fo3 ^ - 3
'T y
İSTANBUL SUR KAPILARI
Marmara deniz suları üzerinde bir kule ve yanında isimsiz örülü bir kapı..
Davut Paşa Kapısı
Langa Bostanı’nm batısında kal maktadır.
Bizans devrindeki ismi bilinmemek tedir. Hagios Emilianus olarak da isimlendirilmektedir. Halbuki bu ka pının daha batıda olduğu tahmin e- dilmektedir.
Yine bu kapı da yeri ve ismi ile müellifler arasında ihtilâflar yarat mıştır.
Kapı yıkılmıştır.
Samatya Kapısı:
Bizans devrindeki adı Psamatia'dır. Lügat karşılığı «kum»dur. Samatya' nın topoğrafik şartları düşünülecek olursa bunun doğruluğu görülür. Ka pı, sahildeki kum yığmalarından do layı Bizans devrinde «Kum Kapısı» idi.
Kapının 19. y.y. daki durumu hak kında bilgiyi elimizdeki bir gravür verir.
Bugün sadece restore edilmiş iki yan duvarı mevcuttur, üst tarafı ise yıkılmıştır.
Narlı Kapı:
İstanbul Surlarının en eski kapıla- rındandır. Bizans devrindeki adı Ha gios loannes Studios'dur. Arkasın daki Studios Manastırı’na geçit ve rir.
Denize bakan, güney cephesinde Osmanlıca bir kitabesi vardır. Şehre bakan, kuzey yüzünde geç devir ilâveleri belli olmaktadır. Kemeri çok harap olmuş, lentonun sonradan ilâve olduğu gayet bariz. Bu kapının da, diğer sahil kapıları gibi, yanında bir çay evi mevcut.
MARMARA
DENİZ SURLARININ
KAPILARI
2-Sanat Tarihçisi İnci GÜLSEVİL
Çatladı Kapı:
Bu kapının yanındaki burç 1532 se nesi zelzelesinde çatlamış olduğun dan, bu ismi almıştır.
Çatladı Kapının mevkii hakkında sa nat tarihçileri aynı fikirde değiller dir. Mordtman, Demir Kapı ile Çat ladı Kapıyı karıştırmaktadır. Kapının tam yerini Millingen tesbit etmiştir. Çatladı Kapı Bizans devrindeki adı nı muhafaza etmemiştir. Fakat Gyl- lius zamanında kapı, girişinin mer mer aslan heykellerine dayanılarak «Aslanlı Kapı» olarak da biliniyor du.
Millingen, kapı civarında burç,-kapı, sütun ve dehliz bakiyeleri olduğunu ve buranın eski ihtişamını göster diklerini söyler.
Kapı 1960 senesinde ortadan kalk mış, kitâbesi de İstanbul Arkeoloji Müzesine kaldırılmıştır.
Küçük Ayasofya Poternesi:
Hagios Sergios Bakkhos kilisesine gitmek için kullanılmış bir kapıdır, (bugünkü Küçük Ayasofya Camii).
İki sövesi ile lentosu kapının tami ratı sırasında başka yerden getiril
miştir. Bu sövelerin Augusteon
meydanındaki Justinianos'un atlı
heykelinin kaidesine ait olduğu zan nedilmektedir.
Bugün aynı durum da, mevcut.
Kumkapısı: Kontoskalion
Kapının eski ismi, Fetih'den sonra bir müddet daha kullanılmıştır. Bu rası Bizans devrinde önemli bir li man idi. 1263 senesinde buraya ya pılmış olan tersanelerin izlerinin 1819 senesindeki yangında ortaya çıktığını Eremya Çelebi söyler. Kapı "bugün mevcut değil.
Yeni Kapı: Blanga, Langa Kapısı
Eski adı bilinmemektedir. Kapı
«Langa» mahallesinde idi. «Yeni Ka pı» isminin verilmiş olmasfllın se bebi Fetih'den sonra tamir edilmiş olmasındandır.
19. y.y. daki görünüşü hakkındaki fikri, Demetriades Efendi'nin 1875 tarihli suluboya rülosundan alırız.
Marmara deniz surlarının üzerindeki bir diğer örülü isimsiz kapı (üstte). Marmara deniz sularının üzerindeki Narlı Kapı'nın plânı (altta).
K)OO^n
ÇİZ.EN : OSMAN SALKIM
31
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
