Potasyum Sülfat ve Potasyum Humat Gübre
Uygulamalar
ı
n
ı
n Hayward Kivi
(Actinidia deliciosa)
Çe
ş
idinde Verim ve Baz
ı
Meyve Özellikleri Üzerine Etkisi
Rüstem CANGI° Ceyhan TARAKÇIOĞLU2 S. Rıfat YALÇIN3 Geliş Tarihi: 12.07.2002
Özet : Bu araştırma Ordu ilinde, Hayward (A. deliciosa) kivi çeşidine ait bitkiler üzerinde yürütülmüştür. Potasyum sülfat gübresi altı yaşındaki bitkilere 0, 200, 400, 600 ve 800 g; Potasyum Humat gübresi ise 5 yaşındaki bitkilere 0, 20, 30, 40 ve 50 ml düzeyinde uygulanmıştır. K2 SO4 ve K-Humat uygulamalarının verim (kg/omca), ortalama meyve ağırlığı (OMA, g) ve suda çözünebilir kuru madde (SÇKM, %) oranı ve yaprakların N, P ve K miktarları üzerine etkileri araştırılmıştır. K2 SO4 uygulamaları verim ve SÇKM miktarlarını artırmış olup, potasyum humat uygulamalarında bu artış
istatistiki düzeyde olmamıştır. Her iki gübre uygulaması OMA da artış sağlarken, bu artış istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır. K2SO4 ve K-Humat uygulamaları ile yaprakların K içeriğini arasında pozitif ilişki belirlenmiştir. Yaprakların P içeriği her iki yılda da tüm uygulamalarda yeterli, N ve K içerikleri ise ilk yıl yeterli düzeyde saptanmıştır. Bu çalışmanın sonucunda, deneme alanına benzer toprak koşullarında, 6-7 yaşındaki kivi bitkilerden yüksek verim ve istenilen özellikte meyve alabilmek için bitki başına 400-500 g K2SO4 gübre uygulaması önerilmiştir. K-Humat gübre uygulamasından tatminkar sonuçlar elde edilemediği için herhangi bir öneri yapılmamıştır.
Anahtar Kelimeler: kivi, Hayward, Actinidia değiciosa,K2SQ4 , humik asit, verim, yaprakta makro element
Effect of K 2SO4 ve K-Humat Fertilizer Aplications on Yield and
Fruit Characteristics in Hayward
(Actinidia deliciosa)
Kiwifruits
Abstract : This research was carried out on Hayward kiwifruit cultivar (A. deliciosa) in Ordu ecology. Potassium sulphate fertilizer at five different application rates (0, 200, 400, 600, 800 g / yine) were giyen at six years old vines. Potassium humat fertilizer at five different application rates (0, 20, 30, 40, 50 ml / yine) were giyen at five years old old vines. In this study, it was researched that the effects of K 2SO4 and K-Humat on yield (kg/yine), mean fruit weight(g) , soluble solid content (SSC, %) and N, P, K content in leaves of Hayward kiwifruit vines. The treatments of K 2SO4 were significant in yield and SSC, but K-Humat treatments were not significant for values, statistically. Mean fruit weight (MFW) was not significantly affected by fertilizer applications, although MFW was slightly greater with K 2SO4 and K-Humat applications. In the result of leaf analysis, K 2SO4 and K-K-Humat levels effected for K contents of leaves, statistically. P concentration in kiwifruit leaves for two years were adequately for two years, but N and K were adequately in the first year. At the end of this study, it is recommended that 400-500 g K 2SO4 per yine for better yield and fruit characteristics at soil condition similar to this experiment vineyard. K-Humat applications was not recommended for kiwifruits, because results were not satisfactory.
Key Words: kiwifruit, Hayward, Actinidia deliciosa, K2SO4 , fertilizer, humic acid, macro nutrient in leaves
Giriş
Kivi (A. deliciosa), son 20-25 yıldır adı en çok duyulan ve üretimi hızlı bir şekilde artan meyve türüdür. Ülkemizde kivi yetiştiriciliği 1988 yılında adaptasyon çalışmaları ile başlamış olup, 1999 yılı kayıtlarına göre ülkemizde 115.800 omcadan 840 ton dolayında ürün elde edilmiştir (Anonim 1999, Yalçın ve Samancı 1998). Ordu ili bu meyve türünün yetişmesi için uygun ekolojilerden biri olduğu ve 1994 yılında 500 fidanla başlayan kivi yetiştiriciliğinin, 2001 yılında toplam 71.100 fidanla 1.422 dekarlık bir alana ulaşması bu tespitleri doğrulamaktadır (Cangi 1998, Anonim 2002).
