• Sonuç bulunamadı

Arı Merası Olarak Fazelya ve Kolza’nın Bal Arısı (Apis mellifera L.,) Kolonilerinin Populasyon Gelişimi ve Bal Verimi Üzerine Etkilerinin Araştırılması

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Arı Merası Olarak Fazelya ve Kolza’nın Bal Arısı (Apis mellifera L.,) Kolonilerinin Populasyon Gelişimi ve Bal Verimi Üzerine Etkilerinin Araştırılması"

Copied!
11
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Arı Merası Olarak Fazelya ve Kolza’nın Bal Arısı (Apis mellifera L.,)

Kolonilerinin Populasyon Gelişimi ve Bal Verimi Üzerine Etkilerinin

Araştırılması

Ulviye Kumova1 , Ali Korkmaz 2

1 Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Balcalı/ADANA 2 Tarım İl Müdürlüğü Çiftçi Eğitimi ve Yayım Şubesi SAMSUN

Özet:Araştırma, fazelya ve kolza bitkilerinin bal arısı kolonilerinin populasyon gelişimi ve

bal verimi üzerine etkisini saptamak amacıyla Ç.Ü. Ziraat Fakültesi A.U.Ç alanında yürütülmüştür. Deneme alanına 15 da fazelya ve 15 da kolza bitkisinin ekimi, 29 Ekim 2002 tarihinde yapılmıştır. Araştırmada, Ç.Ü.Z.F. Arıcılık Ünitesinde bulunan 30 adet, Muğla orijinli Anadolu bal arısı (A. m. anatoliaca) kolonisi kullanılmıştır. Koloniler rastgele iki ayrı gruba ayrılarak, bitki parselleri yanına 15 adet, bu alandan 5 km uzaklığa 15 adet olarak yerleştirilmiştir. Araştırma süresince 21 gün aralıklarla yapılan kontrollerde yavru alan ve ergin arı gelişimi; parsel ve kontrol grubu kolonilerde sırasıyla ortalama 3472.88±144.26 ve 3213.02±136.43 cm2/koloni; 11.38±0.39 ve 12.43±0.46 adet/koloni olarak belirlenmiştir. Parsel ve kontrol kolonilerinin bal verimleri sırasıyla ortalama 32.37 kg/koloni ve 27.34 kg/koloni olarak saptanmıştır (P<0.01). Bu sonuçlardan; Çukurova koşullarında ekimi yapılan fazelya ve kolza bitkisinin, arı kolonilerinin yavru gelişimleri ve bal verimi üzerinde etkili olduğu, besin kaynağı sağlama açısından yararlı ve destek bitkiler olarak bölge ve ülke genelinde yaygınlaştırılmasının önemi ortaya konulmuştur.

Anahtar kelimeler: bal arısı, fazelya, kolza,arı merası, kolon gelişimi, bal verimi. Investigation on Colony Population Development and Honey Yield of Honey Bee

Colonies (Apis mellifera L.,) of Phacelia and Rape as Bee Pasture

Abstract: This research was designed for determine the honey bee colonies productivity

with rape end phecelia plantation relations sown at research fields of Faculty of Agriculture University of Çukurova. Plants were sown at the date of 29 November 2002 in 15 dekar. Colonies were taken from the Apiculture Unit of Animal Husbandry Department, the origin of this colonies were Anatolian Muğla race (A. m. anatolica L.), controlled end equalized

(2)

30 colonies were randomly divide in two groups, first group of colonies placed uniformly, in the rape and pheselia field; other group were placed 5 km away of planted field. Investigations were elongated 21 days intervals, in this extending, colony development, such as brood areas, worker bee population increments determined and evaluated statically. Colonies placed in the pasture and control group’s brood areas and bee population and honey production were determined, come out results were 3472.88±144.26 cm2/colony, 3213.02 ±136.43 cm2/colony: 11.38±0.39 frame/colony, 27.34±0.46 frame/colony ; 32.37kg/ colony and 27.34 kg/colony respectively. These relation were significant at the level of p<0.01. Concluded that rape and phesellia plantation could be strongly advised to beekeeper as a meadow and a shoulder particularly when nectar in short supply.

