*Gazi Üniversitesi, Di Hekimli i Fakültesi, Di Hastal klar ve Tedavisi Anabilim Dal , ANKARA.
Bu çal ma, 6. Ege Bölgesi Di Hekimleri Odalar Uluslararas Bilimsel Kongre ve Sergisinde poster olarak sunulmu tur (Aral k, 2006, ANTALYA).
FARKLI GEÇ C RESTORAT F MATERYALLER N
M KROSIZINTISININ DE ERLEND R LMES
THE ASSESSMENT OF THE MICROLEAKAGE OF
DIFFERENT TEMPORARY RESTORATIVE MATERIALS
Ali Cemal TINAZ* Ba dagül HELVACIO LU KIVANÇ* %ebnem EROL* Gonca BEK*
ÖZET
Amaç: Bu in vitro çal man n amac , iki adet kla sertle en geçiçi restoratif materyal (Systemp, Tempit) ile bir adet çinko oksit öjenol içerikli geçici restoratif materyalin (Caryosan), endodontik giri kavitelerindeki t kama özelli#inin de#erlendirilmesidir.
Gereç ve Yöntem: Çal mada 39 adet çekilmi küçük az di inde standart MO kaviteler ve giri kaviteleri haz rland . Di ler rasgele 3 gruba ayr ld . Birinci gruptaki di lerin giri kavitesi Systemp ile ikinci gruptaki di lerin giri kavitesi Tempit ile ve üçüncü gruptaki di lerin giri kavitesi ise Caryosan ile dolduruldu. Di ler distile su içinde 48 saat sakland ktan sonra, %2’lik metilen mavisi solüsyonunda 24 saat bekletildi. Bütün di ler uzunlamas na ikiye ayr ld ve oklüzal ve gingival yüzeylerin s z nt s ayr ayr de#erlendirildi.
Bulgular: Bu in vitro çal man n sonuçlar na göre, Tempit grubunda oklüzal ve gingival yüzeyler aras nda istatistiksel olarak anlaml bir fark bulunmad (p>0.05). Systemp ve Caryosan grubunda oklüzal ve gingival yüzeyler aras nda mikros z nt de#erlendirmesinde istatistiksel olarak anlaml bir fark bulundu (p<0.05), gingival yüzeyde fazla miktarda s z nt gözlemlendi.
Sonuç: Bütün gruplar oklüzalden ve gingivalden s z nt yapt ve en fazla s z nt gingival duvarlarda gözlemlendi.
Anahtar kelimeler: Çinko oksit öjenol siman, geçici restoratif materyal
SUMMARY
Purpose: The aim of this in vitro study was to evaluate the sealing properties of two light-cured temporary restorative materials (Systemp, Tempit) and zinc oxide eugenol based temporary restorative material (Caryosan) in access cavities during endodontic treatment.
Material and Methods: Standardized MO cavities and access cavities were prepared in 39, extracted, human premolars. The teeth were randomly divided into 3 groups. In the first group, the access cavities of the teeth were restored with Systemp. In the second group the access cavities of the teeth were restored with Tempit and in the third group the access cavities of the teeth were restored with Caryosan. After storing the teeth in demineralized water for 48 hours, specimens were immersed in 2% methylene blue dye for 24 hours. All teeth were sectioned longitudinally and analysed for occlusal and gingival leakage respectively.
Results: The results of this study showed that there was not statistically significant difference between occlusal and gingival leakage in Tempit group (p>0.05). There were statistically significant differences between occlusal and gingival leakage in Systemp and Caryosan groups (p>0.05), gingival leakage was greater than occlusal leakage.
Conclusion: All of the groups showed occlusal and gingival leakage and the most leakage was found in gingival walls.
