Afyon il merkezi içme ve kullanma sularında hijyenik kalite araştırması

(1)

Kocatepe Tip Dergisi (2001), 2, 269-274 The Medical Journal ofKocatepe 2000, Afyon Kocatepe Oniversitesi

AFYON

n.

MERKEZi i<;ME VE KULLANMA SULARINDA HiJYENiK KALiTE ARASTIRMASI

HYGENIC QUALITY INVESTIGATION OF BOTH DRINKING AND TAP-WATERS IN AFYON

Beytullah KENAR \ Mustafa ALTINDiS2

IAFYON KOCATEPE ONivERSiTESi,VETERiNER FAKOLTESi MiKROBiYOLOJi ABD.,AFYON 2AFYON KOCATEPE ONiv ERSiTESi TIP FAKOLTESi MiKROBiYOLOJi VE KLiNiK

MiKROBiYOLOJi ABD, AFYON.

6ZET: Afyon il merkezine icme ve kullanma suyu saglayan kuyu, dagitim yeri, su deposu, ev, isyeri, sokak cesmesi ve ozel isletrne sondaj suyu gibi farkh 30 kaynaktan 100 ml.lik ozel bakteriyolojik steril su alma siselerine hijyen kurallanna uyularak numuneler ahnnus, genel mikroorganizma sayimi icin Plate Count Agar (PCA-Oxoid) ve laktozlu buyyon besiyerine ekimleri yapihp, 37°C'de 24-48 saat inkiibasyona birakilnusnr, Koliform grubu mikroorganizmalann sayirm icin TS 266(TSE) standartlan kullamlrrustir. Koliform tahmin deneyi icin Standart laktozlu buyyon besiyeri kullarulrrus, su orneklcrinin 10, I, 1/10 oranmdaki sulandrrmalannm her birinden bescr ekim yapilarak degerlendirilmistir, Tiipler 37°C'de 24-48 saat inkube edilerek 100 ml sudak i Koliform mikroorganizmalann Kuvvetle Muhtemel Sayrsi asit ve gaz goru len tiiplerin sayisma gore degerl endirilrnist ir. Fekal kontaminasyonun en belirgin mikroorganizrnasi olan, E. coli arastmlmasi icin de Brillant Green Bile(%2) Broth(Oxoid) besiyeri kullamlrms, dogrulamada ise EMB agara ekim yaprlrms, 24-48 saat 44°C'de inkiibasyon sonrasi biokimyasal testlerle identifikasyon saglanrrusnr. Cahsmaya alman su orneklerinin yedisinde(% 23.3) PCA ve laktozlu buyyon ile patojen koliform mikroorganizma kolonisi saptanrms, bunlardan birinde E.coli, birinde Pseudomon as aeruginosa , bir digerinde ise Aeromonas hydrophyla izole edilmistir,

[Anahtar kelimeler :Hij yenik kalite, icme suyu, kullanma suyu .]

ABSTRACT: 30 diffferent 100 ml water specim ens hygeni call y obtained from various source s such as dwells , ditriburion reservuars, water depots, homes, shops, street water taps and private underground water resources, then inoculated in plate count agar(PCA -Oxoid), lactose-buyyon plates and incubated at

3rC

for 24-48 hours in order to count microorgani sms. TS 266(TSE) stand art s were used for counting coliform group microorganisms. Standard lactose-buyyon plates were used for coliform probability test, eac h water sampl e was diluted in 10, 1, 0.1 rates , 5 different inoculat ions were performed for each sample. Tubes were incubated at 37°C for 24-48 hours and strongly probable numbers of coliform microorganisms were detected according to tubes in which gas and acid were seen. Brillant Green Bile(2%) Broth(Oxoid) growth plates were used for inve stigating E. Coli, most prominent indicator microorganism of fecal contamination, and EMB agar plates were used for confirm ation, incubated at 44 °C for 24-4 8 hours, then complimentary biochemical tests were applied for identification. Pathogenic coliform microorganism colonies were detected in 7(23 .3%) of the water samples and one E. Coli, Pseudomonas aeruginosa and Areomonas hydrophyla were isolated.