Key words: honey bee, rape plant, phesellia plant, bee pasture, nectar gathering Giriş

Bal arısı kolonilerinde verimliliği belirleyen en önemli ögeler koloni populasyon gelişimi ve bal verimdir. Bal verimi çevre, koloni yönetimi ve arının genetik özelliklerinin bir sonucu olup koloni populasyonunun büyüklüğüne bağlı olarak değişebilmektedir. Koloni populasyon büyüklüğü ana arının yaşına, yumurtlama hızına ve işçi arıların yaşama gücüne göre değişebilmektedir. Koloninin yavru miktarı ile oluşturduğu bal verimi arasında önemli bir ilişki bulunmaktadır (Moller, 1961., Thyri, 1965., Ebbersten, 1978. Woyke, 1984). Bal arısı kolonilerinin istenilen düzeyde gelişmesinde ve bal veriminin artmasında doğal bitki kaynaklarının zenginliği yanında ekili kültür bitkilerinin çeşitliliği önem taşımaktadır. Fazelya, Hydrophyllaceae familyasından Phacelia cinsine ait Kuzey Amerika orijinli tek yıllık bir bitkidir. Bu bitki 1832 yılında Avrupa'ya getirilmiş, Almanya başta olmak üzere İngiltere ve birçok Doğu Avrupa ülkesinde ve Amerika’da yem bitkisi, erozyonu önleyici örtü bitkisi yanında, arı yetiştiricileri tarafından nektar ve polen kaynağı olarakda kullanılmaktadır (Szabo, 1985., Svensen, 1990., Williams ve Christian, 1991). Fazelya bal arılarına nektar ve polen kaynağı sağlaması açısından dünyanın en üstün yirmi nektar bitkisi arasında yer almaktadır (Crane, 1975). Günümüzde bu bitki, bal arılarının yararlanması için özellikle arılıkların önüne ekimi yapılmakta ve arı meraları oluşturulmaktadır. Bazı Avrupa ülkelerinde arı yetiştiricileri kolonilerini göçer arıcılık sistemi içerisinde fazelya ekili alanlara taşımaktadırlar (Beck, 1991., Becker, 1995). Kolza

(3)

salgıladığı nektar ve polen ile bal arılarını kendine çeken bir bitkidir. Bal potansiyeli açısından 200 bal bitkisi arasında 4.,5. sırada yer almaktadır (Crane, 1984., Goltz, 1988). Kolzanın bal arısı polinasyonu ile tohum üretiminde %13-64 oranında üretim artışı sağlandığı (Mc Gregor, 1976., Kumova, 1999a); İngiltere’de kolonilerin beslenmesinde; bal, polen ve balmumu üretimini artırmada her geçen yıl ekim alanları genişletilen ve ön plana çıkarılan bir bitki konumunda olduğu (Williams 1980) bildirilmektedir.

Fazelya ve kolzanın Çukurova koşullarında adaptasyonu, çiçeklenme yoğunluğu ve fenolojisi ile koloni gelişimine olan etkileri konularında çalışmalar bulunmaktadır. Çukurova’da sonbahar mevsiminde erken ve geç ekimi yapılarak, çiçeklenmenin yetersiz olduğu mart-nisan-mayıs aylarında bal arıları için uygun besin kaynağı olabilmektedir. Bal arılarına olan katkısı nedeniyle fazelya ve kolzanın Çukurova yöresi yanında ülke genelinde ekimi yaygınlaşmaktadır (Sağlamtimur ve ark.,1982., Tansı ve ark. 1996., Korkmaz ve Kumova, 1998., Tansı ve ark, 1999., Kumova ve ark., 2001).

