• Sonuç bulunamadı

ÖZEL DERSHANELERDE TARIH ÖGRETIMI VE TARIH ÖGRETMENLERININ SORUNLARI KASTAMONU ILI ÖRNEGI

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "ÖZEL DERSHANELERDE TARIH ÖGRETIMI VE TARIH ÖGRETMENLERININ SORUNLARI KASTAMONU ILI ÖRNEGI"

Copied!
63
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

T.C.

GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ORTA ÖĞRETİM SOSYAL ALANLAR EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI

TARİH ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI

ÖZEL DERSHANELERDE TARİH ÖĞRETİMİ

VE TARİH ÖĞRETMENLERİNİN SORUNLARI

KASTAMONU İLİ ÖRNEĞİ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

HAZIRLAYAN

MELEK TOPARLAK ŞAHİN

DANIŞMAN

Yrd. Doç. Mehmet Ali ÇAKMAK

(2)

T.C.

GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ORTA ÖĞRETİM SOSYAL ALANLAR EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI TARİH ÖĞRETMENLİĞİ ANABİLİM DALI

ÖZEL DERSHANELERDE TARİH ÖĞRETİMİ VE TARİH ÖĞRETMENLERİNİN SORUNLARI

KASTAMONU İLİ ÖRNEĞİ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Hazırlayan

MELEK TOPARLAK ŞAHİN

(3)

ONAY

... ‘ın ... ... ……… başlıklı tezi ... tarihinde, jürimiz tarafından ... ... Anabilim / Anasanat Dalında Yüksek Lisans / Doktora / Sanatta Yeterlik Tezi olarak kabul edilmiştir.

Adı Soyadı İmza

Üye (Tez Danışmanı): ... ... Üye : ... ... Üye : ... ... Üye : ... ... Üye : ... ...

(4)

ÖNSÖZ

Toplumun her kesimi için büyük önem arz eden öğretmenler, her zaman geleceğe ışık tutan fertler olmuşlardır. İnsanların yetişmesinde, toplumda yer edinmesinde şüphesiz öğretmenlerin rolü büyüktür. İlköğretimden üniversite hazırlığa, hatta üniversite sonuna kadar; genç kuşak, öğretmenlerin elinde şekillenmektedir.

Her yönden insan eğitiminde başrol oynayan öğretmenler de kendi aralarında branşlara ayrılmakta, okullarda ve özel dersanelerde çalışabilmektedirler. Özel dersanelerde çalışan öğretmenler de belirli sıkıntılar yaşamakta, branşlarının eğitimini verirken çeşitli yöntemlere başvurmaktadırlar. Dershanede çalışan bir tarih öğretmeni olarak dersanede tarih öğretiminin işleyişini ve yaşanan sıkıntıların meslektaşlarımla ne gibi benzerlikler gösterdiğini, bu sıkıntıların aynı ya da farklı yönlerinin olup olmadığına dair sorgulamalarım beni bu yönde araştırma yapmaya sevk etti. Araştırmamıza; “Özel dershanelerde tarih öğretimi ve tarih öğretmenlerinin sorunları” başlığını verdik. Yapılan bu çalışma “Dershanelerde tarih öğretimi nasıl yapılmaktadır ve dershanelerde çalışan tarih öğretmenlerinin sorunları nelerdir? sorularına ışık tutacaktır.

Sorularımızın yanıtı bulunmak üzere literatür taraması yapılmış, anket tekniği kullanılmıştır. Araştırma takvimi itibariyle Kastamonu merkezindeki ö z e l dershanelerde çalışan tarih öğretmenlerine yönelik uygulanan anketler ve bu araştırmanın bulgu ve yorumları, Kastamonu evrenine de genellenebilir nitelikte olup elde edilen sonuçlar Tarih öğretmenlerini tarih öğretimi açısından aynı noktada buluşturmak için önayak olacak, aynı zamanda dershanelerde çalışan tarih öğretmenlerinin sıkıntılarını açığa çıkarmada etkili olacaktır.

(5)

Bu araştırmayı yaparken bana yardımcı olan danışmanım sayın Mehmet Ali Çakmak’a, sayın bölüm başkanım Mustafa Safran Hocama, literatür araştırmasında desteğini gördüğüm s a y ı n Bahri Ata’ya, araştırmanın sürecinde yardımlarını esirgemeyen saygıdeğer hocalarım Halit Karatay ve Kemalettin Deniz’e, anket uygulamada yardımcı olan öğretmen arkadaşlarıma, değerli arkadaşım Emine Çelebioğlu’na, çalışmamda benden desteğini ve sabrını esirgemeyen sevgili eşim Murat Şahin’e yürekten teşekkür ederim.

(6)

ÖZET

Bu araştırma ; Kastamonu ilindeki dershanelerde yürütülen Tarih öğretimi ve dershanelerde görev yapan tarih öğretmenlerinin mesleki sorunlarının tespiti için hazırlanmıştır. Kastamonu ilindeki dershanelerde görev yapmakta olan 30 tane tarih öğretmenlerinin görüş ve düşünceleri dikkate alınarak mesleki sorunları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Mesleki sorunların yanında dershanede tarih öğretiminin amacı, işlenişi, değerlendirilmesi, başarısı, kapsam ve sınırlılıkları da değerlendirilmiştir.

Çalışmada alan araştırması yapılmıştır. Bulgulara ulaşmak için tarama modeli kullanılmıştır. Konu ile ilgili verileri toplamak için dört bölümden oluşan bir anket hazırlanmıştır. Birinci bölümde, tarih öğretmenlerinin kişisel bilgileri ve mesleki bilgilerini tespit etmek amacı ile 29 temel önerme bulunmaktadır. İkinci bölümde dersanede tarih öğretimi ile ilgili bilgilerin tespiti için 41 önerme bulunmaktadır. Üçüncü bölümde ise, dershanede tarih öğretmenliğine ilişkin sorunların tespiti için 39 önerme yer almıştır. Son olarak da önerilere yer verilmiştir.

Araştırma sonucunda, Kastamonu ilindeki dersanelerde görev yapmakta olan Tarih Öğretmenlerinin sorunları ve dershanelerde Tarih Öğretiminin işleyişi tespiti gerçekleşmiş olup, belirtilen sıkıntı ve sorunlarının mevcut olduğu görülmüştür. Sorunların çözümü için öneriler sunulmuştur. Yapılan araştırmaya göre, dershane öğretmenliği daha çok genç öğretmenler tarafından tercih edilmekte ve isteyerek tercih edenlerin oranı isteyerek tercih etmeyenlerden daha yüksek gözükmektedir Bulgulara göre, dershanede tarih dersinin işlenişi ile amacı arasında önemli bir fark olmazken karşılaşılan sorunlar dersin işlenişi ve amacı üzerinde anlamlı bir fark yaratmıştır.Dershane öğretmenlerinin mesleki yeterlilik algısının konu hakimiyetinden kaynaklandığı belirlenmiştir.

(7)

ABSTRACT

This research was prepared to determine occupational problems of history education and history teachers working in Kastamonu private courses. It was prepared by taking 30 history teachers’ working in Kastamonu private courses thoughts and ideas into consideration. Besides occupational problems, purpose of history education in private courses, evaluation, success, index, limits were also taken into consideration.

Field research was also done. Scanning model was used to find out the results. A four sectional survey was used to find the related data. First part contains 29 proposition about history teachers’ personal and occupational information. In second part, there are 41 to proposition determine the knowledge of history education in private courses. In 3rd part there are 39 proposition about problems of history teaching in private courses. In last part there are suggestions.

As a result of the research; problems of history teachers working in private courses in Kastamonu and the procedure of history education determined and also found out that mentioned problems can be seen suggestions were put forward to fix the problems. According to the research, private course teaching is preferred mostly by young teachers and the proportion of voluntaries are seemed more than non-voluntaries. Considering findings, there is no difference between the way the history courses teaches and its aim, but encountered difficulties are made significant differences between them. It is determined that the perception of professional sufficiency of private course teachers is originated by their control on the topic.

(8)

İÇİNDEKİLER ONAY...i ÖNSÖZ...ii ÖZET...iv ABSTRACT...vi İÇİNDEKİLER...vii KISALTMALAR VE SEMBOLLER...ix TABLOLAR LİSTESİ...x BÖLÜM I ÖZEL DERSHANELER 1.1. Özel Dershanelerin Tanımı ………1

1.2. Özel Dershanelerin Gelişim Süreci ………...2

1.3. Özel Dershanelerin Kuruluş Amacı ……… ………...3

BÖLÜM II PROBLEM 2.1.Araştırmanın Problemi…………..………6 2.1.1.Problem Durumu ………6 2.1.2.Problem Cümlesi ………11 2.1.3.Alt Problemler ………12 2.2.Araştırmanın Önemi ………14 2.3.Araştırmanın Sayıtlıları………19

2.4.Araştırmanın Kapsam ve Sınırlılıkları ………..…20

2.5.Araştırmanın Tanımları ………..……..20

(9)

BÖLÜM III

YÖNTEM

3.1. Araştırmanın Modeli ……….22 3.2. Araştırmanın Evren ve Örneklemi ……….22 3.3. Veri Toplama Teknikleri ……….…22

BÖLÜM IV

BULGULAR VE YORUMLAR

4.1. Araştırmaya Katılanların Cinsiyete, Yaşa, Mezun Olduğu Fakülteye ve Hizmet Yılına Göre Dağılımına Ait Bulgu ve Yorumlar………...………24 4.2. Araştırmaya Katılanların Cinsiyete Göre Yüksek Lisans Durumu Dağılımına Ait Bulgu ve Yorumlar………..…...25 4.3. Araştırmaya Katılanların Cinsiyete Göre Tarih Öğretmenliği Mesleğini Tercih Durumuna Ait Bulgu ve Yorumlar………27 4.4. Araştırmaya Katılanların Cinsiyete Göre Dershane Öğretmenliğini Tercih Durumuna Ait Bulgu ve Yorumlar………...27 4.5. Araştırmaya Katılanların Cinsiyete Göre Dershanede Girdiği Haftalık Ders Saati Dağılımına Ait Bulgu ve Yorumlar………..28 4.6. Araştırmaya Katılanların Cinsiyete Göre Millî Eğitimdeki İş Tecrübesi Dağılımına Ait Bulgu ve Yorumlar………...………28 4.7. Araştırmaya Katılanların Cinsiyete Göre Ek İş Yapma Dağılımına Ait Bulgu ve Yorumlar……….………29