Kivi (A. deliciosa) çok yıllık, tırmanıcı, kuvvetli gelişen bitki olup, derinlere ve yan taraflara oldukça yayılan bir
kök yapısına sahiptir. Kivinin değişik kısımlarında besin maddelerinin dağılımı oldukça farklılık göstermektedir. Kivi her yıl meyveyle birlikte bir hektarlık alandan, makro besin maddelerinden 38 kg N, 5.5 kg P ve 75 kg civarında K kaldırmaktadır (Ferguson ve Eiseman 1983). Testolin ve Crivello (1987) ise bir dekarlık alandan 2 ton ürün ve 1 tonluk budama artığına karşılık, bitkilerin topraktan 8.38 kg N, 1.13 kg P ve 10,85 kg K kaldırdıklarını bildirmişlerdir.
Kivide besin maddesi noksanlıkları sıkça görülmemekle birlikte, bitkilerin yüksek verimde kalmasını sağlamak için, yeterli düzeyde ve düzenli olarak besin maddeleriyle gübrelenmeleri gerekmektedir (Ferguson ve
'Karadeniz Teknik Üniv. Ordu Ziraat Fak. Bahçe Bitkileri Bölümü-Ordu 2Karadeniz Teknik Üniv. Ordu Ziraat Fak. Toprak Bölümü-Ordu
CANGİ, R., C. TARAKÇIOĞLU ve S. R. YALÇIN, "Potasyum sülfat ve potasyum humat gübre uygulamalarının Hayward kivi 403
(Actinidia deliciosa) çeşidinde verim ve bazı meyve özellikleri üzerine etkisi"
ark. 1987, Beutel ve ark. 1994, Sale ve Lyford 1990, Strik ve Cahn 2000). Verime yatan kivi bitkisinin topraktan azot, potasyum ve kalsiyumu daha fazla kaldırdığı, bu nedenle de daha çok azot ve potasyumlu gübrelere gereksinim duyduğu kaydedilmiştir (Ferguson ve ark. 1987, Smith ve ark. 1987a, Smith ve ark. 1988, Strik ve Cahn 2000). Kivi tüm yaşlarda potasyum eksikliği gösterebilir, ancak eksikliğin en kötü etkisi yerime yattıkları 4-6 yaşlarında görülmektedir. Kivide verim, meyve iriliği ve hasat sonrası
depolama şartlarına etki eden en önemli besin elementinin potasyum olduğu değişik araştırmacılar tarafından bildirilmiştir (Smith ve Clark 1984, Smith ve ark. 1985, Smith ve ark.1987a, Smith ve ark. 1987b).
Normal bakımlı bir kivi bahçesinde, o yıl toprak analizi yapılmadığı zaman, kivilere hektara saf olarak 70 kg N, 56 kg P ve 100-150 kg K hesabıyla gübre verilmelidir (Sale ve Lyford 1990). Zucherelli ve Zucherilli (1985) ise, orta verimli topraklarda 6 yaşındaki kivilere bitki başına, 250-300 g net N, 130-150 g P2O5, 150-180 g K2O tavsiye etmişlerdir. Beutel ve arkadaşları (1994), Kaliforniya'da, kivilerde yaprak dökümünden sonra dekara 40 kg K2O veya 80 kg K2SO4 yada bitki başına 2 kg K2SO4 gübre uygulamasını önermişlerdir.
Kivilerde ekstra gübreleme yapılsa da, yaprak örneklerinde K miktarındaki azalma eğilimi görülmesi, kiviler için bilinen önemli bir özelliktir (Marsh ve Stowell 1993). Potasyum gübrelemesi yapılan kivilerin yapraklarında K miktarının arttığı, çoğu çeşitte ise P ve B miktarının ise düştüğü kaydedilmektedir (Loupassaki ve ark. 1997).
Son yıllarda tarımda kullanımı yaygınlaşmaya başlayan, humus ya da humin maddeleri; humin asitleri, fulvo asitler ve huminler olmak üzere üç grup altında toplanmakta olup, bunların bazı amino asitleri de içerdikleri bildirilmektedir (Stevenson 1982). Bitki gelişim düzenleyicisi olarak ta bilinen bu maddeler özellikle mikro bitki besin elementlerinin bitki bünyesine alınmasını
sağlamakta ve toprakta ve bitkide bir çok yararlar sağlayarak gelişmeyi teşvik etmektedir (Çağlar 1958, Böhme ve Thi Lua 1997).