Bal arısı kolonilerinde verimliliğin önemli parametrelerinden olan ergin arı gelişimi, yavrulu alan miktarı ve bal verimi arasında pozitif bir ilişki bulunmaktadır (Doğaroğlu, 1981., Doğaroğlu ve ark 1992). Çukurova koşullarında, fazelya parseline farklı uzaklıklarda yerleştirilen kolonilerde yavrulu alan ve ergin arı miktarının sırasıyla ortalama 2924.80±426.92 cm2/koloni, 8.46±0.95 ad/koloni olarak belirlendiği, koloni populasyon gelişimi üzerine bu bitkinin önemli düzeyde etkide bulunduğu, kolonilerin bal mevsimine güçlü ve sağlıklı kolonilerle girdiği bildirilmektedir (Korkmaz ve Kumova, 1998).

Çukurova’da kolonilerin erken ilkbaharda ek beslenmesinin, yavrulu alan ve ergin miktarı ile bal verimi üzerine etkili olduğu ve kolonilerin bal mevsimine kuvvetli bir işçi arı populasyonu ile girdikleri belirlenmiştir (Kumova, 1999b., Kumova, 2000). Çukurova’da kolza, fazelya ve bakla bitkilerinin koloni gelişimi üzerine etkilerinin araştırıldığı 3 yıllık bir çalışma sonucunda, bu bitkilerin bölgede bal arılarının besin bulmakta güçlük çektiği mart, nisan ve mayıs aylarında çiçeklenmesi nedeni ile kolonilerin gelişimini önemli ölçüde arttırtığı ve bu nedenle kolonilere ek besleme yerine, bu bitkilerin karışımından oluşturulan arı meralarının oluşturulmasının gerekli olduğu belirtilmektedir (Tansı ve ark., 1999). Bu araştırma; Çukurova koşullarında fazelya ve kolza bitkilerinin bal arısı kolonilerinin populasyon gelişimi ve bal verimleri üzerine etkilerini belirlemek ve arı merası olarak

(4)

bölge ve ülke arıcılarına katkılarını araştırmak amacıyla yürütülmüştür.

Materyal ve Yöntem

Araştırmada arı materyali olarak; Ç.Ü.Z.F. Zootekni Bölümü Arılığında ana arı yaşı, koloni populasyon gücü ve kuluçka etkinliği açısından eşitlenen, 30 adet Muğla orijinli Anadolu bal arısı (A. m. anatoliaca ) kullanılmıştır. Bitki materyali olarak, Çukurova koşullarına adapte olmuş, Turan-82 çeşidi fazelya ile TS-82 çeşidi kolza bitkileri kullanılmıştır. Ç.Ü.Z.F. deneme alanına, 15 da kolza, 15 da fazelya bitkisinin ekimi, 29 Ekim 2002 tarihinde yapılmıştır. Ekilen her 2 dekar fazelya ve kolza bitkisine, bir arı kolonisi gelecek şekilde (Levin, 1986) 15 adet arı kolonisi 21/03/2002 tarihinde ekili alana yerleştirilmiştir. Kontrol grubunu oluşturan 15 adet koloni, bu bitkilerin ekim alanından 5 km uzağa konulmuştur. Fazelyada çiçeklenme 15/03/2002 - 10/05/2002, kolzada 16/03/2002 - 01/06/2002 tarihleri arasında devam etmiştir. Fazelyada çiçeklenme 56 gün sürerken, kolza bitkisi 45 gün çiçekte kalmıştır. Fazelya ve kolzada çiçeklenmenin sona ermesinden sonra, deneme kolonileri bal üretimi için 11/06/2002 tarihinde Kayseri-Sarız ilçesine, 13/08/2002 tarihinde Şanlıurfa-Akçakale yöresine götürülmüştür.

