Koyunlarda diöstrüsün farklı günlerinde enjekte edilen prostaglandin F2a' nın enjeksiyon-östrüs, enjeksiyon-ovulasyon aralığı ve fertilite üzerine etkisi

vet,mı.IJer )t, (2005).21•.l-.ı

:

7'J-K2

KOVUNLARDA DlöSTRÜSÜN FARKLI GÜNLERINDE ENJEKTE EDILEN

PROSTAGLANDIN F

_2a

'NIN

ENJEKSIVON-ÖSTRÜS,

ENJEKSlvON·OVULASVON

ARAllGI VE FERTiLiTE ÜZERiNE

ETKIsI

M.

Bozkurt Ataman

1

@

Mehmet Aköz2

Effcct of Pro

stagla ndin

F

2a

I

nj ccti on

s

du

r ing

t

he »jtTe

re

nl

n

a)' ofO

estr

u

s

on

I

nj

e

ct ion.Oestru

s.ln

j ect

i

on- O vulali on

Int

erval a

nd

F

er fi

l

ity i

n

Ewe

s

ÖZet:

Bu

çalışmadakoyunlarda seksnet siklusunlarkll günlerindeuygulanan PGF2ç,'nınenjeksiyon-6strus,enjeksiyono vu-!asyon aralığ ı, gebelik

ve

doğum oranları üzerine etkisinin araştı rılması amaçlandı. Materyalolarak 30başMerinos

x

Ak

-karama nırkımelezi koyun

ve

aynıırktan

5

başkoçkullanıldı. Koyunlar 12 gün süreli FGA içeren vaginal süngerkullanılarak senkrorıiz eedildi.Koyunların tamamınasünger uzaklaştı nlmadan24saatönce0.294

mg

'rrıaorostırorremamne

enjekte

edildi. Daha sonra

6

saat aralıklarla arama koçu yardımıyla ösn üsıer takip edildi. Koyunlar ösırüs bitım saatleri dikkate

alınarak

üç

grubaayrıldılar.ÖstrOslerin bitim gOnO O.gün olarak kabul edildi. Birinci gruptaki koyunlara (n:10) östrüs

bi-timinden3gün sonra,ikinci gruptaki koyunlara (n:10) ös trüsbitiminden6gOn sonra ve

üçüncü

gruptaki koyunlara (n:10) ise, östrusbitiminden

9

gün sonra0.294

mg

Triaprost tromethamine enjekte edildi.Prostaglandinenjeksiyonlarındanönce

plazma progesteron seviyelerini belinemek amacıyla

5

ml kan örnekleri V. jugularisten toplandı. Prostaglandin

en-jekS;yonunu takibenkoyunlarıntamamına400LU PMSG enjekte edildi.Enjeksiyon-ôstrus

ve

enjeksiycn ovulasyonaraltğı

birinci grupta

üçüncü

gruptanOnem~ (pc:;O.OS)derecededüşüktO. Prostaglandin enjeksiyongünü progesteron seviyesi

bi

-rinci grupta ikinci gruba gOre daha düşOktO (pc:;O.05).

ÖS1rüs

ve

gebelik oranları açısından gruplar arasında larkıllık gözlenmed i (p>O.OS). Sonuç olarak; bu çalışmada koyunların owlasyonu takiben 3, günde de prostaglandin

en-jeksiyonlanna yeterlidüzeydecevapverebildiğ kanısınavarıldı,

AnahtarKelimeler: Koyun,larldıgOn,PGF_ıa

Summary:The objectiveol thistrial wasto determinetheeNicacy ol prostaglandininjectıonson diNerent days of estrou s cycle to induce

o

vanen

aClivityol ewes duringtheIxeedingseason.Vaginal sponges containing30mgfloorogestene aee-tate (FG A) were inseıted into the vagina ol the

ewes

lor 12

days

.

0,294

mg

jneorost

ıromemamıne. an analogue ol PGF:!a.

was

intramusculartyinjected toalıewes

one

day

eetore

the wrt/ldrawal of sponges in three groups.Estrous oleach

e

weswere

ıojoweo using wrth teaser rams wilh the6hourenerveıand meanow lation

time

were determinedbasedon the

completingol

esn

ous

.

Animals

were

divided into threegroupsaccord ingthe

time

ot

enelol

esnus

.