Humik asidin özellikle bitkilerin P ve Fe aliminı da etkilediği bildirilmektedir (Barnes ve Chen 1991, Fagbenro ve Agboola 1983, Martinez ve ark. 1983). David ve ark. (1994) humik asit uygulamalarının domates fıdelerinin köklerinde P, K, Ca, Mg, Mn ve Zn miktarlarını artırdığını; Bostan ve arkadaşları (2001) ise potasyum humat uygulamasının fındık tohumlarının çimlenme oranını
artırdığını saptamışlardır. Kunç (1999) tahıllarda yaptığı
çalışmada, potasyum humat uygulamasının toprak
şartlarını iyileştirdiği ve verimi artırdığını bildirmiştir. Dünyanın en önemli kivi üreticisi olan Yeni Zelanda'daki kivi bahçelerinin çoğunda potasyum noksanlıkları saptanmıştır (Smith ve Clark 1984, Smith ve ark. 1985, Turner 1983).
Ordu ekolojik koşullarında yürütülen bu çalışmada, potasyum sülfat ve potasyum humat gübre uygulamalarının kivide verim ve meyve özellikleri üzerine olan etkisi araştırılmış ve elde edilen bulgular tartışılmıştır.
Materyal ve Yöntem
Deneme alanının ve bitkisel materyalin özellikleri: bulunan Araştırma 1999-2000 yıllarında, Ordu Merkez ilçede, 8 dişi Hayward ve 1 adet tozlayıcı Matua çeşidi hesabıyla 5X5 m dikim sıklığına göre tesis edilen, T
şeklinde terbiye edilmiş Hayward kivi çeşidi üzerinde yürütülmüştür. Başlangıçta, bitkilerin gelişme durumları
dikkate alınarak, ocak ayı sonunda K2SO4 uygulanan 6 yaşındaki bitkiler üzerinde 12 göz 20 verim çubuğu kalacak şekilde (250 ±10 göz / bitki); K-Humat uygulanan 5 yaşındaki bitkiler ise 14-15 verim çubuğu kalacak
şekilde (170±.10 göz / bitki) budanmıştır.
Deneme bahçesi toprakları (0-30cm) kumlu tınlı
tekstüre sahip olup; pH'sı 7.45, kireç içeriği % 3.06, organik madde içeriği % 1.52 ve toplam N içeriği % 0.107 ile yeterli, değişebilir K içeriği 90.8mg kg-1 ile az, bitkiye yarayışlı fosfor P içeriği 9.55mg kg-1 ile yeterli düzeyde saptanmıştır (FAO 1990). Toprakta tekstür analizi Bouyoucos (1951), toprak reaksiyonu 1: 2.5 toprak:su karışımında Grewelling ve Peech (1960), kireç (Çağlar 1949), organik madde modifiye edilmiş Walkley-Black yaş
yakma yöntemine göre (Jackson 1962), toplam azot Bremner (1965), bitkiye yarayışlı fosfor Olsen ve ark., (1954), değişebilir potasyum Pratt (1965)'e göre Kacar (1994)'ün aktardığı metotlarla belirlenmiştir.
Uygulamalar ve yaprak örneklerinin alınması:
Araştırmada, her iki yılda da, tüm bitkilere temel gübreleme olarak 100 g P205/omca (%42'lik TSP) Şubat ortasında ve 200 g N/bitki (CAN, %26) Mart ayı sonunda uygulanmıştır (Samancı 1990). Deneme 3 tekerrürlü ola-rak tesadüf blokları deneme desenine göre kurulmuştur.
K2SO4 gübresi (% 50, K2O), 5 doz (0, 200, 400, 600, 800 g/bitki) Şubat ayının son haftasinda, bitki gövdesinin QO cm uzaklığına 20 cm derinliğe (kök bölgesine) eşit şekilde uygulanmıştır.
Potasyum humat (120 g/L; polymerik polyhydroxy asitler, humik ve fulvik asitler, % 2.08-2.20 K) gübresi üretici firmanın önerdiği dozlar dikkate alınarak (1.5-2.0 It/da), 5 doz (0, 20, 30, 40 ve 50 ml/bitki) şeklinde sulandırılarak, Nisan ayı başlarında (yaprak tomurcuklarının sürme dönemi) gövdeden 60 cm uzaklığa dairesel bir şekilde uygulanmıştır.
Uygulama yapılan bitkilere yaprak örnekleri, ilk yaprakların sürmesinden 24-25 hafta sonra, sürgündeki son meyve salkımını takip eden ikinci ve üçüncü yapraklardan alınmıştır (Smith ve ark. 1986, Sale ve Lyford 1990). Yapraklarda toplam azot Bremner (1965),
toplam fosfor Kitson ve Mellon (1944)'e göre ve toplam potasyum Kacar (1972)'nin bildirdiği şekilde saptanmıştır.