Kolonilerin yavru ve ergin arı gelişimleri deneme süresince her 21 günde bir yapılan kontrollerle ortaya konulmuştur. Kolonilerin yavru gelişimi Puchta yöntemine (Fresnaye ve Lensky, 1961) göre, ergin arı gelişimi arı ile kaplı çerçevelerin sayılması ile belirlenmiştir. Araştırma sonunda, yavrulu alan verilerinin istatistiki değerlendirilmesi, TPDT (uzaklık x dönem) Faktöriyel Deneme Deseni ile ortalamaların irdelenmesi DÇKT ile yapılmıştır. Arılı çerçeve sayısına ait verilere, uzaklık ve ölçüm yapılan dönemler bakımından Kruskal Wallis Testi uygulanmış, arılı çerçeve sayısı verilerine ait ortalamalar kendi aralarında Mann-Whitney U testi kullanılarak karşılaştırılmıştır.

Deneme kolonilerinde 1. bal hasadı 15 Temmuz 2002 tarihinde Kayseri-Sarız’da, 2. bal hasadı 15 Eylül 2002 tarihinde Şanlıurfa-Akçakale’de yapılmıştır. Kolonilerin bal verimini saptamak amacıyla her bir koloniye ait ballı petekler alınarak, duyarlı terazide tek tek tartılmış ve sırları alınarak bal süzme makinasında süzme işlemi yapılmıştır. Balı süzülen petekler tekrar tartılarak boş petek ağırlığı belirlenmiş ve tartılan iki ağırlık arasında elde edilen fark, koloninin toplam bal verimi (kg/koloni) olarak belirlenmiştir. Bal verimine ait verilerin değerlendirilmesinde t-testi kullanılmıştır.

(5)

Bulgular ve Tartışma

Fazelya ve Kolza Bitkilerinin, Kolonilerin Yavrulu Alan Gelişimi Üzerine Olan Etkileri

Koloni gruplarında deneme boyunca elde edilen yavrulu alan gelişimi ve dönemlere göre değişimi Çizelge 1 ve Şekil 1’de verilmiştir.

Çizelge 1. Koloni Gruplarında Elde Edilen Yavrulu Alan Gelişimi (cm2/koloni). Gruplar

Ölçüm

Tarihleri Bitki Parseli Kontrol X±Sx

12/03/2002 1451.24±15.15 1455.97±20.37 1453.60±12.48 d 03/04/2002 3850.48±199.23 3878.27±186.50 3864.37±134.10 c 25/04/2002 5565.28±184.98 4842.24±217.86 5203.76±155.64 a 16/05/2002 4383.96±246.53 4963.66±169.19 4673.81±156.45 b 07/06/2002 3800.03±152.55 4117.22±237.93 3958.63±141.95 bc 26/06/2002 4282.33±190.13 4450.69±206.39 4366.51±138.75 ab 17/07/2002 4508.66±225.19 3239.85±180.38 3874.26±184.32 c 07/08/2002 3843.47±187.17 3469.62±261.13 3656.55±161.62 c 28/08/2002 2429.92±670.71 1188.33±142.55 1809.13±356.06 d 18/09/2002 613.45±90.47 524.32±84.56 568.88±61.40 e X±Sx 3472.88±144.26a 3213.02±136.43b 3342.95±99.40

Şekil 1. Deneme Koloni Gruplarında Yavrulu Alan Miktarının Dönemlere Göre Değişimi. Araştırmanın başlangıcında (12/03/2002) bitki parselinde bulunan kolonilerde ortalama 1451.24 cm2 yavrulu alan belirlenirken, deneme sonunda (18/09/2002) bu değerin 613.45

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 12/03/2002 03/04/2002 25/04/2002 16/05/2002 07/06/2002 26/06/2002 17/07/2002 07/08/2002 28/08/2002 18/09/2002 Ölçüm Dönem leri Y a v ru lu a la n M ik ta ( c m ²/ k o lo n i) Parsel Kontrol