0.294

mg

Triaprost

tr

o-met na mınewereinjectedon day

3

(Group i),

6

(Groupii)and

9

(Group iii) alterowıatcn. Alterwards,PMSG at the dosage

01 400 LU

we

r

e

injected to aJIoltheewes at the moment ol prostaglandininjection.PGFıa-estrus, PGF2ç,-QWlatiQninterval

were signilicanll y(P<O.OS)srorterin the groupi than inthegroupsiiandiii.Plasma progestefOn8!evet at themomentol PG F_2ıııruectone was statistically(pod),CS) Iower inthe groupi than inthegroup ıı. Onthe other hands,estrus response

and

p

reqnancy rates were

not stalistically diNarent(p>O,05) among the groups. Asa resul!ol in thisS1udy, injeClion ol

PGF_2u on day3alter ovulation was found tobe

ertecnve

to induce ovarianactivityin ewes.

KeyWords:

ewe

,

diNarentday,PGF20:

Gırı ş

Koyunlarmevsimselpoliöstrikhayvan l ardır. K

o-yunla rda sezon içerisinde östrüs senkro ni zasyon u

amacıylaprogestagenl ergenellik le sün ger formunda

ve prostaglandinler (P G) farklı başarı

orara

anyta

(%67-86) kullanılmaktadır. PGF

_ı

_lI

koyunlarda

ju-teo liti kfa kt ör olarak uterustan izoleedilmiş(McCrac

-('cl işTan hi:17.10.2005 @:ataman@selcuk,edu.tr

i.Selçuk Umversnes iVeteriner Fakültesi,Rcprodükaiyonve Suni TohumlamaAnabilimDalı.KONYA

ATA M AN, AKOZ

k

en

et ai 1972)

v

e sen

tetik

form l arı

prem

atür

l

u-teoüzts

için

geliştirilmiştir

(

Acritopou lou

a

nd H

areslgn

198

0

)

.

Siklik

koyunlara

tesa

düfi

ola

rak

uy

-gu!andı?Jında lutea! regresyona

sebe

p

olmaktad ır.

PG

'ler

koyun

larda

se

ksüel

siklusu

n 12·14

.

günleri

arasında uıerus

endometrimiunda

n

salg ılanmakta

v

e

corpus

luteumun (CL)

f

aaliyetini

sonlandırmaktad ı r

(

Chamley ve ark

1

972).

Bu sebe

ple

başar ı l ı

bi

r

ö

s

tr

üe

senkronizasyonu için 9 gün arayla çi

ft d

oz u

y-gulanmakta

ve

yüksek

oranda

ösırüs cevabı

alınabilmektedir

(Gordon

1

997).

Bo

land

ve

a

rk

.

(1

978) prostaglandinle

rle

sen

kronizasyonu

ta

kiben

t

ertüite

oranları n ın

çok

değfşken

o

lduQunu

if

ade ed

er-I

erken.

Hare

siqn

(

1980)

ise

fertili

te

oranları n ı n

deQişmediğini vurgulamaktadırlar.

PG

uygulamalarının

ve uygula

ma

günleri

nin

o

vutasyon

oranları

üze

rine

farklı şekilde

et

kili

olduğu

kim

i

araştı rmacılartarafından

ifade edilmek

tedir

(

Oor-don

1

997,

H

o ughton

et

a

i

1

995)

.

PG

e

n-i

eks.yo

n

undan ovulasycna kadar geçen sü

re

o

r·

ta

lama

70 saat

olmasına rağmen

(

Gordon

1997),

östrüs başlangıç zama nı

v

e p

reovulatorik LH

pik

i

zaman ı

ve

P

G'nin

se

ksuel

si

klusun

h

angi

gününde

e

njek

t

e

edildiğine

gö

re

değişebilmektedir

(H

o

ug

h

t

on

e

t ai

1

995).

En

jeksiyon

ös

nüs

aral ığ ı arasındaki

sü

redeki

deQişimler

l

uteolizis

esnasında

f

ollikül

varlığına

gö

re

de

değişebilmektedir (Ac rito poulou

and

Hareaiqn

1

980)

.

Ayrıca,

b

u

s

üre PG

en-j

eksiyonunun

yapıldığı

g

üne

g

ö

r

e

d

e

deqişmektedir.

S

iklusun

ilk günleri

ne

tesa

düf

e

den uygu

lam

a

l

ard a

bu sü

re

kısalmakta

ve bu sü

re pr

ogesl eron

h

or-mon

unun bazal seviyesi

ne

düşmesi

içi

n

ge

reken

s

üreye g

öre

değişmekledir

(H

ough

t

on el a

i 1

995).