Kasım ayı ortalarında meyve suyunda suda çözünebilir kuru madde miktarı (SÇKM) % 7 ye ulaşınca meyveler hasat edilmiştir. Bu dönemde verim (kg/bitki), ortalama meyve ağırlığı (OMA, g) ve meyvelerde el refraktometresi ile SÇKM (%) oranı saptanmıştır.
Verilerin analizi: Elde edilen veriler Taris paket programından yararlanılarak varyans analizine tabi tutulmuş, ortaya çıkan farklılıklar ise LSD ye göre sınıflandırılmıştır.
Bulgular ve Tartışma
Verim ve meyve özellikleri ile ilgili bulgular: Verim ve SÇKM oranları bakımından uygulanan K2SO4 dozlarının etkisi % 5 düzeyinde istatistiksel olarak önemli iken, ortalama meyve ağırlığına etkisi istatistiki olarak önemli bulunmamıştır (Çizelgel).
Verim uygulanan dozlara göre ortalama 59.03 ile 75.31 kg/bitki arasında değişmiştir. Zuccherelli ve Zucherelli (1985) e göre, 6-7 yaşında Hayward kivisinde 39-50 kg verimin yeterli olduğu dikkate alındığında, elde edilen verim değerleri oldukça yüksektir. K2SO4 uygulamalarında kontrola göre verimde % 15-20 lik bir artış olmuştur. Miaji ve ark. (1995), dekara 35 kg K2SO4 uygulamasından 2.66 ton verim aldıklarını, Testoni ve ark. (1987) ise Hayward çeşidinde en yüksek verimi hektara 200 kg N + 200 kg K20 uygulamasında elde ettiklerini bildirmişlerdir. Araştırmamızda 800 g K2SO4 (28 kg K2SO4/da) doz seviyesinde, ortalama verim dekara 2.64 ton olmuştur. Bu sonuç Sale ve Lyford (1990) ve Miaji ve ark. (1995)'in bulguları ile uyuşmaktadır.
Ortalama verim ilk yıl 51.41 kg iken, ikinci yıl 85.37 kg olmuştur. Bu durum gerek kivinin tam yerime yatmış
olmasından, gerekse ilk yıl uygulanan K2SO4 uygulamasının meyve gözü oluşum dönemindeki pozitif etkisinden kaynaklanmıştır Benzer durum diğer araştırıcılar tarafından da saptanmıştır (Ferguson ve ark. 1987 Marsh ve Stowell 1993, Smith ve ark. 1985, Smith ve ark. 1987a).
Ortalama meyve ağırlığı dozlara göre 105.63 ve 124.68 g arasında değişmiş olup, kontrol uygulamasına göre K2SO4 gübre uygulamalarında meyve iriliği artmıştır. Ancak bu artış istatistiki olarak önemli bulunmamıştır.Tüm uygulamalarda saptanan OMA değerleri standart irilik için yeterli düzeyde görülmüştür (Çizelge 1). Yapılan son araştırmalarda meyve kalitesini etkileyen en önemli faktörün potasyum ihtiyacı ile ilişkili olduğu, potasyumlu gübreleme ile meyve iriliğinin bir miktar artırılabildiği kaydedilmektedir (Smith ve Clark 1984, Smith ve ark. 1985, Buwalda 1986, Testoni ve ark. 1987, Monastra ve ark. 1995).
İkinci yıl verimin artmasına karşılık OMA düşmüştür. Bu durum verim ile OMA arasındaki negatif ilişki ile açıklanabilir. Kivide meyve yükü arttıkça OMA'nın düştüğü diğer araştırmacılar tarafından da bildirilmektedir (Antognozzi ve ark. 1992, Richardson ve ark. 1994).
K2SO4 uygulamaları ile hasat öncesi saptanan SCKM miktarlarında kontrola göre istatistiki olarak önemli bir artış olmuştur (Çizelge 1). Bu özellikle sonbaharda meyvenin daha önce hasat olumuna ulaşması açısından önemli olup, potasyumlu gübre uygulamalarının SCKM miktarını pozitif yönde etkilediği değişik kaynaklarda da bildirilmektedir (Bravdo ve Hepner 1987, Testoni ve ark. 1987, Smith ve ark. 1987a).