Key words: Temporary restorative material, zinc oxide eugenol cement
G R %
Kök kanal tedavisi esnas nda en önemli i lemlerden biri, tedavisine devam edilen di in seanslar s ras nda giri kavitesinin geçici restoratif materyaller ile tam olarak kapat lmas olarak kabul edilmektedir.1 Geçici
restoratif materyaller kök kanal sisteminin tükrük ve bakteri ile kontaminasyonunu ve endodontik tedavi esnas nda kullan lan ilaçlar n oral kaviteye s z nt s n önlemek amac yla kullan lmaktad r.2 Bu nedenle
endodontik tedavi esnas nda geçici restoratif materyal seçiminde s zd rmaz bir t kama en önemli özellik
olmal d r.3Ayn zamanda geçici restoratif materyallerin
uygulanmas n n kolay olmas , tükürükte çözünmemesi, toksik olmamas ve çi neme kuvvetlerine kar dayan kl olmas aranan özelliklerdir.4
Endodontik giri kavitelerinin geçici kapatmalar için çok çe itli restoratif materyaller kullan lmaktad r. Bunlar çinko oksit öjenol, öjenol içermeyen çinko oksit-kalsiyum sülfat ve kla sertle en rezin kompozit olarak s ralanabilir.4 Son restorasyon olarak adeziv
rezin uygulamas yap lacak di lerde, adezivin uygulanmas n ve polimerizasyonunu bozacak geçici dolgu maddelerinin kullan lmas istenmemektedir.5,6 Bu
amaçla son y llarda kla sertle en geçici dolgu maddeleri geli tirilmi tir. Bu maddelerin uygulanmas n n kolay olmas ve kavite duvarlar ndan art k b rakmadan ç kar labilmeleri bak m ndan kullan mlar gün geçtikçe artmaktad r.
Geçici restoratif materyallerin s z nt s n n de erlendirildi i birçok çal ma birbiriyle çeli en sonuçlar vermi tir ve geçici restoratif materyallerin s z nt s n n de erlendirildi i bu çal malarda genellikle materyallerin koronal s z nt s de erlendirilmi tir.7-9
Bu çal man n amac , MO kavite tarz nda aç lm giri kavitelerinde üç farkl geçici restoratif materyalin hem oklüzal hem de gingival s z nt s n n de erlendirilmesidir.
GEREÇ ve YÖNTEM
Bu çal mada 39 adet yeni çekilmi , çürüksüz, sa lam alt küçük az di i kullan ld . Di ler örnekler haz rlanana kadar distile suda bekletildi. Di lere gingival basamak mine sement birle im yerinin 1mm üzerinde olacak ekilde standart MO kaviteler ve giri kaviteleri aç ld . Tüm giri kaviteleri tek bir uygulay c taraf ndan su so utmas alt nda yüksek h zda çal an elmas fissür bir frez (Diatech Dental Ag, Heerbrugg, Switzerland) ile aç ld . Pulpa odas ndaki kök kanal içerikleri t rnef (Maillefer, Ballaigues, Switzerland) yard m yla uzakla t r ld . Köklere standart teknik kullan larak apikal 40 numara olacak ekilde biyomekanik preparasyon yap ld . Kanallar NaOCl ile y kand ve kuruland . Pulpa odalar na geçici dolgu maddesinin kanal a zlar n t kamas na engel olmak için pamuk peletler yerle tirildi.
Di ler her bir grupta 13 di olacak ekilde rasgele 3 gruba ayr ld . Grup 1 oklüzal yüzeyde 3.5-4.0mm, gingival yüzeyde 2.0-2.5mm olacak ekilde kla sertle en rezin kompozit geçici restoratif materyal (Systemp inlay, Ivoclar Vivadent, Germany) ile restore edildi (Eekil 1). Grup 2 oklüzal yüzeyde 3.5-4.0mm, gingival yüzeyde 2.0-2.5mm kla sertle en rezin kompozit geçici restoratif materyal (Tempit, Spident, Korea) ile restore edildi. Grup 3 ise oklüzalde 3.5-4.0mm, gingivalde 2.0-2.5mm çinko oksit öjenol (ZOE) içerikli geçici restoratif materyal (Caryosan, SpofaDental, Ceska Republica) ile restore edildi. Geçici restoratif materyaller di lere tabakalama tekni i ile yerle tirildi. Çal mada kullan lan materyaller Tablo I’de gösterilmi tir. Geçici restoratif materyallerin üretici firmalar n talimatlar do rultusunda yerle tirilmesinden sonra, bütün di ler
distile suda 37oC’de 48 saat bekletildi. Restore edilen
di ler restorasyonun çevresindeki 1mm’lik bölge haricinde t rnak cilas ile kapland . Di ler %2’lik metilen mavisi solüsyonunda 24 saat bekletildi ve daha sonra y kand .
