilmi~tir.

Bunun yamnda granillometrisi uygun ylkan agrega kaynaklan beton yaplmmda

kullamlmadan once granillometrik birle~imi her zaman kontrol edilmelidir. Bunun

nedeni nehir agrege ocaklan her zaman aym granilmetriyi vermeyebilir olmasldlr.

Birecik, Ba~hostan, Surtepe ve Ziyaret koyil agrega ocaklanndan alman

malzemelerde ince madde denilen toz, kil, silt gibi maddelerin TS smlrlan (% 4) altmda

oldugu goriilmii~tiir. Ziyaret koyii agrega ocagl agregasmm ince madde miktan TS

slmrlanmn yok iistiinde ylktlgl, kullamlmadan once mutlaka Ylkama ve eleme ile

temizlenmesi gerektigi sonucuna vanlmt~tlr.

()zgiil Aglrhk ve Su Emme deneyi sonuylannda ise, Y cnice ve Akyamescit ta~ ocaklan

haricindeki agrega kaynaklannda Ozgiil Agtrhk 2.2-2.7 kg/dm3 ylktJgl tespit edilmi~tir.

Su emme oranlan ise % 5' in altmda ytkmt~ttr. PostaclOglu'na (J 986) gore Beton

agregalannda su emme oral1lnm % 10 olmasl normaldir. Bu baktmdan su emme oram

yoniinden betonda kullamlabilirligi tespit edilmi~tir.

Tiim agrega ocaklannda Organik madde durumunun hafif san ve renksiz

referanslannda oldugu yani organik madde bulunmadlgl anla~llmt~tlr. Akyamescit,

Yenice ve Ezgil ta~ ocaklan ile BaYllldlr ocak agregasmdan alman malzemelerde dona

dayal1lm kaYlp oranlan diger agrega kaynaklanna klyasla fazla olmasma ragmen TS

smlrlannda kaldlgl tespit edilmi~tir.

Yiizcy nemi ora11l en fazla olan agrega kaynagmda % 4 oldugu tespit edilmi~tir. Tiim agrega kaynaklan iyin beton kan~lIm hesabmda yiizcy nemi oram dikkate ahnarak su miktan bclirlenmelidir.

Giinsaytl ktrmata~ oeagmdan alman beyaz renkli mermcrimsi malzemenin graniimetrisi

ayarlandtgmda beton iirctimi iyin diger fiziksel ozclliklerinin iyi oldugu tespit

edilmi~tir.

Biiyiikkarglh bazalt ta~ ocagl malzemesinin fiziksel ozelliklcrinin iyi oldugu

ozclliklc a~mma dayamm1l1m yiiksek oldugu sonucuna vanlml~tlr. Bu malzemenin

graniilometrisi ayariandlglllda yiiksek dayammh beton iiretiminde kullamlabileccgi

tcspil edilnli~tir. C.~okince tancli BaYllldlf kum ocagl malzernesinin bet on iiretiminde

kullanilamayacagl tespit edi]llli~ vc bu Illalzclllcnin iycrisindc iri maize men in yok az

bulunmasmdan dolaYI sIva yaplmll1a yok eJveri~li oldugu tcspit edilmi~tir. Bcton

i~lcrinde kl.lllanilabilmesi iyin elemc ve ytkama yapilarak graniilomctrisinin

ayarlanmas1l1111 . gercktigi anla~lIml~tlr. Hirecik agregasll1l11 fizikscl (izelliklerinin TS

slmrlann iyinde ylktlgl iyin beton iiretiminde ideal bir agrega oldl.lgl.ltespit edilmi~tir

Fizikscl (jzeliklerinin de iyile~tirilmeler yapthp iyi bir kart~tm ora11l ile yiiksek

dayanllnh beton iiretilebilecegi tespit edilmi~tir.

~anhurfa'daki in~aatlarda agrega ve beton ile ilgili olarak laboratl.lvar

yah~malanl\ln yapllmasma hlz verilmelidir. Konuyla ilgili kurum ve kurl.llu~lar bu

~'all~malan zorunll.l hale getirerek i~ bitiminde ruhsat verirken deney sonuylannl dikkate

alrnalidlr. Onivcrsiteler, bolgelerindeki agrega ve beton sOlllnlan ile ilgili deneysel

yalt~malar ve dal1l~l1Ianltkhizmeti vermelidirler.

KAYNAKLAR

POSTACIOGLU, B., Beton (BaglaYlcl Maddeler, agregalar, Beton). Matba

Teknisyenleri Matbaasl, istanbul,1987.

TS 500, "Betonarme Yapllann Hesap ve Yaplm Kurallan", TSE, Ankara, 1984.

TS 706, "Beton Agregalan", TSE, Ankara, 1980.

TS 707, "Beton Agregalanndan Numune Alma ve Deney Numuncsi Hazulama

Yontemi", TSE, Ankara, 1980.

TS 802, "Beton Kan~lm Hesap Esaslan", TSE, Ankara, ] 985.