Çizelge 2 incelendiğinde, verim, OMA ve SÇKM oranları bakımından uygulanan potasyum humat dozlarının etkisi istatistiki olarak önemli bulunmamıştır. Verim değerleri dozlara göre ortalama olarak 35.92 ile 43.88 kg arasında değişiklik göstermiştir. 5-6 yaşındaki Çizelge 1. Potasyum sülfat gübre uygulamasının kivide verim ve meyve özellikleri üzerine etkisi
Dozlar (g/bitki)
Özellikler
Verim (kg/bitki) OMA (g) SCKM (%)
1. Yıl 2. Yıl Ortalama 1. Yıl 2. Yıl Ortalama 1. Yıl 2. Yıl Ortalama
0 48.90 69.17 -- 59.03 b 112.93 98.33 105.63 6.83 7.07 6.95 b 200 50.17 89.35 69.76 a 118.77 108.93 113.85 7.44 7.50 7.47 ab 400 51.33 85.44 68.39 ab 120.07 110.60 115.33 7.57 7.83 7.70 a 600 46.83 88.78 67.81 ab 116.10 112.00 114.05 7.67 7,83 7.75 a 800 59.83 90.79 75.31 a 134.03 115.33 124.68 7.83 7.93 7.88 a Ortalama 51.41 85.37 120.38 109.04 7.47 7.63
Verim için LSD (%5): 10 055; SCKM dozlar için LSD (% 5): 0.590
Çizelge 2. Potasyum humat uygulamasının kivide verim ve meyve özellikleri üzerine etkisi Dozlar
(ml/bitki)
-
Özellikler
Verim (kg/bitki) OMA (g) SCKM (%)
1. Yıl 2. Yıl Ortalama 1. Yıl 2. Yıl Ortalama 1. Yıl 2. Yıl Ortalama
0 26.67 45.17 35.92 115.41 102.50 108.96 7.00 6.83 6.92 20 27.50 49.53 38.52 116.03 96.00 106.02 7.50 7.17 7.33 30 29.83 51.48 40.66 111.90 115.67 113.78 7.80 7.97 7.88 40 28.33 51.07 39.70 125.90 110.00 117.95 7.73 7.43 7.58 50 23.17 53.68 38.43 128.93 116.67 122.80 7.67 8.00 7.83 Ortalama 27.10 50.19 119.64 108.17 7.54 7.48
CANGİ, R., C. TARAKÇIOĞLU ve S. R. YALÇIN, "Potasyum sülfat ve potasyum humat gübre uygulamalarının Hayward kivi 405
(Actinidia deliciosa) çeşidinde verim ve bazı meyve özellikleri üzerine etkisi"
bitkilerden 32-39 kg verimin yeterli miktar olduğu dikkate alındığında, elde edilen verim değerleri bu çalışmada da yüksek çıkmıştır (Zuccherelli ve Zuccerelli 1985).
K-Humat uygulamalarında kontrola göre daha yüksek verim alınmıştır. Elde edilen verim değerleri ilk yıl beklenen optimal değerin (5 yaş, 32 kg/omca) altında çıkarken, ikinci yıl ise (6 yaş, 39kg/omca) üzerinde çıkmıştır (Zucherelli ve Zucceherelli, 1985). K-Humat uygulamasının ilk yıl meyve gözü oluşumuna etkisi ve dolayısıyla ikinci yılın ürününe olumlu etkisi olduğu düşünülmektedir (Ferguson ve ark. 1987, Kunç 1999).
Ortalama meyve ağırlığı, uygulanan potasyum humat dozlarına göre, 106.02 ile 122.80 g arasında değişmiştir. Bütün OMA değerleri standart irilik için yeterli görülmüştür (Samancı 1990).Hasat öncesi saptanan SCKM oranları potasyum humat uygulamalarıyla bir miktar yükselmiş olup, bu durumun K-Humat uygulamasından kaynaklandığı düşünülmektedir.
Yaprak analizi ile ilgili bulgular: Kivi yapraklarında
besin elementlerinin yeterlilik düzeyleri daha önceki araştırmalarda saptanmış olup, bu durum azot için: % 2.2- 2.8, fosfor için: %0.13-.30, potasyum için: %1.5-2.5'dir (Sale ve Lyford 1990, Beutel ve ark. 1994, Strik ve Cahn 2000).
Farklı düzeylerde uygulanan K2SO4 gübresi yaprakların K içeriğini artırmış olup, istatistiki olarak önemli farklılıklar ortaya çıkmıştır (Çizelge 3). Yapraklardaki K miktarı ilk yıl tüm uygulamalarda yeter düzeyde, ikinci yıl ise 400 g ve üzerinde uygulanan K2SO4 seviyelerinde yeter düzeyde çıkmıştır.