Sunu

lan

b

u

çalışmada

s

eksuel

siklusu

n

farklı

günleriflde uygulanan

PGFıu'nın

e

njeksiyon-östrOs

aralığı,

gebel

ik

ve

doğum oranları

ü

zerine

e

tkisinin

araştırılmasıamaçlarıdı.

Materyal ve Metot

Bu

çalışmada

materya

lolarak

30

baş

M

erinos x

Akkaraman

ırkı

melezi koyun

kullanıldı.

Ko

yunlar va·

gina

l s

ünger

(

Chronogest. grey sponges,

fn

tervet-Tür

kiye)

kullan ılarak

senk

ron

ize

edil

di.

Sünger

ler

12

gün

süreyle

v

aginada

tut

u

l

du

.

Sünger

uzak

-taşumrreoan

24 sa

at önce

0.

294

mg

Triaprost

tr

e-methamioe

(\Ii

ren

,

ıotervet. Türkiye) eniekte edildL

Daha

so

nra

6

saat

aratıklana

arama koçu

yardımıyla

östrusıer

t

akip ed

ildi.

K

oyu nun koçu

reddettiği,

a

ltta

durmaması

ö

strojen

bili

mi

ola

rak

kabul ed

ildi.

Ko-yunlar

ö

strüs bitim

saatleri d

ikkate

alınarak

(

ovu-l

asyonun

ös

trüs

b

itiminden

6

'1 0

saa

t

önce şekillendiği

ve ös

trüs

bi

tim

zamanları arasında

e

n

fazla 12

sa

at

o

lacak

şekilde)

üç

gruba

ayrıld ı ıar.

Östrüstenn

b

itim g

ünü

O.

gü

n

(östrüs

bitiminden

'

6

sa

at

ö

ncesi)

o

larak kab

ul edil

di.

B

irinci

gruptak

i

k

o-yu

nlara

(

n:

10)

öst

r

üs

b

itiminden

3

.

i

kinci

gruptak

i

k

oyunlara

(

n:

10)

östrüs

b

itiminden 6 ve üçünc

ü

g

ruptaki ko

yunla ra

(

n

:

1

0) ise

;

ö

st r

ü

s

b

itiminden 9

gün sonra 0

.294

mg

Triapros t

t

romethamine enjekte

edil

di.

PG

enjeksiyonlarından

ö

nce p

lazm a

pro

-geste

ron

seviyeler

ini

belirle

me k

amacıyla

5 ml kan

örnek

leri

V

.

j

ugularisten

toplandı.

P

G en

jeksiyonunu

t

akiben

koyunların tamamına 400 LU

P

MSG

(

Fal-ligon

,

lntervet.

Tü

rkiye)

en

jekte

edil

di.

P

MSG

en

-jeksiyonlarım

takiben 6 saat

aralı klarla

ö

strüs

t

akibi

yapıldı.

ilk

O

strüs tespiti ile en

jeksiyon

zamanı arasındaki

süre e

njeksiyon

ösırcs arahğı,

e

rkeQi

re

t

(

bu

saa

nen

6 saat

çıkarılarak)

ile ilk

enieksiyon aralığı

ise enjeksiyon

ovatasyon aralığı

süre o

larak

kab

ul

edi

ldi.

Ös

trüste

oldukları

bel

irlenen

koyunlara

elde

aşım uygulandı.

Gebeli

kler

aşımı

t

ak

i

ben 45.

gü

nde

rea

l

time

Berode uttrasonla

gerçekleştirildi.

P

rogesteron

seviyele

ri

EIA

yö

ntemi

yardımıyla

T

AEK

'de

be

lirlend

i.

Ve

rilerin

i

statistiki

ol

a

r

ak

deQeı1endi rilmesinclet-testkullanıldı.

Bulgular

T

ablo

t'd

en

d

e

izlenilebileceği

üzere e

njeksiyon

ö

s

trü

s

v

e

enie

ksiyon

cvutas

yon

zamanları arasında

i

v

e

III.

g

ruplar

arasında

i

statistiki

önem belirlenirken

(p<O

.05),

diğer

gruplar

arasında

h

erhang

i

b

ir

farklılık

gö

zlenmedi (p>O

.05).