(10)

4.8. Dershanede Çalışan Tarih Öğretmenlerinin Tarih Öğretimine İlişkin Dersin Amacı, İşlenişi ve Derste Karşılaşılan Sorunlar Arasında Cinsiyete Göre Anlamlı Bir Fark Olup Olmadığına Dair Bulgu ve Yorumlar………...30 4.9. Dershanede Çalışan Tarih Öğretmenlerinin, Dershanede Tarih Öğretimine İlişkin Görüşleri İle Mezun Oldukları Fakülte Arasında Anlamlı Bir Fark Olup Olmadığına Dair Bulgu ve Yorumlar………30 4.10. Dershanede Çalışan Tarih Öğretmenlerinin, Dershanede Tarih Öğretimine İlişkin Görüşleri Arasında Anlamlı Bir Fark Olup Olmadığına Dair Bulgu ve Yorumlar………..………..31 4.11. Dershanedeki Tarih Öğretimi İle Tarih Öğretmenlerinin Yaşı ve Hizmet Yılı Arasında Anlamlı Bir İlişki Olup Olmadığına Dair Bulgu ve Yorumlar………….32 4.12. Dershanedeki Tarih Öğretimi İle Tarih Öğretmenlerinin Mesleki Yeterlik Algıları Arasında Anlamlı Bir İlişki Olup Olmadığına Dair Bulgu ve Yorumlar………..………...34 4.13. Dershanede Çalışan Tarih Öğretmenlerinin Mesleki Yeterlik Algısı İle Tarih Öğretmeninin Konu Hâkimiyeti ve Öğretmenlik Mesleğinden Alınan Haz Arasında Anlamlı Bir İlişki Olup Olmadığına Dair Bulgu Ve Yorumlar………..36 4.14. Dershanede Tarih Öğretmenliğine İlişkin Sorunlar Arasında Anlamlı Bir İlişki Olup Olmadığına Dair Bulgu Ve Yorumlar………..……….36 4.15. Dershanede Tarih Öğretimi İle Tarih Öğretmenliğine İlişkin Sorunlar Arasında Anlamlı Bir İlişki Olup Olmadığına Dair Bulgu ve Yorumlar………..………...37

(11)

BÖLÜM V SONUÇLAR VE ÖNERİLER 5.1. Sonuçlar………..………40 5.2. Öneriler………...………....43 KAYNAKLAR………45 EKLER……….48

(12)

KISALTMALAR VE SEMBOLLER

KPSS: Kamu Personel Seçme Sınavı

MEB: Milli Eğitim Bakanlığı N: Kişi Sayısı

P: Anlamlılık

R: Korelasyon Katsayısı Sd: Serbestlik Derecesi Ss: Standart Sapma

YÖK: Yüksek Öğretim Kurumu

(13)

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo No Sayfa No 1. Araştırmaya Katılanların Cinsiyete göre dağılımı………..25

2. Araştırmaya Katılanların Yaşa Göre Dağılımı……….……….26 3. Araştırmaya Katılanların Mezun Olduğu Fakülteye Göre Dağılımı……….26 4. Araştırmaya Katılanların Hizmet Yılına Göre Dağılımı………...……….………27 5. Araştırmaya Katılanların Cinsiyete Göre Yüksek Lisans Durumu Dağılımına Ait Bulgu ve Yorumlar……….…………27 6. Araştırmaya Katılanların Cinsiyete Göre Tarih Öğretmenliği Mesleğini Tercih Durumuna Ait Bulgu ve Yorumlar………28 7. Araştırmaya Katılanların Cinsiyete Göre Dershane Öğretmenliğini Tercih Durumuna Ait Bulgu ve Yorumlar………...………29 8. Araştırmaya Katılanların Cinsiyete Göre Dershanede Girdiği Haftalık Ders Saati Dağılımına Ait Bulgu ve Yorumlar……….………..29 9. Araştırmaya Katılanların Cinsiyete Göre Millî Eğitimdeki İş Tecrübesi Dağılımına Ait Bulgu ve Yorumlar………...………30 10. Araştırmaya Katılanların Cinsiyete Göre Ek İş Yapma Dağılımı………..……..31 11. Dershanede çalışan tarih öğretmenlerinin dershanede tarih öğretimine ilişkin dersin amacı, işlenişi ve derste karşılaşılan sorunlar arasında cinsiyete göre anlamlı bir fark var mıdır? Bağımsız değişkenler t-T e s t i , G r u p Ortalamaları………....31 12. Dershanede çalışan tarih öğretmenlerinin dershanede tarih öğretimine ilişkin dersin amacı, işlenişi ve derste karşılaşılan sorunlar arasında cinsiyete göre anlamlı bir fark var mıdır? Bağımsız Değişkenler t-Testi………...……32

(14)

13. Dershanede çalışan tarih öğretmenlerinin, dershanede tarih öğretimine ilişkin görüşleri ile mezun oldukları fakülteye göre anlamlı bir fark var mıdır? Bağımsız değişkenler t-Testi Grup Ortalamaları………..……….33 14. Dershanede çalışan tarih öğretmenlerinin, dershanede tarih öğretimine ilişkin görüşleri ile mezun oldukları fakülteye göre dağılımı anlamlı bir Bağımsız Değişkenler t-Testi………..………33 15. Dershanede çalışan tarih öğretmenlerinin, dershanede tarih öğretimine ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir fark var mıdır? İlişkili Ölçümlerde Ortalama Puanların Karşılaştırılması………..………34 16. Dershanede çalışan tarih öğretmenlerinin, dershanede tarih öğretimine ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir fark var mı? İlişkili Ölçümlerde Ortalama Puanların Karşılaştırılması……….……….35 17. Dershanede Tarih Öğretimi, Öğretmenlerin Yaşı ve Hizmet Yılı Arasındaki Korelâsyon………..…………36 18. Dershanede Tarih Öğretimi ile Tarih Öğretmenlerinin Mesleki Yeterlik Algıları Arasındaki Korelâsyon………37 19. Dershanede Çalışan Tarih Öğretmenlerinin Mesleki Yeterlik Algıları……...…38 20. Dershanede Tarih Öğretmenliğine İlişkin Sorunlar…..………...39 21. Dershanede Tarih Öğretimi ile Tarih Öğretmenliğine İlişkin Sorunlar Arasındaki Korelâsyon……….……….40

(15)

BÖLÜM I

ÖZEL DERSANELER

Özel Dershanelerin Tanımı

1988’de Tebliğler dergisinde (sayı:2255) yayımlanan Özel Dershaneler Tip Yönetmenliğinde Özel Dershaneler şöyle tanımlanmaktadır; Özel dershaneler özel kişi ve kurumlara 625 sayılı kanuna ve Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı Özel Öğretim kurumları yönetmeliğine uygun koşulları meydana getiren; amacı öğrencileri zayıf oldukları derslerden yetiştirmek ve bilgi seviyelerini yükseltmek, bir üst okulun giriş imtihanları ile okul dışından bitirme imtihanlarına hazırlamak, belli alanlarda ilerlemek maksadıyla araştırma inceleme yapmak, ilgi ve istidatları doğrultusunda ihtisaslaşmak isteyenlere gerekli imkan ve ortamı sağlamak olan kuruluşlardır.

Özel dershanelerde yapılan öğretim etkinlikleri, aslında bir okulda yapılan öğretim etkinliklerinden çok farklı değildir. Öğrencilerin daha başarılı olma isteğiyle devam ettikleri özel dershanelerdeki öğretim, okula paralel yürütülen tamamlayıcı ve pekiştirici bir öğretim şeklidir. Yapılan öğretim şekli; öğrencinin ara sınıfta kendini daha iyi yetiştirmesi, o kula takviye sağlaması ve bir üst okulun giriş sınavlarına hazırlanması amacına göre değişmektedir. Ara sınıf yetiştirme kurslarında daha çok konu anlatımı yapılırken, üst okulların giriş sınavlarına hazırlama kurslarında konu anlatımı yanında test türü soru çözümüne önem verilmektedir.

Özel dershaneler; okullarda uygulanan programların varsa eksikliğini tamamlamakta, yoksa verilerini pekiştirmektedir. Bunu yaparken okulların veremediği teknik yapılanmayı sağlamakta, benimsetmekte ve hedef olan başarıya

(16)

yönlendirmektedir. Bu yönüyle özel dershanelerde aslında kavramaya yönelik bir öğretim vardır. Test uygulamalarının olması bu kavramayı zayıflatmaz, güçlendirir. Özel dershaneler programlarını uygularken planladığı öğretimi kesintisiz ve metodik o l a r a k y ü r ü t ür. G e r e k l i o l a n ı v e r i r , yöneldiği amaçta odaklaşır (http://www.ozdebir.org.tr/TR/Icerik.ASP?ID=349).

Özel Dershanelerin Gelişim Süreci

Özel dersaneler 1930’dan günümüze kadar varlığını sürdürmektedir. İlk dönemlerde yabancı dil, sanat, ticaret, ev ekonomisi gibi çeşitli alanlarda kurslar şeklinde görülmeye başlanmıştır. 1930’lu yıllardan sonra, dersleri zayıf olan ve bütünlemeye kalan öğrencileri yetiştirmek, eğitim–öğretim zamanını geçirmiş kişilere ilkokul, ortaokul, lise ve olgunluk sınavlarına girecek öğrencileri b u sınavlara hazırlamak görevini üstlenmiştir.

Pek çok sosyal kurum gibi, özel dershaneler de toplumun ihtiyacından doğmuştur ve bu ihtiyacı karşıladıkları için de varlıklarını sürdürmektedir. Özel dershaneler, belirli bir ücretle öğrencilere hizmet verirken, bir taraftan da sosyal görevler üstlenmektedirler.