Yaprakların N ve P içeriği üzerine K2SO4 uygulamalarının etkisi istatistiki olarak önemli bulunmamış
olup, N ilk yıl yeter düzeyde, ikinci yıl ise düşük durumda; P miktarı ise tüm uygulamalarda yeter durumda belirlenmiştir (Çizelge 3).
Yunanistan"da 78 bahçede yapılan çalışmada, yaprakların N ve K içerikleri ile verim arasında pozitif bir ilişki olduğu (Valemis ve ark. 1995), kivilerde potasyum uygulaması ile yapraklardaki K miktarının arttığı, P miktarı
ile gübreleme arasında bir ilişkinin saptanmadığı
bildirilmiştir (Loupassaki ve ark. 1997). Daha önceki araştırma sonuçları ile elde edilen bulgular uyuşmaktadır.
K-Humat uygulamalarının omcaların yaprakların N ve P içeriklerine etkisi istatistiki olarak önemli bulunmazken, yine K miktarları üzerine K-Humat uygulamalarının etkisi önemli bulunmuştur (Çizelge 4).
Yaprakların N içeriği her iki yılda da tüm uygulamalarda düşük; P miktarı ise yeter düzeyde saptanmıştır. K miktarı ise her iki yılda tüm uygulamalarda yeterli düzeyin altında kalmıştır. K miktarı 30 ml/omca K-Humat uygulaması ve üzerindeki düzeylerde düşük seviyesinde kalmıştır.
Sonuç
Yapılan bu çalışmanın tüm verilerinin değ erlendiril-mesi sonucunda; yerime yatmış olan 6-7 yaşındaki kivi-lere, verim ve meyve özelliklerinin daha iyi olmas ı için, bitki başına 400-500 g K2SO4 (15-20 kg/da, dikim sıklığı -na göre) gübre verilmesinin uygun olduğu görülmüştür.
K-Humat gübresinin ise, daha yüksek doz ve değişik gübre kombinasyonlarıyla yapılacak çalışmalardan elde edilecek sonuçlar doğrultusunda, gerekli doz ve kullanım
şekillerinin tavsiye edilmesi daha uygun olacaktır.
Çizelge 3. K2SO4 uygulamasının yapraklarda N, P ve K miktarına etkisi Dozlar
(g/bitki) Azot Fosfor Potasyum
1. Yıl 2. Yıl Ortalama 1. Yıl 2. Yıl Ortalama 1. Yıl 2. Yıl Ortalama *
0 2.16 2.01 2.09 0.172 0.175 0.173 1.59 1.07 1.33 b 200 2.23 1.95 2.09 0.161 0.220 0.191 1.61 1.27 1.448 b 400 2.21 2.38 2.30 0.327 0.221 0.274 1.65 1.47 1.56 ab 600 2.20 1.82 2.01 0.157 0.237 0.197 1.87 1.66 1.76 a 800 2.43 2.17 2.30 0.191 0.242 0.217 1.77 1.39 1.58 ab Ortalama 2.25 2.07 0.201 0.219 1.70 1.37 * Potasyum için LSD (%5): 0.251
Çizelge 4. K-Humat uygulamasının yapraklarda N, P ve K miktarlarına etkisi Dozlar
(ml/bitki) Azot Fosfor Potasyum
1. Yıl 2. Yıl Ortalama 1. Yıl 2. Yıl Ortalama 1. Yıl 2. Yıl Ortalama *
0 2.03 2.01 2.02 0.135 0.175 0.155 0.89 1.07 0.98 ab 20 2.05 1.58 1.82 0.166 0.181 0.173 0.64 0.81 0.72 b 30 1.99 1.70 1.85 0.144 0.243 0.194 1.14 1.05 1.09 a 40 2.06 1.66 1.86 0.176 0.184 0.180 1.57 0.71 1.14 a __İ 50 1.99 1.73 1.86 0.176 0.215 0.195 1.16 1.13 1.15 a Ortalama 2.03 1.74 0.159 0.200 1.08 0.95 *Potasyum için LSD (%5): 0.316 "'
Kaynaklar
Anonim, 1999. Tarımsal Yapı ve Üretim, DIE yayınları
Anonim, 2002. Ordu Tarım İl Müdürlüğü 2001 Yılı Çalışmaları, 82s., Ordu.
Antognozzi, E., A. Tombesi, A. Palliotti, I. J. Warrington, D. H. Greer, A. M. Snowball, D. J. Woolley, 1992. Relationship between leaf area, leaf area index and fruiting in kiwifruit
(Actinidia deliciosa). Acta-Horticulturae, 297, 435-442.