Öt

e

y

andan PG enjek

siyonu

önc

esi progesteron deQ

erleri

açısından

i

ve

i

i. grup

arasındaki farklılık

ö

nemli

o

larak

bel

irlenirken

(p<O.

05),

diğer

grup

lar

arasındakifarkl ılıklar

ö

nemsiz

Grup EnJElkSiyOn·Ostrüs Enjeksiyon-

PG

enjeksi yonu Ostrüsoranı Gebelik

aral~ ı(saat) ovulasyonaralığı anı ndakiP4 (Ok) oranı(Ok)

(saat) değeri(nglml) 47 8 :t2 80 " 66,8:t2.984" 1.1

±O

.

1

()iı

80

'

70' ii 54,6:!:3.44ab _{71.2±3 .4Qab}

₁

_.

_6±O

_.

_1Sb

₉₀

_'

₈₀

_'

II

'

592:!:3 .39D 75.6:t2.36D 1.48:l:Ü.1&ıO 100'

90

'

a,b:P<O.05.a,ab:p>O.05

BO

Koj unlarrlaUiiiı.ırü\iin !-'ıırklı(;ünll'rindl'ı-:njl'"ktl'..•

ola

rak

beli

rlendi

(P>O.OS)

.

Ösrr

ös

ve

gebelik

oranlarıaçısındanherhangi bir

önem tespit edil

medi

(

p>O

.O

S)

.

Tartışma

v

e

Sonu

ç

Bu

çalışma

göste

rmektedir

ki 3

günlük k

orpus

lu

-l

euma sahi

p k

oyunlar

PGF

_2a

erşekstycntanna karşı duyarlıdır. Koyunların%

8

0'i

PG enjek

siyonundan o

r-talama 41 sa

at

so

nra

östrüs

gösterdiler ve ortalama

61 saat sonra ise

östrü sle r tamamlandı.

PGF

_2a

en-jeksiyonu

i

le

östrüsterın başlama zamanları

arasındaki

sü

re bir

inci

grupta

diğer

grup

lara

g

öre

oldukça

kı sa

ola

rak

şekillendi.

Bu durumu

n f

uteat

r

egresyonun

uyanld ığı

gün

le

ilişkili olduğu

düşünülmektedir.

Ö

te yanda

n

diğer araştırmacılar

e

vetasvo

n

ora n ın ı n

(

Bindon v

e

ark

.

197

0)

ve

ö

suüs

sürelerinin (

Acritopoulou

ve

Hare

sign

19

80)

PGF

_2u

uyg

ulama

günü

nden

etki lenmediğ in i

vur-gulamaktad ı rlar.

A

cntopoulou ve

Hares

ign (

1980).

ös

trüs

t

espitinden

S

,

8 ve

11

gün so

nraki

clop-ros

teno!

enieksiyo

ntannm t

akiben enj

eksiyon -

ö

snc

s

aralığının sırasıyla

33,

4

0

ve

4

6 sa

at

ol

arak

şekillendiğini

be

lirmektedirler

.

Ö

s

tr

ü

sle

nn

başlama zamanının artması

se

ksüel

sıklusun

i

lerlemesine

bağlı

o

larak

prog

esteron

se

viyesindeki

artışa

bağlanmaktadır.

Sunulan

çalı şmada

g

ruplarda

östrüs oran l a rı

sırasıyla

0/

080, %90 v

e

%

1

00 o

larak

şekillenmiştir. Çahşmada

e

nieksiyenlar

sonrası

birinci grupta 2 v

e

i

kinci gr

upta

ise

1 koyunda

östrü s şekillenmemiştir.

Bi

rinc

i

grup

ta

i

ki

ko

yunda östrüs

şekillenmemesi ,

bu

grup

ta

PG

F

₂

_u

enjeksiyonlarının

seksue

l

siklusun

il

k

gün

lerine

tesadü

f

e

tmesinden

kaynaklartuş

ol

abilir

.

N

itekim

bu

dö

nemdeki lutea

l

hü

crelerin

genç luteal

hücreler

olduğu,

h

atta bu d

önemde

PGF

_ıu

duyartı

hücrele

rin r

eseptörlerinin L

H h

ormonu

reseptörfen

tarafından

blo

ke

edildiği

ifade ed

ilmektedir (

Çoyan ve

Tekeli

1

996)

.

S

unu

l

an bu

çalışmada

da b

irinci

grup-taki

koyunların bazılarında

PG

enjeksiyonlarının

genç

hüc

relere tesadüf et

mesine

bağlı

olarak

ö

strus ler

şekiüenrn err uş

ol

abilir

.