[Key words: Hyg enic quality, drinking water, tap-water.]

(2)

onus

Su kirliliginin cesitl eri olmakla beraber, patojen mikroorganizmalarla kontamine su lar, zaman zaman ciddi enfektif salgml ara neden olrnaktadir, Su kirlil iginde, alt yapi yetersiz likleri, sana yilesme, kentlesme, niifus artist, zirai miicadele ilacl an ve giibreler etken olabilmektedir. Sularda E.coli ve Pseudomonas'ui varhgi fekal kontaminasyonu gosterme kte ve bu su larda Salmon ella ve/ve ya diger barsak patojenlerinin de olabil ec cgini isarct etmektedir. Bulas kayn agi gene llikle su ve su iiriinleri olan Aeromonas cinsi bakteril er de insanlarda intestin al ve eks tra intes tina l enfeksi yo nlara neden olabilmekt edir. Aeromonas enfeks iyonlan nda en yayg m goriilen tablo diyare olmakla birlikte, suyla temasa bagh olarak geli sen selliil it, immiin yetmezlikli hastal ard a septisemi ve daha az olarak ta diger sisteml erd e enfeksiyon goni lebi lir (I ).

Su, canlihg m devarru ic in gereksinim duyulan maddelerin en basinda gelmektedir. ..., "

Diinyad aki top lam su kaynaklannm sulan mn %95' i tuzlu , %5' i tath su olup, tath sulann tamanuna yakun buzull arda ya da yer altmdadir. Bunlann dismda kalan %0.0 1 0.03 'liik bolurnii ise insa nlan n kullan ab ilcc egi sular olarak dege rlendi nlmektedir (2) . Ulke m izin tatli su kayn akl an cografi konum olarak bulundugu subtro pik iklim kusagi sebe b i ile kisitlt olmas ma ragmen (I), su kaynaklanrmzd an denizler ve akarsular yarunda iilke mizde yaklasik 200 ade t dogal gol, 679 golet , 114 baraj golii ve 177. 714 km. aka rsu uzunlugu ile komsulanna gore yine de yeterli fakat sirnrh su kaynakl anna sah iptir (I, 2, 3). Gelecek yillarda diinyanm pek cok iilkesinde old ugu gibi, iilkemi zde de suya olan ihtiyacm artac agi bazi bolgelerd c de su sikmtist cekileceg i bildirilmekt edir (3).

Su kaynaklanrmz olan deni zler , goller aka rsu lar, goletler, baraj go lleri ve yer aln sulan bilincsizce kullarnlm akt a ve bunl ann cok biiyiik bir kisrm siire kli deg isi k derecelerde kirlet ilmekt ed ir (I, 2, 4). Sulann mikrobiyoloj ik kirlenmesi, tanm alanlan nm kana lizasyo n sulan ile sulanmas i ve yerlesirn birimlerindeki kan ali zasyon an klan run an trms iz bir sek ilde akarsu, deni z ve gollere

bosalulmasi sonucu bu sulard a bulunan patojen mikroorganizmalar tekrar cesitli seki llerde topraga, suya, havaya gece re k bu ortamlann kirlenmesi ile olmaktadir. Kirlenmede mezb ah alar, hayvansal iiriinleri isleyen sana yi kollan ve hastanelerden kansan kirli sulan n oyn adi gi rol de biiyiiktiir. Bu su larla su lanan tanm arazilerinin ani cekirge ve kus siiriiler inin baskmlanna ugramasmm, bu ortaml ann mikrobiyoloj ik olarak kirlendiginin bir isareti sayilmaktadir (I, 3, 5, 6). Cali smada, Afyon il merkezine icme ve kullanma suyu saglaya n deg isik 30 merk ezd en alman su numuneler inde hijyenik kalite aras nn lrrustir.