%ekil 1. Uygulanan geçici restorative materyalin ematik olarak gösterilmesi
Tablo I.Çal mada kullan lan materyaller
Materyal Firma çerik
Systemp inlay Ivoclar Vivadent, Germany I kla sertle en rezin kompozit Tempit Spident, Korea I kla sertle en rezin kompozit Caryosan SpofaDental, Ceska Republica Çinko oksit öjenol
Haz rlanan örnekler, elmas bir separe (Le Blond, A&M Inst., USA) ile bukkolingual olarak ikiye ayr ld . Marjinal boya penetrasyon derecesi stereomikroskopta (Olympus S 240, Tokyo, Japan) x4 büyütmede de erlendirildi. Boya penetrasyon ölçümü hem okluzal hem de gingival bölgede a a daki kriter göz önüne al narak skorland .10
0- S z nt yok
1- Dentin-mine birle imine kadar olan boya s z nt s 2- Pulpa odas n n yar s n geçmeyen boya s z nt s 3- Pulpa odas n n yar s na kadar olan ve yar s ndan daha fazla olan boya s z nt s
Nkiye ayr lan parçalardan en derin boya s z nt s gösteren parça de erlendirmeye al nd ve her bir örnek
için skor kaydedildi. Veriler tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ile de erlendirildi (p=0.05).
BULGULAR
Örneklere ait s z nt de erleri Tablo II’de ve s z nt örnek foto raflar Resim 1-3’de gösterildi. De erlendirme oklüzal ve gingival bölge olarak ayr ayr yap ld . Buna göre s z nt yapmayan hiçbir grup ve yüzeye rastlanmad . Hem Grup 1 hem de Grup 3 kendi içlerinde de erlendirildi inde gingival yüzeylerle oklüzal yüzeyler aras nda gingival yüzeyde daha fazla s z nt olmak üzere istatistiksel olarak anlaml fark bulunurken (p<0.05), Grup 2’de gingival ve oklüzal yüzeyler aras nda anlaml bir fark bulunmad (p>0.05). Gruplar birbirleriyle kar la t r ld nda ise gingival ve oklüzal yüzeyler aras nda anlaml bir fark bulunmad (p>0.05).
Resim 1. S z nt gözlenen Systemp inlay grubuna ait bir örnek, materyalin boyay tamamen emdi#i gözlenmektedir
Resim 2. S z nt gözlenen Tempit grubuna ait bir örnek, materyalin boyay tamamen emdi#i gözlenmektedir
Resim 3. S z nt gözlenen Caryosan grubuna ait bir örnek
Tablo II. Örneklere ait s z nt de#erleri
Gruplar N Oklüzal Ort SS Gingival Ort SS Grup 1 13 0.8461* 1.6410 2* 1.5 Grup 2 13 1.1538 1.8076 1.3846 1.7564 Grup 3 13 0.8461* 0.8076 2.2307* 0.6923
*Gruplar aras nda istatistiksel olarak fark vard r. (Ort: Ortalama, SS: Standart sapma)
TARTI%MA
ZOE siman n içeri indeki öjenol ya n n adeziv sistemlerin ba lanmas n ters yönde etkiledi ini gösteren çal malar mevcuttur.5,6 Ancak, bunun yan nda
öjenolün adezivlerin ba lanmas üzerinde herhangi bir etkisinin olmad n gösteren çal malar da mevcuttur.11-13 Bu çal mada, Systemp ve Tempit,
endodontik i lemlerde geçici restoratif materyal olarak s kl kla kullan lan ZOE ile kar la t r lm t r. Çal madaki bütün geçici restoratif materyaller nemli ortamda 48 saat sertle meye b rak ld ktan sonra boya testine tabi tutuldu. Bu ve buna benzer çal malarda kullan lan deney düzene i, klinik artlar tam olarak yans tmamaktad r, ancak, çal madan elde edilen veriler materyallerin t kama özellikleri hakk nda yararl ön bilgi sa lamaktad r.