Nüfusun artması, eğitim sisteminin ve uygulamalarının siyasi iktidarların güç gösterisi haline gelmesi, okullarda sınıfların kalabalıklığı, ders öğretmenlerinin yetersizliği, araç ve gereç yetersizliği, okullarda verilen eğitim ile sınav sistemi arasındaki farklılık, üniversiteye girmek isteyenlerin sayıca fazla olması, yeterli rehberliğin olmaması, tatil süresinin fazlalığı, öğrencilerin ihtiyaç ve yeteneklerine göre eğitilmemesi, ailelerin çocuklarını daha iyi bir başarı için yönlendirmeleri, eğitim kalitesinin düşmesi ve öğrencilerin test çözüm tekniklerini öğrenmek

(17)

istemeleri gibi nedenler özel dershanecilik kavramının ortaya çıkmasında oldukça etkili olmuştur. (DEMİR, 2001, s.1)

ÖZDE-BİR Dergisinin 21 nolu sayısında; Özel dersaneler bir yaygın eğitim kurumu iken, okullar örgün eğitim kurumudur. Bu nedenle ifa ettikleri görevler farklıdır. Ancak, örgün eğitim sistemi içinde iyi yetişmediğine inanan ya da daha iyi yetişmek arzusunda olan öğrenciler özel dersaneye başvurmaktadır. Devletten büyük teşvik ve destek görmektedirler. Sadece, Japonya’da 50.000 özel dersane bulunmaktadır. (ÖZD-EBİR, 1991, s.19) şeklinde özel dershaneler ve okullar arasındaki fark açıklanmaya çalışılmıştır.

Özel dershane ve kurslara duyulan talep gün geçtikçe artmaktadır. Ülkemizde özel sektörün kamu sektörüne göre payı %1 ile %2 arasında değişmektedir. Özel sektörle ilgili olarak İstanbul Ticaret Odasının Yayımladığı ‘‘Türkiye’de v e Dünya’da Özel Öğretim Kurumlarının Eğitimdeki Yeri’’ adlı seminerde; Şu anda henüz ilk okullarda baş göstermemiş olan sınavla seçerek öğrenci alma sistemi ile merkezi yönetimce planlanan genel eğitim sistemi arasında büyük bir çelişki bulunmaktadır. (İTO, 1992, s.97) Diğer taraftan eğitim öğretim programının sınavlara hazırlık açısından teknik ve metod yönünden yetersiz olması da dersane ve özel derslere ihtiyacı arttırmaktadır. (ÖĞÜTVERİCİ, 1996, s.63)

Özel Dershanelerin Kuruluş Amacı

Özel dersanelerin kuruluş amacı Özel Dershaneler Tip Yönetmenliğinin 6. maddesinde şöyle ifade edilmektedir:

a) Öğrencileri zayıf oldukları derslerde yetiştirmek ve bilgi seviyelerini yükseltmek.

(18)

b) Bir üst okulun giriş sınavlarına hazırlamak.

c) Belli alanlarda ilerlemek amacıyla araştırma ve inceleme yapmak ilgi

ve yetenekleri doğrultusunda uzmanlaşmak isteyen öğrencilere gerekli ortamı ve olanakları sağlamak, bu gibi öğrencileri tespit ve teşvik etmek.

Özel dershaneler bu amaçları gerçekleştirmek için kendi bünyesinde bir öğretmen kadrosu oluşturmakta ve bu kadronun ihtiyaçları dershaneler tarafından sağlanmaya çalışılmaktadır. Burada görev yapan öğretmenler anlaşmalarını dershane kurucuları ile yaparak, bir ders yılını kapsayan görev süreleri başlamaktadır. Bu görev süreleri içerisinde yaptıkları anlaşmaya bağlı olarak hareket etmek durumundadırlar.

Türkiye’de eğitim sistemindeki belirtilen olumsuzlukları değerlendiren özel sektör, 625 sayılı Özel Eğitim Kurumları kanununa dayanarak sınavla öğrenci alan paralı kolejlerin, yabancı okulların ve üniversitelerin sınırlı kontenjanına öğrenci hazırlamak amacıyla özel dershaneler açmaya hız vermiştir (DUMAN, 1987, s.7).

Özel dershane öğretmenlerinin çoğu milli eğitimden emekli olan, ataması olmayan, milli eğitim öğretmeni olup, yan gelir sağlamak amacı taşıyan bir kadrodan oluşmaktadır. Bu kadro içerisinde atamalarda sıkıntı çeken ve fen –edebiyat fakültesi mezunları olanlar çoğunluktadır. Bu çoğunluğun bir bölümünü de tarih öğretmenleri oluşturmaktadır. Özel dershaneler daha çok, az maaşla çalışan stajyerleri tercih etmektedirler.

(19)

Dershanelerde öğrencilerin bilgi seviyelerini yükseltmek için farklı yöntemler uygulanmaya çalışılmaktadır. Bunlar içerisinde en ağırlıklı olarak soru-çözüm tekniklerinin öğrenciye öğretilmesi ve testlerle konuların ana hatlarının öğrenciye aktarılmasıdır. Öğrencinin eksiklerini giderebilmek için ek dersler yapılmakta v e öğrenciye gerekli ortam sağlanmaktadır.

(20)

BÖLÜM II

ARAŞTIRMANIN PROBLEMİ

Bu bölümde Özel Dershanelerde Tarih Öğretimi ve Tarih öğretmenlerinin sorunları ele alınacaktır.

Problem Durumu

Eğitimin, yalnızca kalkınma çabası içerisinde olan ülkeler için değil, kalkınmış ülkeler için de geleceğin toplumunu bilinçlendirmede en önemli araç olduğu artık kuşku götürmez bir gerçek olarak benimsenmiştir. Ülkelerin kalkınmışlık sıralarındaki yerlerini belirleyen temel etkenlerden birisi de eğitimdir (BAŞARAN, 1982, s.144). Yeniliklere açık, gelişmeleri takip ederek uygulamaya dönüştüren bireyler yetiştirmek eğitim yoluyla gerçekleşmektedir. Yaşanan gelişmelere uygunluk sağlanması eğitim yoluyla mümkün olmaktadır.

İnsan, doğduğu günden itibaren hayatını sürdürebilmek için bir şeyler öğrenmek zorundadır. Bu öğrenme kişinin tek başına kazandığı deneyimlerle olabildiği gibi çevresindeki kişi ya da kurumların etkisiyle de olabilir. Kişi, ilk eğitimini ailede alır. Bunlar; belirli görgü kuralları gelenek ve göreneklerdir. Okuma yazma öğrenme, toplumunu ve değer yargılarını tanıma, insanlarla etkileşime girme ve belli süreçlerden geçtikten sonra toplumdaki statüsünü belirleyecek mesleğini kazanmayı da okullarda aldığı eğitim ve öğretimle öğrenir. Eğitim geniş anlamda “bireylerin, toplumun standartlarını, inançlarını ve yaşama yollarını kazanmasında etkili olan tüm sosyal süreçlerdir.” şeklinde tanımlanabilir (ÇALGIN,2003).

(21)

Eğitimin amacı, okuldaki öğrendikleri ile öğrenciyi hayata hazırlamaktır. Bunun diğer bir anlamı, öğrencinin okulda elde ettiği bilgi, beceri ve tutumlarını yeni durumlarla karşılaştığında kullanabilme yeterliliğine ulaşmasıdır (YILMAZ, 1997, s.75). D ershanedeki eğitim ve öğretim, amacı bakımından farklılıklar göstermektedir. Öğrencilerin beceri ya da ihtiyaçları doğrultusunda hareket etme çabasının yanında, sınav sistemi ile ilgili teknik bilgileri aktararak amaç öğrenciyi hedefine ulaştırma çabasıdır.

Bu amaç doğrultusunda verilen dersler okul derslerine nazaran daha kısa sürede teknik bilgilerin yoğunluğu içinde işlenmektedir. H er branş, sınav sistemine göre hareket ederek sorular üzerinden konularını işlemekte, böylece soru çözüm teknikleri üretilmektedir. S özel derslerde de izlenen bu sistem bazı kavram ve amaçların öğrenilmesini engellemektedir. Dersanede tarih öğretiminde de bu sıkıntı göze çarpmaktadır. T arih öğretiminin amacı dikkate alındığında bu eksiklikler kendini göstermektedir.

Sosyal bilimler arasında tarihin görevi, toplumların nereden geldiklerini ve nereye gitmekte olduklarını açıklamak gibi son derece hayati bir bilgi birikimi sağlarken, diğer yandan da ona yolunu sağlıklı bir şekilde çizebileceği bir de bilinç kazandırır (ÖZÇELİK, 1996, s.17).

Tarih beşeri görüntüyü yansıtır; bu yüzden eğitimimiz için yalnızca geçmişimizi değil günümüzde de olup biteni anlayabilmemiz için çok gerekli olan bir öğedir (ÖZBARAN, 1998, s.27-28).

(22)

Tarih öğretimi, bireyin ve toplumun sürekli bir değişim süreci içinde olduğunu kavraması, bu değişmenin nedenlerini anlamasını ve gelecekteki durum ile ilgili bilgi sahibi olmasını sağlamak ve kendi başına kanıtları değerlendirerek bağımsız yargıya varma yeteneğini geliştirmesini amaçlayan bir öğretim alanıdır (IŞIK, 2002, s.4). Tarih öğretiminde temel hedef olguları ezberlemekten çok, beceriler olmalıdır. Öğrencilerin, tarih disiplininin ana özelliklerinin farkına varmalarında sınıf ortamı, öğretmenin bilgiyi veren olarak gösterildiği ortamdan çok, öğrenciler için aktif öğrenme çevresi olmalıdır ( http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/150/vella_ata.htm.).

Öğretmen, örgün eğitimde bir öğretim görevi ile yükümlü her derecedeki öğreticileri kapsamaktadır (AKYÜZ, 1978, s.1). Günümüzde öğretmenlik bireysel, sosyal, kültürel, bilimsel teknolojik boyutlu profesyonel statüde bir eğitim mesleğidir. Öğretmen ise, insan davranışlarını ve yeteneklerini geliştiren, davranış mühendisi ya da başarı mühendisi olan bir meslek adamıdır (ALKAN, 2000, s.202).