MATERYAL ve METOD

Mayi s-h azi ran 2000 aylan nda Afyon il merkezine icmc ve kullanma suyu saglaya n kuyu , dagitim yeri, su deposu, ev, isyeri, soka k cesm esi ve cok fazla sayida elem arn olan ve halk a turizm-ah sveri s gibi hizmetl er suna n ozel isletme sondaj suyu gibi farkh 30 kaynaktan 100 ml.lik ozel bakter iyolojik steril su alma siselerine hij yen kurallarma uyul arak numuneler almrms, gen el mikroorganizma sayrmi icin Plate Count Agar(PCA-Oxoid) ve laktozlu buyyon besiyerine ekim leri yapih p, 37°C'de 24-4 8 saat inkiibasy o na birakilrrusttr. Sehir seb ek e suyu nun diizenli ara larla klorlandigi , diger su larm klorlanmadigi belirlenrnistir, Koliform gru bu mik ro organizmal ann sayrrrn icin TS 266(TSE) standartl an kullarnlrmsnr (7, 8, 9). Koliform tahmin deneyi icin Standart lakt ozlu buyyon besiyer i kullarnlrrus, su orne k lerin in 10, I, 1/10 oranmdaki su landirma lan nm her birinden beser ekim yapi larak degcrl end irilm ist ir. Tiipler 37°C'd e 24-48 saa t inkube edi lere k 100 m!. sudaki koliform mikroorganizmal ann Kuvvetle Muhtem el Sayisi asit ve gaz goriilen tiiplerin sayisma gore dege rlendirilmistir (6, 7, 10). Feka! kont aminasyonun en belirgin mikroorgan izrnasi olan, E. coli aras tm lmas i icin de Brillant Green Bile (% 2) Broth (O xoid) besiyeri kullamlrrn s, dogrul am ad a ise EMS aga ra eki m yapilrms, 24-48 saat 44°C'de inkiibasyon sonra si biokimya sal testl erl e identifikasyon saglanrnisnr (10). Pseudomon as tarusi ve izolasyonu besiyer inde pyocianin pigmenti olusturulmasi ile konulmustur.

(3)

35°C'de 24 saatlik bir inkiibasyon somas) oksidaz pozitif, glikozu ferrnentatif olarak kulla nabilen, har eketli gram negatif comaklar muhtemel Aeromonas cinsi olar ak degerlendirilmis ve ileri identifikasyonda tiosu lfate-c itrate-bi le-salts(T CBS) besi yeri ile % 6 NaC I icere n besiyerind e tireyem em e, indo I, Voges-proskauer, eskul in hidrol izi ve glikozd an gaz olust urma testleri ile sukroz, laktoz, mannitol, salis in ve arabinozu kulla nma ozellik lerindcn yararlam lm rstrr.

I . .

B

ULGULAR

Cah smaya alman su omekl erinin

yedisinde(% 23.3) PCA ve laktozlu buyyon ile patoj en kol iforrn mikroorganizma kolon isi

sa

ptanrrus,

bunlard an birinde E.coli, biri nde Pseudomonas aeruginosa bir digerinde Aeromonas hydrophyla izole edilmistir (Tablo I). Diger

dart

ornekt eki koliform bakterin in dormont sek illeri olarak degerlendiril m istir.

T

abl01: Su numun e enrun mikrobivoloj ik ana liz sonuclan . Yer

I.no'lu su ornea i

Or ta la ma koliform gr ubu mlkroor a an lzm a savISI/IOO rnl,

Izole edile n mikr oor gani zm a

-2.no' lu su orneei 120 3.no'lu su ornedi -4.no 'lu su orneai

-5.no' lu su omeai

-6.no ' lu su omejii 400 7.no' lu su ornezi -8.no' lu su orneai -9.no' lu su orneai -10.no'lu su ornezi 370 II .no ' lu su ornezi > 1000 12.no'l u su orneai -13.no'lu su iimeg i 14.no ' lu su ornezi -15.no ' lu su iimeili