(6)

cm2 ‘ye düştüğü belirlenmiştir. Kontrol kolonilerinde bu değerler başlangıçta 1455.97 cm2 ve deneme sonunda 524.32 cm2 olarak gerçekleşmiştir. Denemenin başladığı 12/03/2002 tarihinden 16/05/2002 tarihine kadar kolonilerin yavrulu alanları fazelya ve kolzanın çiçeklenmesine bağlı olarak belirgin bir artış göstermiş, bitki parseli yanındaki kolonilerin 25/04/2002 tarihinde 5565 cm2/koloni ile o dönemin en yüksek yavrulu alan gelişimine ulaştığı saptanmıştır. Bu tarihten sonra yavrulu alan gelişiminde bir düşme görülmüştür. Özellikle bu durumun I. bal hasat döneminden sonra hızlandığı belirlenmiştir.

Araştırma sonunda, parsel ve kontrol kolonilerinin yavrulu alanları sırasıyla ortalama 3472.88 ve 3213.02 cm2/koloni olmuştur. Bu sonuç, fazelya ve kolzanın parsel koloni gruplarının yavru gelişim üzerine etkili olduğunu göstermektedir. Yavrulu alan verilerine uygulanan istatistiki analiz sonucunda; yavrulu alan gelişimi üzerine fazelya ve kolza bitkileri ile ölçüm dönemleri ve grup x dönem interaksiyonun etkisinin P<0.01 düzeyinde önemli olduğu belirlenmiştir. Yavru gelişimi açısından elde edilen sonuçlar, aynı bölge koşullarında yetiştirilen, fazelya bitkisinin kolonilerin, yavru populasyon gelişimi üzerine önemli düzeyde etkide bulunduğu ve kolonilerin bal mevsimine güçlü ve sağlıklı kolonilerle girdiği (Korkmaz ve Kumova, 1998); kolonilerinin besin bulmakta güçlük çektiği mart, nisan ve mayıs aylarında, kolza ve fazelyanın kolonilerin yavru gelişimini önemli ölçüde arttırdığı (Tansı ve ark, 1999) bildirişlerini desteklemektedir.

Denemenin yapıldığı Çukurova Üniversitesi kampus alanının ekolojik yapısının denemenin yapıldığı dönemlerde Çukurova yöresini genel olarak temsil etmemesi, bu kampus alanın fazelya ve kolza ekim alanı dışında çok çeşitli doğal ve kültür bitkiler ile kaplı olması koloniler üzerinde etkili olmuştur. Kontrol kolonilerinin konulduğu alanın bu zenginlikte olması yavrulu alan gelişimi üzerinde önemli bir rol oynamıştır. Deneme sonunda yavru gelişimi fazelya ve kolza parselindeki koloni gruplarında, kontrol koloni gruplarından daha iyi bir gelişme göstermiş olmasına karşın; kontrol kolonilerinin bu bitkilerden daha uzak ve floranın daha elverişsiz olduğu alanlara konulması durumunda, bu etkinin tam olarak ortaya konulacağını gösteren boyut taşıdığı görülmektedir.

Fazelya ve Kolza Bitkilerinin, Kolonilerin Ergin Arı Gelişimi Üzerine Olan Etkileri

Koloni gruplarında araştırma süresince elde edilen arılı çerçeve sayısı Çizelge 2’de görülmektedir. Deneme başlangıcında sırasıyla 6.07 ve 6.00 ad/koloni arılı çerçeveye sahip

(7)

olan parsel ve kontrol kolonileri, araştırma süresince gelişme göstermiştir. Deneme sonunda parsel kolonileri 4.13 ad/koloni kontrol kolonileri 4.53 ad/koloni arılı çerçeveye sahip olmuştur. Parsel ve kontrol koloni gruplarının ortalama arılı çerçeve sayıları sırasıyla 11.38 ve 12.43 ad/koloni olmuştur.