Barnes, E and Y. Chen, 1991. Manure and peat based iron-organo complexes. I. Characterization and Enrichment. Plant and Soil, 130: 35-43.
Beutel, J. A., K. Urıou, J. Post, J. Pearson, 1994. Nutrition and Fertilization. Kiwifruit Growing and Handling. Pp. 58-60. In: Hasey, K. J., R. S. Johnson, J. A. Grant and W. O. (Eds).Reil 1994. Univ. of California. Pub.:3344.122 p. Bostan, S. Z., A. Islam, M. Yılmaz, 2001. Effect of potassium
humat on hazelnut seed germination. Acta Hortic., 556, 287-290.
Bouyoucos, G.D. 1951. A recalibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of the soil. Agro. J., 43, 434-438.
Böhme, M and H. Thi Lua, 1997. Influence of mineral and organic treatments in the rhizosphere on the growth of tomato plants. Acta Hort., 450, 161-168.
Bravdo, B and Y. Hepner, 1987. Irragation management and fertigation to optimise grape composition and performance. Acta Horticulturae, 206, 49-67.
Bremner, J. M. 1965. Methods of Soil Analysis. Part Il. Chemical and Microbiological Properties. In. ed. C. A. Black. American Soc. Of Agronomy. Inc. Pub. Agron. Series. No: 9, Madison, USA.
Buwalda, J. G. 1986. And the big MAF carve up. N. Z. Kiwifruit J. Plant Nutr., 7, 1497-26.
Cangi, R. 1998. Ordu'da Yeni Bir Meyve Türü "Kivi". Doğu Karadeniz Bölgesi Tarımsal Sosyo-Ekonomik Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu 12-14 Kasım 1997, Trabzon, TZYMB ve Vakfı Yay. Bildiriler Kitabı 105-110, Ankara Çağlar, K. Ö. 1949. Toprak Bilgisi. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay.
No: 10, Ankara.
Çağlar, K. Ö. 1958. Toprak İlmi. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları: 10, Ders Kitabı: 2, Ankara. 286 s.
David, P. P., P. V. Nelson, D. C. Sanders, 1994. A humic acid improves growth of tomato seedling in solution culture. J. of Plant Nutrition, 17 (1) 173-184.
Fagbenro, J. A and A. A. Agboola, 1983. Effect of different levels of humic acid on the growth and nutrient uptake of teak seedlings. J. of Plant Nutrition. 16 (8) 1465-1483.
FAO, 1990. Micronutrient assesment at the Country Level: an International Study. FAO Soils Bulletin 63. Rome.
Ferguson, A. R and J. A. Eiseman, 1983. Estimated annual removel of macronutrients in fruit and prunings from a kiwifruit orchard. N. Z. Journal Agr. Res., 26: 115-117. Ferguson, A. R., N. A. Turner, R. J. Bank, 1987. Management
and nutrition of kiwifruit vines.J.Plant Nutrition,10 (9-16) 1531-1537.
Grewelling, T. and M. Peech, 1960. Chemical Soil Testts. Coenell University. Agr. Expt. Station Bull.
Jackson, M. L. 1962. Soil Chemical Analysis. Prentice-Hall. Inc. Eng. Cliff, USA.
Kacar, B. 1972. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri II.Bitki Analizleri. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay. No: 453, 646 s., Ankara.
Kacar, B. 1994. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri III. Toprak Analizleri, Ankara Üniv. Ziraat Fak. Eğitim Araş. ve Geliştirme Vakfı, Yay No:3, 705 s., Ankara.
Kitson, L. E. and M. G. Mellon, 1944. Colorimetric determination of phosphorus as molibdovanado phosphoric acid. lndus. and Engin. Chem. Anal. Ed. 16: 379-383.
Kunç, Ş. 1999. Importance of humic acids in soil conditioning and cereal production. Symposium on Problems and Solutions of Cereal Production in Middle Anatolia. 8-11 June, Konya, Turkey, pp: 682-685.
Loupassaki, M. H., I. I. Androulakis, S. M. Lionakis, E. Sfakiotakis, J. Porlingis, 1997. Effect of P and K fertilizers and of the date of sampling on the concentration of macro and micro elements in the leaves of four kiwi cultivars. Acta Hortic., 444: 249-254.
Miaja, ML., R. Botta, G. M. Luzzati, 1995. Quality evaluation of Actinidia deliciosa fruits under different cultural conditions. Acta Horticulturae, 379: 253-260.