-16.no' lu su orneai

-17.no'lu su orneai -18.no' lu su iimeg i > 1000

19.no'lu su orneai > 1000 Pseudomonas aeruginosa

20.no' lu su iimegi 400 E.coli

21.no ' lu su iimeili > 1000 22.no'lu su iimeil i -23.no' lu su ornea i -24.no' lu su ornea i -25.no ' lu su iimei!i -26.no 'lu su iimeil i

-27.no' lu su orne jii 400 Aeromonas hvdroohvla

28.no' lu su ornea i

-29.no' lu su ornez i

(4)

-TARTI~MA

Su kirliligin en onernli sebe pleri arasmda

sulan n hijyenik acida n kirlenmesine sebep olan mikroo rganizmalan n, hastah kh veya hastah k tasiyi cisi olan can hla n n drskil an ve idrarlannda n kaynaklandrgi bild irilm ekt ed ir (2,

3). Su kirliligi kontro l yonetmeliginin 21. maddesi nde; icme ve kullanma suyu temi ni dismdaki arnac lar la yapilrms rez ervu arlar ile bu arnac lar dismda kullanil an go l ve goletle rde an tilma rms evsel nite lik li ank sular verilmez (9). Kan ali zasyon sula n mn kullarnrn sulan na an tims iz bosa ltilmasi ile ha stahk yapici patoj en mikro org ani zmalar top raga suy a veya atmosfere

gece rek bu ortam la n n mikrobiyol ojik

kirlenmesin e sebe p olup giiniimiizd e cevre kirliliginin en onemli kaynagim olusturmaktadrr.

Birikinti sulan n ani kirlenmesi , lagun cukurlanndan gelen siz mtilarla ve kirleti ci materyalin toprakt an sizmast ile olabi lir, uzun

.

,.

"

siiren kurakhkl ard an sonr a yaga n sidde tli

.

'

_y_{agmurlar, dah}_{a o}_{nc e t}_{em iz} _ol_an _s_{u l}_a_{n n}

kirlenmes inin bash ca sebeplerinde ndir. Kirlenme yerlerinin bulunabilmesi ve gereks ini len onlemlerin ah nabilmes i icin, cesitli tesis ve su kayn aklanrun kisa ara h kla rla kontro llerinin yapilmasi ve nu mune ah m nokta lan mn dikk atli secilrnes i gerekmektedi r

(7). Su kirlilig i kontro l yonetme lig ine gore,

sulann smir degerler inin pH ic in 6-10.5, total koliform sayismm ise 1000/100 ml. olmasi gerekmektedir (9). Sula n n tehlike li olup olma d rklan hakkinda karar verebilmek icin kol iform grubu bakteril er, fek al streptokok la r ve

Clostridium perjiringens gibi mikroorganizmalann aranmasi gerekmekt edir. Ayn ca kimya sal analizler de suy un hij yen degerinin saptan rnas mda bakteriyol oj ik testl ere yardrmci olmaktadir (7). Su numunelerinde E.coli 'nin varlig mm saptanrnas i nispeten yakm bir zama nda diski kanstignu gosterm ekle birlikt e (I I) , koli formlann varhgi gene llikle tarti sm a konusu olup, bunlar diski hari ci nd e, doga da bulunabil mek ted irler. Streptococcus f aecalis, koli forml ara nazaran dah a az sayida

oldug u icin, onlar kad ar onern

tasunarnaktad irlar. Ancak koli form lar la birlikte saptan dik lan nda bu ko liforml ann diski kaynakh

olduklan n m gost ergesi olurlar (12). Bar sak kok enl i mikroorgani zmalann aranmasm a ek olarak n OC'd e ve 37°C 'de genel canh koloni sayirmrun da yaptlmasi suy u n bakt eri yel temizligi hakkmda bilg i verme kte di r (7). Bununla da ber ab er sularda patoj en mikroorganizma larda n bir mikt ar normal kosul larda da bulanabi leceg i bildirilrnistir (3, 4, 5).