Çizelge 2. Koloni Gruplarında Elde Edilen Ergin Arı Gelişimi (adet/koloni). Gruplar

Ölçüm Tarihleri

Bitki Parseli Kontrol X±Sx

12/03/2002 6.07±0.07 6.00±0.00 6.03±0.03 f 03/04/2002 8.40±0.27 8.67±0.21 8.53±0.17 e 25/04/2002 13.00±0.80 12.40±0.67 12.70±0.52 c 16/05/2002 14.07±0.87 14.67±0.78 14.37±0.58 b 07/06/2002 12.60±0.89 17.47±0.56 15.03±0.69 b 26/06/2002 17.93±0.51 20.60±0.48 19.27±0.42 a 17/07/2002 17.93±0.51 20.53±0.42 19.23±0.41 a 07/08/2002 10.00±0.00 10.27±0.27 10.13±0.13 d 28/08/2002 9.67±0.55 9.20±0.47 9.43±0.36 de 18/09/2002 4.13±0.17 4.53±0.13 4.33±0.11 g X±Sx 11.38±0.39 12.43±0.46 11.90±0.30

Ergin arı gelişimi parsel ve kontrol koloni gruplarında 26/06-17/072002 tarihinde yapılan ölçümlerde en üst düzeye çıkmasına karşın, I. bal hasadından sonra (17/07/2002) hızla azalma göstermiştir. Koloni gruplarına ait arılı çerçeve verilerine uygulanan Kruskal Wallis Testine göre arılı çerçeve sayısı üzerine kolza ve fazelya bitkilerinin etkisi önemsiz (P>0.05), ancak dönemler bazında koloni gruplarının ergin arı gelişimi üzerine ölçüm dönemlerinin etkisi P<0.01 düzeyinde önem bulunmuştur.

Ergin arı gelişimi açısından, bitki parsel yanında bulunan koloni grupları ile kontrol koloni grupları arasında net bir fark ortaya çıkmamıştır. Bu duruma kontrol kolonilerinin bulunduğu alanın bitki populasyonu açısından oldukça zengin olması, koloni populasyon gelişimi bakımından gruplar arasındaki farklılığın net bir şekilde gözlemlenmesine engel olmuştur.

Kolonilerin Bal Verimi

Araştırma kolonilerinin bal verimleri Çizelge 3’te ve bal verimlerinin gruplara göre değişimi Şekil 2’de verilmektedir. Deneme sonunda yapılan iki bal hasadında parsel yanında bulunan kolonilerin 32.37 kg/koloni, kontrol kolonilerinin 27.34 kg/koloni bal

(8)

verimine sahip oldukları saptanmıştır. Bal verimlerine uygulanan t-testi sonucunda, bal verimi açısından gruplar arasında fark P<0.01 düzeyinde önemli olduğu belirlenmiştir. Çizelge 3. Koloni Gruplarının Ortalama Bal Verimi (kg/koloni).

Gruplar Değişim Aralığı n X±Sx CV

Bitki Parseli 25.00-39.90 15 32.37±1.19 a 16.45

Kontrol 17.80-34.00 15 27.34±1.27 b 24.31

Şekil 2. Deneme Koloni Gruplarının Bal Verim Değişimleri.

Fazelya ve kolza parseli kenarına konulan kolonilerde elde edilen bal verimleri, ergin arı gelişiminin bal verimi ile pozitif ilişkisi olduğunu belirten (Doğaroğlu, 1981., Doğaroğlu ve ark, 1992) bildirişleri ile örtüşmektedir.

Kolonilerin bal verimine koloninin genetik yapısı etkili olduğu kadar çevresel faktörlerin de önemli düzeyde etkisi bulunmaktadır (Sanford, 1988). Kolonilerin erken ilkbahar dönemine rastlayan ana nektar akımı öncesinde geliştirdiği yavrulu alan miktarına bağlı olarak gelişen ergin arı miktarının koloninin topladığı bal miktarı üzerine etkisi bulunmaktadır.

