illi Katüphaıcmiziı kazandığı kıymetli eser |
l
F U Z U L I
>1 VrÇh
A
j
Muhiti
,
hayatı ve şahsiyeti
( D
E debiyat D oktoru A b d ü lk ad ir K arah a n ü , okuyucularım ıza ta n ıtm a k lüzum unu hissetm iyoruz. B u sü tu n la rd a yazdığı vukuflu yazılariyle edebiyat âlem im izde ken d i m evkiini esasen yapm ış bulunuyor. D oktor K arah a n , uzun seneler sü ren çalışm alarının m ahsulü olarak, M illî K ü tü p hanem ize çok k ıym etli b ir eser hediye etm iş bulunuyor.
«FtJZULÎ, M UHİTİ, HAYATI VE ŞAHSİYETİ» ism ini ta şıy a n bu eser hak k ın d a eski T ürk E debiyatı P rofesörü A li N ihat T a rla n ’ııı k ita b ın b aşın a koym uş olduğu yazısını biz de sü tu n larım ıza geçiriyoruz. B u suretle okuyucularım ız en salahiyetli b ir kalem den bu m ühim kitap hakkında fik ir edinm iş olacaklardır.
OKTOR A bdülkadir K ara- h a n ’m «Fuzulî, M uhiti, H a y a tı ve Şahsiyeti» adlı doktora te zini ,ilim âlem ine su n ark en derin b ir zevk ve h a k lı b ir g u ru r ve if tih a r duyduğum u itira f edeceğim. D arü lfü n u n zam a- m ndanheri T ükr dili ve edebiyatı züm resinin ü çün cü doktora tezi o- la n v e 1945 sene
sinde F ak ü lte Meclisince pek iyi derece ile ta k d ir edilerek ta b 'ın a k a r a r v erilen b u eseri y ak ın d an ta k ip ettiğim için, onun h ak k m d a- k i bazı düşüncelerim i bu rad a serd . etm eyi faydalı görm ekteyim . •j K arah a n ’ın Fuzulî hakkında v ü -
ı cüda getirdiği b u m onografi, şim - ı diye k a d a r b ü y ü k şairim ize d air l yazılan ufak bü y ü k te tk ik le rin 1 hepsinin fevkinde b ir değeri haiz
dir.
Ş airin h ay atı te tk ik edilirken, evvelâ onu vücuda getiren m u h it üzerinde durulm uş, m evzuun m ü saadesi nisbetinde coğrafî ve ta r i h î havası, ilim , din, ik tisa t ve si
yaset b akım ından vaziyeti etü d e- dilm iş, b u h az ırlık ta n sonra F u - zulî’n in h a y a tın a geçilm iştir.
Bilhassa şa irin eseri üzerine is tin a t ve k a y n a k la r b ü y ü k b ir itin a ile kontrol ed ilerek adım ad ım t a
kip edilen b u bahiste, İlmî m eto d u n âzam î ih tiy a tk â rh ğ ı ile bü rü n m ü ş olduğu için, uzun zam an değerini m uhafaza edecek İsabetli hüküm lere erişm ek im kânı elde edilm iştir. O zam anki B ağdadın id a ri teşkilâtını, uzun ara ştırm a larla b elirten ve Fuzulî’nin kaside le r takdim e ttiğ i D evlet rica lin i te k e r te k er gösteren b u bölüm n a zarı d ik k ati ceJbedecek b ir ehem m iyettedir. M azinin oldukça k a ra n lık b ir dehlizinde yürü n d ü ğ ü düşünülürse, bu m esainin h ak ik a ten güç olduğu görülür. L âkin m ü ellif, m üşkülâttan yılm am ış »'e h a k ik aten çok ağır b ir yük altın d a yürü d ü ğ ü n ü bilerek, senelerce,,
b ü tü n g a y re tin i bu esere v ak fe t- m iıj yen; v esik alar b ulabilm ek için h e r çareye baş vurm u ştu r.
K a ra h a n ’m tezinde şairim izin m illiyeti, mezhebi, en yeni vesi k alarla k atiy ete yakın b ir vuzuha
eriştirilm iş ve bil i hassa yeni b ir tet ¡kik o la ıa k onun ^mizacı, şahsiyeti ve bünyesi ele a- lınm ıştır. Mevsu- k iyeti şüpheli m inyatürlerden, tez k e re lerin u fak tefek b e lirtile rin den ve d ah a ziyade eserinden to p lan an bilgi k ırın tıların d a n istifade ed ilerek yapılan b u denem e, hiç şüphesiz k i gayri kâfidir. L âkin b u ra la ra k ad a r n ü fu z edebilm ek kud retin i, ilmi im kâna velev çok u fak b ir kapı aralam ak en erjisini kendinde duym ak, azım sanacak b ir teşebbüs olm asa gerektir.. E- debiyat ta rih i için en ehem m iyetli nokta b ir şairin ru h î p o rtresin i çizmek, eserinin d ah ilî insicam ını, psikolojisinin hevenginde m ütalâa etm ektir. Bu itib arla, bence, eserin çok m ühim bir safhası bu bahistir.
E sere ilâve edilen v esikalar, e
\' a z ı n : P rof. Ali N ih a t TARLA?
Eski T ü rk E debiyatı P rofesörü
r
m in k ay n ak lard an itinalı b ir k a r şılaştırm a yapılarak, en doğru şe killeri ile tesbit edilm iştir. Eserin yazıldığı zam andan bugüne k ad a r geçen dört yıl, K a ra h a n ’m bu h u sustaki m esaisini se k ted a r etm e m iştir. Yeni a ra ştırm a la rla ele ge çen yeni vesikalar eserin sonuna ilâve edilerek bugüne k ad a r elde edilen son ilmt neticeler g ö s te ril-1 m iştir. L âkin b ü tü n bu a r a ş tır m a - 1* lar, zaru rî ve çok değerli b ir m e d - 1 h al m ahiyetindedir. A yrıca asıl edebiyat ta rih i için, Fuzulî’nln a-i sil sa n a tk â r cephesini de ele alm ak ve onu tam am en o b jektif b ir h ale g etirerek işlemek lâzım dır. Biz Fuzulî’nin san atın ın m ahiyetini b ü tü n fârik aları ile görm ek
iste-İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