Normal bir disiplin etkili bir öğretim için öğrencide kişisel kontrolü sağlayıcı öğretme ve öğrenme durumunu düzenleyici bir iştir. Toplumsal değerleri bilmeli ve bu değerlerle çelişmeyen, toplumla dengeli ve uyumlu ilişkiler kurabilen kişiler yetiştirmeye çalışmalıdır. Her imkandan yararlanarak öğrencilerini geleceğe hazırlamalıdır. Öğretim programını bu amaca ulaştırıcı nitelikte hazırlamalıdır. Öğrencileri yarınlara hazırlayabilmek için planlamaya önem vermeli, kendisinin ve öğrencilerinin zaman ve enerjilerini yerinde kullanmalıdır. Planlı bir öğretim, öğretmen ve öğrenci ilişkisi iletişimi kolaylaştırır. Öğrencilerin ilgi, ihtiyaç ve beklentilerini tanımalı, onların geçmiş yaşantılarından edindikleri ve beraberinde eğitim ortamına getirdikleri nitelikleri incelemeli ve elde ettiği bilgilerden yararlanarak öğrenme yaşantılarını düzenlemelidir.

(23)

Böylece daha iyi iletişim kurulabilir. İyi iletişim, meslekî başarısının hem temeli hem de ürünüdür. Öğrencilerinin ve çevresindekilerin kişiliğine saygı göstermelidir. Kişiliğe saygılı davranan, başkalarıyla özdeşleşebilen kişiler iletişimde başarılı olabilirler. Öğrenciler yetişkinlerin söylediklerinden çok, yaptıklarını değerlendirirler. Bu yüzden öğretmen, öğrencileri için, kibar, sevecen, anlayışlı, yol gösterici, meslekî ve genel kültüre sahip, tutarlı, öğrenci başarısı ile ilgilenen bir model olmalıdır. Öğretim yöntem ve tekniklerini tanımalı, öğreteceği davranışa ve konuya uygun öğretme ve öğrenme etkinliklerini yapabilmelidir (http://www.koprudergisi.com/index.asp?Bolum=EskiSayilar&Goster=Yazi&Yazi No=465).

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından (1982, s.2) yapılan “Öğretmen Sorunları ve Eğilimleri Araştırması”nda: Toplumda öğretmenlere verilen değerin gittikçe azalmakta olduğu, öğretmenler arasında, çalışma ve yaşam koşullarına ilişkin yakınmaların yaygınlaştığı öğretmenlik mesleği gençler için çekiciliğini yitirdiği görüşünün ortaya çıktığı görülmektedir. Buna karşın Türkiye’de öğretmenlik mesleği hakkında yapılan ve öğretmenlerin sosyo-ekonomik durumlarını konu alan araştırmaların çoğunda, bir tarım ülkesi olmasına ve savaş ekonomisi koşullarını yaşamış olmasına rağmen cumhuriyetin erken dönemlerinde öğretmenlerin toplumsal statüsünün bugünkünden daha yüksek olduğu, daha fazla toplumsal statü doyumu yaşadıkları; ancak sonraki dönemlerde uygulanan öğretmen yetiştirme ve istihdam politikalarının gittikçe öğretmenin statüsünde düşüşe neden olduğu sonucuna varılmıştır (ÖZPOLAT, 2002, s.2-3).

Sanayinin getirdiği fabrikalaşma, kalifiye eleman ihtiyacı yeni üniversitelerin ve fakültelerin açılmasına ortam hazırlamıştır. Üniversite mezunlarının istihdam edildiği görüldükçe, öğrencilerin de meslek ve iş kaygısı güdülenmeye başlamıştır. Sektörden para kazanma üniversiteyi nasıl kazanabilirim sorusunu beraberinde getirmiştir. Üniversiteyi kazanmak gençler için meslek edinmenin iş bulmanın aracı

(24)

olarak görülmüştür. Ancak bu araca ulaşmak için bir çok engel vardır. Binaların yetersizliği, dersliklerin kalabalık olması, okulların çoğunda ikili eğitim yapılması ve en önemlisi öğretmen yetersizliği üniversiteye girmeyi zorlaştırırken farklı çözümlerinde zeminini oluşturmuştur. İnsanın yaşadığı her yerde örgütler mevcuttur. İnsanlar bir amacı gerçekleştirirken bireysel güç ve çabaları yetmediği durumlarda örgütleri oluştururlar. Fakat örgütü oluşturmak da amaca ulaşma da yeterli olmamaktadır. Esas olan insan ve madde kaynaklarını harekete geçirici ve yönlendirici bir yöntemin oluşturulmasıdır (AKSU, 1994, s.1). D e r s haneler, üniversitelerle liseler arasındaki aracı kurumlar olarak ortaya çıkmaya başlamıştır.

Bugün Türkiye’de dershanelere giden öğrenci sayısı yaklaşık yarım milyondur. Toplam üniversiteye başvuru rakamları 1 milyon 900 bin civarındadır. Dershane ve öğrenci sayıları giderek artarken sektörde çalışan öğretmen ve diğer personel sayısı da artmaktadır.

Üniversiteye girişte öğrenci yığılmalarının nedeni, üniversite öğrenimine verilen önemden kaynaklanır. Sewel’e göre yüksek öğretime verilen önem; üniversite diplomasının kazandırdığı yüksek gelir şansı, güç ve prestijden kaynaklanır ( ÖZDEN, 1997, s.515).

Özel dershanelerde öğrenci sayısının artması branş öğretmenlerine duyulan ihtiyacı beraberinde getirmektedir. Üniversiteden mezun olan atanamayan, KPSS sınavında yeterli puanı almayan, öğretmen adayları için dersaneler oldukça çekici hale gelmiştir. Dershanede öğretmenlik mesleği ilk olarak stajyer statüsünde başlayarak bir yıl sonunda stajının da bitmesi ile uzman öğretmen olarak görevine devam etmektedir. Bugün milli eğitimde görev yapan öğretmenlerle dershanede görev yapan öğretmenlerin arasında belirgin farklılıklar göze çarpmaktadır.Dershane öğretmenlerinin 8 ay gibi bir süre içerisinde kısıtlı ders saatleri olmasına rağmen

(25)

müfredatı bitirmesi dersane öğretmenleri için büyük bir sorun yaratmaktadır. Bunun dışında mesai saatlerinin oldukça uzun olması da öğretmenlerin performanslarının düşmesine neden olabilmektedir.

Dershane öğretmenlerinin yaşadığı bu sıkıntıları branşlara göre baktığımızda bütün branşlarda hissedilmektedir. Ele aldığımız konu olan dersanede tarih öğretmenliğine dair sorunları belirlerken bunları bir başlık altında topladık ve sorunların öğretmenin mesleki tükenmişlik düzeylerini de belirledik. D ershanede verilen tarih eğitimi genel amaçlar doğrultusunda tam anlamı ile gerçekleşememektedir. Dershanede verilen tarih öğretiminde tarihte meydana gelen olayların nedenleri sonuçları ve önemleri üzerinde durularak sınava yönelik teknik bilgilerle öğrenci tam anlamı ile sınava h a z ı rlanmaya çalışılmaktadır. Ders saatlerinin kısıtlı olması da konun sadece sınava yönelik temalarının işlenmesini zorunlu kılmaktadır. Bu durum tarih derslerinin asıl amacından çok sınava yönelik bazı kalıplaşmış bilgilerin verilmesi ile sınırlı kalmaktadır.

Problem cümlesi

Kastamonu ilinde bulunan ve Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı özel dershanelerde tarih öğretmeni olarak çalışanların tarih öğretimine ilişkin görüşleri ve dershanede tarih öğretmenliği ile ilgili yaşanan sorunlar ile öğretmenlerin mesleki yeterlik algıları arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?

(26)

Alt Problemler

1. Araştırmaya katılanların cinsiyete, yaşa, mezun olduğu fakülteye ve hizmet yılına göre dağılımı nedir?

2. Araştırmaya katılanların cinsiyete göre yüksek lisans durumu dağılımı nedir?

3. Araştırmaya katılanların cinsiyete göre tarih öğretmenliği mesleğini tercih durumu dağılımı nedir?

4. Araştırmaya katılanların cinsiyete göre dershane öğretmenliğini tercih durumu dağılımı nedir?

5. Araştırmaya katılanların cinsiyete göre dershanede girdiği haftalık ders saati dağılımı nedir?

6. Araştırmaya katılanların cinsiyete göre Millî Eğitimdeki iş tecrübesi dağılımı nedir?

7. Araştırmaya katılanların cinsiyete göre ek iş yapma dağılımı nedir?

8. Dershanede çalışan tarih öğretmenlerinin dershanede tarih öğretimine ilişkin dersin amacı, işlenişi ve derste karşılaşılan sorunlar arasında cinsiyete göre anlamlı bir fark var mıdır?

9. Dershanede çalışan tarih öğretmenlerinin, dershanede tarih öğretimine ilişkin görüşleri ile mezun oldukları fakülte arasında anlamlı bir fark var mıdır?

10. Dershanede çalışan tarih öğretmenlerinin, dershanede tarih öğretimine ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir fark var mıdır?

11. Dershanedeki tarih öğretimi ile tarih öğretmenlerinin yaşı ve hizmet yılı arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?

12. Dershanedeki tarih öğretimi ile tarih öğretmenlerinin mesleki yeterlik algıları arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?

(27)

13. Dershanede çalışan tarih öğretmenlerinin mesleki yeterlik algısı ile tarih öğretmeninin konu hâkimiyeti ve öğretmenlik mesleğinden alınan haz arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?

14. Dershanede Tarih Öğretmenliğine ilişkin sorunlar arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?

15. Dershanede Tarih Öğretimi ile Tarih Öğretmenliğine İlişkin Sorunlar Arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?

Tarih öğretmeninin en büyük görevi öğrencinin toplumsal gelişimine temel olacak tarih bilgisini en doğru ve geniş biçimde sunmasıdır. Tarih öğretmeni bu görevleri yerine getirirken birçok bilimden yararlanmak zorundadır. Bu nenenle tarih öğretmeni perspektifini geniş tutmalıdır.

ÖSS’ye yönelik tarih eğitiminde yukarıda bahsettiğimiz görevler biraz daha kalıplaşmış v e verilen eğitim şekli farklılıklar arzetmektedir. Dershaneye gelen öğrenci tarih eğitiminin amaçlarını okulda aldığı eğitimle giderirken dersanede amaç farklılaşmaktadır. Öğrenci tarih dersini artık ÖSS’de sorulara doğru yanıt verebilecek pratik bilgiler öğrenebileceği bir süreç olarak görmektedir. İşte bu nokta da dershanede tarih eğitimi ile okuldaki tarih eğitimi amaç olarak ayrılmaktadır . Dershane öğretmeni de bu amaç için kendini yetiştirmekte ve tarih eğitiminin amacı farklılaşmaktadır.