Yapilan deg isik cahs rnalarda kana lizasyon

sulan nda birco k patoj en mikr oor ganizm a saptand igi belirtilmistir. Alman ya 'nm K61n,

Frank furt , Hann over sehirlerinin kan a lizasyon sulan nda yap ilan taram alarda %33 oranmda Salmonella, bir bask a cah sm ad a ise 57 kan ali zasyon numunesinin 7' sinde S.paratyphi B izole edildigi , Yugosl avy a 'run Zagr ep kenti kan ali zasyonl anndan ahnan 221 su orneginden 114 ' iinde Sityphi ve 12 Sparatyphi sapt andrgi bildirilmistir (6). Kanali zasyon sula n mn icme ve kullanma sulanna degi sik gerekc elerl e kan sm asi sonras mda bakteri yel kontaminasyon kacimlmaz olabi lmekted ir.

Ulke m izde de ozell ikle fark h arastmc ilar tarafmda n Ankara'run kirl i sulan nda

Salmonella arastmlrm s, sehirde n gecen dere ve caylarda n Sityph i ve Sp aratyphi B suslann m izole ed ildigi bildirilrnistir (13).

Su iiriinlerinde n yararlandrgirmz denizler in kirlenmesi biz im iilkem iz icin de oldukca onem lid ir. izm ir limarnna mezba ha sulan rnn dokiildti gu alandan degisik zama nla rda alma n den iz suy u omekle ri ince lenmis, yaz mevsimi nde Salmonella kontaminasyonu dah a yogun bulunrnustu r (14) .

Sulard a bulunan mikroo rgan izm al ar 3 gruba ayn h r (8).

I. Sularda normal bulunan

mikroorgani zmalar

2. Toprakta yasayan mikroorganizmalar 3. insan vey a hayvan bagirsaklannda

bulunan mikroorgan izm alar

Ecoli, Sfa ecalis, Clostridium welchiii,

Salmonella spp. Vibrio coma gibi

_I

mikro or ganizmalar feka l ko ntami nasyon sonuc u ~

suda bulunurlar. Lagirn su la n ile kontamine olmus sular enfe ksiyoz hepatitis, poli yomi yelitis

(5)

etkenleri ve enteroviriisler icerebilir. Sularda genellikle patojen mikroorganizmalar yerine indikator mikroorganizm alar aranmasmm uygun oldugu bildirilmektedir (5, 8, IS, 16). lndikatcr mikroorganizmalardan E.co/i'nin sularda

v

arhginrn,

sulan n fekal kontamina syona ugradrgmi ve bu sularda Salmonella ve diger patojenlerin de bulunabilecegini isaret etmekte oldugunu, fazla sayida bulunmalannm asm ve yakm bir zama nda olan kontaminasyonu, az sayida olmasi ise az ya da oldukca uzakt a olan bir kontaminasyonu isaret ettigi bildirilmektedir (7, 8).

Su numunelerinde

Eco

li

yoklugunda diger koliforml ann varligi cesitli sebeplerde olab ildigi oncelikl e kontaminasyonun uzun sure once olabilecegi ve daha tehlikeli kontaminasyonlann haberei si olabi lecegi bildirilm ektedir (7). E.co/i' nin stea k bolg elerd e su kaynaklan icin giivenilir bir indikator olabilece gi, sayisi arttikca Salmonella spp

sa

yrsmm

da artabil ecegi rapor edi lmistir (8). Fekal kontaminasyonun belirti si olarak en cok kolifo rm grubundan ozellikle Eicoli-I 'nin arandigi, bu bakt erinin 37-440C' de 48 saatte

ureyen ve laktozu ferment e eden

mikroorganizmalar oldugu bildirilmektedir. Diger yandan 30°C'de ilreyen ve laktoz(+) Ecoli 'nin onernli olrnadi gi da belirlenmistir (7, 8).

Sulann guvenliginin test edildigi cahsmalarda fekal bir kontamin asyon indikatoru olarak koliform bakterilerden yararlamhyor olunmasma ragmen, bu mikroorganizmalarm ve ozellikle de Pseudomonas'l ann sadeee fekal orijinli olmayabilecegi , suya bulas seklinin arastmlmasi da onerilmektedir (5, 7, 8).

