1lDa Asoırdi-âi ö s m a n l o RSeaDS t
■ il'•
Yazan:^
_____
Gazanfer G Ü V E N Ç_____
•
F u a t P a ş a y a Dair
- 8 — ■ j V A / ' J v n #19 ncu asrm ileri gelen devlet adamları arasında sad razam Fuat Paşayı ön plân da görürüz Bu zatın, zekâ ve hazır cevapbğı meşhur* dur- Merhuma dair pek çok fıkra vardır ki sırası geldik çe, bunlardan bahsedeceğim. |
Evvelki yazılarımda Ali ve Fuat paşaların Sadrazam Mustafa Reşit ra-san n sağ ve sol kolu o dukla ından bahset iniştim- >ultanların insafsız ve bilgis z arzu ve irade'eri ne karşı ^oyan bu üç büyük devlet adamı, hakkında ne kadar yazı yazılsa
azdır-Kırım muharebesi başa* rı ile sona erdikten ve ha riçten gelebilecek tehlikele ri bir dereceye kadar berta raf ettik'en sonra iç düzeni mizi intizama sokmık için yapılacak pek çok şey var* d . İşte bu yapılması lâzım gelen işler hakkındaki yazı mı başka bir zamana bırakı yorum Batıl itikatlardan ta mamıte uzak, tedbir ve icra a^tta son derece enerjik ve kırım muharebesinden son* ra, yurda faideli olarak ne yapılabilmişse bu zeki dev let adamının detâletile vücu de gelmiştir- Ölümünü tarih şu cümle ile ifade eder (Fu at paşanın vefatı Osmanlı Devleti için bir vilâyet kay bı kadar meşum bir hadi* sedir >
3ui.au Abdülâziz, güzel liğini işittiği o aralık isan* bulda bulunan Hidiv İsmail paşanın kızı Tevhide hahı mı nikâhla almağa karar
vermiş ve bunun için de bir cuma günü Başmabeynci A" li beye (İsmail paşanın yalı sına git kerimesini bana is te fakat ondan evvelde, sad razam Fuat paşaya bu İra* demden bahset) diyerek Ali beyi gönderir. Baş mabeyin ci bu iradeyi Fuat paşaya bildirirse de- paşanın bu işe razı olmadığını anlar, ve pa şatlan aldığı vazıh cevabı Ab dülâzize takdim eder- Hula sa olarak o kâatta paşa şun ları yazmıştır. (Benim iki sı fatım vardır Biri, sadece Fu atlık, ki sizin her türlü İra denize karşı boyun eğmesi ; icap eder; diğeri ise Sadra zamlıktır ki her şeyi düşün mek ve bir meselenin dev let için uygun alup olmadı ğını tetkik etmektir--- Aldı ğım, bu iradeniz devletin menfaatlerine uygun görül mediği cihetle bu fikirden vaz geçmenizi rica ederim ) Abdüiâzizin bu cevaba son derece canı sıkılmış ve ilk fırsa ta Fuat Paşa gi bi bir veziri azletmiştir. Bu azil hadisesi şöyle olmuştur- Serasker Rıza Kaptanı Derya Mehmet Ali paşalar Sultan Azize Fuat paşa aleV hinde bulunmuşlar ve oda sadrazamı huzurüna çağıra rak bazı ağır sözlerle tekdir etmiştir. Ve o gece Hidiv İsmail paşanın Kuru çeşme deki yalısında verilen bir zi yafet esnasında, Baş Mabey net Ali beyi yalıya göndere rek, mühriı Fuat paşadan al
dırmış.ır-Taha Toros Arşivi