Bu araştırma dershanelerde tarih öğretimi ve Tarih öğretmenlerinin sorunlarını ortaya koymaya yöneliktir. Dershanede tarih öğretimi nasıl gelişim göstermektedir, tarih dersleri nasıl işlenmektedir, dershane tarih öğretmenlerinin yaşadıkları sorunlar nelerdir? Bu soruların cevaplarını değerlendirmek bu araştırmanın amacıdır.

(28)

Araştırmanın Önemi

Dershanelerde görev yapan öğretmenler üzerine yapılan geniş çaplı araştırmalar bulunmamaktadır. Dershanelerde yapılan eğitimle ilgili pek araştırma yapılmamıştır. Dershane öğretmenlerinin durumları kamuda çalışan öğretmenlerden farklıdır. Çalışma koşulları, ücret sistemi, öğretim amaçları da birbirinden farklılık göstermektedir. B u farklılıklar bazı yönlerden olumlu sonuçlar doğururken, olumsuzlukları da beraberinde getirmiştir. Dershanede tarih öğretmenleri de diğer branş öğretmenleri gibi birçok güçlükle karşı karşıya kalmaktadır. Yaşanılan sorunların çözümünü sağlayacak ilgili kurum ya da kuruluşun olmaması da dershane öğretmenlerinin problemlerini çözümsüz bırakmaktadır.

Türkiye’de tarih öğretimi denildiğinde; demokratik, insan haklarına saygılı, sorumluluğunu bilen, dün-bugün-gelecek arasında ilişki kurmayı becerebilen ve araştırmayı seven genç kuşaklar yetiştirmeyi hedef alan bir dinamizm oluşturma çabası aklımıza gelmelidir (YILDIZ, 2002, s.3).

Tarih öğretiminin amaçları gerçekleştirilmeye çalışılırken yaşanan b a z ı sıkıntılar öğretimin aksamasına da neden olmaktadır. Bunlardan bazıları, ders saatlerinin yeterli olmaması, tarih öğretim yöntemlerinden kaynaklanan sorunlar, tarih ders kitaplarının öğrencileri ezbere yönlendirmesi, yapılan ezberlerin öğrencilerin yorum kabiliyetini sınırlamasıdır.

Tarih öğretim yöntemlerinden kaynaklanan sorunlar bugün öğretimin sıkıcı, kuru olduğu, öğrencinin ilgisini çekmediği, öğrenciyi tarihten uzaklaştırdığı biçimindedir (TEKELİ, 1998, s.94). Bilgi daha doğrusu bir verinin ezber olup olmaması, onun ne denli günlük yaşamamızda işlevsel bir ağırlığının olup

(29)

olmadığına bağlı. Bir başka deyişle bilgiyi veriyor muyuz, onu öncelikle tartışmamız gerekir. Yani verdiğimiz bilgi değilse öğrencinin onu ezberlemesi kadar doğal bir şey yoktur (TOPRAK, 2001, S.15). Bu sorunlar öğrencilerin tarih dersine olan ilgilerini de azaltmaktadır.

Doğru bilinç oluşturmakta tarih öğretimi çok önemlidir. Eğitim süreçleri boyunca eğitimciler bilincin çatısını kurmaya çalışmaktadırlar. Tarih öğretenin, en büyük yükümlülüğü kişinin gelişimine temel olacak tarih bilgisini en doğru ve en geniş biçimde sunmaktır (AFŞAR, 1998, s.64).

Dershanelerde yapılan tarih öğretiminin amaçlarına baktığımız zaman karşımıza sınav sistemine yönelik kavramlar çıkmaktadır. Dershanelerde tarih derslerindeki amaç, öğrenciye tarihi olayların neden-sonuçlarını, önemlerini belirtmek ve soru çözüm tekniğini de kullanarak sınava yönelik soruların çözümünü öğrenciye aktarmaktır. Bu açıdan baktığımızda tarih öğretiminin amacı ile dersanede tarih öğretiminin gerçekleşmesi arasında farklılar yaşandığı görülmektedir. Tarih öğretiminin dershanelerde tam anlamı ile gerçekleştirilememesinin en önemli nedenlerinden biri daha önce de belirttiğimiz gibi ders saatinin yetersiz olmasıdır. Tarih dersi sınıfın sınırlarını aşmalıdır. Ancak bu yolla öğrenciler bu dersi sever ve anlar duruma gelebilirler (PAYKOÇ, 1991, s.107).

Paykoç’un da belirttiği gibi tarih dersi işlenirken öğrencinin ilgisi dikkate alınmalıdır. Fakat dershanelerde verilen tarih öğretimi bu amacı gerçekleştirmeye yönelik zaman dilimine sahip değildir. Tarih konu başlıkları kısa notlar halinde verilip geçilmekte ve sınavda çıkan sorular ön planda tutulmaktadır. Bunun yanında yaşanan diğer bir sıkıntı ise, birinci aşamada sorulan tarih soruları yoruma dayalı olduğu için, kısıtlı olan zaman dilimde öğrenci yorum yapmaya yöneltilmektedir. Yorum yapmakta oldukça sıkıntı yaşayan öğrenciler, ezberin etkisinde kaldıkları için

(30)

zorlanmaktadırlar. Bu durumun verdiği sıkıntı birinci aşama sorularının cevaplandırılmasında başarının düşük olması ile ortaya çıkmaktadır. Yapılan ölçme ve değerlendirmelerde yorum sorularının tam anlamı ile anlaşılmadığı görülmektedir.

Bir eğitim sisteminin en önemli unsuru öğretmendir. Eğitim sisteminin başarısı, genelde sistemi işletip uygulayacak olan öğretmenlerin ve diğer eğitim personelinin niteliklerine bağlıdır (KAVCAR,1987). Öğretmenlik, Türkiye’de eğitim sihirli değneğini maharetle kullanarak ülkenin ekonomik, sosyal, kültürel v.b. konularda gelişmesini sağlaması beklenen ‘hazin’ bir meslektir (AKYÜZ,1987).

Özel dershane öğretmenlerinin özel sektör mantığıyla daha donanımlı olması gerektiği muhakkaktır. Dersanelerde öğretmenin her ne kadar kişisel kabiliyetine göre ders anlatması söz konusu olsa da ağırlıklı olarak dokümanlara ve sisteme göre öğretim yapmaktadır. Nitekim müfredat belli, konu süresi belli, test sayısı bellidir. Öğretmen buna göre eğitimini tamamlar (PURTUL, 2006)

Dershanelerde öğrenciler daha çok sorgulayıcı, araştırmacı, öğrenmeye açık ve hazır bulunuşluluk düzeyi ileri bir durumdadır. Veli ise öğrenciyi, öğretmeni ve idareyi daha çok takip etmekte ve gözlem altında tutmaktadır. Dershanelerde konular anlatılırken düz anlatımın yanı sıra soru-cevap, diyalog, grup çalışması, hatıra, şiir ve tarihi fıkralarla öğrencinin dikkati derse çekilerek düşünmeye yöneltilmiş ve sonuca ulaşması sağlanmıştır.

Dershanelerde çalışan tarih öğretmenlerinin yaşadığı sorunlar, diğer branş öğretmenlerinin sorunları ile benzerlik göstermektedir. Ancak branşlarında kaynaklanan sorunlar da ayrı bir boyutta değerlendirilebilir. Dershane öğretmenleri özel sektörün yaşattığı olumsuzluklara katlanmak zorunda kalan eğitimcilerdir.

(31)

Dershanede öğretmenlik yapmak çoğunun isteği dışında gerçekleşen zorunlu bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun nedeni ataması olmayan branş öğretmenlerinin iş imkanlarının kısıtlı olmasıdır. Özellikle tarih bölümü mezunlarının atamalarının kısıtlı olması bu öğretmen adaylarını dershanelere sürüklemiş ve asgari ücretle sözleşme yaparak mesleklerini gerçekleştirerek, gelir sağlamaya çalışmaktadırlar. Yaşanan diğer bir sıkıntı sigorta primlerinin düşük düzeyde bildirilmesidir. Bu da emeklilikte düşük ücret gelirine sahip olmalarına neden olmaktadır.

Sözleşmelerde belirlenen ücretlerin de zamanında alınmadığı gözlenmektedir. Maaşların zamanında alınmaması öğretmenlerinin işlerine gösterdikleri ilgiyi azaltırken dershanenin başarı düzeyini de düşürmektedir. Bu durumun yaşanması sadece öğretmeni maddi açıdan sıkıntıya sokmak ile sınırlı değildir. Belli bir ücret ödeyerek, sınava hazırlık amacı ile gelen öğrencilerde yönetim boyutunda gerçekleşen bu sorunun etkisi altında kalmaktadırlar. Dersanede tarih öğretmenliği, oldukça yoğun bir performans gerektirmektedir. Konunun kavranması için yeterli zaman dilimi olmamasına rağmen kısa sürede belirlenen başlıkların öğrenciye aktarılmasında ve konu anlatımının ardından testlerle pekiştirilmesi gerekmektedir . Amaç öğrenciye konu ile ilgili soruların çözümünde bilginin yanında soru çözme tekniğini öğretmektir. Öğretmenin bu aşamada çektiği en büyük sıkıntı öğrencinin temel bilgi eksikliğinin olması ve dershane öğretmenine tanınan sürenin büyük bir kısmının konu anlatmak ve tekrarlarla geçmesidir. Fakat tarih öğretmenleri kendilerine verilen programın dışına çıkarak ek derslerle bu problemi halletme çabası içerisindedirler.

Öğrencilerdeki eksiklikler sadece konu eksikliği değil ayrı bir önem taşıyan kavram eksikliğidir. T arih derslerinde öğretmenlerin çektiği en büyük sıkıntılardan biri de budur. ÖSS soruları incelendiğinde tarih sorularının her geçen yıl biraz daha kavram yanılmalarına dayandığı görülmektedir. Ayrıca öncüllü soruların yanıltıcı

(32)

bazı özellikleri de öğrencileri aynı zamanda tarih öğretmenini de güç duruma düşürmektedir .