Enje

ksiyon

östrüs ara lığ ı

ve

e

nieksiyen-o

vulasyon

aralığı

biri

nci

grupt

a i

ki ve

üç

üncü gruba

gör

e daha

kısa

sü

rede

şekillendi.

Bu

duruma b

ir

inci

gru

pta yer a

lan

koyunlarda corpus luteumun henüz

y

eni

şekillenmişolması

ve PGF

_2a

enjeksiyonlarından

sonra p

rogesteronun baza

l

se

viyesine

inme

si i

çin

ge-reken

sürenin

bu

grupta

da

ha

kısa olmasına bağlanabilir.

N

itekim

Kaya ve ark

(

2000);

i

nekle

r

de

co

rpus lu

teum

çapı

ve

ağırlığ ı

ile progesteron se

-v

iyesi

arasında

ö

nemli

öl

çüde korelasyon tespi

t

ct

-liklerini

i

fade

e

tmektedirler

.

Ovulasyonu takibe

n

81

seksue

l

s

üdus

süre

si ilerledikçe co

rpus l

uteumun

çapı

artmakta

v

e buna

ba!}1ı

ol

arakta pr

ogesteron

miktarında artışşekillenmektedir.

S

onuç ola

rak

g

ram

luteal doku

başına düşen

pr

ogesteron

miktarı

art-maktadır.

Bun

lara

i

laveten

PG

F2a-ovulasyon

aralığı

v

e

ovuıasyon oranı

ü

zerine uygu

lama

sonrası

gö

rülen yen

i

!

otliküler

gelişim dalgası,

o

vulator t

ol-l

ikülün dom

inant

ka

lma

süresinin de etkili

olduğu

be

-lirti

lmektedir (

Rubianes ve ark

2

003)

.

S

unulan

çalışmada

da böyle bir etk

in

i

n

oluşması

muh-t

emeldir.

N

itekim

bu

çalışmada

da

üç

gr

upta

d

a

ö

strüs

g

österdikleri

tespit ed

ilen

k

oyunlardan bi

rer

tane

sinin

gebe

kalmaması

embriy

onik ölü

m

vb

se

-beplenn

yanı sıra

f

olliküler

dalgaya

,

o

vulatör t

ol-ti

külün dominant kalma

s

üresinin

o

vulasyon

o

ran

-ları nı etkilemiş olabileceğinebağlanabilir.

Öte yandan koyun

larda ovul

asyondan

sonr

aki

günlerde

PGFıu uygulamasının etkinliğinin araştırıldığı

bir

araştırmada

(

Rubianes

ve

a

rk. 2003)

,

1.grup koyunlara

o

vulasyondan

so

nraki 1

.

g

ün

,

2.

gruba 3

.

gün ve

3

.gr

uba i

se 5

.

g

ün

PGF

!

<J

analoğu

olan

oelprostenate

(

Glandinex)

1

60

pg

u

y-gulanmıştır.

Ovu

lasyonlardan so

nra tr

ansrektal

utt-rasnografi ile ovaryumlar

izlenmiştir.

2

.

v

e 3

.

grubun

tamamında,

1

.grup

da 1 koyunda

öst

rus

görüldüğü

ve

ovulasyonların

takip

ettiği ,

belirgin bir

şekilde

pr

o

-gestero

n

serum konsantrasy

onunda

düşüş be-lirlenmiştir.

8

'Sf

koyundan

oluşan

gruplarda

n

1

.

grupta 7 koyun PGF

2u

'ya

cevap

vermemiştir.

Ös

tr

.üs

ve ovu

lasyon

gö

ste

renlerde

grupla

ra

gör

e

sıra

i

le

,

PGF

_2u-ôstrüs

aralı~ı

1

.grupta

48 saat

, 2.

grupta

39~.8

saat. 3

.grupta

ise

4

8±2

.

3 saat o

larak tes

pit

edi

lirken,

PGF

2u-ovu

lasyon

aralığı

1

.

grupta

60 saa

t

.

2

,

grupta 60 saa

t

,

3

.

grupta 67

.5±S

saat

ola

rak

be -lirlenmişti r.

Sonuç olarak

,

s

iklusun

5

·6.

g

ünü

(ovu-l

asyondan sonraki 4

-5

.

gün) v

erilen

PGF_ıu seksüe!

sik

lusun

3 günlük co

rpus

luteum

.