Fekal koliformlarm insan sindirim : sistemi

dismda hayv an ve bitkilerde, bunlann

urtinlerinde aynea kontamine toprak ve sulard a bulundugu ve bu ortamlarda da ureyeb ildikler i saptanrmstrr (5, 8).

insan ve hayvanlarda Aeromonas turlerinin neden oldugu enfeksi yonl ara en onemli bulas kaynagmm sular oldugu, bu bakterinin durgun sularda, atik ve kirli sularda, nehirlerde bulundugu yapil an bircok arasn rma ile ortaya konulmustur, Etkenin bulasmasi bircok faktore

bagh olup, biiyilk salgmlan n cikmasmda ve yay ilmas mda dogal cevre ve su biiyiik onem tasimaktadi r, Az gelismis illkelerd e alt yapi yoklugu veya yetersizligi sonueunda patoj enik mikroorganizmalann sulara kansmasi ve bu sulann icme suyu olarak

kull

arulm

asi

ile enfeksiyonlar ortaya cikabilmektedir. Aeromonas turleri hem klorlanmis hem de klorl anm arms sularda canh kalabilmekt e ve iireyebilmektedir (17- 19). Ozcan ve ark. su ve su uriinlerinden izole ettikleri 152 Aeromonas einsi bakterinin eins ayn mlan m % 74.3 Aeromonas hydrophila, % 11.2 A.veronii, % 9.2

Ave

ronii

biovar sobria, % 3.3 A.caviae ve %2 A.Schubertii olarak bildirrnislerdir (17).

istanbul'da Mayis'I997 -Te mmuz ' 1998 tarihleri arasmda istanbul 'un cesitli semtlerinde toplanan 118 depo (68 hastane ve 50 ev) ile sebekelerden alman su ornekleri indikator ve patojen barsak bakterileri yonunden memb ran filtre yontemi ile Uluslararasi standa rtlara ve Turk stand artlanna gore incelenmis, Depo suyu orne k lerinde %49 koliform, %19 fekal Ecoli, %32 Aeromonas ve

%2 Vibrio sp. izole edild igi bildirilmistir (20).

Ca hsma mizda ise 30 degisik su orneginden yedisinde(%23.3) koliform mikroorganizma varhgi saptanmis, ileri cahsmalarla amlan kontamine omeklerden birinde

Eco

li

,

birisinde

Pseudomonas aeruginosa bir digerinde ise

Areomonas hydrophyla izole edilmi stir.

Bu sonuclara gore eski ve bakirm yapilrnayan depo sulan nm tamammm uluslar arasi icme suyu standartlarma ve TS 266'ya uymadrgi anlas ilrnaktadir. Bu konuda bireylerin bilinclendirilmesi ve depolann siki bir sekilde denetlenmesi gerekmektedir

KAYNAKLAR

1. Kayabasi Y: Su kayn akl anrruzm kirlenme si ve koruma ve kontrol genel miidiirlugl]. Tanm ve Koy lsleri Bakanligr Derg. 103: 24-25, 1995 .

2. Cev re Notl an. TC Cevre Bakanhgi Cevre Egitimi ve Yaym Daire si Baskanhgi, 1998.

(6)

3. Topbas MT, Broh i AR, Karaman MR:

Cevre kirliligi, TC Cevre Bakanhgi

Cevre Egitimi ve Yaym Dairesi

Baskanhgi, 1998.

4. Tiirkman A: Yasanabilir bir cevre icin.

Dokuz EyliiI Oniv. Cevre Miih Bol. izmir Ticaret Odasi yay. 1998.

5. WHO. Guidelines for drinking water quality. Second Ed. Vol

I.

Genova,

1983 .

6. inal T, Nazh B, Ergiin

0 :

Tiirkiye'de su ve su iiriinlerinin bakter iyel kirienmesi ve saghk acis mdan yarattig i sorunlar.

Tiirk Mikrobiyol Cern Derg, 21(2): 211

2 18,1991.