Dershanede tarih öğretmeni dersin başlamasından bitimine kadar aktif olmak zorundadır. Hem konu anlatımda hem soru-cevap uygulamasında öğretmen öğrenciyi derse katmalı ve ilgiyi anlatılan konuya toplaması gerekmektedir. B u öğrencinin konuyu kavraması testlerde başarı sağlaması, öğretmenin iş veriminin artması bakımından gereklidir. Özellikle dershane tarih öğretmenleri derse katılımı sağlamak ve aynı zamanda tarih dersine ilgiyi artırarak başarıyı artırma çabasındadır.

Öğrencilerin tarih derslerine hazırlıksız gelmeleri öğretmeni oldukça yormakta ve zaman kaybına neden olmaktadır. Dershane ortamında olmasının verdiği rahatlıkla hazırlık yapılmaması bütün yükü öğretmene atmaktadır. Bu durum öğretmenin performansını olumsuz yönde etkilerken aynı zamanda soru tekniklerinin öğretilmesini de geciktirmektedir. Çünkü öğretmen konu anlatmaktan soru çözmeye vakit bulamamakta ek ders yapmak zorunda kalmaktadır.

Tarih öğretmenleri, dershanelerde yoğun bir programa tabi tutulmaktadır. Dershane tarafından hazırlanan bu ders programının ağır olmasının en önemli nedeni tarih öğretmeninin branşında tek olmasıdır. Dershanelerde tarih öğretmenlerinin sayısı 1 ya da 2 ile sınırlıdır. Ders programlarının yoğun olmasına rağmen bu sayının sınırlı olması da dershanedeki tarih öğretmenlerinin performansını düşürmektedir. Bu durum tarih dersine olan ilgiyi de etkilemektedir.

Tarih derslerinde öğrencinin öğrenme düzeyini yükseltmek için, çeşitli materyaller kullanılmaktadır. Bunlar içerisinde en çok kullanılan ise haritalardır. Bunun en önemli nedeni ise kullanımının kolay olması ve zaman kaybına neden

(33)

olmamasıdır. Tarih öğretmenlerinin harita dışında kullanabileceği materyallerin kısıtlı olmasının nedeni ise hem zaman problemi hem de çalıştığı dershanenin sağladığı olanakların yeterli olmamasıdır.

Dershanelerde dikkate alınan, önemle üzerinde durulan unsurlardan biri de öğretmen-öğrenci, öğretmen- veli ilişkileridir. Dershane öğretmenleri öğrenci ve veli ile sürekli iletişim halinde olmalı ve öğretmen, öğrencinin durumu ile ilgili gelişmeleri veliye belirli aralıklarla bildirmelidir. Ancak branş öğretmenleri bu iletişimi gerçekleştirmekte oldukça sıkıntı yaşamaktadırlar. Daha önce de üzerinde durduğumuz, ders programının yoğunluğu öğretmenin; öğrenci ve veli ile olan ilişkisini kesintiye uğratırken velinin ve öğrencinin de memnuniyetsizliğine neden olmaktadır. Bu durumun sorumlusu ise yine öğretmen olmaktadır.

Tarih öğretimine ve kamu alanında görev yapan öğretmenlere yönelik bir çok araştırma yapılmasına rağmen özel dershanelerde tarih öğretimine ve tarih öğretmenliğinin sorunlarına ilişkin, bir araştırmanın yapılmamış olması da yapılan bu araştırmayı önemli kılmaktadır.

Araştırmanın Sayıltıları

1. Dershanede görev yapan tarih öğretmenlerinin anket sorularına verdiği yanıtlar varolan durumu yansıtmaktadır.

2. Dershanede görev yapan tarih öğretmenlerine uygulanacak anketlerin öğretmenler tarafından objektif bir şekilde cevaplandırılacağı varsayılmıştır.

3. Araştırmada kullanılan veri toplama araçlarının geçerli ve güvenilir olduğu kabul edilmektedir.

(34)

4. Araştırmada kullanılacak örneklemin, evreni temsil eder nitelikte olduğu kabul edilmiştir.

Araştırmanın

Kapsam Ve Sınırlılıkları

1. Araştırmanın kapsamını dershanede görev yapan tarih öğretmenlerinin sorunları ve mesleki özellikleri oluşturmaktadır.

2. Araştırma 2005-2006 öğretim yılında dershanelerdeki tarih öğretimi ve dershanelerde görev yapan tarih öğretmenlerini kapsamaktadır.

3. Araştırma Kastamonu ilindeki, özel dershanelerde yapılan tarih öğretimi ve özel dershanelerde görev yapan Tarih Öğretmenlerinin belirttiği sorunlar ve çözüm önerileri ile sınırlıdır.

Araştırmanın Tanımları

Öğretmen: Devletin eğitim-öğretim ve bununla birlikte yönetim görevlerini üzerine alan özel bir ihtisas mesleği olup görevlerini Türk Milli Eğitim’inin amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak ifa etmekle yükümlü olan ve resmi öğretim kurumlarında çalışan insanlardır (Milli Eğitim Temel Kanunu, Mad. 43).

İ ş D oyumu: İş görenin işin boyutlarına ilişkin istekleri ile bunların işinde kazandırılması derecesine ilişkin algılamaları arasındaki farkın bir işlevi olan duygusal tepkilerdir (BALCI, 1985, s.5).

Ö z e l D ershane: Özel dershaneler Tip Yönetmenliği Tebliğler Dergisi (Ankara, 1988, md.6)’nde belirtilene göre, özel kişi ve kurumlara ,625 sayılı kanuna

(35)

ve Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı Özel Öğretim kurumları yönetmenliğine uygun koşulları meydana getiren; amacı öğrencileri zayıf oldukları derslerden yetiştirmek ve bilgi seviyelerini yükseltmek, bir üst okulun giriş imtihanları ile okul dışından bitirme imtihanlarına hazırlamak, belli alanlarda ilerlemek maksadıyla araştırma inceleme yapmak, ilgi ve istidatları doğrultusunda ihtisaslaşmak isteyenlere gerekli imkan ve ortamı sağlamak olan kuruluşlardır.

Tarih öğretimi: Tarih öğretimi, bireyin ve toplumun sürekli bir değişim süreci içinde olduğunu kavraması, bu değişmenin nedenlerini anlamasını ve gelecekteki durumu ile ilgili bilgi sahibi olmasını sağlamak ve kendi başına kanıtları değerlendirerek bağımsız yargıya varma yeteneğini geliştirmesini amaçlayan bir öğretim alanıdır (IŞIK, 2002, s.4).

Eğitim: Kişinin yaşadığı toplum içerisinde değeri olan yetenek, tutum ve diğer davranış biçimlerini geliştirdiği süreçlerin tümüdür.

Öğretim: Kapalı yerlerde, dershane ve amfilerde, gerektiğinde teçhizatlı ve teçhizatsız olarak açık arazide eğitim yardımcı malzemelerinden de yararlanılarak yapılan işlemlerdir.

(36)

BÖLÜM III

YÖNTEM

Bu bölümde araştırmada izlenen yöntem: ‘‘araştırma modeli’’, ‘‘evreni ve örneklemi’’, ‘‘veri toplama teknikleri’’, ‘‘verilerin analizi’’ alt başlıklarında açıklanmıştır.

Araştırmanın Modeli

Alan araştırması yapılmıştır. Bulgulara ulaşmak için tarama modeli kullanılmıştır. Özel dershanelerde görev yapan tarih öğretmenlerine uygulanan ankette 3 ölçek kullanılmıştır. Birinci ölçek dershanelerde tarih öğretimine ilişkin anket, ikinci ölçek tarih öğretiminde yaşanan sorunlarla ilgili ölçek, üçüncü ölçek dershanede görev yapan tarih öğretmenlerinin sorunlarına ilişkin anketi kapsamaktadır.

Araştırmanın Evreni ve Örneklemi

Bu araştırmanın evrenini Kastamonu ili sınırları içindeki Milli Eğitim Bakanlığına bağlı özel dershanelerdeki tarih öğretmenleri oluşturmaktadır. Kastamonu il merkezinde 12 adet dersane bulunmaktadır. Bu dershanelerin görev yapan bütün tarih öğretmenleri araştırmaya katılacaklardır.

(37)

Veri Toplama Teknikleri

Bu araştırmada üç tip veri toplama tekniği kullanılmıştır. Birincisinde yazın yöntemi ile ilgili kanun, yönetmelik, yönerge ve yayınlar taranarak özel dershanedeki tarih öğretiminin ve tarih öğretmenlerinin sorunlarının ne olabileceği tespit edilmeye çalışılmıştır. İkinci olarak araştırma için kullanılacak veriler açık uçlu soru yöntemi ile sorunlar ve çözüm önerileri tespit edilerek, araştırmada kullanılacak veriler uzman yardımı ile ankete dönüştürülmüştür.

Uygulamadan önce anketin geçerliliği ve güvenirl i l i ğ i M e z u n Dershanesi’ndeki 3, Uğur Dershanesi’ndeki 3, Aral Fen Dershanesi’ndeki 5, Final Dershanesi’ndeki 3 Tarih Öğretmenine uygulanarak test edilmiştir.

Konu ile ilgili kaynaklar, YÖK, Üniversite kütüphaneleri ve aracılığı ile taranmıştır. Bu şekilde özel dershanede tarih öğretiminin ve öğretmenlerinin sorunlarının neler olduğu yayınlar ve yönetmelikler çerçevesinde saptanmaya çalışılmıştır. Ankette soruların hepsi incelenmiş birbirine benzeyen sorular birleştirilmiş, işlerliği olmayan maddeler çıkarılmıştır.

Ankete son şekli verildikten sonra aynı deney grubuna uygulanmış anketin geçerliliği ve güvenirliliği test edilmiştir. Veri toplama aracı olarak kullanılan anket 4 bölümden oluşturulmaktadır. Birinci bölümde dershanede görev yapan tarih öğretmenlerinin kişisel ve mesleki bilgileri, ikinci bölümde dershanede tarih öğretimi ve tarih öğretmenliğine dair sorular, üçüncü bölüde dershanede görev yapan tarih öğretmenlerinin sorunlarına dair sorular, son bölümde ise öneriler yer almaktadır.

(38)

III.

BÖLÜM

BULGULAR

VE

YORUM

Bu bölümde, Kastamonu örneklemi esas alınarak Millî Eğitim Bakanlığına bağlı özel dershanelerde tarih öğretmeni olarak çalışanların, dershanede tarih öğretimi, dershanede tarih öğretmenliğine ilişkin sorunlar ve öğretmenlerin mesleki yeterlik algıları ile ilgili toplanan veriler çeşitli değişkenler açısından incelenerek tablolar hâlinde gösterilmiş ve yorumlanmıştır.