Bu çal mada, çekilmi alt küçük az di leri kullan ld ve aç lan giri kavitelerine oklüzal yüzeyden 3.5-4.0mm ve gingival yüzeyden 2.0-2.5mm kal nl nda restoratif materyal yerle tirildi. Daha önce yap lan çal malarda geçici dolgu materyallerinin 3.5-4.0mm kal nl kta uygulanmas önerilmektedir.1,14,15
Webber ve ark.14 kalsiyum sülfat esasl geçiçi restoratif
materyallerin mikros z nt n n engellenmesinde 3.5-4.0mm kal nl nda uygulanan restoratif materyalin
yeterli oldu unu rapor etmi lerdir. Beach ve ark.15 in
vivo bir çal mada çinko oksit öjenol bazl geçici restoratif materyal olan IRM’nin 3 haftal k periyotta Klas 1 giri kavitelerinde 4mm’lik kal nl kta uyguland nda Cavit kadar iyi sonuçlar verdi ini göstermi lerdir. I kla sertle en kompozit rezin esasl geçici restoratif materyal olan TERM’in ise 5 haftal k peryotta 1-3mm uygulanmas ile 4mm uygulanmas aras nda fark olmad rapor edilmi tir, ancak bu sonuç, di er klinik artlar göz önüne al nmad ndan dolay TERM’in 1 veya 2mm kal nl nda kullan lmas için yeterli bir etki yaratmamaktad r.1 Bu nedenle bu
çal mada gingival duvarda 2.0-2.5mm, oklüzal yüzeyde 3.5-4.0mm kal nl nda restorasyon yap ld . Bununla beraber, endodontik giri kavitelerinde geçici restoratif materyallerin kavite duvarlar na yeterli bir adaptasyon ve giri kavitesi içerisine iyi bir kondensasyon sa lamak amac yla tabakalama tekni i ile yerle tirilmesi marjinal s z nt aç s ndan önemlidir.1
Bu nedenle çal mada, bütün materyallerin giri kavitelerine yerle tirilmesinde tabakalama tekni i kullan ld .
Bu çal mada Systemp ve Caryosan grubunda s z nt aç s ndan oklüzal ve gingival yüzeyler aras nda anlaml fark bulundu; gingival duvarlarda daha fazla s z nt oldu u saptand . Bunun sebebinin materyaller yerle tirilirken gingival yüzey adaptasyonunun tam olarak sa lanamamas ndan veya gingival kal nl n ancak 2.0-2.5mm olmas ndan kaynaklanabilece i dü ünülmektedir. Tempit grubunda oklüzal ve gingival yüzeyler aras nda anlaml bir fark gözlenmedi. Bu, Tempit’in gingival duvarlarda daha az s z nt göstermesinden kaynaklanmaktad r. Nstatistiksel olarak gruplar aras nda anlaml fark olmamas na ra men Tempit’in gingival duvarda di er örneklere göre daha az s z nt göstermesi duvar adaptasyon özelli inin daha iyi oldu u eklinde yorumlanmas na sebep olmaktad r. Caryosan likit ve tozdan meydana gelir ve yerle tirilmeden önce kar t r lmas gerekmektedir. Materyalin kar t r lma ve yerle tirilmesi kla serle en kompozit rezin bazl materyallerden daha fazla vakit almaktad r. Bu da materyalin dezavantaj d r.
Oklüzal ve gingival yüzeyler bak m ndan s z nt de erlendirmesi yap ld nda ZOE siman ve kompozit rezin esasl geçici restoratif materyaller aras nda anlaml bir fark bulunmad . Ancak, ZOE siman dü ük basma direncine sahiptir ve di yap lar na ba lanma özelli i yoktur. Mekanik retansiyon için yetersiz
koronal di yap s kald nda veya esteti in önemli oldu u durumlarda bu tip materyallerin kullan m s n rl hale gelmektedir. Bunun yan nda, kla sertle en kompozit rezin esasl geçici restoratif materyaller bu tip problemlerin üstesinden gelebilmektedir.4
Bu in vitro çal mada gözlemlenen di er bir özellik de kompozit rezin esasl geçici restoratif materyallerin içine boya penetre olmas yd (Resim 1,2). Örnekler s z nt bak m ndan de erlendirilirken materyalin emdi i boya göz ard edilerek sadece kavite duvarlar nda olan boyanma s z nt kriterlerine uyularak de erlendirildi. Rezin kompozit geçici restoratif materyallerin boyay içine emmesinin sebebi büyük olas l kla kla sertle en kompozit rezin esasl geçici restoratif materyallerin reolojik özelliklerinden kaynaklanmaktad r. Rezin kompozit materyaller viskoelastik materyallerdir, materyallerin elastisite ve viskozite oran materyallerin karakteristi ini belirlemektedir. Rezin kompozit materyallerin rezin matriks oran , doldurucu içeri i ve
ekli, partikül içeri i ve büyüklük da l m ve bunlar n aralar ndaki etkile im önem ta maktad r.16 Geçici rezin
kompozit materyallerde ise partikül ve doldurucu oran dü ük tutulmu tur. Bu özellik materyalin polimerizasyondan sonra kaviteden kolayca uzakla t r lmas n sa lar, ba ka bir deyi le bu kompozit rezin esasl geçici restoratif materyallerde rezin matriks oran daha fazla olmas anlam na gelmektedir. Bu ba lamda, kla sertle en kompozit rezin esasl geçici restoratif materyallerin boyay içine alma nedeni, materyallerin reolojik özelli inden kaynaklanan mikropartikül eksikli inden oldu u zannedilmektedir.4
Ancak bu önerinin farkl bir çal ma ile kan tlanmas gerekmektedir.