PGFıu'oın ıuteoüuk

et

kisine

duyarlı olduğu vurgulanmaktadır. Araştırma­

da 3 günlü

k

corpus

luteumların

tüm

ü

liz

e o

larak

seru

m

p

rogesteron

konsantrasyonlarında

belirgin

düşüşler oluştuğu bildirilmi ştir.

Su

nulan

araştı rmada

iki

v

e üçüncü gruptan e

lde

edi

len en

jeksiyon

o

vu-tas

yon

araliğı, araştırmacı ların

bi

ldirdikleri

değerden

yü

ksek

olarak

belirlenmiştir. Ayrıca,

su

nulan

çalışmada

da ovulasyo

nu

tak

iben 3.

günde PG

e

n-jeksiyonlarısonrası

p

rogester

on s

eviyesinde

beli

rgin

bi

r

düzeyde

düşüş

tespit

edilmiştir. Değerler

ü

zer

ine

ırk,

uygulama

sez

onu,

b

ireysel

farklılıklar

gibi

fakt

örlerin

etk

ili

olduğu düşünülmektedir.

PGF

2u

enieksivontan

amndaki

proge

steron

düzeyle

ri

incelendiğinde

bu se

viyenin

östrüs

b

i-t

iminden

3 gün sonra enjeksiyon

yapılan

k

oyunlarda

ATAMAN.AKOZ

6

gün sonra enjeksiyon yapılankoyunlara göredaha

öne m li ölçüde (p<O.05) düşük seviyede ve 9 gün

sonra enjeksiyon yapılan koyunlara gOre rakamsal

olarak dUşük old~u belirlendi.

Bu

duruma birinci

grupta Ostrüs bitiminden sonra henüz

brxa

ç

gün

geçmiş olmasına

ve

corpus luteumun

yeni

şekiuenmesiransebepoId~u düşünülmektedir.

Çalışmadagruplardan

elde

edilen

ö

strus

(%80,

%90

ve

%1(0)

ve

gebelik oranları (% 70 ,

%80

ve

%90) oranları koyunlar üzerinde yür(rtUlen diger

araştırmalarda(Horoz

ve

ark 1999.

Ö

Zlür1der

ve an<

2003) bildirilen sınırtar Çerisinde

vet

almakta ve

karşılaştırılabiliroranardadır. Üstelik senkronizasyon

oranları progesterorı

scoeüen

kullanılarak

gerçekleştırilen çatrşmalarea (Aghdam ve an< 2002.

Beckveark 1996,Das ve an< 2000,

Öztür1der

ve

ark

2003) elde edilen oranıara

benzer

olarak te spit ed

il-miştır. Aynca çalışmadaelde edilen gebelik oranları

digerçalışmalarda(Beck

ve

ark 1993,Knightsve

ark

2001, Menegatos ve ark 2003, Uçar ve

ark

2002)

lan<1I yöntemlerkullanılarakelde edilengebelik

oran-lansı nı rtan içerisindekalmıştır.

Sonuç

olarak;

bu

çalışmada koyunl ard a

ovu-lasyonu takiben 3. günde de pro staqrandm

en-jeksiyonlarına cevap verebilecek korpes luteumların

geliştIQi ve yeterli düzeyde cevap verebi ldi !}i,

mem-nunıyetverici selliyelerde Ostrüs ve ovul as yon ora

n-ları sa{ılad~ı kanısına varıldı.

Kaynaklar

AcritopoulouS andHaresign W(1980) Aesponse ol ewes

lo a Singleinıeetion of ananaloqueol PGF_ıaçıven at dil·

terent

steçes

ol the oeslrouscycle, J Beproo Fertil, 58,

219·223

Aghdam HA.BirlerS,Alkan S and Pabuçcuo{ılu S (2002)