3.1. Araştırmaya katılan dershane tarih öğretmenlerinin cinsiyete, yaşa, mezun olduğu fakülteye ve hizmet yılına göre dağılımı nedir?

Tablo 1.1. Dershane Tarih Öğretmenlerinin Cinsiyete Göre Dağılımı

Cinsiyeti N %

Bay 17 56,7

Bayan 13 43,3

Toplam 30 100,0

Tablo 3.1’de görüldüğü üzere araştırmaya katılan toplam 30 tarih öğretmenin 17’si bay 13’ü bayandır. Ayrıca, araştırmada bayların yüzdelik oranı 57; bayanların yüzdelik oranı ise 43’tür.

(39)

Tablo 3.2. Dershane Tarih Öğretmenlerinin Yaşa Göre Dağılımı Yaş N % 20– 25 yaş arası 13 43,3 26– 30 yaş 12 40,0 31– 35 yaş ve üzeri 5 16,7 Toplam 30 100,0

Tablo 3.2’de görüldüğü üzere araştırmaya katılan toplam 30 tarih öğretmenin 13’ü 20-25 yaşlar; 12’si 26-30 yaş, 5’i ise 31-35 yaş ve üzeri arasındadır. 20-30 yaş arasındaki tarih öğretmenlerinin sayısı 25, örneklem içindeki yüzdelik oranının yüzde 83’lük bir oranda olması, dershane öğretmenliği, daha çok genç öğretmenler tarafından tercih edilmektedir şeklinde yorumlanabilir.

Tablo 3.3. Dershane Tarih Öğretmenlerinin Mezun Olduğu Fakülteye Göre Dağılımı

Mezun Olduğu Fakülte N %

Eğitim Fakültesi 17 56,7

Fen-Edebiyat Fakültesi 13 43,3

Toplam 30 100,0

Tablo 3.3’te görüldüğü üzere araştırmaya katılan toplam 30 tarih öğretmenin 17’si Eğitim Fakültesi; 13’ü ise Fen-Edebiyat Fakültesi mezunudur. Araştırmadaki eğitim fakültesi mezunlarının yüzdelik oranı 57; fen edebiyat fakültesi mezunların yüzdelik oranı ise 43’tür.

(40)

Tablo 3.4. Dershane Tarih Öğretmenlerinin Hizmet Yılına (Kıdem) Göre Dağılımı

Tablo 3.4’te görüldüğü üzere araştırmaya katılan tarih öğretmenlerinin 19’u 1-5 yıl 9’u 6-10 yıl, 2’sinin ise 11-15 yıl arasında öğretmenlik hizmeti vardır. Tablo 2’deki yaşa ilişkin bağlı olarak dershane öğretmenliği, daha çok genç öğretmenler tarafından tercih edildiği şeklinde yorumlanabilir.

Hizmet Yılı (Kıdemi) N %

1-5 yıl arası olar 19 63,3

6-10 yıl arası olar 9 30,0

11-15 yıl arası olar 2 6,7

(41)

3.2. Araştırmaya dershane tarih öğretmenlerinin cinsiyete göre yüksek lisans dağılımı nedir?

Tablo 3.5. Dershane Tarih Öğretmenlerinin Cinsiyete Göre Lisansüstü Eğitim Durumları

Lisansüstü eğitim durumu Yok Var Toplam 11 6 17 Bay % 64,7 % 35,3 % 100,0 11 2 13 Bayan % 84,6 % 15,4 % 100,0 22 8 30 Toplam % 73,3 % 26,7 % 100,0

Tablo 3.5’de görüldüğü üzere araştırmaya katılan 17 bay öğretmenden 6’sının; 13 bayan öğretmenden 2’sinin yüksek lisans yaptığı anlaşılmaktadır. Araştırmaya katılan dershane tarih öğretmenlerinin % 27’si yüksek lisans eğitimi yapmıştır.

(42)

3.3. Araştırmaya katılan dershane öğretmenlerinin cinsiyete göre tarih öğretmenliği mesleğini tercih durumu dağılımı nedir?

Tablo 3.6. Dershane Tarih Öğretmenlerinin Cinsiyete Göre Tarih Branşını Tercih Durumu

Tarih öğretmenliğini isteyerek mi tercih ettiniz? Hayır Evet Toplam 4 13 17 Bay %23,5 %76,5 %100,0 0 13 13 Bayan %,0 %100,0 %100,0 4 26 30 Toplam %13,3 %86,7 %100,0

Tablo 3.6’da görüldüğü üzere araştırmaya katılan 17 bay öğretmenden 4’ünün tarih öğretmenliğini istemeyerek seçtiği görülürken 13 bayan öğretmenin hepsi tarih öğretmenliğini isteyerek seçmiştir. Araştırmaya giren öğretmenler arasında tarih öğretmenliğini isteyerek tercih etmeyenlerin oranı % 13; isteyerek tercih edenlerin oranı ise % 87’dir.

(43)

3.4. Araştırmaya katılanların cinsiyete göre dershane öğretmenliğini tercih durumu dağılımı nedir?

Tablo 3.7. Tarih Öğretmenlerinin Dershane Öğretmenliğini Tercih Durumu

Dershane öğretmenliğini isteyerek mi tercih ettiniz? Hayır Evet Toplam 4 13 17 Bay %23,5 %76,5 %100,0 3 10 13 Bayan %23,1 %76,9 %100,0 7 23 30 Toplam %23,3 %76,7 %100,0

Tablo 7’de görüldüğü üzere araştırmaya katılan 17 bay öğretmenden 4’ünün dershanede tarih öğretmenliğini istemeyerek tercih ettiği aynı şekilde 13 bayan öğretmenden 3’ünün dershanede tarih öğretmenliğini istemeyerek seçmediği görülmektedir. Araştırmaya giren öğretmenler arasında dershane öğretmenliğini isteyerek tercih etmeyenlerin oranı % 23; İsteyerek tercih edenlerin oranı ise % 77’dir.

(44)

3.5. Araştırmaya katılan tarih öğretmenlerinin dershanede girdiği haftalık ders saati dağılımı nedir?

Tablo 3.8. Tarih Öğretmenlerinin Dershanedeki Haftalık Ders Yükü

Tablo 8’de görüldüğü üzere araştırmaya katılan 17 bay öğretmenden 10’unun haftada 8 ile 20 saat arasında, 7’sinin ise 21 saat ve üstü derse girdiği; 13 bayan öğretmenden 7’sinin haftada 8 ile 20 saat arasında, 6’sının ise 21 saat ve üstü derse girdiği görülmektedir. Bütün bay ve bayan öğretmenler arasındaki haftalık ders yükü 8 ile 20 saat arasında olup yüzdelik oranı % 57’dir. Bayanların (% 46) dershanede girdiği haftalık 21 saat ve üstü ders yükü erkeklere (% 41) göre % 5 oranında daha fazla olduğu görülmektedir.

Dershanedeki haftalık ders yükü

8-20 saat arası 21 saat ve üstü

Toplam 10 7 17 Bay %58,8 %41,2 %100,0 7 6 13 Bayan %53,8 %46,2 %100,0 17 13 30 Toplam %56,7 %43,3 %100,0

(45)

3.6. Araştırmaya katılanların cinsiyete göre Millî Eğitimdeki iş tecrübesi dağılımı nedir?

Tablo 3.9. Dershane Tarih Öğretmenlerinin Millî Eğitimdeki İş Tecrübesi

Millî Eğitimde iş tecrübeniz var mı? Hayır Evet Toplam 12 5 17 Bay 70,6% 29,4% 100,0% 9 4 13 Bayan 69,2% 30,8% 100,0% 21 9 30 Toplam 70,0% 30,0% 100,0%

Tablo 9’da görüldüğü üzere araştırmaya katılan 17 bay öğretmenden 5’inin; 13 bayan öğretmenden 4’ünün Millî Eğitimde iş tecrübesi olduğu görülmektedir. Bütün bay ve bayan öğretmenler arasında Millî Eğitimde iş tecrübesi olanların yüzdelik oranı % 30’dur. Bu durumda dershanede çalışan öğretmenler ya Millî Eğitim ile dershane işini aynı anda yürütüyor ya da Millî Eğitimden istifa ederek dershaneye devam ettiği şeklinde yorumlanabilir. Bunu sağlamak için öğretmenlerin ek iş yapıp yapmama durumuna bakmak gerekiyor.

(46)

3.7. Araştırmaya katılan dershane tarih öğretmenlerinin cinsiyete göre ek iş yapma dağılımı nedir?

Tablo 3.10. Dershane Tarih Öğretmenlerinin Ek İş Durumu

Dershane dışında ek iş yapıyor musunuz? Hayır Evet Toplam 14 3 17 Bay 82,4% 17,6% 100,0% 9 4 13 Bayan 69,2% 30,8% 100,0% 23 7 30 Toplam 76,7% 23,3% 100,0%

Tablo 10’da görüldüğü üzere araştırmaya katılan 17 bay öğretmenden 3’ünün; 13 bayan öğretmenden 4’ünün ek iş yaptığı görülmektedir. Bütün bay ve bayan öğretmenler arasında ek iş yapanların yüzdelik oranı % 23’dur. Bu durumda dershanede çalışan öğretmenlerin Millî Eğitim ile dershane işini aynı anda yürüttüğü ve/veya ekonomik sorunlar sebebiyle ek iş yaptığı söylenebilir.

(47)

4.8. Dershanede çalışan tarih öğretmenlerinin dersin amacı, işlenişi ve derste karşılaşılan sorunlar cinsiyete göre anlamlı bir fark göstermekte midir?