Sonuç

Ergin arı gelişimi açısından, bitki parsel yanında bulunan koloni grupları ile kontrol koloni grupları arasında net bir fark ortaya çıkmamıştır. Bu duruma kontrol kolonilerinin

24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 Kontrol Parsel B a l V e ri m i (k g /k o lo n i)

(9)

bulunduğu alanın bitki populasyonu açısından zengin olması, koloni populasyon gelişim parametreleri bakımından gruplar arasındaki farklılığın net bir şekilde gözlemlenmesine engel olmuştur. Sonuçta, Çukurova koşullarında fazelya ve kolza bitkilerinin bal arısı kolonilerinin gelişimine yararlı olabilecek bitkiler konumunda olduğu, ancak bitki populasyonunun yoğun ve çeşitli olduğu yörelerde, bal arıları için erken ilkbahar döneminde nektar ve polen kaynağı sağlayan destek bitkiler olabileceği belirlenmiştir.

Kaynaklar

Beck, W. 1991. On the pollen and nectar value of phacelia, nallow, sunflower and buckwheat. Bienenpflege. 7:227-230.

Becker, K., Hedtke, C. 1995. Foraging of wild bees and honey bees on a mixture of entomophilous plants on extensification areas. Apidologie. 26(4):344-346.

Cale, G., Gowen, Y. W. 1956. Heterosis in honey bee (Apis mellifera L.). Genetics. 41:292-293.

Crane, E. 1975. Honey: A comprehensive survey. Heinemann in Co-operation with International Bee Research Association. London. UK.

Crane, E., Walker, P., Day, R. 1984. Directory of ımportant world honey sources. International Bee Research Association. London.

Doğaroğlu, M. 1981. Türkiye'de yetiştirilen önemli arı ırk ve tiplerinin Çukurova Bölgesi koşullarında performanslarının karşılaştırılması. Doktora Tezi. Adana.

Doğaroğlu, M., Özdemir, M., Polat, C. 1992. Türkiye’deki önemli bal arısı ırk ve ekotiplerinin Trakya koşullarında performanslarının karşılaştırılması. Tr. J. of Veterinary and Animal Sciences. 16:403-414.

Ebbersten, K. 1978. Honey production in relation to brood quantity and temperament. Apic. Abst. 31(3): 917.

Fresnaye, J. B., Lensky, Y. 1961. Methods d’appreciation des surfaces de vain dans les colonies d’abeilles. Ann. Abeille. 4(4):369-376.

Goltz, L. 1988. Honey and pollen plants. Part X. Miscellaneous honey plants. American Bee Journal. 128(2):97-100.

(10)

Korkmaz, A., Kumova, U. 1998. Çukurova Bölgesi koşullarında yetiştirilen fazelya (Phacelia tanacetifolia Bentham) bitkisinin bal arısı (Apis mellifera L.) kolonilerinin populasyon gelişimine, nektar ve polen toplama etkinliğine olan etkilerinin araştırılması. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi. 13(2):121-130.

Kumova, U. 1999a. Arıcılık açısından kolza bitkisi (Brassica napus L.). TİGEM. 13 (70): 11-16.

Kumova, U. 1999b. Bal arısı kolonilerinde farklı besleme yöntemlerinin koloni gelişimi ve bal verimi üzerine etkilerinin araştırılması. Ç.Ü.Z.F. Dergisi. 14(4):91-98.

Kumova, U. 2000. Bal arısı (Apis mellifera L.) kolonilerinde farklı besleme yöntemlerinin koloni gelişimi ve bal verimi üzerine etkilerinin araştırılması. Hayvansal Üretim. 41:55-64.

Kumova, U., Sağlamtimur, T., Korkmaz, A. 2001. Research on honeybee (Apis mellifera L.) foraging preferences among varieties of phacelia (Phacelia tanacetifolia Bentham). Mellifera. 1-1:60-64.

