j r j
fi ON halîfe (1922 - 1924) ve son veliaht
a (1918 - 1922) II. Abdülmecid’in (1868 -
1944) iki mektubunu yayınlıyoruz. Mek tuplar, îbnülemin Mahmud Kemal înal’a yazılmıştır. Şevket Rado’nun şahsî kolek- siyonundadır. 29 ramazan 1335 (20 tem muz 1917) tarihli mektup, İbnülemin’in okuması için Abdülmecid Efendi’ye gön derdiği hâtırâtından bahsediyor. En mü him ifade, babası Sultan Abdülaziz’in (1861 - 1876) intihar etmeyip öldürüldüğü hakkmdaki kesin kanaatidir. O sırada II. Abdülmecid, 8 yaşında idi. Fakat babası nın ölümü üzerinde birinci elden geniş malûmâtı olduğu muhakkaktır. Mektubun yazılış tarihinden bir yıl önce intihâr eden (veya zayıf bir rivayete göre öldürülen) ağabeyi Veliaht (1909 - 1916) Yusuf îzzed- din Efendi’nin (1857 - 1916), babalan Sul tan Aziz'in intihâr ettiği fikrine karşı çı kıyor. Malûmdur ki îzzeddin Efendi, in tihâr rivayetini bir prensip olarak savu nan iktidardaki Ittihad ve Terakki Par- tisi’ne hoş görünmek ve veliahdlikten ol mamak için, babasının intihâr ettiği hak-Son halîfe
II. Abdülmecid Efendi.
kında, gazetelere beyanat vermişti. İtti- hadçılar, Sultan Hamid’in her yaptığının aksini yapmakla devleti kurtaracakları vehmi içinde oldukları için, öldürülme te zini savunan Sultan Hamid’e karşı, ka tille ilgisi olmasa bile, katle göz yum duğu muhakkak olan Midhat Paşa’yı sa vunmak için, Sultan Aziz’in intihâr etti ğini, resmî bir devlet tezi halinde ilân et mişlerdi.
Bu mektubu yazdığı sırada, II. Abdül mecid, 2. veliahd idi ve 49 yaşında bulu nuyordu. Amca oğlu V. Mehmed Reşad tahtta ve memleket I. Cihan Harbi ateşi içindeydi.
Diğer mektup, bir yıl kadar önce yazıl mıştır. 28 teşrîn-i evvel (ekim) 1332 (1916) günü öğle yemeği için Ibnülemin’e gönderdiği dâvetiyedir. Ziyafet, büyük şair Abdülhak Hâmid Bey’in (Tarhan) (1851- 1937) şerefine verilmektedir. Finten’in ki tap şeklinde basılması münasebetiyle, Şehzâde Abdülmecid Efendi’nin Bağlar- başı’ndaki sarayında verdiği yemeğin lis tesi de eklidir. Bu yemeğe, devrin ileri ge len ilim, fikir ve sanat adamları çağırıl mıştı. II. Abdülmecid, bizzat ressam ve müzisyendi. Sanatı himaye etmeye gayret
etmiştir. Y. ö.
Bey - Efendi,
Hâtırâtınızı kemâl-i dikkatle mütâla’a etdim. Asr-ı hâzır târihine fâide-bahş ola cak hakaaikı câmî’dir. Bundan dolayı sizi tebrik ederim.
Pederimin son dakıyka-i hayâtına gelin ce, büyük bir yanlışlık var. Tabiîdir kİ rivâyâta müstenid olan vukuât doğru o- lamaz. Zâten bütün dünyâya bu vak’a-i elîmeyi tertîb edildiği sûretde bildirilme siyle henüz hakıykat tezahâr edememiş tir.
Sevgili pederim Hâkaan-ı mağfur Ab- dülazîz Hân Hazretleri müntehir değildir. Şehiddir.
Ben bu felâketin şâhid-i bî-pervâsıyım. Ömrümün son âmna kadar zahm-nâk kal bimden o acı hâtırâtı bütün hakıykatle muhâfaza edeceğim. Bi’l-mecbûrîye intiha rına kaail olan bed-baht birâderim, bütün cür’et-i marzıyyesiyle ancak bir kolunu ke- sebilmekle hayât-ı bî-sûduna nihâyet ver miştir. Bâkıy takdim-i ihtirâmât eylerim.
29 ramazân 1335 Şehzâde (Abdülmecîd)
Mahmûd Kemâl Bey - Efendî’ye Edebîyât-ı mlllîyemize kitâb şeklinde tab’ ve neşr olunan «Finten» ile de ber ci het - i nevin mübâhât ihdâ eden Şâir-i Âzam Abdülhak Hâmid Bey - Efendi'nin zât ve me’serbıi tebcile medâr olmak üze re şehr-i hâl-i rûmînin yirmi sekizinci gü nü Bağlarbaşı’ndaki ikaamet-gâh-ı sayfl- mizde sabâh ta’amma rağbet buyurmala rı temenni olunur.
Şehzâde (Abdülmecid) SABÂH TA AMI
28 Teşrîn-i Evvel 1332
Kremalı bezelye çorbası Peynirli Alipaşa böreceği Mayonezli levrek balığı Jiko
Kuşkonmaz Galântin Taze fasulye
Kestaneli Alman tatlısı Acem pilâvı
Badem krem Dondurma Meyve
II. Abdülmecid’in gönderdiği ziyafet davetiyesi ve yemek listesi.
•v ~ JaC
. . ı ;
C_-T
j j i - İ J u* jj») '-t>l o U L » j '
JU j'-u çryU j o'jcit-oiil ¿1
u’f ^ ^
¿ t t4- *
Veliahd’ın. şerefine ziyafet verdiği
Abdülhak Hâmid.