SONUÇ
Çal mada kullan lan materyaller benzer özellikler gösterdiklerinden endodontik i lemler esnas nda geçici restoratif materyal olarak kullan labilirler. Ancak, kompozit rezin esasl geçici restoratif materyaller, kullan mlar n n kolay olmas ve ön grup di lerde esteti e olan gereksinimi kar lamas ndan dolay tercih edilebilirler. Ayn zamanda son restorasyon, adeziv sistemler kullan larak yap lacak ise ZOE gibi adeziv sistemlerin polimerizasyonunu engelleyen ya l içerikler kullan lmamal d r. Bu çal man n sonuçlar na göre kla sertle en kompozit rezin esasl geçici restoratif materyaller de ZOE kadar s z nt göstermi tir. Buna göre son y llarda geli tirilen bu geçici restoratif
materyallerin klinik olarak kullan m nda mikros z nt yönünden herhangi bir sak nca olmad söylenebilir.
KAYNAKLAR
1. Naoum HJ, Chandler NP. Temporization for endodontics. Int Endod J 2002; 35: 964-78.
2. Swanson K, Madison S. An evaluation of coronal microleakage in endodontically treated teeth. Part 1. Time periods. J Endod 1987; 13: 56-9.
3. Pai SF, Yang SF, Sue WL, Chueh LH, Rivera EM. Microleakage between endodontic temporary restorative materials placed at different times. J Endod 1999; 25: 453-6.
4. Üçta l MB, T naz AC. Microleakage of different types of temporary restorative materials used in endodontics. J Oral Sci 2000; 42: 63-7.
5. DeWald JP, Moody CR, Ferracane JL. Softening of composite resin by moisture and cement. Quintessence Int 1988; 19: 619-21. 6. Hansen EK, Asmussen E. Influence of temporary filling materials on effect of dentine bonding agents. Scand J Dent Res 1987; 95: 516-20.
7. Uranga A, Blum JY, Esber S, Parahy E, Prado C. A comparative study of four coronal obturation materials in endodontic treatment. J Endod 1999; 25: 178-80.
8. Lee YC, Yang SF, Hwang YF, Chueh LH, Chung KH. Microleakage of endodontic temporary restorative materials. J Endod 1993; 19: 516-20.
9. Barthel CR, Strobach A, Briedigkeit H, Gobel UB, Roulet JF. Leakage in roots coronally sealed with different temporary fillings. J Endod 1999; 25: 731-4.
10. Mayer T, Eickholz P. Microleakage of temporary restorations after termocycling and mechanical loading. J Endod 1997; 23: 320-2. 11. Gunns C, Jung M. Effect of eugenol-containing temporary cements on bond strength of composite to dentin. Oper Dent 1998; 23: 55-62.
12. Peutzfeldt A, Asmussen E. Influence of eugenol-containing temporary cement on efficacy of dentin-bonding systems. Eur J Oral Sci 1999; 107: 65-9.
13. Leisrkar J, Nordbo H. The effect of zinc oxide-eugenol on the shear bond strength of a commonly used bonding system. Endod Dent Traumatol 2000; 16: 265-8.
14. Webber RT, del Rio CE, Brady JM, Segall RO. Sealing quality of a temporary filling material. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1978; 46: 123-30.
15. Beach CW, Calhoun JC, Bramwell D, Hutter JW, Miller GA. Clinical evaluation of bacterial leakage of endodontic temporary filling materials. J Endod 1996; 22: 459–62.
16. Lee JH, Um CM, Lee IB. Rheological properties of resin composites according to variations in monomer and filler composition. Dent Mater 2006; 22: 515-26.
Yaz@Ama Adresi:
Dr. Ba dagül HELVACIOYLU KIVANÇ Gazi Üniversitesi
Di Hekimli i Fakültesi
Di Hastal klar ve Tedavisi Anabilim Dal 06510 Emek / ANKARA
Tel: 0 312 2126220 / 347 E-posta: bagdagul_k@yahoo.com