Levin, M. D., 1986. Using honeybees to pollinate crops. USDA. Leaflet Number : 549. Mc Gregor, S. E. 1976. Insect pollination of cultivated crop plants. Agricultural Handbook

No: 496. USDA. s. 411.

Moeller, R. A. 1961. The relation between colony populations and honey production. As Affected by Honey Bee Stock Lines. U.S A. D.

Sağlamtimur T., Tansı, V., Baytekin, H. 1988. Çukurova koşullarında kışlık ara ürün olarak yetiştirilen fazelya (Phacelia californica Cham.)'nda biçim zamanının bitki boyu ve ot verimine etkisi üzerinde bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 4(1):76-83).

Sanford, M. T. 1988. Beekeeping: Florida bee botany. University of Florida. Florida Coop. Extension Serv. Inst. of Food and Agricultural Sciences. Circular No:686.

Svendsen, O. 1990. Experiments on the ımportance of honey bees for the pollination of spring rape (Brassica napus). Tidsskrift for Planteavl. 97:141-148.

Szabo, T. I. 1985. Variability of flower, nectar, pollen and seed production in some canadian canola (Rapeseed) varieties. American Bee Journal. 125(5):351-354.

(11)

Tansı, V., Kumova, U., Kızıl, S. 1999. Bazı yem bitkilerinin arı merası olarak kullanılma olanakları ve tohum verim kalitelerinin saptanması üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 14(4):81-90.

Thyri, H. 1965. Correlation between colony populations and honey yields during the calluna honey flow. 20 th International Beekeeping Congress. s.3.

Williams, I. H. 1980. Oil seed rape and beekeeping, particularly in britain. Bee World. 61 (4): 141-153.

Williams, I. H., Christian, D. G. 1991. Observations on Phacelia tanacetifolia bentham (hydrophyllaceae) as a food plant for honey bees and bombus bees. Journal of Apicultural Research. 30(1):3-12.

Woyke, Y. 1984. Correlation and Interactions between population, length of worker life and honey production by honey bees in temperate region. J. Apic. Res. 23 (3):148-156.

Şekil

Çizelge 1. Koloni Gruplarında Elde Edilen Yavrulu Alan Gelişimi (cm 2 /koloni).  Gruplar
Çizelge 2. Koloni Gruplarında Elde Edilen Ergin Arı Gelişimi (adet/koloni).  Gruplar
Şekil 2. Deneme Koloni Gruplarının Bal Verim Değişimleri.

Referanslar

Benzer Belgeler

These studies examined the architectural features and decoration of Han-abad and Akhan but they did not pay enough attention to the local context and factors, which

Lisesinde ip tid a i ve T ali ta h silim i ikmal ve ulum ve fünun bakalorya. şahadetnamesini ve hukuk mektebindende Doktora rüusunu

Kars Lisesi, Düziçi Köy Enstitüsü, ivriz Köy Enstitüsü, Mersin Tevfik Sırrı Gür Lisesi, Adana Erkek Lisesinde öğretmenlik yaparak çok sayıda gence sanat

B u efendilerin gerek mektebinizde bulundukları zamanlarda ve gerek bunun haricinde ki zemanlara ait etvar ve harekât ve ahlâki vasıfları hakkında mühterem

In the present study, the DPPH radical scavenging activity was changed based on the genotypes, coffee varieties, raw- roasted coffee, and was listed here from high to low value:

Sağlığı Kurumu Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı tarafından oluşturulan, üniversite ve Sağlık Bakanlığı eğitim ve araştırma hastanelerinde

Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, Cilt 24, Sayı 2, Haziran 2011 / Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, Volume 24, Number 2, June

Bu gibi durumlarda müşteri vatandaşlık davranışının dayanağı olarak gösterilen sosyal değişim teorisi ortaya çıkabilir ve aldığı bu kaliteli hizmetin devamlılığı