Tablo 3.11. Dershanede Yapılan Tarih Öğretiminin Amacı, İşlenişi ve Derslerde Karşılaşılan Sorunlara ilişkin T Testi Sonuçları

Dershanede tarih öğretimi Cinsiyet N X S Sd t p

Bay 17 4,14 ,352 1.Dersin amacı Bayan 13 3,89 ,464 28 1,63 .113 Bay 17 4,14 ,344 2. Dersin işlenişi Bayan 13 4,09 ,361 28 ,38 .709 Bay 17 3,46 ,255

3. Derste ka rşılaşılan sorunlar

Bayan 13 3,46 ,330

28 ,39 .970

Tablo 3.11’de öğretmenlerin cinsiyetine göre dershanede tarih öğretimi, tarih dersinin amacı, işlenişi ve tarih dersinde karşılaşılan sorunlara ilişkin görüşlerinin puan ortalamaları verilmiştir. İlişkisiz değişkenler t-testi ile dershanede tarih öğretimi amaç, ders işlenişi ve derste karşılaşılan sorunlara ilişkin tarih öğretmenlerin puan ortalamaları cinsiyet açısından anlamlı bir fark gösterip göstermediği test edilmiştir. Dershanede çalışan tarih öğretmenlerinin dershanedeki tarih öğretimi; dersin amacı, işlenişi ve derste karşılaşılan sorunlara ilişkin görüşleri cinsiyete göre anlamlı bir fark (p>.05) göstermemektedir.

(48)

3. 9 . D ershanede çalışan tarih öğretmenlerinin, dershanelerdeki tarih öğretimine ilişkin görüşleri mezun oldukları fakülteye göre anlamlı bir fark göstermekte midir?

Tablo 3.12. Tarih Öğretmenlerinin Dershanede Yapılan Tarih Öğretimine İlişkin Görüşlerinin Mezun Oldukları Fakülteye Göre T Testi Sonuçları

Dershanede tarih öğretimi

Mezun olunan fakülte N X S Sd t p Eğit. Fak. 17 3,95 ,455 1.Dersin amacı Fen Fak. 13 4,14 ,347 28 1,19 .243 Eğit. Fak. 17 4,10 ,309 2. Dersin işlenişi Fen Fak. 13 4,13 ,403 28 ,25 .804 Eğit. Fak. 17 3,44 ,218

3. Derste ka rşılaşılan sorunlar

Fen Fak. 13 3,48 ,363 28 ,39 .703

Tablo 3.12’de öğretmenlerin, mezun olduğu fakülteye göre dershanede tarih öğretimi; tarih dersinin amacı, işlenişi ve tarih dersinde karşılaşılan sorunlara ilişkin görüşlerinin puan ortalamaları verilmiştir. İlişkisiz değişkenler t-testi ile dershanede tarih öğretimi amaç, dersin işlenişi, derste karşılaşılan sorunlar ve tarih öğretimine ilişkin öğretmenlerin toplam puanları, mezun oldukları fakülteye göre anlamlı bir fark olup olmadığı test edildi. Dershanede çalışan tarih öğretmenlerinin dershanede tarih öğretimine ilişkin dersin amacı, işlenişi ve derste karşılaşılan sorunlar ve tarih öğretimine ilişkin toplam puanlarına ilişkin mezun oldukları eğitim fakültesi ve fen fakültesine göre anlamlı bir fark (p>.05) göstermemektedir.

Tarih öğretmenlerinin cinsiyeti ve özellikle mezun oldukları fakültelerin dershanelerdeki tarih öğretimi üzerindeki görüşleri arasında anlamlı fark veya

(49)

ilişkiye sahip olmadığı görülmektedir. Bu durum, tarih öğretmenlerinin sadece sınavlara yönelik ortak bir tarih öğretimi benimsemiş olmalarıyla da açıklanabilir.

3.10. Dershanede çalışan tarih öğretmenlerinin, dershanede yapılan tarih öğretimine ilişkin görüşleri (dersin amacı, işlenişi ve derste karşılaşılan sorunlar) arasında anlamlı bir fark var mı?

Tablo 3.13. Tarih Öğretmenlerinin, Dershanede Yapılan Tarih Öğretimi, Dersin Amacı, İşlenişi ve Derste Karşılaşılan Sorunlara Açısından Görüşlerinin İlişkili T Testi Sonuçları

Dershanede tarih öğretimi N X S Sd t p

30 4,03 ,415

1. Dersin amacı-Dersin işlenişi

30 4,12 ,346

29 1,160 .256

30 4,03 ,415

2. Dersin amacı-Derste karşılaşılan sorunlar

30 3,46 ,285

29 7,759 .000

30 4,12 ,346

3. Dersin işlenişi-Derste ka rşılaşılan sorunlar

30 3,46 ,285

29 8,786 .000

Tablo 3.13’teki ilişkili ölçümlerde tarih öğretmenlerinin dershanede yapılan tarih öğretimine; dersin amacı, işlenişi ve derste karşılaşılan sorunlara ilişkin görüşlerinin puan ortalamaları (1. desin amacı-dersin işlenişi; 2. dersin amacı-ders işlerken karşılaşılan sorunlar ve 3. dersin işlenişi-ders işlerken karşılaşılan sorunlar) verilmiştir.

İlişkili ölçümlerde ortalama puanların karşılaştırılması t-testi ile dershanede tarih öğretimi 1. desin amacı-dersin işlenişi; 2. dersin amacı-ders işlerken karşılaşılan sorunlar ve 3. dersin işlenişi- ders işlerken karşılaşılan sorunlar arasında anlamlı bir

(50)

farkın olup olmadığı sınanmıştır. Tablo incelendiğinde 1. desin amacı-dersin işlenişi arasında anlamlı bir farkın olmadığı (p>.05); 2. dersin amacı-ders işlerken karşılaşılan sorunlar ve 3. dersin işlenişi- ders işlerken karşılaşılan sorunlar arasında ise anlamlı bir fakın olduğu (p<.05) görülmektedir. Başka bir ifade ile tarih dersinin işlenişi ile amacı arasında önemli bir farklılık olmazken derste karşılaşılan sorunlar hem dersin işlenişi hem de dersin amacı üzerinde anlamlı bir fark yarattığı söylenebilir.

3.11. Tarih öğretmenlerinin dershanedeki tarih öğretimine ilişkin görüşleri ile öğretmenlerin yaşı ve hizmet yılı arasında anlamlı bir ilişki var mı?

Tablo 3.13. Dershanede Tarih Öğretimi, Öğretmenlerin Yaşı ve Hizmet Yılı Arasındaki İlişki

Dershanede Tarih Öğretimi Öğretmenlerin Yaşı Öğretmenlerin hizmet yılı r 1 ,155 ,052 P . ,415 ,784 Dershanede Tarih Öğretimi N 30 30 30 r ,155 1 ,035 P ,415 . ,855 Öğretmenlerin Yaşı N 30 30 30 r ,052 ,035 1 P ,784 ,855 . Öğretmenlerin hizmet yılı N 30 30 30

Tablo 3.13’te görüldüğü üzere Pearson korelasyon katsayısı yaş için r =.16 çok düşük, p=,415 (p>.05); hizmet yılı için ise Pearson korelasyon katsayısı r =.052 çok düşük, p=.784. (p>.05) olduğu görülmektedir. Buradan anlaşılacağı üzere dershanede tarih öğretimi, öğretmenlerin yaşı ve hizmet yılı arasında anlamlı bir ilişki yoktur.

(51)

3.12. Dershanedeki tarih öğretimi ile tarih öğretmenlerinin mesleki yeterlik algıları arasında anlamlı bir ilişki var mı?

Tablo 3.14. Dershanede Tarih Öğretimi ile Tarih Öğretmenlerinin Mesleki Yeterlik Algıları Arasındaki Korelâsyon

Tablo 3.14’te görüldüğü üzere dershanede tarih öğretimi ile tarih öğretmenlerinin mesleki algıları arasında pozitif fakat düşük düzeyde bir ilişki olduğu görülmektedir. Pearson korelasyon katsayısı r = .244 çok düşük, p= .193 (p>.05) olduğu görülmektedir. Tarih öğretmenlerinin mesleki yeterlilik algıları ile dershanedeki tarih öğretimi puanları arasında anlamlı bir ilişki yoktur.

Dershanede tarih öğretimi

Tarih öğret. mesleki yeterlik algıları r 1 ,244 p . ,193 Dershanede tarih öğretimi N 30 30 r ,244 1 p ,193 .

Tarih öğret. mesleki yeterlik algıları

Şekil

Tablo 1.1. Dershane Tarih Öğretmenlerinin Cinsiyete Göre Dağılımı
Tablo 3.2’de görüldüğü üzere araştırmaya katılan toplam 30 tarih öğretmenin  13’ü 20-25 yaşlar; 12’si 26-30 yaş, 5’i ise 31-35 yaş ve üzeri arasındadır
Tablo 3.4. Dershane Tarih Öğretmenlerinin Hizmet Yılına (Kıdem) Göre  Dağılımı
Tablo 3.5. Dershane Tarih Öğretmenlerinin Cinsiyete Göre Lisansüstü  Eğitim Durumları
+7

Referanslar

Benzer Belgeler

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ BATMAN ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ BAYBURT ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ BEYKENT ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ BEYKOZ ÜNİVERSİTESİ

SPK ve diğer kuruluşlarca yaptırılacak muhasebe denetim işlemlerinde, 96 saate kadar standart saat ücreti (185 TL/saat) olarak uygulanır. 96 saatten sonrası için; standart

(İÖ) 4 - SELÇUK ÜNİVERSİTESİ BEYŞEHİR ALİ AKKANAT MESLEK YÜKSEKOKULU BANKACILIK VE SİGORTACILIK PR.. 4 - SELÇUK ÜNİVERSİTESİ BEYŞEHİR ALİ AKKANAT MESLEK

Öğrenci Devamsızlıklarının Öğrenci Otomasyon Sistemine İşlenmesi ve İlan Edilmesi İçin Son Gün Yarıyıl/Yıl Sonu Bitirme Sınav Tarihlerinin Öğrenci Otomasyon

Workshop: Culture (Faculty of Architecture Faculty of Arts and Design and related student clubs). 3 hours of workshops (within 12 workshop)

Astronomi ve Uzay Bilimleri Gözlemevi Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürlüğüne Aşı Araştırma ve Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürlüğüne. Atatürk

Gebze Teknik Üniversitesi Rektörlüğüne Giresun Üniversitesi Rektörlüğüne Gümüşhane Üniversitesi Rektörlüğüne Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğüne Hakkari

Bununla birlikte intörnlük döneminde, öğrencilere hasta sorumluğu verilmeden yalnızca servis veya polikliniklerin rutin/minör işleri (Gayta, idrar, kan taşımak,