Kıvırcık ırk ı koyunlarda mevsimiçi ve mevsim dışı

ö

srrüe

senkronteesycnu ve embrlyo transler çalışmaları, LU vet

Fak Derg.28,475-487

Beoc NFG, Davles B and Williams SP (1993) Oestrous

synchronizalion in ewes:The ertectol combining a

pres-taglandin analogue with aS-day progestagen treatment,

AnimPrOO,56,207·210

Beck NFG,Jones M,Oavies B, Pele rs AR and Williams

SP (1996) Oestrus synchroniıation inewes:the ettectol

combining aprosteçtenom analoguewıth aGnAHagonist

(busare lı n ),AnımalSeence.62.85-87

Binden BM.Blanc MR. Peuenee J.T9fqui MandThimonier

J (1976) Periowlatorygonadotrophin and ovarian steroid

patterns in sheepolbreeds wrthdıNaring fecundıty.J Repo fOO Fertil.55(l l,15-25

Boland MP,Gordon lA and Kelleher OL (1978) The ertect

of treatment by prostaglandınarıaıogue(ICI-80996) of

pro-geslagen(SC-9880 ) on owlation and fert*zation incyciiıc

ewes.J Agric$ci.91.727·730

ehamıey WA, Buckmaste JM. C8ın DM,

cerini

J,

cerini

82

ME,Cumming lA andGodıngJA (1972)Theertectof

pros-taglandin F_ıaon progesterone,oestradiol and luteınizıng

hOm'lOne saaetian in

sneec

wiyh ovariantransplants, J

Endocrinol 55, 253-263

Cayan K ve Tekeli T (1996) lneklerde hormonların

rec-rodOklıl kuılan ımı ,Içinden 'Ineklarde SuniTohumlama

'58-65

,

Baçıvarur8ası mev!, Konya

DasGK, NaqviSMK,GutyaniR. Pareek SA and MmalJP

(2000) Eftect of

rwo

doses of progesteroneon

estrus

res-ponse

and lertl l ıty in

acycling

crossbred Bharat merino

ewes

in e semi-andtropicalenvıronment. Sman Rum Res.

37,159-163

Gordon lA (1997) Artıfıcial control of oestrus and

cw-Iation.In'Cont rolledreproduetian in shepp and goals'

Edi--ted by lAGordon. vol2.87-89.CAB international.New

-YO<i<

HareSign W (1980) Conlrollıng reprodUctıon in sheep,

Span ProgAgriC23,88·91

HorozH,Ak K,KıtıçarsıanR ve Sönmez C (19991Urerne

mevstninoeldsakız koyunıarında PGF_ıa ile0StrCıS senk·

roniıa syonunun serum progesterone, OstradıOl ı7·ts ve

L.Hüzerine etkisi.LUVet Fak Derg.25,89-96

Houghton JAS,Libefati N.SChriCkFN.Townsend EC.Da

-iley AA and Inskeep EK (19951 Day ot esırouscycle af

-ıecıslolliculardynamıcsalter induced luteotysiSin

ewes

.

J

AnimSci.73,2091·2101

Kaya A., ErdemH,Aksoy M ve Tekeli T(2000)lreueroe

corpusluteomun morfolojikOzellikleri ve endokrinolojik ak-tivitesi arası ndakı ilişkininaraştırılması,Ve'!

Bil

Derg,tö. 1-2,7·10

Knights M,MazaTO,BridgesPJ,Lewis PE and Inskeep

EK(200 1)

s

ron-terrn

treatment wıt he controuec intemal

drug releasing (C IDA)device and FSH ıc ındoce lertıle

estrus and ıocrease prolificacy in enesırous ewes.

The-riogenology,55,1181-1191

Mc craeken JA,cerısson

JC

,

Glew ME,GOOing JR,Baird

DT, Gren K and Samuelson B(1972 ) Prostaglandin F_2u

Idendifiedasa luteolyticrorrrone in sheep,Nanse.238.

'29

MenegatosJ,ChadioS.Kalogiannis T,Kouskoura T and

Kouimtzis S (2003) Endocrine events during the

pe.

riestrousperiodandthe suosecoentesırcuscvcıeinewes

alter eseus synctuonization, Theriogenology. 59,

1533-1543

OztClrklef Y,Çolak A,8ayhl A ve Güven B(2003)

com-bined enect ol a prostaglandin analogue and a

pro-gestagen treatmentfo(5 days on cesuussynctıronization

in Tushin

ewes

.

ındıanVet J,BO.917-920

Rubanes E, Menc::haca A and C8rbajal B (2003) Aes

-ponse olthe 1·5 day-aged owe corpus jutecm tc

pros-taglandinFı.Anim ReprodSci,78,47-55

uçar

M,GQnc:IoOan M,Ozcıem.M,Tekerli M,EryavuzA.

saban

E ve

Ozenç

E(2002) DegiŞik ırx koyunlarda

pm.

gesıerone+fICGileOstrfJslerinserıkronizeedilmesi ve

ha-VanSaI kolesterol ile progesterone seviyelefinin