7. Tekinse n OC, Yalcm S: Su hij yen i ve

muayen esi. S.O . Veteriner

Fakiiltesi.Aksaray MYO.1990 .

8 .

TC Resmi Gazete : Su Kirliligi Kontrolii

Yonetmeligi, sayl:19919, 4 EyliiI 1998.

·.

9. TSE. Su lar- Ic me ve Kull anma Sulan, l.baskr, TS 266. 13 060 20, Ankara, 1997 .

10. Bese M: Mikrobiyolojide kullarnlan

biokimyasal testier ve besiyerieri.

Ankara Oniv. Veteriner fakiiltesi

yaymlan . Yayin No:298:1974.

II.

Demirer MA: Su hijyeni. Ankara

Onivers ites i Veteriner FakiiItes i

yayinlan, Teksir, 88/89-2, Ankara, 1989.

12. Samasti M, Ulusoy M, Akmci T, Aydemir R, Ozdernir H: Terkos golii ve dereleri ile Biiyiik Cekrnece g61iiniin

halk saghgl acrsmdan degerlendirilmesi.

Tiirk Mikro biyo l Cern Derg. 199-205,

1989 .

13. Aksoycan N, Akman M: 1959 senesi nde

Ankara'da dere su lanndan, hast alardan

tecrit edilen S. Typhi ve S. Paratyphi

suslan ve bunlar arasindaki

epidemiyolojik miinasebetler. Tiirk Hijy

ve Tecr Biyol Derg 20: 419, 1960.

14. inal T, Bese M, Ugur M, Tantas A: lzmir

limarn sulan ve buradan elde edilen su

iiriin lerinin Saimonella' iaria

kontaminasyonunda mezba ha kirii

sulan rnn rolii, Tiibitak veteriner ve

hayvancihk grubu, Proje No : 293, 1979 .

15. On liitiirk A, Turantas F: Gida

Mikrobi yolojisi. Ege Oniversitesi

Miih.Fak.Grda miih. Bolumu. Born ova

Izmir, 19 98.

16. Karapmar M: Gidalard a mikrobiyoloj ik

kalite kontrolii. Ege Oniversitesi .Ege MYO. Yaym No :6, Ege Oniversitesi Basimevi, 1990.

17. Ozcan

S

,

Oztiirkeri H, Kocabeyoglu

0 ,

Erdernoglu A: Aeromonas tiirIerinin

deniz, kuyu ve icme su lan ile su

iiriinlerinden izol asyonu. Tiirk

Mik robi yol Cern Derg. 28:11-14,1998.

18. Altwegg M, Steigerwa lt EG, Altwegg

Bissig R, Liithy-Hottenstei n J, Bren ner OJ: Biochemical ide ntification of

Aeremonas genospecies isolated from

humans. J Clin Microbiol 28: 258, 1990.

19. Van der kooij 0, Visser A, Hijnen W AM : Growth of Aeromonas

hydrop hila at low concentrations of substrates added to tap water. 39: 1198 ,

1980.

20. Koksal F, Samasti M: istanbuI'da depo sulan ile sebekelerin indikator ve patojen

barsak bakteri leri yonunden incelenmesi.

KLiMiK kongresi(Ekim' 1999, Antalya)

ozet ve kongre kitabmda, 320, 1999. Yaza r lar:

B. KENAR: YRD. 0 0 <;:. DR. AFYON

KOCATEPE ONivERSiTESi,VETE RiNER

FAKOLTE Si MiKROBiYOLOJi ABO .

M. ALTINDiS: YRD. 0 0 <;:. DR., AFYON

KOCATEP E ONivERSiTES i TIP

FAKOLTE Si MiKR O BiYOLOJi VE KLiN i K

MiKROBiYOLOJi ABO, AFYON.

Yazrsrna Ad res i:

Yrd 0 09 Dr. Mustafa Altindis, Dumlupmar

mah. Karagozoglu sok Alimoglu Ap. No 25

L

03200-Afyon

Tel-fax: 272. 212 54 35 Email:maltindis@hotmail.com