Marsh, K. B. and B. M. Stowell, 1993. Effect of fertigation and hydrogen cyanamide on fruit production, nutrient uptake, and fruit quality in kiwifruit. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, 21: 247-252.
Martinez, M. T., C. Romero, J. M. Gavilen, 1983. Interacciones fosforo acides humicos. Afinidad, XLI. 62-64.
Monastra, F., G. Strabbioli, E. Raparelli, E. Turci, M. Cappelloni, V. Vivanti, 1995. Slow-release fertilizer effect on kiwifruit orchard. Acta Hort. 444: 273-277.
Olsen, S. R., C. V. Cole, F. S. Watanabe,and H. C. Dean. 1954. Estimation of available phosphorus in soil by extraction with sodium bicarbonate. US. Dept. of Agr. Cir. 939. Washington. D. C.
Pratt, P. F. 1965. Methods of Soil Analysis. Part Il. Chemical and Microbiological Properties. In. ed. C. A. Black. American Soc.of Agron. Inc. Pub. Agron. Series. No: 9, Madison, Wisconsin USA.
Richardson, A., T. Dawson, R. Blank, 1994. Kiwifruit crop loading: achieving the preferred market profile. Orchardist of New Zealand. 1994, 67: 6, 42-45: 2 col. Pl.
CANGİ, R., C. TARAKÇIOĞLU ve S. R. YALÇIN, "Potasyum sülfat ve potasyum humat gübre uygulamalarının Hayward kivi 407
(Actinidia deliciosa) çeşidinde verim ve bazı meyve özellikleri üzerine etkisi"
Sale, P. R. and P. B. Lyford, 1990. Cultural Management and Harvesting Practices for Kiwifruit in New Zealand. Kiwifruit. Science and Management. Pp: 247-296. (Edited by I. J.
Warrington and G. C. Weston). Ray Richards Publisher. Samancı, H. 1990. Kivi (actinidia) Yetiştiriciliği. TAV, Yayın No:
22, 112 s., Yalova.
Smith, G. S. and C. J. Clark, 1984. No boron, but plenty of potash. N. Z. Kiwifruit j. Aug. 1984: 18.
Smith, G.S., C.J. Clark, J.G. Buwalda, 1985. Potassium deficieny of kiwifruit. Proc. Ruakura Hort. Conf. Pp. 13-16.
Smith, G. S., C. J. Clark, J. G. Buwalda, 1986. Seasonal accumulation of nutrients.New Zealand Kiwifruit. Special Publication No: 19-22.
Smith, G. S., C. J. Clark, J. G. Buwalda, 1987a. Effect of potassium deficiency on kiwifruit. J. Plant Nutrition, 10 (9-16) 1939-1946.
Smith, G. S., C. J. Clark, H. V. Henderson, 1987b. Seasonal accumulation of mineral nutrients by kiwifruit. I. Leaves. New Phytol., 106: 81-100.
Smith, G. S., J. G. Buwalda, C. J. Clark, 1988. Nutrient dynamics of a kiwifruit ecosystem. Scientia Horticulturae, 37: 87-109. Stevenson, F. J. 1982. Humus Chemistry. A Wiley-Interscience
Pub., John Wiley&Sons. USA.
Strik, B. and C. Cahn, 2000. Growing Kiwifruit. Oregon State University, Pub. EC. 1464.
Testolin, R. and V. Crivello, 1987. il kiwi suo Mondo, Fed, Reg. Colt. Dir. Veneto. İripa.
Testoni, A., G. Granelli, A. Pagona, 1987. Mineral nutrition influence on the yield and the quality of kiwifruit. Acta Horticulturae, 282: 203-208.
Turner, N. A. 1983. report on severe potassium deficiency in cropping kiwifruit vines. N. Z: Kiwifruit authority Newsletter No: 3
Valemis, D., N. Karagiannidis, E. Paroussis, A. Simonis, E. Manolakis, 1995. Determination of desirable nutrient leaf levels for kiwifruit in Greece. Acta Hortic., 383: 385-392. Yalçın, T. ve H. Samancı, 1998. Türkiye'de kivi yetiştiriciliğinin
durumu, geleceği, potansiyeli ve araştırma öncelikleri, IV, Bağcılık Sempozyumu, 414-419. s, 20-23 Ekim 1998, Yalova. Zucherelli, G. and G. Zucherelli, 1985. L'actinidia piantada frutto
e dagirardino. Edagricole, Bologna.
İletişim adresi:
Ceyhan TARAKÇIOĞLU
Karadeniz Teknik Üniv. Ordu Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü-Ordu
Tel: O 452 225 05 77/123 E-mail: ctarakcioglu@hotmail.com
